Op donderdag 18 mei – Hemelvaartsdag – mag ik een bijdrage leveren aan wat inmiddels wel een traditie genoemd kan worden: de voorleesmarathon in de binnentuin van Dat Bolwerck te Zutphen, waar honderd voorlezers ieder een deel van Herman Gorters grote gedicht ‘Mei’ (1889) voordragen. Ik ben erg gesteld op dat lange gedicht en leerde het opnieuw kennen toen ik het een paar jaar geleden las en bestudeerde met onze eerstejaarsstudenten.
De eerste Mei-lezing werd in 2010 georganiseerd door Hans Heesen, “als verzet tegen de materialistische tijdgeest waarin succes boven inhoud kwam te staan en alleen kon worden uitgedrukt in geld.” Geen subsidie of sponsoring en gratis toegang voor iedereen. Schrijvers, zangers, acteurs en andere lieden met een passie voor poëzie nemen ieder een deel voor hun rekening.
De organisatie gaf mij een passage uit het begin van boek III (om precies te zijn de versregels 33-78). Mei is door de blinde Balder, die aan zichzelf genoeg heeft, afgewezen en zinkt vanuit het Walhalla terug naar de aarde. Aan het begin van de derde zang vindt de dichter Mei terug. Hij gloeit, maar “hare smarten / bevroren haar van binnen”. Samen wandelen zij stil door het Hollandse rivierenland, over de dijken, in de schaduw van de vergankelijkheid,
Waar ’t gras langs wuift en soms bleven we kijken
Wanneer een stoomboot ver den stroom opkwam,
Met een sleep schepen, zooals men een ram
Vooraan ziet gaan voor al de tamme schapen.
Wat een muziek. Kijk eens hoe de beelden elkaar tevoorschijn roepen! Je steekt de IJssel, de Waal of de Maas over en je ziet die ram en die schepen als schapen. Met een gloeiend hoofd lees ik dat hele werk weer en ik luister naar de muziek van Gorters vriend Alphons Diepenbrock, ‘Im großen Schweigen’ (1906), en van die veel latere Nederlandse toondichter, Louis Andriessen: zijn ontroerende zwanenzang ‘May’ (2019), die net als zijn eveneens late werk ‘Mysteriën’ echo’s van de hymnische muziek van zijn vader laat klinken.
Een nieuwe lente en een nieuw geluid – en in Zutphen straks honderdstemmig.
Laat een reactie achter