Voornamendrift 112 Veel meer dan in regionale cultuur zijn het tegenwoordig sociale verhoudingen waardoor provincies zich onderscheiden. En alhoewel sociale groepen eigen voorkeuren voor voornamen hebben zijn de verschillen in het geven van modenamen tussen provincies niet zo heel groot. Ik zal dat voor een aantal populaire modenamen uit de afgelopen decennia laten zien. … [Lees meer...] overProvinciale verschillen in modenamen
Naamkunde
Provinciale verschillen in populaire traditionele voornamen
Voornamendrift 111 Als begin januari de nationale topnamen van het vorige jaar gepubliceerd worden zijn de provinciale media altijd geïnteresseerd in de topnamen van de eigen provincie. Er wordt gezocht naar provinciale identiteit die in eigen topnamen tot uitdrukking zou kunnen komen. Dat valt vaak tegen. Alleen Friesland is herkenbaar aan de Friese voornamen, in de andere … [Lees meer...] overProvinciale verschillen in populaire traditionele voornamen
Over de bijnamen van Jan Ceulemans
In zijn biografie getiteld Recht in de ogen (opgetekend door door Rudy Nuijens) vertelt de Belgische oud-international Jan Ceulemans dat hij in zijn periode bij Lierse zijn eerste bijnaam kreeg: 'Caje': Die kwam van Walter Geboers, een journalist van Het Laatste Nieuws die vooral de Antwerpse ploegen volgde. Hij heeft "Kazze"vervormd tot "Caje". Mijn grootvader had … [Lees meer...] overOver de bijnamen van Jan Ceulemans
Voornamenlijstjes
NRC 5-1-2024 Voornamendrift 110 De media krijgen maar geen genoeg van populaire voornamen, ook al is er weinig nieuws te melden. Noah staat weer één bij de jongens en bij de meisjes stond Julia al jaren hoog. In de top-20 kwamen bij de jongens Mats en Guus er in en gingen Boaz en Benjamin er uit. Bij de meisjes kwamen Elin en Maeve binnen en verdwenen Lotte en Eva. De … [Lees meer...] overVoornamenlijstjes
Over de dubbele betekenis van ‘de kromme’
De bijnaam van Willem van Hanegem Louis van Gaal nam afscheid als bondscoach van Oranje met het WK in Qatar en dat moet de aanleiding voor Rob van Vuure zijn geweest om vorig jaar Ik ben de beste - Spraakmakende quotes, anekdotes, feiten & fabels: de totale mens Louis van Gaal samen te stellen. Dit jaar vindt in Duitsland het EKplaats en zal vooraf van … [Lees meer...] overOver de dubbele betekenis van ‘de kromme’
Türkiye contra The Netherlands
Turkije heet nu ongeveer 2 jaar Türkiye, in ieder geval als het aan Recep Erdoǧan en zijn regering ligt: in december 2021 werd er een memorandum de wereld ingestuurd dat bepaalde dat het land voortaan zo genoemd wilde worden – niet alleen in het Turks, maar ook in het Engels en alle andere talen. Ik heb niet de indruk dat de naamsverandering in Nederland tot een groot … [Lees meer...] overTürkiye contra The Netherlands
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Ouwerkerk en De Quay
Wanneer ’t precies was, weet ik niet meer, maar ’t moet geweest zijn in de tijd dat Hans Ouwerkerk nog in de politiek zat. Die was van 1998 tot 2003 burgemeester van Almere en speelde ook landelijk een belangrijke rol, zodat ie ter sprake kwam in een interview met Frits Bolkestein. De heer Bolkestein, die een keurig heer is en die bovendien bekend is met de volkse gewoonte om … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Ouwerkerk en De Quay
Hoe Nederland veranderde (in twee eeuwen voornamen)
Voornamendrift 109 In de voornamen van onze kinderen drukken we onszelf uit. En als samenleving laten die keuzes zien hoe we veranderen in de loop van de tijd, hierboven vanaf 1820 samengevat voor de voornamen van mannen, hieronder voor die van vrouwen. Daarbij onderscheid ik vernoemingsnamen die van generatie tot generatie werden doorgegeven maar nu aanzienlijk minder dan … [Lees meer...] overHoe Nederland veranderde (in twee eeuwen voornamen)
Herlevende modenamen
Voornamendrift 108 Je wilt als ouders geen traditionele vernoemingsnaam voor je kind kiezen en ook geen hypenaam. Dan zou je kunnen kiezen voor een wat minder bekende oudere voornaam. Dat verbindt met de Nederlandse taal en cultuur en je bent (hopelijk) toch een beetje origineel. Om die namen op het spoor te komen selecteerde ik voornamen die in de 19e eeuw (tussen 1820 en … [Lees meer...] overHerlevende modenamen
Vernoemingsnamen
Voornamendrift 107 Het is lang heel gebruikelijk geweest om kinderen naar familie en vooral grootouders te vernoemen. Het gevolg was dat dezelfde voornamen van generatie op generatie werden overgedragen. Zo ben ik vernoemd naar mijn grootvader Gerrit Veuger (1892) en daarvoor was het Gerrit Veuger (1863), Gerrit Veuger (1828), Gerrit Blaauboer (1784), Gerrit Blaauboer … [Lees meer...] overVernoemingsnamen
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Taainagel
In mijn vorige berichten over familienamen ging ’t over namen waarvan de uitspraak veranderde omdat hun schrijfwijze anders opgevat werd dan wat er oorspronkelijk mee bedoeld was. De ou in Van Poucke is de Franse spelling voor oe, maar wordt toch uitgesproken als ou. De v in Lavreijsen is een andere spelling voor de u, maar men zegt toch Lavreijsen. In Van Groeningen is oe ’t … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Taainagel
De weg door het veen bij het Drentse dorp Een
Sinds mensenheugenis was Drenthe van Friesland gescheiden door eindeloos veen, een onland dat op een enkele plek smal genoeg was om dwars door te steken. De Germaanse benaming voor deze oude weg schuilt er nog in de oordnaam Een. Het vroegere landschap Duizenden jaren was de uitgestrekte laagvlakte van het noordelijk Avondland doortrokken van veen en ander drasland. … [Lees meer...] overDe weg door het veen bij het Drentse dorp Een
Over de familienamen Poep en Poepjes
Lang geleden werkte ik op de Openbare Bibliotheek Deventer. Tijdens de uitleendienst kreeg je dan weleens van een bezoeker te horen dat hij of zij de bibliotheekpas niet bij zich had. Dan was het de bedoeling dat de medewerker het kaartje met de naam van die persoon uit het ledensysteem opviste om de uitleen van boeken toch doorgang te laten vinden. Op een dag stond er een … [Lees meer...] overOver de familienamen Poep en Poepjes
Succesvolle nieuwkomers
Voornamendrift 106 Top-20 van nieuwe vrouwennamen in Nederland, per decennium tot 2017 (met totaal aantal naamgevingen tot 2023 voor de topnaam). Kansrijk Nederlandse innovaties (in naam en spelling) zijn gemarkeerd. Er zijn ouders die hun kind een bijzondere voornaam willen geven. Ze bedenken zelf een naam, introduceren een buitenlandse naam (of nemen die als migrant … [Lees meer...] overSuccesvolle nieuwkomers
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
voor R. Ik mag graag kijken naar ’t Nederlands elftal als ’t bezig is ’t Wilhelmus mee te zingen. Vooral bij de vierde regel, “Blijf ick tot inden doet”, let ik goed op: zingen ze ‘doet’ of ‘dood’. Of ze dat doen is te zien aan ’t tuiten van de lippen. Dat gebeurt immers als je ‘doet’ zegt. En de meesten doen dat, voorzover ze al meezingen. Dat doet staat in de tekst als … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Groeningen, Van Deutekom
Paters en nonnen in familienamen
Het christendom heeft tal van sporen nagelaten in de plaats- en persoonsnaamgeving, denk maar aan gemeentenamen als Sint-Niklaas, Sint-Truiden en Sint-Odiliënberg, die hun naam aan een patroonheilige te danken hebben. Of Nieuwerkerken en Westkapelle, twee voorbeelden van gemeenten die religieuze gebouwen in hun naam bewaren. Ook de voornaamgeving is sinds de vroege middeleeuwen … [Lees meer...] overPaters en nonnen in familienamen
Een wonderbaarlijke voorspelbaarheid
Voornamendrift 105 We hebben een naam om gekend te worden. Die naam moet ons onderscheiden van de ander. Daarom hebben we niet allemaal dezelfde voornaam. Maar als iedereen een eigen unieke naam zou hebben is dat ook niet werkbaar. Dat zijn precies de twee uitersten waartussen het aantal verschillende voornamen dat we hebben zal liggen: allemaal dezelfde voornaam, of … [Lees meer...] overEen wonderbaarlijke voorspelbaarheid
Opgeteld en voorspeld
Voornamendrift 104 Er zijn verschillende manieren om de machtswet van voornamen te laten zien, maar die hierboven lijkt me grafisch de mooiste. Voor vier landen/gewest (Vlaanderen, Nederland, Frankrijk, USA) die spreiden in het aantal jaarlijkse geboortes van 40.000 tot 2 miljoen, en voor vijf jaren die een eeuw omspannen. In elke figuur wordt voor jongens cumulatief (het … [Lees meer...] overOpgeteld en voorspeld
Natuurlijke selectie
Voornamendrift 103 Er is iets vreemds met unieke voornamen, het zijn er teveel. Althans, het zijn er meer dan je zou verwachten als je uitgaat van de machtswet van de voornamen. Die (Zipfiaanse) wet voorspelt hoeveel verschillende voornamen n(f) er zijn met een bepaalde frequentie f: n(f) = n(1)* f α. Hierin is n(1) het aantal namen dat precies één keer is gegeven, de … [Lees meer...] overNatuurlijke selectie
Wat zegt je naam over jou?
Wat zegt je naam over jou? Eigenlijk niet zo veel, maar des te meer over je ouders — aldus naamkundige en voornamenexpert Gerrit Bloothooft. We spraken hem over het verschil tussen traditionele en modenamen, over hoe belangrijk vernoeming nog is, over voornamen als middel om je te onderscheiden, en over hoe ouders vooral in de eigen kring de namen voor hun kinderen vinden. En … [Lees meer...] overWat zegt je naam over jou?
Familienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Wie geïnteresseerd is in klassieke muziek heeft de familienaam zeker wel eens gehoord, die van broer en zus Van Poucke, hij pianist, zij celliste, en beiden niet de minsten. Hun naam is ook de moeite waard. Dat begint er al mee dat van de familienaam Van Poucke nog een tweede schrijfwijze bestaat, namelijk Van Poecke. Ze zijn in Nederland geen van beide frequent, sterker … [Lees meer...] overFamilienamen, hoe spreek je ze uit: Van Poucke
Populariteit voornamen nu vanaf het jaar 1790 op te zoeken
Meertens Instituut breidt Nederlandse Voornamenbank uit Persbericht Meertens Instituut Wie de populariteit van zijn voornaam vanaf 1790 wil weten, kan terecht bij de vernieuwde Nederlandse Voornamenbank. Het Meertens Instituut publiceert voornamen nu vanaf 1790 in de databank. Vóór de update bevatte de Nederlandse Voornamenbank reeds informatie over meer dan 440.000 … [Lees meer...] overPopulariteit voornamen nu vanaf het jaar 1790 op te zoeken
Na 1960 overal veel meer variatie in voornamen
Voornamendrift 102 De variatie in voornamen is de afgelopen 60 jaar flink toegenomen. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen waarvoor lange tijdreeksen van de populariteit van voornamen beschikbaar zijn. Een goede manier om die variatie te laten zien is met het minimaal aantal verschillende voornamen waarmee 80% van de kinderen een naam krijgt. Daartoe worden de … [Lees meer...] overNa 1960 overal veel meer variatie in voornamen
Hoe Johannes uit Europa verdween
Voornamendrift 101 Waar Maria met Marie en Mary lang de traditionele topnaam voor vrouwen was, is voor mannen Johannes met Jan, Joannes, Jean, Johan en Hans de traditionele topnaam geweest in de zeven landen/gewesten waarvoor langjarig populariteitsgegevens bekend zijn. Maar meer dan Maria heeft Johannes als topnaam al vroeg concurrenten gehad, die het soms ook wonnen. Dat … [Lees meer...] overHoe Johannes uit Europa verdween
De naamkunde verdient een huis
Voornamendrift 100 De naamkunde is dakloos. Het valt in Nederland niet te studeren, er is geen hoogleraar naamkunde en geen eigen Nederlands tijdschrift meer, geen instituut verleent onderdak. Dat is raar. Want zonder taal geen mens, en geen taal zonder namen. Met een naam geven we iemand, een plek, een gebouw, een product een identiteit. Zonder naam zou ik niet … [Lees meer...] overDe naamkunde verdient een huis