Voornamendrift 105 We hebben een naam om gekend te worden. Die naam moet ons onderscheiden van de ander. Daarom hebben we niet allemaal dezelfde voornaam. Maar als iedereen een eigen unieke naam zou hebben is dat ook niet werkbaar. Dat zijn precies de twee uitersten waartussen het aantal verschillende voornamen dat we hebben zal liggen: allemaal dezelfde voornaam, of … [Lees meer...] overEen wonderbaarlijke voorspelbaarheid
Opgeteld en voorspeld
Voornamendrift 104 Er zijn verschillende manieren om de machtswet van voornamen te laten zien, maar die hierboven lijkt me grafisch de mooiste. Voor vier landen/gewest (Vlaanderen, Nederland, Frankrijk, USA) die spreiden in het aantal jaarlijkse geboortes van 40.000 tot 2 miljoen, en voor vijf jaren die een eeuw omspannen. In elke figuur wordt voor jongens cumulatief (het … [Lees meer...] overOpgeteld en voorspeld
Natuurlijke selectie
Voornamendrift 103 Er is iets vreemds met unieke voornamen, het zijn er teveel. Althans, het zijn er meer dan je zou verwachten als je uitgaat van de machtswet van de voornamen. Die (Zipfiaanse) wet voorspelt hoeveel verschillende voornamen n(f) er zijn met een bepaalde frequentie f: n(f) = n(1)* f α. Hierin is n(1) het aantal namen dat precies één keer is gegeven, de … [Lees meer...] overNatuurlijke selectie
Na 1960 overal veel meer variatie in voornamen
Voornamendrift 102 De variatie in voornamen is de afgelopen 60 jaar flink toegenomen. Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen waarvoor lange tijdreeksen van de populariteit van voornamen beschikbaar zijn. Een goede manier om die variatie te laten zien is met het minimaal aantal verschillende voornamen waarmee 80% van de kinderen een naam krijgt. Daartoe worden de … [Lees meer...] overNa 1960 overal veel meer variatie in voornamen
Hoe Johannes uit Europa verdween
Voornamendrift 101 Waar Maria met Marie en Mary lang de traditionele topnaam voor vrouwen was, is voor mannen Johannes met Jan, Joannes, Jean, Johan en Hans de traditionele topnaam geweest in de zeven landen/gewesten waarvoor langjarig populariteitsgegevens bekend zijn. Maar meer dan Maria heeft Johannes als topnaam al vroeg concurrenten gehad, die het soms ook wonnen. Dat … [Lees meer...] overHoe Johannes uit Europa verdween
De naamkunde verdient een huis
Voornamendrift 100 De naamkunde is dakloos. Het valt in Nederland niet te studeren, er is geen hoogleraar naamkunde en geen eigen Nederlands tijdschrift meer, geen instituut verleent onderdak. Dat is raar. Want zonder taal geen mens, en geen taal zonder namen. Met een naam geven we iemand, een plek, een gebouw, een product een identiteit. Zonder naam zou ik niet … [Lees meer...] overDe naamkunde verdient een huis
21 oktober 2022: Naamkundedag
We zijn blij dat het weer mogelijk is om naamkundigen in Nederland en Vlaanderen uit te nodigen om elkaar te ontmoeten, en lezingen bij te wonen die de veelzijdigheid van de naamkunde weerspiegelen. Wees van harte welkom op het Meertens Instituut in Amsterdam. Datum: vrijdagmiddag 21 oktober 2022Locatie: Meertens Instituut, NIAS zolder: Korte Spinhuissteeg 3, 1012 … [Lees meer...] over21 oktober 2022: Naamkundedag
Antal
Op 1 september 2022 vertrekt Antal van den Bosch als directeur van het Meertens Instituut. De laatste dagen van de maand nemen enkele (oud-)medewerkers van het instituut afscheid. Voornamendrift 99 bij het afscheid van Antal van den Bosch als directeur van het Meertens Instituut De voornaam Antal kom je niet zo vaak tegen in Nederland. Het is de Hongaarse variant van … [Lees meer...] overAntal
De teloorgang van Maria
Voornamendrift 98 Aan populaire voornamen werd vroeger geen aandacht besteed. Ze waren er gewoon: Johannes, Cornelis, Hendrik, Maria, Anna en Johanna. 20 mannennamen en 20 vrouwennamen waren genoeg voor de helft van de bevolking en daar veranderde heel lang weinig aan. Pas in 1990 moesten Maria en Johannes hun toppositie in Nederland opgeven. En toen werden lijstjes met … [Lees meer...] overDe teloorgang van Maria
Anagramcomplexiteit van namen
Voornamendrift 97 Het is moeilijker om te zien dat de familienamen Gietermans en Meestringa een anagram vormen, dan de familienamen Zwieserijn en Swiezerijn. Dat komt omdat in de eerste twee namen bijna alle letters een andere plaats hebben gekregen, terwijl in de laatste namen alleen de z en de s omgewisseld zijn. Ik zou graag een getal hebben dat aangeeft hoeveel er … [Lees meer...] overAnagramcomplexiteit van namen
Van Sem Mes tot Martine Rietman
Voornamendrift 96 Mij werd gevraagd door Wouter van der Land of er in Nederland mensen zijn van wie de voornaam een anagram is van de achternaam. In Amerika staan bijvoorbeeld Gary Gray en Edna Dean in de jaren tachtig veelvuldig in het telefoonboek. Ik kan daar inderdaad onderzoek naar doen, waarbij ik me uit privacy overwegingen moet beperken tot het noemen van namen die … [Lees meer...] overVan Sem Mes tot Martine Rietman
Familienaamanagrammen en -palindromen
Je kunt de letters van een familienaam husselen en dan komt er soms een andere familienaam tevoorschijn (anagram). Ik deed dat voor de 82.218 familienamen met Nederlandse oorsprong, die ook uit 19e eeuw bekend zijn. Het is een beetje flauw maar dan is Droogleever Fortuijn met Fortuijn Droogleever met 19 letters het langste anagram. Gewoon een omwisseling van een dubbele … [Lees meer...] overFamilienaamanagrammen en -palindromen
Voornaam anagrammen en palindromen
Voornamendrift 95 Als je de letters van een voornaam husselt dan kan er een andere naam uitkomen. Vlaamse ouders deden dat voor hun 12 kinderen met de letters A, L, E en X en kwamen tot Alex, Axel, Xela, Lexa, Xael, Xeal, Exla, Leax, Xale, Elax, Alxe en Laex. De ambtenaar van de burgerlijke stand had er geen moeite mee. Voor Nederland zouden buiten Alex, Axel, Lexa, Xela en … [Lees meer...] overVoornaam anagrammen en palindromen
Zeer Vlaamse mannennamen
Voornamendrift 94 Na zeer Vlaamse vrouwennamen bekijk ik zeer Vlaamse mannennamen die wel in Vlaanderen maar (bijna) niet in Nederland en Frankrijk zijn of worden gegeven. Er is weer veel opmerkelijks te zien. 1900-1930 Heel opvallend zijn in deze periode de op de uitspraak geïnspireerde lange klinkers in het naameinde van een verkorte voornaam: Eugeen, Kamiel, Jaak, … [Lees meer...] overZeer Vlaamse mannennamen
Zeer Vlaamse vrouwennamen
Voornamendrift 93 Ik besprak eerder de top-20 van voornamen in Vlaanderen per decade vanaf 1900. Daar zaten veel namen bij die in Nederland ook worden gegeven. Maar wat maakt een vrouwennaam herkenbaar Vlaams? Dan moet een naam wel in Vlaanderen maar niet in andere landen worden gegeven. Ik beperk dat hier tot Nederland of Frankrijk. Je kunt er meer talen bij betrekken maar … [Lees meer...] overZeer Vlaamse vrouwennamen
Koninklijke hypes in tijden van oorlog
Voornamendrift 92 Bewondering voor een persoon kan een reden zijn voor het kiezen van een voornaam voor je kind. En als die bewondering geassocieerd is met een bijzondere gebeurtenis en gedeeld wordt door velen, dan kan de voornaam een hype worden. Plotseling gaat de populariteit van die voornaam kortdurend door het dak. Tegenwoordig kan dat het doorbreken van een zanger of … [Lees meer...] overKoninklijke hypes in tijden van oorlog
Voornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamendrift 91 Algemeen zien we in de twintigste eeuw een afbouw van de traditionele voornamen en de opkomst van nieuwe modenamen. Dat is in Wallonië niet anders. In de bovenstaande top-20 lijsten van voornamen van mannen verdwijnen de topnamen uit 1900-09 geleidelijk, waarbij dat voor Pierre nog tot 1990 duurt, voor Jean tot 1970, voor Joseph, Georges, Marcel, René en … [Lees meer...] overVoornamen in Wallonië vanaf 1900
Voornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Voornamendrift 90 Meer dan een eeuw aan maatschappelijke veranderingen en voorkeuren staan samengebald in de 10-jaarlijkse voornamenlijsten voor Vlaanderen vanaf 1900, hierboven voor mannen, verderop voor vrouwen. Het zijn lijstjes om je ogen over te laten dwalen om patronen te ontwaren. Ik geef wat persoonlijke observaties, Vlamingen zien wellicht meer. Waar ik me een … [Lees meer...] overVoornamen in Vlaanderen vanaf 1900
Katholieke naampolitiek
Voornamendrift 89 In Nederland is er voor oudere katholieken vaak een verschil tussen de doopnaam en de roepnaam. Ouders hadden voor hun kind Frans of Greetje in gedachten, maar de pastoor schreef sinds oudsher alleen gelatiniseerde voornamen in het doopboek en dat werd dan Franciscus of Margaretha. In de praktijk was het natuurlijk wel gewoon Frans of Greetje, de roepnaam. … [Lees meer...] overKatholieke naampolitiek
Voornamen in België
Voornamendrift 88 Vinden Nederlandse ouders andere voornamen mooi dan Belgische ouders? Dat kan maar beperkt onderzocht worden. Want waar in Nederland de populariteit van voornamen vanaf 1790 in de Nederlandse voornamenbank gegeven wordt, staan die voor België pas vanaf 1995 online bij Statbel. Nu heb ik vroeger al eens jaarlijkse gegevens gekregen van de Belgische Algemene … [Lees meer...] overVoornamen in België
Sophie is internationaal aantrekkelijk, en Sophia, Sofie en Sofia ook
Voornamendrift 87 Zij dronk ranja met een rietje, mijn Sophietje zong Johnny Lion in 1965 over zijn toenmalige vriendin Sophie van Kleef, en het werd een hit. Maar niet bij ouders die een naam zochten voor hun kind. Het klassieke Sophia ‘wijsheid’ was in de 19e eeuw weliswaar een gangbare voornaam maar die zat in een glijvlucht die tot de jaren tachtig van de vorige eeuw … [Lees meer...] overSophie is internationaal aantrekkelijk, en Sophia, Sofie en Sofia ook
De Amerikaanse invloed op voornamen in Nederland
Voornamendrift 86 Via (sociale) media komen ouders in contact met de Amerikaanse cultuur. Als ze die aantrekkelijk vinden dan kunnen ze besluiten om een voornaam voor hun kind te kiezen die in Amerika populair is. Maar welke namen zijn dat, en hoeveel tijd verstrijkt er tussen de populariteit in Amerika en die in Nederland? … [Lees meer...] overDe Amerikaanse invloed op voornamen in Nederland
Veel topnamen zijn internationaal
Voornamendrift 85 De top voornamen van 2021 zijn weer door de Sociale Verzekeringsbank bekend gemaakt en zoals verwacht is er weinig veranderd ten opzichte van 2020. De top-20 van de meisjes bevat dezelfde namen, bij de jongens gaat Thomas er uit en komt oudgediende Jesse er in. Noah en Julia voeren nu de lijsten aan. Maar laten we de lijsten eens vanuit een … [Lees meer...] overVeel topnamen zijn internationaal
Geen nieuws
Voornamendrift 84 Begin januari worden de top voornamen van 2021 bekend gemaakt. Ik vind dat geen nieuws, maar journalisten denken daar anders over want ze kennen de regel van Bloothooft niet. Die zegt dat er jaarlijks gemiddeld één voornaam uit de top-20 plaats maakt voor een nieuwe naam. Je moet dan 20 jaar wachten voor je een nieuwe top-20 hebt. Ofwel: elke generatie … [Lees meer...] overGeen nieuws
Het Nieuwe Spelalfabet
Voornamendrift 83 Met de komst van de telefoon en een niet altijd goede verbinding werd begin vorige eeuw het spelalfabet geïntroduceerd. Een letter wordt daarin verduidelijkt met de beginletter van een woord. En als de beginletter zelf niet goed wordt verstaan dan is die meestal nog wel te reconstrueren uit de rest van het woord. Omdat mijn postcode eindigt op PE … [Lees meer...] overHet Nieuwe Spelalfabet
