Gastredactie: Jeroen Dera & Roel van Steensel Inhoud Leesbevordering, laaggeletterdheid en leesonderwijs: ter inleiding Jeroen Dera & Roel van Steensel Over de drempels van geletterdheid: laaggeletterde ouders helpen hun jonge kind te ondersteunen Jeanne Kurvers & Roel van Steensel Meeleesclub voor laaggeletterde volwassenen: een toepassing van het … [Lees meer...] overNieuw nummer Nederlandse Letterkunde verschenen
Neerlandistiek voor de klas
Hoe smeer je een boterham met pindakaas?
Dit voorjaar is de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit begonnen met een nieuw project: Student in de Klas. Studenten van de opleiding gaan terug naar hun oude middelbare school en geven daar een gastles. Ze doen dat over een specifiek onderwerp, waarvan zij verbaasd, verwonderd of verguld waren erover te leren. In deze aflevering vertelt tweedejaars … [Lees meer...] overHoe smeer je een boterham met pindakaas?
NWO promotiebeurs Jacques Koppenol
Jacques Koppenol heeft bij NWO een Promotiebeurs Leraren in de wacht gesleept voor het onderzoeksproject “Erasmus motivator: de Gesprekken als pedagogisch-didactisch instrument“. Het onderzoek gaat over een eeuwenoud probleem: het motiveren van jongeren voor het leren van een vreemde taal. Erasmus onderving dit doeltreffend met een vernieuwende methode, … [Lees meer...] overNWO promotiebeurs Jacques Koppenol
Nieuwe uitgave van Wij slaven van Suriname voor het onderwijs
Recensie van Henna Goudzand Nahar en Michiel van Kempen (red.) - Wij slaven van Suriname van Anton de Kom ‘Het gespuis’, daarmee duidden de koloniale bestuurders de helden van Suriname aan. In zijn antikoloniale roman Wij slaven van Suriname (1934) noemt Anton de Kom (1898-1945) deze marrons, die in verzet kwamen tegen de slavernij en ook andere slaven hielpen de vrijheid … [Lees meer...] overNieuwe uitgave van Wij slaven van Suriname voor het onderwijs
Postacademische cursus ‘Poëzie en media in het voortgezet onderwijs’
Vraag een willekeurige persoon om te beschrijven wat een gedicht is, en de kans is groot dat het woord ‘papier’ valt. Dat is ook niet zo gek, want een aanzienlijk deel van de Nederlandstalige poëzie verschijnt in papieren dichtbundels en bloemlezingen. Toch is het terrein vele malen breder: poëzie vind je ook op podia, in digitale media, op gebouwen en zelfs op lichamen van … [Lees meer...] overPostacademische cursus ‘Poëzie en media in het voortgezet onderwijs’
Nieuw leermiddel op KlasCement over Reinout van Montalbaen en De Historie van de Vier Heemskinderen
In Dendermonde wordt om de tien jaar een Ros Beiaardommegang gehouden, die door de UNESCSO is erkend als immaterieel werelderfgoed. Daarin wordt het verhaal van de Vier Heemskinderen uitgebeeld, die voortdurend overhoop liggen met hun oom Karel de Grote. Het verhaal is spannend en vol van strijd, list en avontuur. In dit leermiddel wordt de traditie van de Ros … [Lees meer...] overNieuw leermiddel op KlasCement over Reinout van Montalbaen en De Historie van de Vier Heemskinderen
Schrijf je pws met LitLab
LitLab bevat allerlei handvatten voor het doen van literatuuronderzoek. Inspiratie vind je in de Proeven, en in een uitgebreide handleiding voor leerlingen die een profielwerkstuk willen schrijven over Nederlandstalige literatuur. De handleiding begeleidt leerlingen stap voor stap door het onderzoeksproces en biedt een waaier aan concrete onderzoeksvragen en relevante … [Lees meer...] overSchrijf je pws met LitLab
Taalwetenschap in thema’s en toolkits
Omdat taalkunde in het curriculum van het schoolvak Nederlands relatief onderbelicht is, biedt het profielwerkstuk een uitstekende gelegenheid voor leerlingen om dit veelzijdige vakgebied te ontdekken. Profielwerkstuk Taalkunde is een inspiratieplatform voor een taalkundig profielwerkstuk en bevat informatie rondom verschillende thema’s, zoals meertaligheid, dialecten en … [Lees meer...] overTaalwetenschap in thema’s en toolkits
Kort, korter, kortst
De AVI-ziekte van de nieuwe leesvaardigheidstoetsen van Cito Een van de trends in het basisonderwijs is dat de teksten die kinderen lezen steeds korter worden. Dat kun je terugzien in de taalboeken en in de lesboeken voor de zaakvakken, maar ook in de toetsen van het leerlingvolgsysteem die kinderen zo’n twee keer per jaar maken. Neem nu Cito, een grote speler op het … [Lees meer...] overKort, korter, kortst
PWS-ondersteuning Radboud Pre-University College
Het PUC ondersteunt scholen en individuele leerlingen bij het profielwerkstuk. Scholen kunnen gebruik maken van de ‘PWS-starter’ die bestaat uit een lezing van een onderzoeker en speeddate-sessies met studenten. Zo kunnen scholen hun leerlingen een goede start bieden van hun profielwerkstuk. Voor leerlingen bieden wij masterclasses aan over bijvoorbeeld academische vaardigheden … [Lees meer...] overPWS-ondersteuning Radboud Pre-University College
Leerkrachten hoeven het niet altijd te weten
Je verwacht misschien dat een leerkracht niet zo snel tegen een klas zou zeggen iets niet te weten. Toch komt dit best vaak voor in de klassengesprekken die we op video opnamen in groep 6. Ons onderzoek toont zelfs aan dat zulke ‘ik weet het niet’-uitingen van leerkrachten erg nuttig kunnen zijn.Voor dit onderzoek hebben we gebruik gemaakt van conversatieanalyse, een methode … [Lees meer...] overLeerkrachten hoeven het niet altijd te weten
Onderzoek in de digitale bronnen van het INT
Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) is dé plek voor iedereen die iets wil weten over het Nederlands door de eeuwen heen. Met de online historische en moderne woordenboeken van het INT ligt de betekenis en het gebruik van woorden uit vijftien eeuwen Nederlands binnen ieders handbereik. Daarnaast stelt het INT tal van digitale onderzoeksbronnen en corpora – grote … [Lees meer...] over Onderzoek in de digitale bronnen van het INT
Kruimels
In 2008 promoveerde Theo Witte op onderzoek naar de literaire ontwikkeling van leerlingen in de bovenbouw van havo en vwo. Witte beschrijft in zijn proefschrift zes niveaus van literaire competentie: belevend, herkennend, reflecterend, interpreterend, letterkundig en academisch. Deze niveaus zijn hiërarchisch. Idealiter zou een leerling die met een vwo-diploma de … [Lees meer...] overKruimels
Een PWS over schrijven
Veel leerlingen vinden zelf schrijven leuk en uitdagend, en het schrijven van een PWS geeft ze de kans zich hierin meer te verdiepen. In deze workshop verkennen we de richtingen die hun onderzoek dan kan nemen. Denkbaar zijn bijvoorbeeld: onderzoek naar zelf schrijven: zelf iets schrijven in een bepaald genre, en daarbij een reflectief onderzoeksverslag maken met onderzoek … [Lees meer...] overEen PWS over schrijven
Van Cd-Rom Middelnederlands naar Corpus Middelnederlands
Als iemand op het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) zich jarenlang vol enthousiasme heeft ingespannen om de studie van het Middelnederlands te vergemakkelijken, dan is dat Dirk Geirnaert geweest. Dozen vol met diskettes en alfa- en betaversies van de Cd-rom Middelnederlands die hij achterliet toen hij in oktober 2021 met pensioen ging, zijn daar de stille getuigen van. … [Lees meer...] overVan Cd-Rom Middelnederlands naar Corpus Middelnederlands
Profielwerkstukken voor de talen
Het profielwerkstuk is een mooi instrument om leerlingen in het voortgezet onderwijs kennis te laten maken met een onderzoeksgebied. Het stimuleren van PWS-onderzoek naar taal- en cultuurgerelateerde onderwerpen zou er ook voor kunnen zorgen dat meer jongeren kiezen voor een talenstudie. Toch is dit nog een redelijk onontgonnen terrein. Er zijn weinig leerlingen die hun PWS … [Lees meer...] overProfielwerkstukken voor de talen
Met de Beatrijs terug naar de middelbare school
Verslag van mijn Student in de Klas-bezoek Dit voorjaar is de afdeling Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit begonnen met een nieuw project: Student in de Klas. Studenten van de opleiding gaan terug naar hun oude middelbare school en geven daar een gastles. Ze doen dat over een specifiek onderwerp, waarvan zij verbaasd, verwonderd of verguld waren erover te … [Lees meer...] overMet de Beatrijs terug naar de middelbare school
Deze maand in het Handboek Didactiek Nederlands
Iedere maand plaatsen we de korte samenvattingen van nieuw verschenen artikelen in het Handboek Didactiek van Levende Talen Nederlands. Deze maand: Feedback op het schrijfproces van Nina VandermeulenDeze bijdrage gaat over het belang en de mogelijkheden van feedback gericht op het schrijfproces. Het inzetten van vragenlijsten en toetsregistratie voor feedback, en belangrijke … [Lees meer...] overDeze maand in het Handboek Didactiek Nederlands
Intertekstualiteit in de brugklas
Een van de eerste begrippen die mijn brugklassers dit schooljaar van mij hebben geleerd is ‘intertekstualiteit’. Ik heb de uitleg simpel gehouden. Bij intertekstualiteit gaat het om verbindingen tussen teksten. Een intertekst is een tekst die in een andere tekst terugkomt. Sprookjes en bijbelverhalen worden vaak gebruikt als interteksten. Een tekst kan ook een liedje of een … [Lees meer...] overIntertekstualiteit in de brugklas
Pabostudenten en lezen
Een reactie uit de praktijk op 'Hoe minder je leest, hoe minder je weet' van Yra van Dijk en Marie-José Klaver 'De gemiddelde student aan de pabo of op het hbo is zelf geen lezer meer […]. De pabo-docenten maken zich dan ook zorgen over hun afstudeerders. […] Een pabo-docent gaf aan dat ze zelfs moeite hebben met een kinderboek als Lampje van Annet … [Lees meer...] overPabostudenten en lezen
Literatuur lezen in dialoog
Een paar maanden geleden nam Tanja Janssen afscheid van haar werk aan de Interfacultaire Lerarenopleiding van de Universiteit van Amsterdam. Ter ere daarvan is een mooi boek verschenen: Literatuur leren lezen in dialoog: Lessen geïnspireerd op het werk van Tanja Janssen (Amsterdam University Press, 2021). Het is de opvolger van Tanja’s publicatie Literatuur leren lezen in … [Lees meer...] overLiteratuur lezen in dialoog
Taalvaardig naar school. Het belang van taalonderwijs
Veel kinderen leren thuis een andere taal dan Nederlands. Op de basisschool wordt er opeens van hen verwacht dat zij Nederlands spreken en begrijpen. Hoe kunnen kinderen uit allerlei rangen en standen zo goed mogelijk voorbereid worden op deze stap? In deze bijeenkomst buigen verschillende experts zich over deze kwestie. … [Lees meer...] overTaalvaardig naar school. Het belang van taalonderwijs
Voyant Tools: snel (eigen) teksten analyseren
En weer gooide corona roet in het eten. Slechts een paar dagen voordat op 19 en 20 november 2021 de 35eeditie van de HSN Conferentie zou plaatsvinden, moest het evenement toch nog worden afgeblazen. Frustrerend en teleurstellend voor organisatie, sprekers en deelnemers die zich verheugd hadden om hun kennis en kunde van het onderwijs Nederlands uit te dragen respectievelijk bij … [Lees meer...] overVoyant Tools: snel (eigen) teksten analyseren
Vrij schrijven begint met verbieden
Voordat ik als lerarenopleider aan de slag ging, heb ik een paar jaar les gegeven aan het Nienoordcollege in Leek (geen betere plaatsnaam om je schoolcarrière te beginnen) waar ik al tijdens mijn stage drie eindexamenklassen onder mijn hoede kreeg. Een van mijn collega’s werd Boris Wanders, die later nog een van initiators werd van het Technasium, maar dertig jaar terug vooral … [Lees meer...] overVrij schrijven begint met verbieden
Neerlandici waren Greta Thunberg voor
In de neerlandistiek lijkt aandacht voor het klimaat iets van de laatste jaren. In de Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (BNTL) is het ‘literaire klimaat’ zelfs een populairder onderwerp dan – laten we zeggen – het natuurlijke klimaat. Onder het trefwoord thema klimaat zijn slechts acht publicaties te vinden, waarvan er maar één voor 2019 geschreven … [Lees meer...] overNeerlandici waren Greta Thunberg voor
