Tolstoj was de Elena Ferrante van rond het jaar 1900. Zo moest je schrijven! Daarbij waren Nederlandse auteurs toch maar broddelaars. En zo kwamen drie Nederlandse schrijvers op het idee om hun werk onder een Russische naam te presenteren, laat Claudia Zeller zien in een artikel in Dutch Crossings: Herman Heijermans, Maurits Dekker en Joseph Viegen. Waarom deden ze dat? En … [Lees meer...] overRussische trollen in de Nederlandse letteren
Over Marc van Oostendorp
Wat een boek
Ik heb de afgelopen dagen onder mijn Zuid-Italiaanse olijfboom Frank Willaerts chef d'oeuvre, zijn boek Het Nederlandse liefdeslied in de Middeleeuwen, gelezen. Iemand die veel deskundiger is dan ik, zal er de komende weken de officiële recensie over schrijven voor Neerlandistiek, maar ik kan er tot die tijd mijn mond niet over houden, en moet iets schrijven over hoe goed het … [Lees meer...] overWat een boek
Andere talen zijn welkom in het basisonderwijs
Sommige dingen gaan wél de goede kant op. Zo komt er langzaam maar zeker meer aandacht voor de waarde van meertaligheid op de Nederlandse school. Decennia was dat taboe, iedereen moest Nederlands leren, maar gelukkig kunnen er nu weer boeken verschijnen zoals Talen die de school in komen van Lidy Peters, een boek dat vooral bedoeld is voor leerkrachten. In de jaren tachtig … [Lees meer...] overAndere talen zijn welkom in het basisonderwijs
als een staartdeling grijpt het steeds wat overblijft.
Lieke Marsman voor de klas (6) Er is geen actueler en tegelijkertijd eeuwiger onderwerp in de taalbeschouwing dan dat van de voornaamwoorden. Er lijkt niet simpelers dan ik, jij, hij, zij, het, wij, jullie, zij en tegelijkertijd is er niets ingewikkelders. Gedichten worden anders dan verhalen vaak gedragen door voornaamwoorden. In verhalen is er soms een ik aan het … [Lees meer...] overals een staartdeling grijpt het steeds wat overblijft.
Er zijn geen wetenschappelijke criteria voor goede wetenschap
Het was een opiniestuk dat je kon verwachten: "Nieuwe Erkennen en Waarderen schaadt Nederlandse wetenschap" dat gisteren verscheen op het onvolprezen ScienceGuide. Nu verschillende wetenschappelijke organisaties zoals de KNAW, NWO en de VSNU, zich hebben geschaard achter het idee dat je wetenschappers niet alleen maar moet 'erkennen en waarderen' om hun publicaties in … [Lees meer...] overEr zijn geen wetenschappelijke criteria voor goede wetenschap
Hendrik Conscience als aardige man
2021 is een jaar van herwaardering voor Hendrik Conscience (1812-1883). Het begon met een indrukwekkende serie blogposts Platform Leest waarin Kevin Absillis het vermeende racisme van de grote negentiende-eeuwse schrijver besprak. Absillis liet zien hoe Conscience in Vlaamse intellectuele kring in de afgelopen decennia zo'n beetje het toonbeeld van bedenkelijk gedachtengoed … [Lees meer...] overHendrik Conscience als aardige man
Een nieuwe Zacht Lawijd!
Er is een nieuwe aflevering van het literair-historische tijdschrift Zacht Lawijd verschenen, het tweede nummer van deze jaargang. Zacht Lawijd besteedt als literair-historisch tijdschrift aandacht aan de negentiende- en twintigste-eeuwse literatuur in Vlaanderen en Nederland. Naast uitgewerkte artikelen bevat het rubrieken waarin korte, documentaire … [Lees meer...] overEen nieuwe Zacht Lawijd!
Nimma! – Wout Waanders, een dichtende taalbeheerser
Wout Waanders studeerde Nederlands in Nijmegen. Dit jaar won hij de C. Buddingh'-prijs voor zijn succesvolle poëziedebuut Parkplan. Waarom heeft hij Nederlands gestudeerd? En wat heeft hij aan die studie gehad? Nimma! is een reeks korte filmpjes over afgestudeerden en studenten van de opleiding Nederlandse Taal en Cultuur in Nijmegen. … [Lees meer...] overNimma! – Wout Waanders, een dichtende taalbeheerser
Nee, meneer Levi, wetenschap is geen topsport
Altijd schrik je weer als een ziekenhuisbestuurder iets zegt over de wetenschap. Deze keer was het de beurt aan Marcel Levi, de nieuwe CEO Chief of the Executive Board van NWO die op de website van die organisatie zijn zegje deed. De titel van zijn stukje zegt al genoeg: Science is like competitive sports. In één klap terug naar het begin van deze eeuw toen iedereen die … [Lees meer...] overNee, meneer Levi, wetenschap is geen topsport
Memorabele mededelingen meten
Een jaar of twintig geleden gaf ik op vrijdagmiddag een college voor een groep van ongeveer honderd eerstejaarsstudenten die deden wat honderd eerstejaarsstudenten doen op vrijdagmiddag: rumoerig zijn. Ik had gelukkig een truc met een krijtje, dat ik kon opgooien en laten vallen op een manier die iedereen weer even stil maakte. Een paar jaar later kwam ik in een winkel en … [Lees meer...] overMemorabele mededelingen meten
Waarom Klak een jongen is en Klukie een meisje.
Eigennamen kun je vergelijken met wijzende vingers. Ze hebben nauwelijks betekenis van zichzelf, maar ze verwijzen naar een bepaalde persoon. Er is, waar het voornamen betreft, maar één aspect waarop een naam vaak wel iets betekent: dat van gender. Meisjesnamen zijn anders dan jongensnamen. En daarbij geldt niet alleen dat je voor iedere individuele naam moet leren of hij … [Lees meer...] overWaarom Klak een jongen is en Klukie een meisje.
Hoi mooie held vol werk
Over de hedendaagse poète maudit Martijn Benders. Een stukje over Martijn Benders op Neerlandistiek: is misschien wel dé manier om iedereen hier weg te jagen. Ik ken hoogleraren die hem mijden en alom gevierde dichters die hem geblockt hebben op Facebook, hij heeft het talent om de zachtmoedigste lezer het bloed onder de nagels te halen. Mij heeft hij alleen al de … [Lees meer...] overHoi mooie held vol werk
De sprong van taal naar werkelijkheid
"De logica", schrijft Sjoerd van der Niet in zijn nieuwe boek, "brengt ons niet van de ene naar een andere plek. We moeten springen, wijzelf." Het is een belangrijk thema in Van der Niets nieuwe boek Zo niet, dan toch. Dat boek kun je lezen als een toegankelijke inleiding in de logica, nee, je zou eigenlijk willen dat zo'n boek verplichte lectuur zou zijn voor iedereen die … [Lees meer...] overDe sprong van taal naar werkelijkheid
Geadopteerde kinderen kunnen hun oorspronkelijke taal sneller leren
Voor jonge kinderen die internationaal geadopteerd worden, verandert alles. Ze komen terecht bij nieuwe ouders, in een ander land, waar mensen andere dingen op hun boterham eten, op een andere tijd gaan slapen, en een andere taal spreken. Gelukkig zijn kinderen vaak nog flexibel, kunnen ze dat allemaal doen, en spreken ze doorgaans uiteindelijk op een manier die niet of … [Lees meer...] overGeadopteerde kinderen kunnen hun oorspronkelijke taal sneller leren
Belgiëstiek
De toekomst van de Neerlandistiek ligt in België. Dat is één conclusie die je kunt trekken uit het essay dat Yves T'Sjoen onlangs publiceerde bij de Antwerpse uitgever W∞lf. (Een eerdere versie verscheen vorig jaar online op de website Voertaal.) Hij geeft eerst wat feiten over het vak die tot enige bezorgdheid kunnen stemmen – de terugloop van belangstelling onder … [Lees meer...] overBelgiëstiek
13 september 2021: Oratie Rick Honings, Het land van ‘Oosterzonnegloed’
Sporen van Indië in negentiende-eeuwse schrijversarchieven De laatste jaren staat het Nederlandse koloniale verleden in Indië volop in de belangstelling. Het proces waarin Nederland in het reine probeert te komen met zijn beladen geschiedenis is in volle gang. Wat kunnen schrijversarchieven ons leren over dat koloniale verleden? In de Bijzondere Collecties van de … [Lees meer...] over13 september 2021: Oratie Rick Honings, Het land van ‘Oosterzonnegloed’
Bert Schierbeek en ik
Boeken over literatuur worden bijna niet meer uitgegeven. De uitzondering is de schrijversbiografie, waarvan er ieder jaar wel een paar verschijnen. Het is een eigenaardig genre, met die nadruk op de persoonlijke wederwaardigheiden van de auteur: waarom zou het leven van een schrijver interessanter zijn dan ơfwel het leven van de buurvrouw ofwel dan zijn oeuvre? Niemand is … [Lees meer...] overBert Schierbeek en ik
Vijftig jaar Spektator
Welke dag het precies was, valt niet meer na te gaan, in ieder geval niet door mij, maar 50 jaar geleden, in 1971, werd Spektator opgericht, 'tijdschrift voor Neerlandistiek', en in zekere zin een van de voorlopers van Neerlandistiek. Alle nummers van het tijdschrift tot het moment dat het blad verdween, in 1995, staan op DBNL. De 'verantwoording' van de 'redaktie' (het … [Lees meer...] overVijftig jaar Spektator
Job opening: Researcher at the Meertens Institute, Amsterdam
Together with the International Institute of Social History and Huygens ING, the Meertens Instituut is part of the Humanities Cluster of the Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (KNAW), in which humanities research (history, ethnology, literary studies, linguistics) is carried out using advanced methods, with an important role for computer science. The Meertens … [Lees meer...] overJob opening: Researcher at the Meertens Institute, Amsterdam
Wetenschappelijke weerbaarheidstraining
De geïntimideerde wetenschapper staat in de belangstelling. De KNAW hield er vorige week een webinar over, en de NRC plaatste vrijwel tegelijkertijd een artikel over bedreigde wetenschappers. De KNAW had het daarbij vooral over alfa's, terwijl het artikel in de krant in de eerste plaats ging over beta's, maar uit beiden sprak een zelfde zorg: we verlangen van wetenschappers dat … [Lees meer...] overWetenschappelijke weerbaarheidstraining
Kunnen we in de literatuur ontsnappen aan morele conventies?
In het stukje in de Volkskrant waarin de columnist Max Pam zich afzet tegen de gedachte dat je literatuur ook kunt bestuderen, staat een zin die voor mij ineens veel duidelijk maakte. Pam is natuurlijk niet de enige. Waar komt die weerzin tegen de studie van literatuur toch vandaan? heb ik me vraag afgevraagd. Analyse van deze zin geeft denk ik een belangrijk deel van het … [Lees meer...] overKunnen we in de literatuur ontsnappen aan morele conventies?
w + e = o
Waarom zeggen we niet kwemen, vroeg Yoïn van Spijk zich gisteren af in een interessant blog, hier op Neerlandistiek. Naast het rijtje nemen - nam - genomen zou immers het rijtje kwemen - kwam - gekomen beter passen? Oorspronkelijk was het werkwoord in de tegenwoordige tijd inderdaad kwem, zegt Van Spijk. Door een 'sporadische klankverandering' zou die we geworden zijn tot … [Lees meer...] overw + e = o
Liefdeslessen over het Nederlands
Liefdesverklaring aan de Nederlandse taal heet het nieuwe boek van de Roemeens-Nederlandse schrijfster Mira Feticu, maar meer dan als een verklaring leest het af en toe als een romantische komedie – een verhaal waarin de twee protagonisten elkaar afstoten, maar uiteindelijk toch ontdekken dat ze voor elkaar gemaakt zijn. Of om nog preciezer te zijn: een van de twee – Feticu – … [Lees meer...] overLiefdeslessen over het Nederlands
Wat zijn taalkundige gegevens?
Een van de oudste vraagstukken van de taalwetenschap is: wat zijn eigenlijk de data? We hebben de ambitie een empirische wetenschap te zijn, wat wil zeggen dat de wetenschappelijke theorieën getoetst moeten worden aan de werkelijkheid. Maar wat is die werkelijkheid in het geval van iets dat in wezen zo abstract is als de taal? Waar vinden we de taal en waar vinden we de … [Lees meer...] overWat zijn taalkundige gegevens?
Wanneer gaan onze handschoenen uit
Tot de politiek en de ambtenarij is het inmiddels doorgedrongen: met het hoger onderwijs kun je doen wat je wilt. Je kunt onbeperkt spareribs eten bezuinigen, in slechte én in goede tijden, je kunt het onmogelijke verlangen aan administratieve 'prestaties', je kunt de mensen die er werken ondertussen beledigen, je slechtste minister op het dossier zetten. In actie komen ze … [Lees meer...] overWanneer gaan onze handschoenen uit
