Je moet je eerste wetenschappelijke artikel schrijven. Hoe zit dat in elkaar?Slides: Rosalinde Stadt … [Lees meer...] overDe structuur van wetenschappelijke artikelen
Zonnestraaltjes in een kistje
Verliefde brieven in tijden van het fascisme "Je brieven zullen als zonnestralen schijnen in mijn leven." Zo schreef de jonge Italiaanse Ada Magnina in januari 1934 aan Eduard Bakker, een Nederlandse zeeman die zij enkele maanden eerder had ontmoet in de Esperanto-club van Genua in Italië. De zin, neergeschreven in een elegant, bijna kalligrafisch handschrift, springt … [Lees meer...] overZonnestraaltjes in een kistje
Max Havelaar automatisch verbeterd
Een woensdagochtendexperimentje. Gisteren was er een congres Multatuli Internationaal aan de VU, waar (onder andere) veel presentaties waren van en over vertalers van Max Havelaar in allerlei talen. Daar wilde ik meer van weten! Ik voerde het begin van Max Havelaar aan ChatGPT met de opdracht 'verbeter deze tekst'. Die nieuwe tekst voerde ik aan de volgende chatbot (Gemini … [Lees meer...] overMax Havelaar automatisch verbeterd
Durven is meer een kwestie van zichzelf naar iets toe praten
Dit jaar wil ik alle boeken van Vonne van der Meer lezen. In veel van Van der Meers boeken, of in ieder geval in veel van haar boeken sinds Eilandgasten, komt een oudere vrouw voor, wat onooglijk en onopvallend gekleed die achteraf de touwtjes in handen lijkt te hebben. In Het smalle pad van de liefde is die vrouw non en heet ze Heleen. Het boek bevat naast een knallend … [Lees meer...] overDurven is meer een kwestie van zichzelf naar iets toe praten
Humaniora in tijden van chatbots
Je kunt allerlei gedachten hebben over chatbots. Je kunt bijvoorbeeld juichen over de fantastische commerciële mogelijkheden die je ziet, of je zorgen maken over types die overal commerciële mogelijkheden in zien. Je kunt denken dat kunstmatige intelligentie gaat helpen onze kinderen beter onderwijs te geven, of vrezen dat we allemaal nog dommer en luier worden onder de invloed … [Lees meer...] overHumaniora in tijden van chatbots
De internationale positie van het Engels
Dit laatste college in de reeks over sociolinguïstiek gaat over internationale taalpolitiek en in het bijzonder de positie van het Engels. … [Lees meer...] overDe internationale positie van het Engels
Gaten in zinnen
Soms denk ik aan Teun Hoekstra (1953-1998). Hij zou dit jaar 72 geworden zijn, maar hij is al 27 jaar dood. Van hem leerde ik de beginselen van de syntaxis, en er zijn weinig docenten van wie ik het onderwijs me zo goed herinner als dat van Teun. Zelfs nu ik dit opschrijf krijg ik heimwee naar het intellectuele avontuur dat de taalkunde bij hem was. Ik herinner me ook … [Lees meer...] overGaten in zinnen
De mens is gemaakt voor interactie
Als je dit jaar een toegankelijk nieuw boek wil lezen van een vooraanstaand taalwetenschapper over enkele van de grote vragen van zijn vak, lees dan The Interaction Engine. Language in Social Life and Human Evolution. In dit boek – dat hier gratis te downloaden is – vat Stephen C. Levinson heel veel van zijn denken over taal van de afgelopen decennia samen. Levinson is … [Lees meer...] overDe mens is gemaakt voor interactie
Als hij de voorkeur gaf aan verhalen waarin alles werd voorgekauwd
Dit jaar wil ik alle boeken van Vonne van der Meer lezen. "Ik ben geen uitzondering," schrijft een vrouw in De vrouw met de sleutel (2011) van Vonne van der Meer, "iedereen lijdt. Er is niet alleen maar mijn verhaal, er zijn zoveel verhalen." De vrouw, Olivia, schrijft dat aan de protagonist, Nettie, de 'vrouw met de sleutel' die na de dood van haar man heeft besloten dat … [Lees meer...] overAls hij de voorkeur gaf aan verhalen waarin alles werd voorgekauwd
Vijfentwintigduizend
Dit is het 25.000e artikel dat we op deze site plaatsen. Die artikelen bestrijken de periode van 1992 tot vandaag. Het getal zegt op zich niet zo veel, bijvoorbeeld omdat er heel veel artikelen bij staan die terecht nooit meer iemand leest (een aankondiging van een bijeenkomst in Brussel in 2011 over vertalingen van Beatrijs, een beschouwing over het woord analoog uit 2014). … [Lees meer...] overVijfentwintigduizend
Pensioen is teruggaan naar het dialect
Je taal verandert in de loop van je leven. De eerste jaren is dat duidelijk: een pasgeboren baby kan nog niets zeggen, een kleuter kletst je de oren van je kop. Maar ook na de puberteit verandert er af en toe wel wat. Op zijn minst leren volwassenen er nog woorden bij (covid, dat kenden jullie zes jaar geleden niet) en ook in de uitspraak van klanken passen mensen zich in de … [Lees meer...] overPensioen is teruggaan naar het dialect
‘Ik hoop van harte dat je, eh, nou ja, ik bedoel’
Iemand staat ineens zonder Hoofdlijnenakkoord in ons managementhorrorfeuilleton De verleden tijd van lijken. "Minister Pieterse". Nienke bleef bescheiden op de drempel van Wouters kamer staan. "Kom binnen," zei Wouter. Nienke hoorde de komma, en vermoedde dat hij haar naam wilde zeggen, maar deze vergeten was. "De premier belde zojuist," zei ze. "Hij kon u niet bereiken op … [Lees meer...] over‘Ik hoop van harte dat je, eh, nou ja, ik bedoel’
Elke taal is een hybride
Als je dit kunt lezen heb je iets gemeen met miljarden mensen over de wereld: kennis van een Indo-Europese taal. Van diep in Azië tot in Latijns-Amerika spreken heel grote groepen mensen inmiddels een taal die afstamt van een taal die wel Proto-Indo-Europees noemen. Hoe lang geleden die taal precies gesproken werd en waar ter wereld, weten we niet precies, maar we krijgen er … [Lees meer...] overElke taal is een hybride
‘Je zult het met het woord zelf moeten doen’
Het sublieme bij C.O. Jellema C.O. Jellema (1936-2003) is een dichter die uitnodigt tot exegese. In de twintig jaar na zijn dood zijn al verschillende studies over zijn werk verschenen – ik ken eigenlijk weinig hedendaagse dichters (Jellema is natuurlijk hedendaags, hij is alleen maar veel te vroeg gestorven) over wie zoveel geschreven is. Veel van die studies zijn … [Lees meer...] over‘Je zult het met het woord zelf moeten doen’
Zo echt, van vlees en bloed
Dit jaar wil ik alle boeken van Vonne van der Meer lezen. Op een avond staat Maria ineens aan het bed van een man in het ziekenhuis. Hij slaapt zacht, is onrustig, maar dan staat ze daar, in een blauwe jurk en met loshangend haar, en zegt hem dat het allemaal goed zal komen. Het bijzondere van Vonne van der Meer is dat ze dit verhaal in haar bundel December (2009) … [Lees meer...] overZo echt, van vlees en bloed
Wilders weg, nu de bezuinigingen nog
Natuurlijk gun ik alle lezer van harte een extra toastje met jam bij het ontbijt, zo dadelijk, om te vieren dat de eenmanspartij van Wilders niet langer aan de knoppen zit. Maar intussen liggen de bezuinigingen op het onderwijs onverminderd op tafel.Een deel van het draconische pakket is al maanden geleden beklonken, toen onder meer het CDA en de ChristenUnie in de Eerste Kamer … [Lees meer...] overWilders weg, nu de bezuinigingen nog
Academische vrijheid als mensenrecht
Later vandaag vergadert de Tweede Kamer over academische vrijheid. Dat zal over van alles gaan: over Amerika en Gaza, over aanvallen op onderzoekers door de politiek en door loslopende onverlaten. Maar ik hoop dat het ook zal gaan over de vraag voor wie die academische vrijheid bedoeld is. In zijn brief schrijft de minister namelijk: De academische vrijheid is … [Lees meer...] overAcademische vrijheid als mensenrecht
Schildpad op LinkedIn
Er is de laatste jaren een verschuiving gaande van allerlei socialemediaactiviteiten naar LinkedIn. We merken dat hier op Neerlandistiek: een paar jaar geleden was Twitter de belangrijkste manier waarop mensen naar de site werden geveegd, maar inmiddels is LinkedIn belangrijker – en niet alleen omdat we Twitter verlaten hebben. Maar je ziet het ook op LinkedIn zelf. De … [Lees meer...] overSchildpad op LinkedIn
Ja, dat kan lezen ook zijn!
Leeslogboek: mei Begin van deze maand had ik een leeshapering. Dat komt vermoedelijk voortdurend voor in het lezende leven, alleen let ik er nu beter op in verband met dit logboek: de boeken waarmee je toevallig bezig bent, liggen je toevallig allemaal niet. Het is niet eens per se slecht, maar het ligt je niet, of in ieder geval op dat moment niet. Ik wilde bijvoorbeeld … [Lees meer...] overJa, dat kan lezen ook zijn!
Taalbeleid in Nederland
In dit college in de cursus sociolinguïstiek besteden we aandacht aan het taalbeleid in Nederland. Hoe is een en ander geregeld voor het Nederlands? En voor andere hier gesproken talen? … [Lees meer...] overTaalbeleid in Nederland
Stelen chatbots van auteurs?
Ik heb me lange tijd verbaasd over auteurs of kunstenaars die vinden dat de grote taalmodellen waarop chatbots gebaseerd zijn hun werk ‘stelen’. Zonder dat zij ervoor betaald worden, zeggen ze, maken de bedrijven achter die modellen goede sier met hun werk. Ook onlangs was er weer onrust, toen er een lijst circuleerde van boeken waarvan Meta, het bedrijf achter onder meer … [Lees meer...] overStelen chatbots van auteurs?
Leren wat ‘denken’ betekent
Een van de wonderlijkste dingen die kinderen doen, is: woorden leren. Heel veel woorden leren. En leren wat al die woorden betekenen. Ons volwassenen lukt het van geen enkel woord om het helemaal sluitend te definiëren, en toch hebben wel al die betekenissen ooit geleerd. Of nog sterker: we hebben ze zelf gereconstrueerd uit hoe we volwassenen die woorden hebben horen … [Lees meer...] overLeren wat ‘denken’ betekent
Een kiezelsteen is hij, in een koude rivier
Dit jaar wil ik al het werk van Vonne van der Meer lezen. Van alle katholieke sacaramenten is dat van de biecht het diepzinnigst. Ja, die van de doop, het huwelijk en de zieken begeleiden mensen op belangrijke momenten in hun leven: geboorte, partnerkeuze, dood. Dat van de biecht is alledaagser en lijkt daardoor onooglijker, maar het drukt iets uit dat volgens mij ook van … [Lees meer...] overEen kiezelsteen is hij, in een koude rivier
Red de rijkdom van onze dialecten
Hoeveel talen worden er gesproken in Nederland en Vlaanderen? Niemand die het weet. Zelfs als we talen als het Armeens, Berber, Catalaans, Deens, Ewe – en al die andere migratietalen van de afgelopen eeuw – buiten beschouwing laten, blijft het antwoord onbekend. Ook bij de autochtone talen is het aantal niet vast te stellen. Natuurlijk: er is het Limburgs, het West-Vlaams, het … [Lees meer...] overRed de rijkdom van onze dialecten
De arrogantie van de grutto
De grutto is een fascinerend dier: tien jaar geleden gekozen tot de nationale vogelsoort van Nederland, omdat het hier vaak broedt in de weiden. Een dier dat zijn naam dankt aan zijn karakteristieke roep. Zoals veel diersoorten heeft de grutto last van de schade die de mens toebrengt aan het klimaat en aan de natuur. Dat we ooit weiden zijn gaan aanleggen, heeft hij nog … [Lees meer...] overDe arrogantie van de grutto
