Het Nederlands wordt tegenwoordig gezien als een taal met twee centra: één in Nederland en één in Vlaanderen, en voorzichtig beginnen mensen ook te zien dat er in Paramaribo nóg een centrum ligt. Het is nog niet zo lang geleden dat officiële en minder officiële instanties zowel in Nederland als in Vlaanderen slechts één centrum erkenden: het enig goede Nederlands werd gesproken … [Lees meer...] overDjungelboek, Jungleboek, Jungleboeken en taalpolitiek
Leuk dat je weer geweest zijn
De wereld van de pronomina schudt op zijn grondvesten. De afgelopen weken stuurde de advocaat Samir Lhachmi uit Zeeuws-Vlaanderen me een aantal foto's die het bekende restaurant Katseveer in Wilhelminadorp (Zuid-Beveland) op Instagram plaatst: Hoe zit dat, vroeg Samir zich af. Hij kon zich best voorstellen dat iemand 'je zijn geweest' schrijft, en schreef "Mijn moeder zegt … [Lees meer...] overLeuk dat je weer geweest zijn
Er waart een contentspecialist door Europa
Weer iets geleerd: ik weet wat een contentspecialist doet. Volgens deze webpagina is zijn taak in het leven "het creëren van onweerstaanbare content die jouw publiek écht wil zien". Voor de Volkskrant heeft nu de contentspecialist Koos Boertjens gisteren een nieuw stukje onweerstaanbare content geleverd. Inderdaad wordt de lezer meteen meegesleept door diepe wijsheden als "Het … [Lees meer...] overEr waart een contentspecialist door Europa
To talk out of one’s neck
Nederlands in de taal van Afro-Amerikanen In de eigen variëteit van het Engels van zwarte Amerikanen zitten nog steeds sporen Nederlands. Althans, dat beweert de onafhankelijke onzerzoeker Zola Sohna in een artikel dat vorige week op internet verscheen. Specialisten op het gebied van de etymologie van het Afro-Amerikaans Engels moeten er nog preciezer naar kijken, maar mij … [Lees meer...] overTo talk out of one’s neck
De reis van Sint Brandaan
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (8) Aan boeken wordt in de middeleeuwen nog zo veel zorg besteed dat je alleen al daarom eigenlijk geloofde dat wat erin stond waar was. Eeuwenlang hadden ze vooral gediend om de waarheid in het Latijn te vertellen aan degenen die het konden lezen. Ondertussen moet er ook in de dialecten die later de basis voor het … [Lees meer...] overDe reis van Sint Brandaan
De Chinese letter
De juf voelde zich een beetje naar toen ik vroeg waarom ze het had over 'de Chinese letter', maar ik was alleen maar nieuwsgierig. "Eigenlijk moeten we het tegenwoordig de zing-letter noemen", zei ze. Want 'Chinese letter' is mogelijk beledigend als naam voor de klank die we schrijven met ng. Het is een beetje lastig in te zien waarom het iemand zou beledigen als je een … [Lees meer...] overDe Chinese letter
Het lot van de vagetariër
De woordbouw is het kraakpand van de taalkunde. Regels die elders lijken te gelden gaan er hoegenaamd niet op. Waar syntactische regels soms vreselijk ingewikkeld kunnen zijn maar toch altijd regels blijven, waar de klankvorm in een systeem te vatten is, daar doen mensen op het oog maar wat als ze nieuwe woorden vormen. Natuurlijk, er zijn allerlei keurige manieren om … [Lees meer...] overHet lot van de vagetariër
Vooral hooge bergen kunnen mij er zoo stom uitzien
Nescio. Leven en werk van J.H.F. Grönloh van Liene Frerichs is een ideale schrijversbiografie. Niet alleen draait het grotendeels om Nescio als schrijver in plaats van om Grönloh de mens, maar vooral komt de auteur zelf heel veel aan het woord. 655 pagina's telt het boek, dat is zeker meer dan het verzamelde werk, en ik schat dat zo'n 100 pagina's tekst van Grönloh zelf … [Lees meer...] overVooral hooge bergen kunnen mij er zoo stom uitzien
Het geweldloos schrijverschap van Cornelis Verhoeven
Vrijdag was het twintig jaar geleden dat de schrijver en denker Cornelis Verhoeven (1928-2001), veel te jong, overleed. Hij liet een groot oeuvre na waarvan lange tijd weinig in de handel is geweest. Gelukkig brengt de Eindhovense uitgeverij Damon nu weer het een en ander uit. Ik hoop dat daar ook De mythe van het schrijverschap bij zal horen, het boekje dat Verhoeven liet … [Lees meer...] overHet geweldloos schrijverschap van Cornelis Verhoeven
De betekenis van emoji 😍
Ik ben zo'n oud mannetje, toen ik begon met bloggen bestonden emoji nog niet, en inmiddels is er al een kleine industrie van taalkundig onderzoek naar wat die dingen eigenlijk betekenen. Vorige week verscheen een heel inzichtrijk nieuw artikel op internet dat vooral gaat over de populairste van alle emoji: die met gezichtjes. Wat betekenen die dingen? Ze geven commentaar op … [Lees meer...] overDe betekenis van emoji 😍
Honderd doorkijkjes naar de dichtkunst
We hebben nog maar één vijftigste van het huidige millennium achter de rug en reeds heeft het Gentse PoëzieCentrum drie bundels gewijd aan de poëzie van dit glorieuze tijdperk: na Dichters van het nieuwe millennium (2016) en Bundels van het nieuwe millennium (2018) (die besprak ik hier en hier) is er nu Gedichten van het nieuwe millennium, onder redactie van Jeroen Dera en Carl … [Lees meer...] overHonderd doorkijkjes naar de dichtkunst
Wat is waarheid in een wereld in woorden?
Op school hadden we vroeger een lesmethode voor het literatuuronderwijs die Een wereld in woorden heette – een schrijver bouwde een wereld op door woorden te gebruiken. Maar wat is dat voor wereld? Wat is er precies waar in een wereld die iemand maakt door erover te vertellen en wat niet? Kan dat eigenlijk wel, een 'wereld' maken in woorden? Je zou om te beginnen kunnen … [Lees meer...] overWat is waarheid in een wereld in woorden?
Klinkers klinken en medeklinkers klinken mee
Taalbeschouwing voor groep 4 Praten doe je door je mond open te doen en dan weer dicht. Als je mond open is, zeg je een klinker. Als je mond dicht is of bijna dicht zeg je een medeklinker. Aa is bijvoorbeeld een klinker. Je mond staat wijd open. Probeer maar. Maar ook als je bijvoorbeeld een oe zegt of een ee is je mond open. Hij is iets minder wijd open … [Lees meer...] overKlinkers klinken en medeklinkers klinken mee
Rilke als dode leraar
Ik lees graag boeken van lezers, en het liefst van al lees ik boeken van lezers die heel anders lezen dan ik. Jan Oegema is zo iemand, zijn manier van lezen is zo ongeveer tegenovergesteld aan die van mij: op zoek naar wijsheid, naar mystiek, naar het onzegbare, Dat zijn allemaal dingen waarnaar ik zelf soms vergeet te zoeken en die ik dus niet zie in zo'n tekst. Daarvoor is … [Lees meer...] overRilke als dode leraar
Tprieel van Troyen van Segher Diengotgaf
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (7) Tprieel van Troyen van Segher Diengotgaf, een Brabants auteur uit de dertiende eeuw, is een zogeheten hoofse roman, die waarschijnlijk bedoeld was voor een deel van de adel dat zich in de opkomende steden gevestigd had. We kennen de tekst omdat Jacob van Maerlant hem integraal citeert in zijn Historie van Troje. … [Lees meer...] overTprieel van Troyen van Segher Diengotgaf
Wanneer is ‘nu’?
Wat betekent nu? Het lijkt op het eerste gezicht altijd te verwijzen naar de tijd wanneer je spreekt, zeggen de taalkundigen Una Stojić en Daniel Altshuler in een nieuw artikel. Vergelijk maar eens de volgende twee zinnen: Vorige week hoorde ik dat er een aardbeving zou zijn.Vorige week hoorde ik dat er nu een aardbeving zou zijn. Met de eerste zin zeg ik dat ik de … [Lees meer...] overWanneer is ‘nu’?
Woke heeft het weer gedaan
Stella Bergsma is een schrijfster, kunstenares en twitster die zich niet snel boos maakt om iemands taalgebruik. Maar dan moet je niet over woke beginnen, althans, je mag wel over woke beginnen, maar dan moet je het volgens haar correct gebruiken. Namelijk als een bijvoeglijk naamwoord ('een woke persoon', 'zij zijn erg woke') en niet als een zelfstandig naamwoord ('woke zit … [Lees meer...] overWoke heeft het weer gedaan
Taalkunde voor letterkundigen
"Een gedicht begrijpen is een soort reverse engineering", zegt de Amerikaanse letterkundige Michael K. Ferber in zijn nieuwe boek Poetry and Language. Je haalt het uit elkaar en probeert het weer in elkaar te zetten. Daarvoor is kennis en techniek nodig, en met zijn boek wil Ferber een vaak verwaarloosd aspect van die kennis en techniek bijbrengen: de taalkundige. Wat hééft een … [Lees meer...] overTaalkunde voor letterkundigen
Berg-Hollanders in Japan!
Het minteken werd in de negentiende-eeuwse Japan nog wel het ahuterekkingusu kigo genoemd, het 'aftrekkings'-teken, maar tegenwoordig heet het 'mainasu-kigo', het 'minus'-teken. Waar eeuwenlang het Nederlands in Japan dé toegang had geboden tot westerse wetenschap, wordt de taal tegenwoordig nog hooguit geleerd door een handjevol specialisten. De Britse neerlandicus … [Lees meer...] overBerg-Hollanders in Japan!
Minneliederen van Henric van Veldeke
Geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken (6) De eerste Nederlandstalige dichter die we bij naam kennen is Heinric van Veldeke, ergens rond het midden van de twaalfde eeuw geboren in Hasselt in Belgisch-Limburg of eigenlijk een gehucht in de buurt van Hasselt dat (dus) Veldeke heette. Het is eigenlijk een beetje zonderling om hem Nederlandstalig te noemen. Je … [Lees meer...] overMinneliederen van Henric van Veldeke
Ze zag volgens zichzelf niemand naast zich
Het fascinerendst van de wetenschap zijn toch eigenlijk de puzzels. Zelfs betrekkelijk eenvoudige zaken worden niet begrepen. Waarom zeg je in de volgende zinnen in het Nederlands niet zichzelf maar zich? Ze keek voor zich.Ze zag een slang naast zich.Ze hoorde iemand achter zich. Hans Broekhuis bespreekt de zinnen in een uitgebreid nieuw artikel dat hij wijdde aan het … [Lees meer...] overZe zag volgens zichzelf niemand naast zich
we hebben al genoeg van jullie
Pronomina in de Nederlandse lyriek (17) In de debuutbundel doe het toch maar van spoken-wordartieste Babs Gons staat een gedicht dat gaat over jullie. Het is een beetje lang om helemaal te citeren, het gedicht beslaat twee pagina's, maar hier zijn vier representatieve strofes van 'zou je woensdag zwart willen zijn?' hallowij willen je uitnodigenop ons podium als … [Lees meer...] overwe hebben al genoeg van jullie
37, Canal du Laurier
In een interessante lezing vertelde Philippe Noble onlangs waarom hij Max Havelaar voor de tweede keer in zijn eigen leven, en voor de zoveelste keer in de geschiedenis van het Frans had vertaald, en wat voor keuzes hij daarbij had gemaakt. Waarom hij er bijvoorbeeld de eerste keer voor had gekozen om te spreken over Droogstoppel, Last & Co en Sjaalman, maar het in zijn … [Lees meer...] over37, Canal du Laurier
Andere vragen over Maarten van Rossem
Een alternatief vwo-eindexamen Nederlands 2021 - Teksten bij het examen- Vragen bij het oorspronkelijke examen- Correctievoorschrift bij het oorspronkelijke examen- Onze alternatieve vragen en antwoorden Het centraal eindexamen Nederlands vwo wordt de komende jaren herzien omdat het in zijn huidige vorm al geruime tijd kritiek oogst. Die kritiek betreft onder andere de … [Lees meer...] overAndere vragen over Maarten van Rossem
Taalkunde in het wiskunde-examen
Vanmiddag vindt het centraal examen Nederlands voor vwo plaats, en we weten allemaal wat de kans is dat daarin een taalkundig artikel aan bod komt: 1 – 0.9999... Gelukkig was er eerder deze week al het eindexamen Wiskunde A, want daarin ging het wél over taal. Althans, één van de vragen verwees naar een onderzoek uit 2013 over het gebruik van ronde getallen door links- en … [Lees meer...] overTaalkunde in het wiskunde-examen
