Hou je van rebussen en woordspelletjes? Dan is de expo RA RA REBUS in Hoofdbibliotheek Biekorf beslist iets voor jou. De tentoonstelling is tot 24 februari gratis te bezoeken tijdens de openingsuren van de hoofdbibliotheek Biekorf te Brugge.

Schepen van Cultuur Nico Blontrock: “De Brugse bibliotheek dook in haar rijke erfgoedcollectie en belicht in de tentoonstelling enkele aspecten van de geschiedenis van de rebus, van de middeleeuwen tot nu. De incunabelen, oude drukken en tijdschriften uit de collectie van de Openbare Bibliotheek Brugge worden aangevuld met bruiklenen van o.a. de Universiteitsbibliotheken van Antwerpen en Gent, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience en Musea Brugge.”

Illustrator Iris Van Robays, die wekelijks haar ‘kwinkslagerijen’ publiceert in De Standaard, werkte mee aan de expo. “Dat er zo’n rijke geschiedenis achter de rebus verscholen zit, wist ik eigenlijk zelf niet”, vertelt ze daarover. “Het was leerrijk om de historische prenten van de rederijkers te mogen bekijken. Had ik in die tijd geleefd, dan was het misschien mijn job geweest om deze prachtige prenten te tekenen en te drukken.”

De expo is ingedeeld in drie delen, die telkens starten met een rebus door Iris Van Robays. In het eerste deel krijg je enkele laatmiddeleeuwse voorbeelden te zien van hoe persoons- of plaatsnamen uitgebeeld werden in boeken, op pelgrimsinsignes of in drukkersmerken. Over het drukkersmerk van Colard Mansion bijvoorbeeld, werd een heuse rebustheorie ontwikkeld. De incunabel van Colard Mansion die hier tentoongesteld wordt, is erkend als Vlaams Topstuk. Alvast een eerste goede reden om de expo te bezoeken!

Een tweede reden is ongetwijfeld de boeiende geschiedenis van de Brugse rederijkerskamers, die net als andere kamers rebussen creëerden, al dan niet voor wedstrijden. Een Brugse rederijkersrebus werd recent ontcijferd, wat eigenlijk de aanleiding vormde voor deze tentoonstelling in de bibliotheek. Het gaat om een rebus van de Brugse rederijkerskamer De Drie Santinnen. Hij staat afgebeeld rondom een afbeelding van deze drie heilige vrouwen op een schilderij uit 1623 en op een gedrukte nieuwjaarswens voor 1720. De rebus van De Drie Santinnen wordt uitgebreid beschreven in de gratis tentoonstellingsgids. Dirk Geirnaert, die de rebus kon ontcijferen, licht zijn bevindingen bovendien toe in een voordracht op donderdagavond 1 februari in Hoofdbibliotheek Biekorf.

Van de zestiende en zeventiende-eeuwse rederijkers maakt de expo een sprong naar de negentiende eeuw. Dan duiken rebussen immers weer overal op: in geïllustreerde tijdschriften, op de verpakkingen van snoepgoed en in almanakken. Sommige uitgevers hielpen de puzzelaars een handje. Zo voorzag drukker-boekhandelaar Blocquel, actief in Rijsel, voor hen een Nouvelle clé des rébus. Op de tentoonstelling zie je het exemplaar dat bewaard wordt in de Consciencebibliotheek in Antwerpen. Beelden staan alfabetisch geordend, met de betekenis(sen) erbij. Opvallend is dat de 19de-eeuwse rebusmakers wel eens technieken gebruiken die je ook in middeleeuwse voorbeelden terugvindt.

Als toemaatje bij de expo krijg je in de tentoonstellingsgids nog vier gloednieuwe ‘kwinkslagerijen’ van Iris Van Robays te zien.