In de aanloop naar de Europese Parlementsverkiezingen op 6 juni zijn regionale talen zoals het Limburgs voor het eerst een verkiezingsonderwerp. Vijf Nederlandse partijen nemen in hun Europese verkiezingsprogramma een standpunt in over de in Nederland erkende regionale talen. Hieronder volgt een overzicht van hun standpunten.
BBB beschouwt het behoud en de bevordering van Europese minderheidstalen en “streektalen” als essentieel voor het culturele erfgoed en de diversiteit van Europa. Ze streven naar versterking van de erkenning en bescherming van “minderheidstalen” door passende wetgeving en beleidsmaatregelen.
Het CDA zet zich in voor het recht op gebruik van “minderheidstalen” zoals het Fries en “erkende dialecten” als het Nedersaksisch en het Limburgs. De partij benadrukt het belang van bescherming en doorgeven van deze talen aan de volgende generatie.
De ChristenUnie zet zich actief in voor de bescherming van “minderheidstalen” zoals het Frysk, Limburgs en Nedersaksisch. Ze pleiten voor een actieve aanpak door de EU met het Minority Safepack Initiative en benadrukken de noodzaak van regionale werkbezoeken en afgestemde rapportages over de stand van zaken van deze talen. De ChristenUnie biedt een verkorte versie van haar verkiezingsprogramma aan in het Frysk en Nedersaksisch.
NSC benadrukt dat landen zich beter moeten houden aan het Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. Ze pleiten voor sancties voor regeringen die hier niet actief aan bijdragen en stimuleren een levendige samenwerking tussen regionale minderheden en sprekers van “minderheidstalen”. Het NSC heeft een korte versie van haar verkiezingsprogramma beschikbaar in het Frysk.
De partij Van de Regio pleit voor taalkundige rechtvaardigheid door gelijkheid tussen talen te creëren. Ze vragen om officiële erkenning, bevordering en gebruik van onder meer regionale talen en talen van minderheden. Van de Regio beschouwt deze talen als deel van het immateriële erfgoed van Europa.
De deelnemende partijen onderstrepen de culturele waarde van regionale talen zoals het Limburgs, met een gemeenschappelijke focus op bescherming, erkenning en bevordering van deze talen binnen de Europese Unie. De Europese Unie ondersteunt ook regionale talen als onderdeel van de Grondrechten van de EU en door diverse beleidsmaatregelen en programma’s.
Dit staat los van de discussie over de status van het Limburgs onder het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden, een verdrag van de Raad van Europa. De provincie Limburg onderzoekt momenteel een aanvraag onder Deel III van het Handvest om het behoud en gebruik van het Limburgs te bevorderen. Hierdoor zou het Limburgs in Nederland dezelfde mogelijkheden krijgen als andere regionale talen zoals het Fries en het Papiaments.
De Limbörgse Academie analyseerde de verkiezingsprogramma’s van 19 van de 20 partijen die deelnemen aan de Europese Parlementsverkiezingen op trefwoorden zoals Limburgs, regionale taal, streektaal, minderheidstaal en dialect. Een partij beschikt niet over een verkiezingsprogramma.
Berthold van Maris zegt
Erfgoed, erkenning, behoud, bevordering, bescherming, etcetera, heel leuk allemaal, maar de vraag waar het werkelijk om draait, de kwestie waar de politiek nog echt iets kan betekenen voor de sprekers van die talen, is: het onderwijs. Wat doen we met kinderen die zo’n streektaal als moedertaal spreken en dus tweetalig (streektaal naast standaardtaal) in de klas zitten? En parallel daaraan deze in feite zelfde kwestie: wat doen we met kinderen die talen als Turks, Berbers, Papiamento, Syrisch, Eritrees, etc. als moedertaal spreken en dus ook tweetalig (moedertaal naast standaardtaal) in de klas zitten? Daar bestaan heel goede ideeën over, waar nu weinig of niets mee gedaan wordt.
Wie over de problematiek van streektalen spreekt, spreekt automatisch ook over meertaligheid en hoe daar mee om te gaan. (Zie bijvoorbeeld het boek “Talenbewust lesgeven”.)
Leuk dat de Limburgse academie die partijprogramma’s heeft doorzocht op de woorden streektaal en Limburgs. Beter was het geweest de programma’s óók te doorzoeken op de term meertaligheid. (Maar misschien kan dat alsnog gebeuren, vóór donderdag). Dan zou waarschijnlijk blijken dat ook de linkse partijen hier iets te bieden hebben…