In augustus laat Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience bezoekers kennismaken met een absoluut topwerk uit de Nederlandse taalkunde: het ‘Antwerps Liedboek’. Uitzonderlijk is het werk tijdelijk opnieuw thuis in Antwerpen, waar het in 1544 gedrukt werd door Jan Roelants. Tegelijkertijd zorgt de installatie van Teletext vzw voor een interpretatie uit de 21^ste eeuw met het ‘Nieuw Antwerps Liedboek’. Ter gelegenheid van Museumnacht op zaterdag 3 augustus organiseert Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience een minifestival en weerklinken de hedendaagse liederen op het Conscienceplein en in de Nottebohmzaal.

Uniek liedboek

“Het ‘Antwerps Liedboek’ uit 1544 is de oudste en ook de beroemdste gedrukte verzameling met Nederlandstalige wereldlijke liederen uit de Lage Landen. Met zijn 221 liederen geeft het een gevarieerd beeld van de populaire liedcultuur van de zestiende eeuw. Het op het eerste gezicht weinig indrukwekkende boekje kon makkelijk worden meegenomen en leende zich zo tot vertier in herberg, werkplaats of vriendenkring. Muzieknotatie was niet nodig en ook zijn er geen wijsaanduidingen: de melodieën waren blijkbaar goed bekend. De verzameling moet zeer geliefd zijn geweest, want de Antwerpse drukker Jan Roelants heeft ze minstens viermaal op de pers gelegd. En toch is er slechts één exemplaar, van de derde druk, compleet bewaard gebleven. Het keert nu voor enige tijd uit Wolfenbüttel terug naar de stad, waaruit het afkomstig is en waarnaar het is vernoemd,” weet Frank Willaert, emeritus hoogleraar Middelnederlandse letterkunde aan de Universiteit Antwerpen.

Maar hoe zou het ‘Antwerps Liedboek’ er in de 21^ste eeuw uitzien? Die vraag inspireerde Leonore Spee en Sascha Bornkamp van Teletext vzw tot de creatie van het ‘Nieuw Antwerps Liedboek’. Ze vertrokken van de oorspronkelijke liederen en gingen samen met hedendaagse kunstenaars, kinderen, studenten, moeders en dochters aan de slag met dit muzikaal erfgoed. Zo ontstond een dertigtal nieuwe nummers en teksten. Sommige hiervan staan heel dicht bij het origineel, andere zijn haast onherkenbaar geworden. De werken van het ‘Nieuw Antwerps Liedboek’ zijn gebundeld in een handgeschreven publicatie die naast zijn vijfhonderd jaar oude voorbeeld ligt. De opgenomen muzieknummers en teksten zijn zowel online als in een speciaal daarvoor ontworpen installatie opgesteld in de Nottebohmzaal te beluisteren.

Schepen voor Cultuur Nabilla Ait Daoud: “Het ‘Antwerps Liedboek’ is de oudst gedrukte verzameling wereldse liederen uit de Nederlanden. Het 16^e eeuwse drukwerk keert tijdelijk terug naar onze stad, en minstens even uitzonderlijk: Leonore Spee en Sascha Bornkamp blazen het muzikale erfgoed vandaag nieuw leven in, samen met kunstenaars en andere Antwerpenaren. Dertig liederen zitten in een hedendaags jasje en zijn te beluisteren in een bijzondere installatie in de Nottebohmzaal.”

Minifestival tijdens Museumnacht

Voor Museumnacht stelde Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience samen met Teletext vzw een line-up samen van straffe artiesten die elk een lied bewerkten uit het originele liedboek. Op zaterdag 3 augustus kunnen bezoekers op het Hendrik Conscienceplein en in de Nottebohmzaal luisteren naar singer-songwriter FULCO; dichter, romancier, cabaretière, vertelster en voormalig stadsdichter Joke van Leeuwen; dichteres-spoken word artiest Yousra Benfquih; hip hop queen Slongs en de drie jonge performers van Les Âmes Perdues.

Praktisch: ‘Antwerps Liedboek’ én ‘Nieuw Antwerps Liedboek’ in de Nottebohmzaal

• Nottebohmzaal, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, ingang via Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen
• Te bezoeken van 30 juli tot en met 28 augustus 2024
• Van dinsdag tot en met zondag, telkens van 13 tot 17 uur – laatste toegang om 16.30 uur
• Standaardticket 8 euro via www.consciencebibliotheek.be