For English see pdf below

Vlaamse Vereniging voor Algemene en Vergelijkende Literatuurwetenschap |  KU Leuven | Faculteit Letteren

Op 29 november 2024 vindt aan de Faculteit Letteren van de KU Leuven het jaarlijkse VAL-symposium plaats. Het VAL-symposium bestaat uit twee delen. Enerzijds organiseren we plenaire sessies met keynotelezingen en een paneldebat rond een specifiek thema – dit jaar is het onderwerp “Literatuur en materialiteit” (zie onder). Anderzijds krijgen literatuurwetenschappers in Vlaanderen (of naburige regio’s en landen) in de namiddag de kans om hun eigen onderzoek in parallelle sessies te presenteren. Hierbij wil de VAL in de eerste plaats een plek creëren waar doctorandi en postdoctorale onderzoekers inzichten en bevindingen uit hun onderzoek komen delen. Voor dit deel in de namiddag streven we ernaar om één of twee sessies te laten aansluiten bij het thema van de dag, maar organiseren we graag ook één of twee sessies die zonder inhoudelijke beperking een inkijk geven in lopend onderzoek rondom letterkundige onderwerpen.

Voor dit namiddagdeel verwelkomen we abstracts (max. 1 pagina) voor presentaties van 20 minuten tegen 23 september 2024, te sturen naar de organisatoren van het symposium, Linde De Potter, Lieke van Deinsen en Pieter Verstraeten, via valstudiedag2024@kuleuven.be. U ontvangt dan een terugkoppeling binnen een week.

We doen met name een warme oproep aan alle predocs en postdocs die zich nog in een relatief vroeg stadium van hun onderzoek bevinden, graag extra feedback vanuit het bredere veld ontvangen en hun professionele netwerk in het Vlaamse landschap willen uitbreiden. Bijdragen zijn mogelijk in het Nederlands, Engels, Frans of Duits. Alle bijdragen komen in aanmerking voor publicatie achteraf in het peer-reviewed Cahier voor Literatuurwetenschap (CLW), dat vanaf 2024 elektronisch en in open access verschijnt.

Het VAL-symposium wordt jaarlijks georganiseerd door de literatuurafdelingen van de KU Leuven, VUB, UGent en UAntwerpen. Het roteert tussen de deelnemende instellingen en krijgt praktische en logistieke ondersteuning van de onthaalinstelling. Net als de vorige editie wordt ook het symposium van 2024 financieel ondersteund door de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR).

Deelname is gratis maar registratie verplicht en mogelijk tot 22 november 2024 via dit formulier.

Thema van de dag: literatuur en materialiteit

In 1970 schrijft de Nederlandse dichter J. Bernlef dat hij blij wordt van poëzie die is als ‘een ding onder de dingen’. Hij houdt van gedichten die zijn als een ‘verbruiksartikel’. Hij schrijft zich daarmee in in een lange traditie van schrijvers en kunstenaars die hun fascinatie voor de wereld van de dingen een plek geven in hun werk. De jongste decennia wordt ook in de literatuurwetenschap opvallend veel aandacht geschonken aan de materiële dimensie(s) van de literatuur. Onderzoekers zijn geïnteresseerd in de manier waarop literatuur in heden en verleden deel uitmaakt van een ruimere materiële cultuur en in de manier waarop de materiële werkelijkheid van dingen en objecten wordt gerepresenteerd in literaire fictie.

Dat ‘new materialism’ in de literatuurstudie omvat grosso modo twee grondstromingen. Enerzijds is er de benadering die focust op de materialiteit van de literaire tekst, anderzijds de benadering die vooral aandacht heeft voor de materialiteit in de literaire tekst.

De eerste benadering sluit aan bij disciplines als boekgeschiedenis, media studies, critique génétique en nieuwe filologie. Men kijkt er vooral naar de productie, circulatie en consumptie van teksten en boeken als materiële objecten. Vertrekkend van de vaststelling dat teksten pas toegankelijk worden wanneer ze materieel gerealiseerd zijn, onderzoekt men de implicaties van die materiële vormgeving voor de manier waarop teksten betekenis krijgen en functioneren. Hoe beïnvloeden de fysieke kenmerken van het boek onze lectuur? Wat kunnen we leren van een editiegeschiedenis, van de cultuur van het verzamelen van boeken of zelfs van gebruikssporen in individuele exemplaren? Hoe kunnen we de wisselwerking doorgronden tussen het lezen, het produceren en hanteren van een boek? Wat is de rol van het boek als materieel artefact in het digitale tijdperk? Maar ook: wat kan de literatuurstudie vandaag winnen bij een kruisbestuiving met onderzoek naar boeken en boekgeschiedenis?

De tweede benadering, die zich vaak beroept op meer theoretische, narratologische en filosofische beschouwingen (van bv. Bill Browns Thing Theory tot Bruno Latours Actor Network Theory) heeft vooral aandacht voor de manier waarop objecten, dingen, materie worden gerepresenteerd in literaire fictie. Daarbij zijn vragen aan de orde als: welke rol spelen dingen en objecten in de fictionele universa van de literatuur? Hoe denkt de literatuur dingen en objecten en geeft ze er betekenis aan? Hoe gaan literaire teksten in dialoog met de ruimere historische materiële culturen waaraan ze participeren? Hoe kan een literaire analyse van objecten in literatuur een alternatief vormen voor al te antropocentrische benaderingen van culturele fenomenen en bijdragen tot een posthumanistische kritiek?

Op het VAL-symposium 2024 willen we vanuit een internationaal perspectief naar deze ontwikkelingen kijken, met aandacht voor zowel de methodologische, transnationale als historische diversiteit. Het debat wordt gevoed door twee internationale keynotesprekers. In een paneldebat reflecteren we daarna over de uitdagingen en mogelijkheden voor dit soort onderzoek in de toekomst. Het is de bedoeling om, voortbouwend op deze en andere bijdragen, vervolgens een nummer van het Cahier voor Literatuurwetenschap samen te stellen.

Download hier de volledige Call for Papers (pdf)