werk en leven van J. van Oudshoorn
Met twaalf schilderijen van Emo Verkerk
J. van Oudshoorn, pseudoniem van de Haagse gezantschapskanselier Jan Koos Feijlbrief (1876-1951), genoot grote bekendheid in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Maarten ’t Hart noemde hem ‘onze grootste schrijver’. De belangstelling voor Van Oudshoorn nam echter snel af na het verschijnen van de biografie door Wam de Moor (1982). Na decennia van stilte verschenen bij de Statenhofpers in de jaren 2015-2018 vier boeken met eerder onuitgegeven dagboeken en brieven van Van Oudshoorn. Met Mysterie van voorbij publiceert Jan Paul Hinrichs, bezorger van deze uitgaven, een Kurzbiographie: een beknopte, zich tot het essentiële beperkende, nieuwe biografie, of beter gezegd: een biografisch essay over Van Oudshoorn dat tevens een interpretatie biedt van zijn werk.
Mysterie van voorbij poogt vanuit het perspectief van onze tijd iets te zeggen over een schrijverschap van internationale allure dat verrassend modern blijft aandoen en nog altijd tot ontdekkingen leidt. Voorop staat Van Oudshoorns verwoording van gevoelens als schaamte, schuld, vervreemding, ondergeschiktheid, isolement en kinderlijke verliefdheid. Veel aandacht krijgt het tot dusverre weinig onderzochte netwerk van steeds terugkerende motieven in Van Oudshoorn werk. Verbluffend constant blijkt zijn aandacht voor dieren, vooral voor honden en paarden, en voor allerlei schakeringen van het licht: van licht boven zee tot aan ‘het blauwe licht’ dat hij in zichzelf waarneemt. Ook het steeds opduikende geheimzinnige motief van gesloten en open vensters is in kaart gebracht.
Het raamwerk van het boek wordt geleverd door de steden en kleinere plaatsen waar Feijlbrief ambtshalve en op vakantie verkeerde: Den Haag, Berlijn, het eiland Rügen, Antwerpen. Een belangrijke rol gaat naar Oegstgeest en Leiden: vakanties die hij daar als kind bij familie doorbrengt, blijven hem zijn leven lang bij. Al deze plaatsen vinden we terug in zijn werk, vrijwel nooit bij naam genoemd. Verinnerlijkte plaatsen zijn bij Van Oudshoorn hoofdmotieven, punten van oriëntatie binnen een schrijverschap dat drijft op de mysterieuze herbeleving van momenten die onherroepelijk voorbij zijn.
Mysterie van voorbij is in eenvoudige stijl, zonder enig academisch jargon geschreven. Het boek combineert een zorgvuldige verantwoording van de citaten met een meanderende verteltrant. Een bron vormt, naast de werkuitgaven, het Van Oudshoorn-archief in het Literatuurmuseum waaruit tal van documenten voor het eerst worden gepubliceerd. Het boek van Jan Paul Hinrichs biedt nieuwe perspectieven voor lezers die Van Oudshoorn al kennen en inspiratie om hem alsnog te ontdekken voor lezers die hem niet kennen.
Emo Verkerk raakte de afgelopen jaren gefascineerd door de figuur Jan Koos Feijlbrief – J. van Oudshoorn en maakte, geïnspireerd door diens werk en de biografie Mysterie van voorbij twaalf schilderijen. Deze schilderijen zijn in dit boek gereproduceerd. Verkerk is onder andere bekend van zijn bijzondere portretten van schrijvers. Zijn werk bevindt zich in de collectie van alle grote Nederlandse musea. In 1981 won hij De Koninklijke prijs voor de vrije schilderkunst.
De schilderijen voor Mysterie van voorbij waren van 15 juni tot 7 juli te bewonderen op een tentoonstelling in het See Lab op Scheveningen. Bij deze tentoonstelling verscheen een, eveneens door De Statenhofpers verzorgde catalogus. Ook in hierin opgenomen een speciaal door Emo Verkerk voor deze catalogus geschreven essay.
Mysterie van voorbij is door het samengaan van een biografische tekst in combinatie met Verkerks schilderijen een unieke uitgave geworden.
Het boek, met een omvang van 118 bladzijden op ruim quarto formaat en voorzien van een leeslint werd naar een ontwerp van de uitgevers door Chang Chi Lan-Ying gezet uit de Bembo Book pro en door Jan de Jong in twee kleuren gedrukt op geschept Italiaans papier van Magnani geleverd door John Purcell te Londen. De afbeeldingen van de schilderijen werden professioneel gefotografeerd door Gert Jan van Rooy en onder supervisie van de kunstenaar gedrukt door digitale drukkerij Ruparo te Amsterdam die ook de catalogus drukte. De afbeeldingen werden met de hand in het boek aangebracht.
Peter Muller tekende het in zilver uitgevoerde bandstempel. Herman van Waarden bond een oplage van honderd exemplaren met de hand in een halflinnen band.
De gehele oplage werd genummerd en door auteur en kunstenaar gesigneerd.
De catalogus met daarin ook het essay van Emo Verkerk heeft hetzelfde formaat als het boek en werd overeenkomstig het boek genummerd.
De prijs van boek en catalogus samen (niet los te bestellen) bedraagt € 89,50 en is te bestellen op de website van de pers:
Er zal van het boek ook nog een luxe editie verschijnen. Deze zal door Frans den Breejen in een band van halfoasis gebonden worden in een andere kleurstelling dan de reguliere editie. De oplage bedraagt 25 exemplaren. Een exemplaar kan gereserveerd worden door een mail te zenden aan: duodecim@worldonline.nl
Laat een reactie achter