De Universiteit van Coïmbra, opgericht in 1290, is een van de oudste universiteiten in Europa en de oudste in Portugal. Gelegen in de historische stad Coïmbra, staat de universiteit bekend om haar rijke academische tradities en prachtige architectuur, waaronder de iconische Joanina-bibliotheek en het imposante koninklijke paleis. Deze universiteit heeft een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van de Portugese cultuur en wetenschap. Pas in 1911 werden in Lissabon en Porto ook universiteiten opgericht, dus ruim zes eeuwen lang was Coimbra het enige universitaire centrum van Portugal. In 2013 werd het universiteitscomplex door UNESCO erkend als werelderfgoed, vanwege haar historische en culturele betekenis binnen de academische wereld.
Aan de Letterenfaculteit van deze universiteit vinden we de enige nog bestaande afdeling Nederlands in Portugal. Sinds 1991 wordt hier Nederlands als bijvak aangeboden. In het begin kon men één jaar Nederlandse Taal en Cultuur volgen. Een jaar later kwam er een tweede jaar bij. Studenten van alle faculteiten konden deze jaarcolleges als bijvak volgen. In de eerste jaren waren groepen van 100 studenten geen uitzondering. Vanaf 1995 werden er ook literatuurcolleges aangeboden en hiervoor werd Arie Pos aangetrokken als freelance docent. Nederlands maakte tevens deel uit van de postdoctorale vertaalopleiding (sinds 2008-2009 MA Vertalen) en van 2003-2005 en 2007-2009 heeft tweemaal een postdoctorale specialisatiecursus Nederlands gefunctioneerd. De afdeling heeft door de jaren heen veel activiteiten georganiseerd op het gebied van literatuur, vertalen en intensieve taalcursussen. Een greep uit bezoekende auteurs: Gerrit Komrij, Hugo Claus, Cees Nooteboom, Abdelkader Benali, Arjen Duinker, Tessa de Loo.
De docent is sinds het begin Antoinet Brink. Naast het geven van de reguliere colleges was en is zij verantwoordelijk voor het organiseren van de verschillende bijeenkomsten, intensieve programma´s en zomercursussen. Zo heeft ze in 1992 bijvoorbeeld de derde bijeenkomst van docenten in Zuid-Europa (voorloper van MediterraNed) georganiseerd. Daarnaast is zij bestuurslid van het docentenplatform MediterraNed. Ook heeft ze samen met Filip Ceusters van de Universiteit van Sheffield voor de Taalunie het handbagagetraject voor student-ondersteuners ontwikkeld.
Tegenwoordig is het onderwijs van de Nederlandse Taal en Cultuur in Coïmbra door bezuinigingen teruggebracht tot slechts één academiejaar, waarin Nederlands als keuzevak wordt aangeboden voor studenten van alle faculteiten én voor geïnteresseerden van buitenaf. Dit academiejaar is er weer een moedig groepje van 11 studenten begonnen, onder wie vijf Brazilianen. Belangrijkste redenen om voor het Nederlands te kiezen zijn plannen om in Nederland te gaan studeren of werken, en een Nederlandse of Vlaamse partner.
Als je nog vragen hebt, of om een andere reden contact op wil nemen, dan kun je Antoinet Brink mailen via a.brink@sapo.pt
Rene Damen zegt
Neerlandistiek in Coimbra? Interessant! Ik heb in de zestiger jaren op het Instituut voor Neerlandistiek in Amsterdam gestudeerd, was voor zes jaren leraar Nederlands op de Rijksscholengemeenschap in Lochem (HAVO), heb vele, totaal andere dingen gedaan o.a. tijdens mijn 30 jaar verblijf in Amerika, en ik woon nu als gepensioneerde in Portugal, 25 minuten van Coimbra vandaan. Ik ben met een Amerikaan getrouwd dus Engels is onze voertaal en mijn Nederlands heeft daar wel onder te lijden gehad.