Mensen hebben taal. We kunnen ons geen leven voorstellen zonder. We gebruiken het dag in dag uit en de meesten van ons denken en dromen zelfs in taal. Maar waarom eigenlijk? Voor zover we weten zijn we de enige diersoort op onze planeet die gebruik maken van een complex en sterk georganiseerd systeem van geluiden en lichaamsbewegingen, woorden en gebaren, om te communiceren met … [Lees meer...] overTaal voor communicatie of denken
columns Lucas Seuren
Waarom is stilte in Zoom zo vervelend?
Door Lucas Seuren We hebben dit jaar bijna allemaal fors meer met elkaar gepraat via videobellen: van vergaderingen tot verjaardagsfeestjes, en van workshops tot Tinder-dates. Dit gaat lang niet altijd soepel. De technologie laat redelijk vaak te wensen over, zelfs met een stabiele internetverbinding. Een van de voornaamste frustraties is dat er bij videobellen altijd een … [Lees meer...] overWaarom is stilte in Zoom zo vervelend?
Dit is het einde van de zin, toch?
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. In deze serie heb ik tot nu toe of niet, offuh, en hè besproken. Dit laatste deel in deze miniserie zal het … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin, toch?
Dit is het einde van de zin hè?
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. De vorige twee blogs heb ik of niet en offuh besproken, twee signalen die niet per se prototypisch zijn voor het … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin hè?
Dit is het einde van de zin, offeh
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. Vorige week besprak ik hoe of niet gebruikt wordt om urgentie uit te drukken of om kritiek af te zwakken. Deze … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin, offeh
Dit is het einde van de zin, of niet?
Door Lucas Seuren Het einde van de zin is in gesproken Nederlandse een ware schatkamer van bijzondere taalfenomenen. Het is de plek waar we inhoudelijk niks meer toevoegen aan de zin, maar waar we signalen geven over hoe de zin “pragmatisch” begrepen moet worden. Je kunt denken aan kleine woordjes zoals toch of hè die lastig te definiëren zijn, maar die we regelmatig … [Lees meer...] overDit is het einde van de zin, of niet?
Stakingsbereidheid, de ratrace, en een generatiekloof
Door Lucas Seuren De afgelopen week heeft Marc hier op Neerlandistiek twee stukken geplaatst waarin hij zijn frustratie uit over het gebrek aan bereidheid bij collega academici om mee te doen aan de Witte Staking. Een staking die in zekere zin geen staking is, want wie zich eraan houdt zegt slechts toe zich te houden aan de uren die in hun contract staan. Je doet kortom … [Lees meer...] overStakingsbereidheid, de ratrace, en een generatiekloof
Onderzoeksaanvragen: de (bevoorrechte) aanhouder wint
Door Lucas Seuren Enkele weken terug ontving ik een teleurstellend, maar niet geheel onverwacht, mailtje. Mijn subsidieaanvraag bij de National Institute of Health Research was afgewezen. Meer dan honderd uur werk van mij en mijn begeleiders en een nul-resultaat. Het was even slikken en ik heb die nacht bijzonder slecht geslapen. Niet alleen omdat al dat werk ogenschijnlijk … [Lees meer...] overOnderzoeksaanvragen: de (bevoorrechte) aanhouder wint
Te veel concurrentie in de wetenschap
Door Lucas Seuren Met de Ware Opening van het Academisch Jaar is er momenteel weer een hoop aandacht voor de druk die er ligt op de academie, met name op de humaniora en sociale wetenschappen. Op dinsdag merkte Marc op dat dit ten dele te wijten is aan het doorgeslagen neoliberale beleid sinds de jaren 90, als ik dat zo mag parafraseren: onderzoekers moeten in navolging van … [Lees meer...] overTe veel concurrentie in de wetenschap
Kunnen we mens van computer onderscheiden?
Door Lucas Seuren Al decennia wordt ons voorgehouden dat computers beter worden in praten met mensen. En hoewel ik niet zal ontkennen dat er vooruitgang is geboekt in de vorm van assistenten zoals Siri, Alexa, en Google Now, hebben ze nog een lange weg te gaan. Halverwege de vorige eeuw werd dit probleem geformaliseerd door Alan Turing, de voorvader van de … [Lees meer...] overKunnen we mens van computer onderscheiden?
Zit taal in ons hoofd of in de wereld om ons heen?
Door Lucas Seuren Vorige week schreef ik een stukje over wat taalkundigen bestuderen; gaat het om het cognitief systeem dat ten grondslag ligt aan taal, of wat ik ‘taal in de wereld om ons heen’ noemde. Marc van Oostendorp merkte daarbij terecht op dat taal helemaal niet in de wereld zit, maar dat er menselijke cognitie nodig is; elektrische impulsen in onze hersenen. Zowel … [Lees meer...] overZit taal in ons hoofd of in de wereld om ons heen?
De correcte data van taalkunde: wat moeten we bestuderen?
Door Lucas Seuren In april gaf Noam Chomsky, de godfather van de moderne taalkunde, twee lezingen aan MIT. Het zullen voor de meeste mensen niet de meest eenvoudige lezingen zijn geweest: hij praat immers tegen taalkundigen over taalkunde en Chomsky kan bijzonder complex uitleggen. Maar zoals wel vaker met Chomsky weet hij complexe zaken soms ook heel eenvoudig voor het … [Lees meer...] overDe correcte data van taalkunde: wat moeten we bestuderen?
Dood aan de ouderen!
Door Lucas Seuren Taalblunders van politici zijn een onuitputtelijke bron van vermaak. Voormalig president George W. Bush was legendarisch met zijn vele kromme uitspraken, maar veelal waren dat vooral versprekingen. Nog leuker is als er ogenschijnlijk over is nagedacht en politici desondanks finaal de mist in gaan. Een van de kandidaten voor het leiderschap van de Britse … [Lees meer...] overDood aan de ouderen!
AI is leuk, maar Google is een trage leerling
Vorig jaar kondigde Google een nieuwe service aan voor zijn persoonlijke assistent: Duplex. Deze nieuwe service zou in staat moeten zijn om reserveringen te maken in bijvoorbeeld restaurants. De opnames die Google gebruikte waren indrukwekkend: het klonk natuurlijk en de reserveringen werden probleemloos gemaakt, ondanks dat de restaurantmedewerker een zwaar Chinees accent had. … [Lees meer...] overAI is leuk, maar Google is een trage leerling
Van bitterballenelftal tot bierboot
Ruim een jaar terug schreef ik hier een stukje over het mij volslagen onbekende concept bitterballenelftal. De term werd gebruikt om duidelijk te maken dat een elftal in kwestie vooral voor de lol voetbalt, dat wil zeggen, voor de derde helpt in de kantine waar de bitterballen klaar staan. Onlangs kwam ik er achter dat dit een breed gedragen concept is: een samenstelling van de … [Lees meer...] overVan bitterballenelftal tot bierboot
De toekomst van de taalbeheersing 6/n
Door Lucas Seuren Tot op heden heb ik in deze serie aandacht besteed aan de verscheidene reacties op Carel Jansens artikel over de toekomst van de taalbeheersing (€€€). Daarbij heb ik natuurlijk al uitgebreid mijn visie laten doorschemeren, maar voor ik de serie afsluit door Jansens reactie op de reacties onder de loep te nemen, wil ik nog wat langer stilstaan bij het belang … [Lees meer...] overDe toekomst van de taalbeheersing 6/n
Doe maar aan of in?
Door Lucas Seuren Alsof we op Neerlandistiek nog niet genoeg gezegd hebben over doen als hulpwerkwoord in het Nederlands (Marc van Oostendorp en Henk Wolf schreven er onlangs al over), wil ik er toch nog iets meer over kwijt. Maar anders dan mijn collegae Neerlandici gaat het me niet om doeslief. Tijdens mijn dagelijkse analyseoefening kwam ik namelijk de volgende uiting … [Lees meer...] overDoe maar aan of in?
De toekomst van de taalbeheersing (5/n)
Door Lucas Seuren Na een paar weken rust—althans, rust in deze serie, geen rust in de academische bezigheden—hervat ik vandaag mijn serie besprekingen van een, inmiddels niet meer zo, recente uitgave van het Tijdschrift voor Taalbeheersing. Zoals lezers zich wellicht herinneren, pleitte in een hoofdartikel Carel Jansen (€€€) voor een hernieuwde focus op praktisch toepasbaar … [Lees meer...] overDe toekomst van de taalbeheersing (5/n)
De toekomst van de taalbeheersing (4/n)
Door Lucas Seuren In een eerdere editie in deze serie besprak ik al wat methodologische reacties op het voorstel van Jansen (€€€) om praktische vraagstukken centraal te stellen in de taalbeheersing. Ik wil daar deze week op terugkomen aan de hand van de artikelen van Mulder (€€€) en Pol (€€€). Ze bespreken de methoden waarop we kennis vergaren in Taalbeheersingsonderzoek op … [Lees meer...] overDe toekomst van de taalbeheersing (4/n)
De toekomst van de taalbeheersing (3/n)
Door Lucas Seuren Vorige week besprak ik een aantal reacties op het Perspectiefartikel van Carel Jansen in het Tijdschrijft voor Taalbeheersing (€€€), waarin hij zijn visie over de toekomst van de taalbeheersing uit de doeken doet. Deze week wil ik nogmaals stilstaan bij zijn eerste stelling, dat taalbeheersingsonderzoek (weer) primair gemotiveerd moet zijn door praktische … [Lees meer...] overDe toekomst van de taalbeheersing (3/n)
Taal als evolutonaire bijvangst voor leren
Door Lucas Seuren Taal heeft een bijzondere plek in het dierenrijk. Als we een naïeve blik werpen op de wereld om ons heen, dan trekken we direct de conclusie dat taal uniek menselijk is; geen enkele andere diersoort heeft het. En de vraag—of vragen—is dan natuurlijk: Hoe is taal ontstaan en waarom is dat bij geen enkele andere diersoort gebeurd? Een ad-hoc verklaring is dat … [Lees meer...] overTaal als evolutonaire bijvangst voor leren
De toekomst van de taalbeheersing (2/n)
Door Lucas Seuren In het vorige deel in deze serie besprak ik het hoofdartikel van Carel Jansen (€€€) van een recente uitgave van het Tijdschrift voor Taalbeheersing, waarin hij bepleit (a) dat onderzoek primair gemotiveerd moet zijn door praktische vraagstukken en (b) dat er meer belang gehecht moet worden aan het schoolvak Nederlands. Jansen kreeg 11 reacties op dat artikel, … [Lees meer...] overDe toekomst van de taalbeheersing (2/n)
Waarom maken taalkundigen zich niet druk over “correct” taalgebruik?
Door Lucas Seuren Van tijd tot tijd komt hier in de reacties of op Twitter een discussie voorbij over een taalfout die een auteur gemaakt heeft in zijn of haar stuk. Hoe kan het toch dat Neerlandici en Taalkundigen op een weblog over taal fouten maken? Het is een symptoom van een overkoepelende vraag: Waarom doen taalkundigen niet meer moeite om te zorgen dat Nederlanders zich … [Lees meer...] overWaarom maken taalkundigen zich niet druk over “correct” taalgebruik?
De toekomst van de taalbeheersing (1/n)
Door Lucas Seuren Vorig jaar ging mijn toen nog Groningse collega Carel Jansen met emeritaat. In zijn afscheidslezing, die hij hield tijdens het driejaarlijkse VIOT Congres (Vereniging Interuniversitair Overleg Taalbeheersing) pleitte hij voor meer maatschappelijke betrokkenheid onder de taalbeheersers. Inmiddels heeft hij die positie verder uitgewerkt in een speciale uitgave … [Lees meer...] overDe toekomst van de taalbeheersing (1/n)
Trump maakt geen fouten
Afgelopen weekend gaf ik een lezing in kleine kring bij de zuidelijke afdeling Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Daar besprak ik een fenomeen dat in de Amerikaanse politiek en journalistiek niet onopgemerkt is gebleven: de manier waarop president Trump soms als hij zich verspreekt met een simpel talig truukje doet alsof hij helemaal geen fout maakte. Op momenten dat … [Lees meer...] overTrump maakt geen fouten
