Subject:	Neder-L, no. 9208.b
From:	Ben Salemans <U216013@HNYKUN11>
Reply-To:	Elektronische distributielijst voor de neerlandistiek <NEDER-L@HEARN>
Date:	Fri, 14 Aug 92 13:48:58 MET
Content-Type:	text/plain

                           *********************
*-------------------------- Neder-L, no. 9208.b --------------------------*
|                                                                         |
| Onderwerpen:                                                            |
| ===========                                                             |
| (1) Ant: 9208.02: overeenkomst Franse en Nederlandse vlag (reactie op   |
|                   vraag 9208.01)                                        |
|                                                                         |
| Neder-L 'mail'-tips:                                                    |
| ===================                                                     |
| Oude Neder-L berichten opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl|
|   met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206                     |
|   (resultaat: logboek met Neder-L-berichten van juni '92 wordt gestuurd)|
| Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl  |
|                                                                         |
*--------------------------                     --------------------------*
                           *********************

(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=

Date: Fri, 14 Aug 92 12:10:24
From: Anna.Belsems@afacul.kun.nl
Subject: Ant: 9208.02: overeenkomst Franse en Nederlandse vlag

Beste Albert Pietersma,

Zelf liep ik al een tijd rond met de vraag waar de kleuren van onze Nederlandse rood-wit-blauwe vlag vandaan kwamen: op gravures en schilderijen uit de 17de en 18de eeuw zie je nl. vaak allerlei scheepjes met grote oranje-wit-blauwe vlaggen afgebeeld. Toen ik via Neder-L vernam dat jij wilde weten of er een relatie bestond tussen de Nederlandse en Franse vlag ben ik een uurtje de universiteitsbibliotheek ingedoken om meer te weten te komen over de historische achtergrond van onze nationale driekleur. Ik wil hier kort verslag uitbrengen van dit beperkt ad hoc onderzoekje zonder enige wetenschappelijke pretenties.

In de UB raadpleegde ik een nogal warrig boekje van Derkwillem Visser, getiteld ‘De Nederlandse vlag in heden en verleden’ uit 1990, verschenen bij De Bataafsche Leeuw te Amsterdam (ISBN 90-6707-206-0 geb.). Uit de feitjes en gissingen van Visser, zonder enig verband gepresenteerd, maakte ik het volgende op:

1. De kleuren rood-wit-blauw zijn ‘vrijheidskleuren’, kleuren van opstand, revolutie en verzet; in veel buitenlandse vlaggen vind je die kleuren dan ook terug, bijvoorbeeld in de vlaggen van Frankrijk en de Verenigde Staten. Vraag me niet waarom nu net die kleuren de ‘vrijheidskleuren’ zijn.
2. Daar bovenop komt nog eens voor Nederland dat de kleuren rood-wit- blauw zijn de basiskleuren van het wapen van Zeeland, een van de belangrijkste Hollandse staten in de 16e en 17e eeuw: een rode (Nederlandse) leeuw, die met zijn bovenlijf uit het water uitsteekt, aangeduid met witte en blauwe golven. Een vlag dus met een uitermate ‘Nederlands’ thema: de leeuw en zijn strijd tegen het water. Vraag me niet waarom die leeuw rood is.
3. Tijdens de 80-jarige oorlog streden de Noordelijke Nederlanden tegen de Spanjaarden o.l.v. Prins Willem van Oranje. De Geuzen vochten onder een oranje-wit-blauwe vlag tegen de Spanjaarden. De Geuzenvlag werd een symbool van (succesvol) verzet. Vaak klonk toen het deuntje ‘Oranje boven’, wat ‘hijs de vlag (met als bovenste baan oranje)’ betekent.
4. In 1648 [erkenning van de soevereiniteit van de Vereenigde Provincies door Spanje] werd naast de driekleur oranje-wit-blauw (‘oranje-blanje-bleu’) steeds vaker rood-wit-blauw gebruikt; rood in plaats van oranje dus als bovenste vlagbaan. Beide vlaggen werden naast elkaar gebruikt: de oranje-wit-blauwe vlag door Oranje-gezinden en door mensen die het Geuzenverleden eerden, de rood-wit-blauwe vlag door Oranje-tegen- standers c.q. niet-stadhouder-gezinden.
5. In de 18e eeuw wensten de patriotten geen monarchie o.l.v. het huis van Oranje, maar een republiek naar Frans voorbeeld: de Bataafse republiek. Uiteraard vonden zij dat uit de Nederlandse vlag het oranje geweerd moest worden en verkozen zij de rood-wit-blauwe vlag als driekleur. De Bataafse republiek werd uitgeroepen nadat de Nederlanden door Napoleon bezet waren, kort na de Franse revolutie. Als vlag van die republiek werd vastgesteld: helder vermiljoen rood – helder wit – cobalt blauw. Dat is nog steeds onze nationale vlag. [Geheel uit eigen koker en duim: ik kan me voorstellen dat Napoleon het wel aardig vond dat de Bataafse republiek dezelfde kleuren in zijn vlag had als in de Franse vlag; de ‘Bataafse’ en Franse vlag moesten natuurlijk toch op een of andere manier verschillen, al was het alleen maar om de patriotten te laten denken dat ze een eigen republiek hadden; dat de kleuren van de Franse vlag van links naar rechts waren gegroepeerd en die van de Nederlandse vlag van boven naar beneden kwam prima uit.]

Wat is nu de band tussen de Nederlandse vlag met de Franse? Welnu, beide vlaggen zijn revolutie-vlaggen; de revolutie wordt (om mij onbekende redenen) door de kleuren rood-wit-blauw gesymboliseerd. De door de patriotten voorgestane rood-wit-blauwe vlag werd door de Fransen als driekleur geaccepteerd.

De band van de Nederlandse vlag met de Luxemburgse is niet zo moeilijk te verklaren. Luxemburg vormde van 1815 tot 1890 een unie met het Koninkrijk der Nederlanden onder het Oranjehuis. Vanaf 1866 werd Luxemburg staatsrechtelijk onafhankelijk, maar bleef de Nederlandse vlag voeren.

Zoals gezegd, pretendeer ik geenszins hier een verantwoorde verklaring te geven over het ontstaan van de Nederlandse vlag en zijn band met de Franse vlag; teveel vragen blijven onbeantwoord en de logica is af en toe ver te zoeken. Toch ben ik benieuwd of een Neder-L-abonnee mij op fouten weet te betrappen/attenderen. Stuur reacties a.u.b. niet naar mijn e-mail-adres, maar naar Neder-L.

Met vriendelijke groet,

Anna Belsems,
K.U. Nijmegen.

P.S.: Misschien interessant voor tijdens de borrel. Alhoewel aan de rijke en uitermate interessante Nederlandse geschiedenis van voor de tweede wereldoorlog op de Nederlandse scholen nauwelijks aandacht wordt besteed (schande!), zal het toch menigeen bekend zijn dat Nederland altijd een handelsnatie is geweest. De Nederlandse vlag komt dan ook voor in de vlag van New York en van Zuid-Afrika (in de middelste witte baan: Engelse vlag, dan de gedraaide vlag van Oranje Vrijstaat [wit-oranje met de Hollandse driekleur] en rechts de vlag van de boeren-republiek Transvaal).

-Einde-------------------- Neder-L, no. 9208.b --------------------------