| Subject: | Neder-L, no. 9501.a |
| From: | Ben Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Thu, 12 Jan 1995 02:11:52 MET |
| Content-Type: | text/plain |
********************* *-------------------------- Neder-L, no. 9501.a -----------ISSN-0929-6514-* | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Col: 9501.01: Column Coppen: Linguistisch Miniatuurtje XIX: | | "Wij willen ook wel op TV" | | (2) Med: 9501.02: Internationale schrijfwedstrijd voor (oud-)studenten | | en docenten Nederlands | | (3) Vra: 9501.03: Etymology of "bus"? | | (4) Lit: 9501.04: Verschenen: publikaties Stichting Neerlandistiek VU: | | Voortgang 14 en Cahiers voor Taalkunde 14 | | (5) Vra: 9501.05: Bibliography in English in history of the Netherlands | | (esp. Friesland & Frisians)? | | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Gopher-toegang tot Neder-L: alle oude en nieuwe Neder-L-bulletins zijn | | via Gopher in te zien op gopher.nic.surfnet.nl, in de directory | | SURFnet informatie/LISTSERV archieven (nic.surfnet.nl)/NEDER-L | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet newsgroup bit.lang.neder-l | | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | (dit geldt ook voor Internet-gebruikers die bijdragen willen leveren) | *-------------------------- --------------------------* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 05 Jan 1995 12:44:06 +0100 (MET)
From: Peter-Arno Coppen <U250005@VM.UCI.KUN.NL>
Subject: Col: 9501.01: Column Coppen: Linguistisch Miniatuurtje XIX: "Wij willen ook wel op TV"
LINGUISTISCH MINIATUURTJE XIX: “Wij willen ook wel op TV”
Het etaleren van linguistische kennis in brede kringen is over het algemeen erg problematisch. Illustratief voor het niveau waarop de gangbare conversatie over taal zich doorgaans beweegt is de vaststelling dat op de Onze-Taal-scheurkalender (je moet toch WAT op je toilet hebben hangen) het wel of niet schrijven van de punt bij de afkortingen drs. en ing. als een “taalkundige kwestie” wordt aangemerkt. Het pijnlijke ontbreken van een echt taalkundige vraag in de Nationale Wetenschapsquiz is niet zozeer een gevolg van een tekort aan linguistische theorie, maar van een nijpend gebrek aan theoretisch relevante wetenswaardigheden die mensen in brede kring kunnen aanspreken.
In dit miniatuurtje wil ik een poging doen om eens een leuke quiz-vraag te verzinnen. Het antwoord levert niet meteen een professoraat in de taalwetenschap op, maar een echte leek zal geen flauw idee hebben in welke richting de oplossing gezocht moet worden.
In het Nederlands kan een zin als “ik wens dood te zijn” ook geformuleerd worden als “ik wil dood”. Waarom kan dan niet de zin “ik wens rijk te zijn” geformuleerd worden als *”ik wil rijk”?
(a) Het betreft hier twee verschillende betekenissen van het werkwoord “wensen”.
(b) “Dood” is absoluut en “rijk” is relatief.
(c) Net als bij “ik wil mee”, “ik wil weg” is bij “ik wil dood” het werkwoord “gaan” weggelaten. Omdat “ik ga rijk” niet kan, kan “ik wil rijk” ook niet.
Antwoord (a) zal voor de werkelijke leek het meest voor de hand liggen. Ik zou zelfs de taalkundigen niet de kost willen geven wier eerste reactie deze uitvlucht is. Voordat ik daar brieven over krijg: ik wil best geloven dat je op allerlei manieren iets kunt wensen, maar dat is niet de de reden achter dit verschijnsel. Merk op dat “willen” hier ook niet z’n modale betekenis heeft zoals in “het wil maar niet regenen”.
Antwoord (c) is de instinker voor de mensen die doordenken. Immers, het is ontegenzeggelijk waar dat bij samengestelde werkwoorden met “gaan” (of “gaan” met resultatieve werkwoordbepaling) gecombineerd met een modaal hulpwerkwoord, dit “gaan” weg kan blijven. Kijk maar: “ik wil naar huis, je mag weg, hij kan over, die kachel moet uit”. Dat dit niet het hele antwoord kan zijn op de vraag, blijkt als we ons vervolgens afvragen: waarom kun je dan wel “dood gaan” en niet “rijk gaan”? In feite is dat weer de oorspronkelijke vraag.
Antwoord (c) is nog om een andere reden fout: er zijn ook samenstellingen met “gaan”, waarbij het partikel absoluut niet mag worden weggelaten: *”ik wil niet af”, ?”ik wil vanavond uit”.
De multiple-choicetijgers hebben het al gezien: antwoord (b) is de juiste keuze. Maar waarom? Deze constructie lijkt in een groter patroon te passen van modale hulpwerkwoorden, inchoatief aspect, en niet-scalaire adjectieven. Dus: wel “hij kan wel rijker”, maar niet “hij kan wel rijk”. De modaliteit (hier: mogelijkheid) wordt verbonden met inchoatief aspect (ontwikkeling naar een toestand), en een niet-scalair adjectief: van “rijk” is een vergrotende trap mogelijk, en van “rijker” natuurlijk niet meer, want dat is er zelf een.
De constructie met “willen” is enigszins afwijkend omdat het hier niet het echte modale “willen” betreft. Dat houdt in dat non-scalariteit niet voldoende is: “ik wil rijker” lijkt weliswaar beter dan “ik wil rijk”, maar helemaal zuiver is het niet. “Willen” eist hier echt een absoluut adjectief.
Overigens: wanneer een toneelschrijver bij het schrijven aan een acteur vraagt “Wil je arm of rijk?”, en deze zegt “ik wil rijk”, dan neem ik aan dat het adjectief “rijk” in een soort zelfnoemfunctie wordt gebruikt. Er is geen limiet aan de woorden die in deze constructie kunnen worden gebruikt (“ik wil hier ‘de'”).
Tot slot twee verhaaltjes: ten eerste het sprookje van vrouw Holle. Meisje valt in put. Komt in onderaards land terecht. Loopt langs appelboom met rijpe appels die roepen “Pluk ons, pluk ons!”. Komt langs oven met gare broden die piepen “Haal ons eruit, haal ons eruit!”, bedden die klagen “Maak ons op, maak ons op!”. Jammer dat ze het pannetje met kokende melk over het hoofd zag dat pruttelde: “Ik wil leeg, ik wil leeg!”.
Ander sprookje: man ligt thuis onderuitgezakt op bank TV te kijken. Vrouw komt thuis van haar werk, woedend. Gaat vastberaden voor hem staan, handen in de zij, en roept uit: “En nu is het genoeg! Ik wil zwanger!”.
Peter-Arno Coppen
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sat, 2 Jan 1988 01:35:01
From: Gaston Dorren <bumo@antenna.nl>
Subject: Med: 9501.02: Internationale schrijfwedstrijd voor (oud-)studenten en docenten Nederlands
Internationale schrijfwedstrijd voor (oud-)studenten en docenten
Nederlands
U spreekt niet van jongs af aan Nederlands, maar hebt dit als tweede taal geleerd? Dan nodigen wij u uit een essay of verhaal te schrijven over het thema
de charmes, raadsels en gruwelen van het Nederlands.
Wij zijn benieuwd naar uw waarnemingen, opvattingen en gevoelens ten aanzien van onze taal in al haar varianten: de taal van de literatuur, de journalistiek en het dagelijks leven, het ABN en de dialecten van Amsterdam en Antwerpen tot Willemstad en Paramaribo.
Maak ons in de Lage Landen deelgenoot van uw haat, liefde, vreugde, woede, wanhoop, berusting en verbijstering over, voor en bij het Nederlands. Laat ons genieten van uw ‘allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’ (Willem Kloos).
Schrijf uw meningen, invallen, observaties en sentimenten vooral zo leesbaar mogelijk op: het gaat ons niet om wetenschappelijke teksten in feilloos Nederlands, maar om aantrekkelijke, intelligente essays of verhalen die begrijpelijk zijn geformuleerd. Hoe origineler, geestiger en verrassender, des te beter.
Uit de inzenders worden tien prijswinnaars gekozen, onder wie een hoofdprijswinnaar. Alle tien ontvangen ze een recente Nederlandstalige roman. De hoofdprijswinnaar wint bovendien romans naar keuze ter waarde van fl. 100,-. De namen van de winnaars worden in het tijdschrift Neerlandica Extra Muros bekendgemaakt; ook krijgen ze persoonlijk bericht. Indien de kwaliteit van de winnende inzendingen dit rechtvaardigt, zullen ze gebundeld en uitgegeven worden.
Taalfouten diskwalificeren uw inzending niet; elke begrijpelijke, Nederlandstalige tekst van 3000 woorden of minder dingt mee. Inzendingen die gepubliceerd worden, zullen we zo nodig corrigeren en redigeren. Door uw tekst in te zenden geeft u toestemming tot publikatie met naamsvermelding en ziet u af van andere beloningen dan de genoemde prijzen. U behoudt uiteraard het recht dezelfde tekst elders aan te bieden.
Stuur uw tekst, geprint of getypt en indien mogelijk met diskette, naar onderstaand postadres, e-mail-adres of eventueel (liever niet) faxnummer, onder vermelding van ‘schrijfwedstrijd’. Uiterste datum van inzending is 31 juli 1995. Vergeet niet uw eigen naam en adres duidelijk te vermelden. Geef ook uw leeftijd, geslacht en moedertaal op.
Bureau M & O
Utrechtsestraat 138”’
1017 VT Amsterdam
Nederland
e-mail bumo@antenna.nl
tel +31.20.6207485
fax +31.20.6274664
In Bureau M & O werken enkele Nederlandse free-lance journalisten samen.
v.c. G.D.
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 14 Dec 1994 15:28:57 +1200
From: Jan Tent <TENT_J@usp.ac.fj>
Subject: Vra: 9501.03: Etymology of "bus"?
Dear neerlandici,
I’m writing to Neder-L in the hope that there are some Dutch etymologists among you who would be able to shed some light on a small question of Dutch etymology.
I am currently carrying out some research into the Polynesian word for “box”. This word occurs in a number of forms in many, if not most, Polynesian languages. I have reason to believe this word may be a borrowing from the Dutch word “bus” (container, box etc.), not “bus” as in gun, cannon etc, although the two meanings are of course related. If the Polynesians did borrow this word then, it would most likely be the one of the earliest surviving European loan-words in Oceania.
The Woordenboek der Nederlandsche Taal says the following:
Volgens zijne afleiding is “bus” een term voor “doos”, en oudtijds is het de naam voor allerlei voorwerpen waarin iets wordt geborgen, ook zulke die nu bij voorkeur anders worden geheeten. Zoo b.v. een doosje, een potje, waarin geneesmiddelen worden bewaard of afgeleverd. (page 1924)
Further on the WNT says:
Later wordt bij “bus” vooral gedacht aan een voorwerp dat meer hoog dan breed is. (page 1925)
My question is this:
When is “later”? In other words, when did the general meaning of “bus” change from the more general “box” to the more restricted meaning of a container that is that is taller than it is wide? The WNT does not give any indication of when this change took place.
Did “bus” mean “een voorwerp dat is meer hoog dan breed” early in the 17th century?
I have a citation of the word “bus” from “De ontdekkingsreis van Jacob le Maire en Willem Cornelisz. Schouten in de jaren 1615 – 1617”, journalen, documenten end andere bescheiden, Vol. I & II, W.A. Engelbrecht & P.J. van Herwerden (Eds.), Martinus Nijhoff, ‘s-Gravenhage, 1945, page 35.
1616 Den 7. stelde de President een pael op’t Eylant, met een Loot, en Ianuarij een Blicken busken, of Cokerken, in t’welck was een Brief, verhalende van ons arrivement aldaer, en van onse gantsche reyse. En resolveerde ter gheleghener tijdt af te drijven, om slaechs te legghen.
It is interesting to note that the writer glosses “busken” with “Cokeren”, clearly a vessel that is taller than it is wide. Was the gloss included because “bus” could be interpreted in 1616 in more than one way? Could “bus” be used to mean “box” in general in Le Maire’s time?
Please feel free to respond to my queries in Dutch if you wish. I am of Dutch extraction; my passive knowledge of Dutch is pretty good, on the other hand, my active knowledge leaves much to be desired, hence the necessity of my writing in English.
I look forward to hearing from any of you who may have any thoughts or ideas on my questions.
Thanks, and season’s greetings.
Jan Tent
Department of Literature and Language
School of Humanities
The University of the South Pacific
P.O. Box 1168
Suva
FIJI
TEL: (679) 313900 Ext. 2263
FAX: (679) 305053
E-mail: TENT_J@usp.ac.fj
(4)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 05 Jan 1995 14:42:40 +0100 (MET)
From: "J. Noordegraaf" <noordegj@jet.let.vu.NL>
Subject: Lit: 9501.04: Verschenen: publikaties Stichting Neerlandistiek VU: Voortgang 14 en Cahiers voor Taalkunde 14
NIEUWE UITGAVEN STICHTING NEERLANDISTIEK VU
Onlangs verschenen:
Voortgang, jaarboek voor de Neerlandistiek 14 (304 pp., met ill.)
Inhoud:
- Marijke Spies, Lastige Amsterdammers: de rederijkerskamer De Eglentier in de tweede helft van de 16de eeuw
- G.P. van der Stroom, Een son en enige vogeltiens. P.C. Hooft en Ida Quekels
- Roland de Bonth, Grasduinen in Carolus Tuinmans (1659-1728) Oud en Nieuw
- Joris van Eijnatten, De alleenspraak van Hamlet. Bilderdijk, Voltaire en Shakespeare, 1777-1783
- E. Sjoer, Siegenbeeks retorica gelocaliseerd. Een bijdrage aan de geschiedschrijving van de neerlandistiek
- Ewoud Sanders, ‘Elke bladzijde krioelt van onzin’. De kritiek van Hauff op Manhaves bewerking van de Van Dale
- Harry Bekkering, Vormen van (jeugd)literaire geschiedschrijving
- Anne de Vries, Wat heet een ideale geschiedenis?
- Harry Bekkering, De noodzaak van een goede zaklantaarn
- Radboud Kuypers, Du Perron en Larbaud. Een leerschool voor de amateur
- Kees Groeneboer, Het Nederlands als wereldhulptaal
- J.M. van der Horst, Rode en groene volgorde en analytische taalkunde
- P. Swiggers, Anton Reichling: van semanticus naar algemeen taalkundige
- Frank Vonk, De ‘Zin’ van het ‘Woord’. Kritiek in en op Reichlings Het Woord
- Els Elffers, Reichling en de psychologie
- Saskia Daalder, Anton Reichling en het primaat van het woord
- Jan Noordegraaf, Reichling revisited. Algemene taalwetenschap in Nederland, 1935-1960
Dit jaardeel is te bestellen bij de Stichting Neerlandistiek VU, De Boelelaan 1105, NL-1081 HV Amsterdam (ISBN 90-72365-42-9), of bij Nodus Publikationen, Postfach 5725, D-48031 M”unster, BRD (ISBN 3-89323-419-5). Prijs: f 37,50 excl. verzendkosten.
****
In de reeks Cahiers voor Taalkunde verscheen als deel 14:
Frits Stuurman (with Hanna Krijgsman), Family Business. On dictionary projects of H. Poutsma (1856-1937) and L.E.J. Brouwer (1881-1966). 46 pp., met registers en illustraties.
Voor wie belangstelt in woordenboeken en in de Nederlandse significa. Besteladressen: zie boven. Prijs f 12,50.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 28 Dec 1994 21:17:01 -0500 (EST)
From: Albert Pietersma <pietersm@epas.utoronto.ca>
Subject: Vra: 9501.05: Bibliography in English in history of the Netherlands (esp. Friesland & Frisians)?
For a friend who has a strong interest in the history of the Netherlands, and especially in Friesland and the Frisians, I would much appreciate some bibliography in English. Many thanks for any help you are prepared to give.
Albert Pietersma.
—
Al Pietersma, Near Eastern Studies
University of Toronto
pietersm@epas.utoronto.ca
-Einde-------------------- Neder-L, no. 9501.a --------------------------
Laat een reactie achter