| Subject: | Neder-L, no. 9603.a |
| From: | Ben Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Thu, 7 Mar 1996 01:54:00 +0100 |
| Content-Type: | text/plain |
********************* *-------------------------- Neder-L, no. 9603.a -----------ISSN-0929-6514-* | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Med: 9603.01: Derde Lambert ten Katelezing door prof.dr. A. Feitsma | | op 13 maart 1996 op de VU | | (2) Rea: 9603.02: Antwoord op vraag Meijeraan over lied (zie 9602.02) | | en informatie over het NWO/NWFO-project 'Repertorium | | van het Nederlandse lied tot 1600' | | (3) Lit: 9603.03: Verschenen: 'Paul van Ostaijen -Elektries'; dichtwerk | | Van Ostaijen op schijf uitgebracht en in beweging | | gezet | | (4) Rea: 9603.04: 'Heuristiek: er is meer dan de e-BNTL alleen...'; | | reacties n.a.v. artikel (9602.09:) 'Zoeken naar | | secundaire literatuur met de elektronische BNTL' | | (5) Lit: 9603.05: Pas verschenen: Linguistics in the Low Countries. The | | The Eighteenth Century | | (6) Med: 9603.06: ANTIQBOOK: nieuwe postlijst | | (7) Pro: 9603.07: Proefschrift Jos Joosten (KUN) 'Feit en tussenkomst' | | documenteert geschiedenis van Vlaamse Vijftigers | | (8) Sym: 9603.08: Symposium 'Werk in Uitvoering' van de Werkgroep | | Biografie op 15 maart in de KB te Den Haag | | (9) Lit: 9603.09: Nieuw: De bibliografie van Bontekoe | |(10) Lit: 9603.10: Vers van de pers: A Bibliography of Dutch Dictionaries| | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Gopher-toegang tot Neder-L: alle oude en nieuwe Neder-L-bulletins zijn | | via Gopher in te zien op gopher.nic.surfnet.nl, in de directory | | SURFnet informatie/LISTSERV archieven (nic.surfnet.nl)/NEDER-L | | WWW-toegang tot Neder-L: | | http://www.nic.surfnet.nl/nlmenu/tijdschriften/tijdschriften.html | | Algemene URL, voor direct contact vanuit Internet/Gopher/WWW: | | gopher://hearn.nic.surfnet.nl:70/11/1.%20LISTSERVs%20public | | %20archives%20on%20hearn.nic.surfnet.nl/Neder-L | | (Geen spatie tussen "20public" en "%20archives" plaatsen.) | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | (dit geldt ook voor Internet-gebruikers die bijdragen willen leveren) | *-------------------------- --------------------------* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 05 Mar 1996 17:31:14 +0100 (MET)
From: Marijke van der Wal <MJWAL@rullet.LEIDENUNIV.NL>
Subject: Med: 9603.01: Derde Lambert ten Katelezing door prof.dr. A. Feitsma op 13 maart 1996 op de VU
*---------------------------------------------------* | 3e Lambert ten Katelezing | | ------- | | georganiseerd door | | de Stichting Geschiedenis van de Taalwetenschap | | ------- | | 13 maart 1996 | *---------------------------------------------------*
Belangstellenden zijn van harte welkom bij de derde Lambert ten Kate-lezing op woensdag 13 maart 1996 in het VU-gebouw, De Boelelaan 1105, Amsterdam. Prof. dr. A. Feitsma zal spreken over Taalkundig reisplan voor een gezelschap Hollanders: J.H. Halbertsma als taalideoloog en taalkundige. De lezing vindt plaats in zaal 6A-05. Aanvang 15.30 uur.
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 23 Feb 1996 13:17:15 +0100
From: Martine de Bruin <Martine.de.Bruin@pjmi.knaw.NL>
Subject: Rea: 9603.02: Antwoord op vraag Meijeraan over lied (zie 9602.02) en informatie over NWO/NWFO-project 'Repertorium Nederlandse lied tot 1600'
Op de vraag van Hans Meijeraan in het Neder-L-bulletin no. 9602.a over het middelnederlandse lied “Meieraen du bist een edele cruit, och cruit boven allen …” kan het volgende antwoord gegeven worden. Het lied komt voor in het Liedboek van Anna von K”oln, door uitgegevers Salmen en Koepp gedateerd op ca 1500. Op grond van watermerken is het echter vermoedelijk te dateren op ca 1530. Het komt voor als eerste strofe na een koprefrein bij een geestelijk lied (eerste regels in het Latijn) en als wijsaanduiding in handschrift Berlijn SPK mgo 185 (het zgn. ‘Deventer Liederenhandschrift’) van c. 1500, geschreven in het Lamme-van Diesche in Deventer. Dit laatste handschrift was ooit in het bezit van Hoffmann von Fallersleben, die het uitgaf in deel 10 van zijn Horae Belgica. De wijsaanduiding hoort bij het lied ‘Laet ons nu loven den godes soon!’ (HB X, nr.8, p30). Zoals Hans Meijeraan al aangaf stond de wijsaanduiding al aangekondigd in deel 2 van de HB. Dit was niet bij nr. 85, maar op p85.
De editie: Liederbuch der Anna von K”oln (um 1500), eingeleitet und herausgeg. von Walter Salmen en Johannes Koepp. D”usseldorf 1954. Denkm”alerer Rheinischer Musik Band 4.
De tekst (uitg. p36):
1 Gracias agimus tibi
propter magnam tuam gloriam
Sullen wir dan neit vroelich syn?
(…)
Och meyerayn, du bis eyn vil guet kruet
boven alle kruden schoene,
also is Maria die edel konynckynne
alle in des hemels trone.
Hierop volgen nog drie strofen.
Ik geef dit antwoord door namens de nog van e-mailadres verstoken Dr Clara Strijbosch, momenteel verbonden aan het P.J. Meertens-Instituut te Amsterdam. Zij presenteert op 28 februari aanstaande op het symposium ‘Veelderhande liedekens’ te Antwerpen haar voorlopige lijst met bronnen tot 1500 waarin Nederlandse liederen zijn bewaard. Als vervolg op dit werk wordt in NWO/NWFO project ‘Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600’ gewerkt aan een vergelijkbare lijst met bronnen tot 1600. De handschriften uit de zestiende eeuw worden beschreven door Clara Strijbosch, de drukken door ondergetekende.
Vragen over dit onderwerp kunnen gericht worden aan onderstaand adres.
Martine de Bruin
P.J. Meertens-Instituut
Keizersgracht 569-571
1017 DR Amsterdam
020-6234698
martine.de.bruin@pjmi.knaw.nl
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 14 Feb 1996 14:39:02 +0100
From: Louis Stiller & Peter Mertens <album@euronet.NL>
Subject: Lit: 9603.03: Verschenen: 'Paul van Ostaijen -Elektries'; Dichtwerk Van Ostaijen op schijf uitgebracht en in beweging gezet
=======================================================================
‘PAUL VAN OSTAIJEN -ELEKTRIES’
Dichtwerk Van Ostaijen op schijf uitgebracht en in beweging gezet
Op 22 februari, de 100ste geboortedag van Paul van Ostaijen, verschijnt bij uitgeverij album in Amsterdam de elektrische versie van Paul van Ostaijens dichtwerk. Ruim honderddertig gedichten uit ‘Music Hall’, ‘Het Signaal’, ‘Feesten van Angst en Pijn’, ‘Bezette Stad’ (selectie), ‘Eerste boek van Schmoll’, ‘Diergaarde voor kinderen van nu’ en proza/toneel-selecties zijn voor het scherm vormgegeven en (voor een deel) in beweging gezet. Dit laatste behelst een selectie uit Bezette Stad die via typografische animaties tot leven wordt gebracht. Deze beeldschermgedichten kunnen zonder CD-ROM-speler worden bekeken op een ‘moderne’ Windows- en Macintosh-computer: ‘Paul van Ostaijen -Elektries’ wordt geleverd als elektrisch boek op diskette.
De animaties in deze uitgave werden verzorgd door Bert Hendriks, die ook voor ‘Schaman gaat voor Goud’ de typografische bewegingen verzorgde. Voor ‘Paul van Ostaijen -Elektries’ werd een speciaal beeldschermlettertype ontworpen door typograaf Pieter Boddaert. De Art Direction was in handen van Peter Mertens, de vormgeving werd verzorgd door Anne Mieke Eggenkamp en de redactie werd gevoerd door Louis Stiller.
Uitgeverij album werd in januari 1995 opgericht door Peter Mertens en Louis Stiller. In november 1995 verscheen de eerste album-uitgave, ‘Schaman gaat voor Goud’: de eerste elektrische novelle in het Nederlands taalgebied. In de eerste 3 maanden na verschijning werden een kleine vijfhonderd exemplaren van ‘Schaman gaat voor Goud’ verkocht.
Van Ostaijen op het digitale scherm
Zou Paul Van Ostaijen (1896-1928) – had hij in deze tijd geleefd- zijn poezie op het digitale scherm ten gehore hebben gebracht? Het lijkt er wel op. Met zijn ritmische typografie wilde hij immers ‘het onderbewuste in trilling brengen’. Zijn typografische experimenten waren bedoeld om de grenzen van het papier te overstijgen. ‘Het boek heeft voor alles slechts de taak, daar waar ons geheugen tekort schiet om de gedachte te bewaren, deze vaste vorm te geven, en verder de rol van overbrenger aan het over een grote oppervlakte verspreide, onbekende publiek. De stof aldus in feite, artistiek tot nul gereduceerd, zo blijven enkel de gedachten.’
Van Ostaijens ritmische typografie is – anders dan bij Apollinaire geen ‘fysioplastische’ weergave, maar een dynamische klankaanwijzing. ‘Zij isoleert woorden of delen van woorden, benadrukt binnenrijmen en alliteraties en bewerkstelligt soms het effect dat de woorden gehoord worden alsof ze voor het eerst worden gehoord.’ De eerste elektrische album uitgeverij heeft er daarom voor gekozen Van Ostaijen in beweging te zetten. Van Ostaijen: ‘Als inherente eigenschap van alle kunst en evenzo als reproduktief beginsel geldt voortaan het dynamiese, in plaats van het statiese van voorheen.’
Systeembenodigdheden
Systeembenodigdheden voor ‘Paul van Ostaijen – Elektries’: MS-Windows (95)/Macintosh systeem met diskette-eenheid, harde schijf (3 Mb vrije schijfruimte), 4 Mb werkgeheugen, minimaal 13 inch scherm.
Distributie
De distributie is in handen van L & B Elst, die de elektrische werken van uitgeverij album naar de betere boekhandel, computer- en cd-winkel verspreid. Tevens is deze elektrische novelle te bestellen op het World Wide Web (http://www.album.nest.nl). Prijs (incl. porto): fl. 24,50.
Album is op de volgende manieren te bereiken:
http://www.album.nest.nl
album@album.nest.nl
nieuwe uilenburgerstraat 110
1011 LX AMSTERDAM
020-6266010
fax: 020-4207325
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 06 Mar 1996 23:29:10 +0100 (MET)
From: Ben Salemans <B.Salemans@let.kun.nl>
Subject: Rea: 9603.04: 'Heuristiek: er is meer dan de e-BNTL alleen…;' reacties n.a.v. artikel (9602.09:) 'Zoeken naar secundaire literatuur met de elektronische BNTL'
Heuristiek: er is meer dan de e-BNTL alleen…
Mijn artikel ‘Zoeken naar secundaire literatuur met de elektronische BNTL’ (Neder-L no. 9602.09) heeft nogal wat reacties losgemaakt. Met dit stuk wilde ik meer bekendheid geven aan de elektronische BNTL. En passant probeerde ik een antwoord te geven op de vraag van de Poolse Malgorzata Wilk naar recensies van twee werken van Lampo, waaronder ‘De prins van Magonia’.
Volgens enkelen suggereer ik in mijn artikel dat de e-BNTL het enige en het perfecte middel is om secundaire literatuur over een onderwerp uit de neerlandistiek op het spoor te komen. Dat was natuurlijk niet mijn bedoeling. Als me een boekje is bijgebleven uit mijn eerste jaar Nederlands op de KUN is dat wel het Ganzenbord van Van Buuren (etc.). Dat werd er werkelijk ingestampt! Ik heb zelfs twee exemplaren van dit nuttige boekje — een thuis en een op mijn werk — en maak er nog regelmatig gebruik van. Ik hoop dat ik hiermee dit misverstand heb rechtgezet.
Enkele reacties wil ik u niet onthouden, omdat u er wellicht — ik moet wat voorzichtiger worden — iets van kunt leren.
Paul Dijstelberge <distel@rulub.leidenuniv.nl> (over wie ik in P.S. 2 van mijn artikel al meldde dat hij mij o.a. attendeerde op het Knipselarchief van de Openbare Bibliotheek Prinsengracht, Amsterdam Afdeling Documentatie, Neerlandistiek UBA, waarin ook informatie over de romans van Lampo is terug te vinden), meldde:
En dan vergat ik nog de recensie-CD Rom van de Openbare Bibliotheek. Daarop is informatie te vinden die je nergens anders vindt. Overigens is de dekking van de computer BNTL even groot als die van de gedrukte versie. De inhoud van de vaktijdschriften op het scherm zal, hoewel technisch eenvoudig, een vrome wens blijven – dit gezien de belangstelling voor de letteren bij overheid en, helaas, ook bij de bibliotheken.
Een (schijn)koppeling tussen BNTL en CC is in Windows zeer eenvoudig te realiseren – in de zin dat je niet het ene progamma hoeft af te sluiten om het andere te kunnen openen. Ik denk dat het zelfs mogelijk is om met de Windows knip- en plakfunctie een stukje tekst uit het ene scherm als zoekopdracht in het andere scherm te gebruiken.
Wat mij een beetje verbaasde is dat er klaarblijkelijk geen reacties uit Belgie zijn gekomen. Je verwacht toch van de Vlamingen dat ze uitgebreide bibliografieen bijhouden van alles wat er over hun schrijvers wordt gepubliceerd.
In twee berichten, die ik hier heb samengevoegd, liet Piet Verkruijsse <Piet.Verkruijsse@let.UVA.NL> weten:
Er zijn in het verleden systematische zoekwegen aangegeven voor het achterhalen van literatuur en recensies over schrijvers als bijv. Lampo! Ik wijs op het Ganzenbord van Van Buuren, Gerritsen en Paasman en mijn computerprogramma BIZON waarin keurig staat aangegeven hoe je recensies en andere secundaire literatuur op systematische wijze kunt zoeken. De BNTL (al dan niet e-) neemt geen kranten en weekbladen op, dus is dat medium niet zo geschikt voor het achterhalen van recensies op primaire literatuur. Dan moet je inderdaad naar de knipselcollecties die keurig opgesomd staan in BIZON, zoals die van het Letterkundig Museum in Den Haag, de OB Amsterdam, Het AMVC in Antwerpen en de afdeling DNL van het Instituut voor Neerlandistiek (Spuistraat 134) te Amsterdam. Tegenwoordig kan men ook de LiteRom raadplegen. Via BIZON wordt men eveneens gewezen op tal van registers op tijdschriften die veel gedetailleerder informatie geven dan de BNTL, op andere bibliografieen en naslagwerken enz. En natuurlijk verwijst BIZON de systematicus ook naar de BNTL en de CC.
In ieder geval moet in Polen duidelijk worden, dat er speciale collecties zijn die informatie kunnen verschaffen over recensies van (vrij) recente literatuur: in de eerste plaats knipselarchieven; vervolgens recensies in tijdschriften. Iemand in Polen heeft voor dit soort vragen meer aan een adres van een documentatiecentrum als DNL, NLMD en AMVC dan aan de e-BNTL.
Kortom: BIZON moet overal ge”introduceerd worden!
Harry Janssen <H.Janssen@UBN.KUN.NL> reageerde als volgt:
Naast de BNTL bestaat ook nog het ‘populaire’ LiteROM van NBLC. Als je toegang tot PEGASUS (voorheen CD-net) bij ons op de campus hebt, dan kun je LiteROM raadplegen. Zoek maar eens onder Lampo en je vindt b.v. ook nog wat over zijn publikatie: De prins van Magonia.
Met vriendelijke groet,
Ben Salemans
(5)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 22 Feb 1996 11:45:25 +0100 (MET)
From: Roland de Bonth <deBonth@LET.KUN.NL>
Subject: Lit: 9603.05: Pas verschenen: Linguistics in the Low Countries. The Eighteenth Century
Linguistics in the Low Countries: the eighteenth century. Edited by Roland de Bonth & Jan Noordegraaf. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek
VU; M”unster: Nodus, 1996 (Uitgaven Stichting Neerlandistiek VU, 19)
ISBN 3-89323-421-7 (Nodus-Publ.)
ISBN 90-72365-44-5 (Stichting Neerlandistiek)
Prijs: f35,- exclusief portokosten
Op 24 februari 1995 hield het ‘Werkverband Geschiedenis van de Taalkunde’ een vergadering die geheel gewijd was aan de Nederlandse taalkunde in de achttiende eeuw. Bij die gelegenheid werd besloten enkele vakgenoten uit te nodigen om een bijdrage te leveren aan een verzamelbundel over dat onderwerp. Dit resulteerde in het onlangs verschenen boek Linguistics in the Low Countries: the eighteenth century. Het kan besteld worden bij
dr. J. Noordegraaf of Nodus Publikationen
Vakgroep taalkunde VU / Postfach 5725
De Boelelaan 1105 / D-48031 M”unster
Postbus 7161 / BRD
1007 MC AMSTERDAM / Telefon & Fax:
e-mail: noordegj@jet.let.vu.nl / +49-[0]251-66.16.92
De inhoudsopgave van de bundel is als volgt:
- Preface. Blz. 3.
- Roland de Bonth & Jan Noordegraaf.
Towards a Historiography of Eighteenth-Century Dutch Linguistics. Blz. 5-18. - Anthonia Feitsma.
Schola Hemsterhusiana, J.H. Halbertsma and Jacob Grimm. Blz. 19-31. - Jan Noordegraaf.
From Greek to Dutch. The Schola Hemsterhusiana and the Study of the Mother Tongue. A Few Remarks. Blz. 33-56. - Geert R.W. Dibbets.
De strijd om het genus in de achttiende-eeuwse grammatica van het Nederlands. Blz. 57-90. - Roland de Bonth.
On Second Thoughts. The Reprint of Balthazar Huydecoper’s Proeve van Taal- en Dichtkunde (1782-1791). Blz. 91-119. - Gerrit H. Jongeneelen.
Huydecoper’s Reception of ten Kate’s Linguistic Theory. Blz. 121-132. - Jan De Clercq.
Le Journal Encyclop’edique (1756-1793), un journal Belge face ‘a la linguistique du si’ecle des lumi’eres. Blz. 133-157. - Truus Extra.
Gerard van Hasselt (1751-1825) and the republication of Kiliaan’s Etymologicum in 1777. Blz. 159-174. - Ellen Sjoer.
Barthold H. Lulofs and ‘The New Rhetorics’. The influence of eighteenth-century British rhetoric in the Netherlands. Blz. 175-185. - Index Rerum. Blz. 187-189.
- Index Nominum. Blz. 190-193.
(6)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 28 Feb 1996 23:02:29 +0100
From: Piet Wesselman <pwessel@xs4all.NL>
Subject: Med: 9603.06: ANTIQBOOK: nieuwe postlijst
Beste Neder-L-abonnees,
Misschien interesseert jullie onderstaande aankondiging van een postlijst voor liefhebbers van en handelaren in het antiquarische boek. Ik meende dat er behoefte was aan zo’n lijst en ben die dus samen met een collega gestart. Met het NAN hebben we nog meer plannen, nl. een centrale site voor antiquaren, met een eigen server, ook ANTIQBOOK te heten.
Vriendelijke groet,
Piet Wesselman
ANTIQBOOK, a new mailing list for the Antiquarian Bookseller, Collector, Librarian, and everyone else, interested in the world of the antiquarian book.
ANTIQBOOK is the mail server of the NAN (Netherlands’ Antiquarian Booksellers Network).
The list is intended as an instrument to serve antiquarian booksellers, collectors and librarians. Although subscription is open to everyone, Antiqbook strongly encourages the participation of European booksellers and collectors. If you know the Biblio list: we feel ANTIQBOOK can have a different function. As the antiquarians’ and collectors’ communities in Europe differ from those in the USA, we think there will be less emphasis on recent publications, leaving more room for antiquarian books valuable to both groups.
Subscribers are encouraged to contribute to the list postings of the following nature:
- books for sale (single items or small lists).
- books wanted (singles items or small lists).
- notes, queries and discussions about book related matters, such as: bibliography, conservation, binding, etc.
- news and announcements, such as auctions, catalogues, book fairs, exhibitions, publications, etc.
You can subscribe to the ANTIQBOOK mailing list by sending an email message to: majordomo@xs4all.nl leave the subject line blank, and put
subscribe antiqbook
in the body.
After successful subscription, you will receive a welcome letter with the necessary information. We hope that the ANTIQBOOK mailing list will be useful to you.
The ANTIQBOOK list has a dual purpose: the exchange of information and opening opportunities for buying and selling books. For non-commercial users there is NO fee. For commercial users, the subscription will be free for the first month. Thereafter we will ask a small fee (Dfl. 30,– per annum) to cover the cost of the list. However, the list is free for all until 01-06-96.
If you would like to receive additional information, please address your question to the postmaster at:
owner-antiqbook@xs4all.nl
Sincerely yours,
NAN, Netherlands’ Antiquarian Booksellers Network, Annette Smit, secretary.
===================================================================
BIS – Book & Internet Services – Piet Wesselman – pwessel@xs4all.nl
Book Lovers http://www.xs4all.nl/~pwessel/
De Nederlandse Letteren http://www.xs4all.nl/~pwessel/letteren/
Wesselman Books http://www.xs4all.nl/~pwessel/books/
===================================================================
(7)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 06 Feb 1996 12:04:24 +0100 (MET)
From: Bets Berntsen <B.Berntsen@BURO.KUN.NL>
Subject: Pro: 9603.07: Proefschrift Jos Joosten (KUN) 'Feit en tussenkomst' documenteert geschiedenis van Vlaamse Vijftigers
=================================================================
Proefschrift ‘Feit en tussenkomst’ rehabiliteert literaire kleinkinderen Paul van Ostaijen
GESCHIEDENIS VLAAMSE VIJFTIGERS GEDOCUMENTEERD
De belangrijkste naoorlogse Nederlandse literatuurvernieuwers zijn zonder twijfel De Vijftigers. Remco Campert, Lucebert, Simon Vinkenoog, Gerrit Kouwenaar: ze staan nog altijd centraal in literaire studies, essays en documentaires. Deze niet aflatende aandacht benadrukt in feite de schaduw over hun Vlaamse tijdgenoten, die zich groepeerden rond het tijdschrift Tijd en Mens. Nu de aandacht in Nederland en Vlaanderen gericht is op de honderdste geboortedag van de belangrijke Vlaamse poezievernieuwer Paul van Ostaijen, lijkt het moment ook daar voor rehabilitatie van zijn literaire kleinkinderen. De Nederlandse publicist Jos Joosten ging op zoek naar de oorzaak van de onderwaardering voor de Vlaamse generatiegenoten van Vijftig en probeert tot op zekere hoogte tot een rehabilitatie te komen. In het boek Feit en tussenkomst, brengt hij de geschiedenis en ideeen van de Vlaamse poezievernieuwers voor het eerst integraal voor het voetlicht. Donderdag 29 februari zal drs. Joosten op deze studie promoveren aan de Katholieke Universiteit Nijmegen.
Onderwaardering Vlaamse vijftigers
Joosten beschrijft de – literair-historisch nogal ondergesneeuwde – geschiedenis van de Vlaamse vijftigers. Centraal daarbij staat het Vlaamse avant-gardetijdschrift Tijd en Mens (1949-1955). In de redactie zaten onder andere de twee grootste naoorlogse Vlaamse schrijvers, Louis Paul Boon en Hugo Claus. Tot de medewerkers behoorden de Cobra-kunstenaars Corneille, Jan Cox, Pierre Alechinsky en Christian Dotremont. Ook diverse Nederlandse Vijftigers als Lucebert, Paul Rodenko, Simon Vinkenoog en Hans Andreaus werkten mee aan het tijdschrift. In Nederland vormen de Vijftigers nog steeds het ijkpunt in de moderne literatuurgeschiedenis, in tegenstelling tot hun Vlaamse tijdgenoten, die nimmer op dezelfde waarden zijn geschat. “Ten onrechte, maar wel verklaarbaar”, zegt Joosten: “Nederlandse literatuurhistorici zijn niet op de hoogte van de eigen dynamiek van de Vlaamse literatuur. De veel sterker maatschappelijk gekleurde, existentialistische orientering van Tijd en Mens kan slechts begrepen worden met in acht neming van het eigene van het Vlaamse literaire denken. De specifieke rol van Vlaanderen als kruispunt van het Duits en Frans gedachtengoed speelde hierbij een aanmerkelijk grotere rol dan tot dusver is aangenomen.”
Vernieuwingsbeweging
Joosten komt tot een minitieuze ontleding van de literair-filosofische ideeen van de voorman van Tijd en Mens, de Brusselse journalist/ schrijver Jan Walravens (1920-1965). Feit en tussenkomst schetst echter niet alleen de ontwikkeling van zijn denken, maar beschrijft ook Walravens’ onvermoeibare pogingen een Vlaamse vernieuwingsbeweging te grondvesten. Het leidt tot een levendig verhaal, waarin de lezer getuige is van de ontdekking van een jonge, veelbelovende dichter, genaamd Hugo Claus, van het optreden van de eenzelvige Louis-Paul Boon en van Walravens’ contacten in naoorlogse Brusselse kunstkringen, waar onder meer de Cobrabeweging ontluikte. Feit en tussenkomst is voor een groot deel gebaseerd op talloze, hier voor het eerst gepubliceerde brieven en documenten uit Vlaamse en Nederlandse (prive)archieven, waaronder de uitvoerige correspondentie tussen Walravens en Claus en tot nog toe onbekende brieven van Louis Paul Boon.
Nadere info: Pers en Voorlichting KUN, tel. (024) 361 60 00
(8)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 01 Mar 1996 22:13:41 +0100 (MET)
From: Liesbeth Eughelink (via brievenbus ontvangen; Ben Salemans)
Subject: Sym: 9603.08: Symposium 'Werk in Uitvoering' van de Werkgroep Biografie op 15 maart in de KB te Den Haag
Werkgroep Biografie
Vereniging voor de bevordering van de biografie
aangesloten bij Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden
*------------------------------------------* | | | Uitnodiging | | | | Symposium 'Werk in Uitvoering' | | | | datum: vrijdag 15 maart | | plaats: bovenzaal KB, Den Haag | | aanvang: 13.00 uur | | | *------------------------------------------*
Veel leden van de Werkgroep zetten hun belangstelling voor het biografische genre om in het zelf schrijven van een biografie. In dit symposium wil de Werkgroep een aantal van deze biografen aan het woord laten. Het gaat tijdens dit twaalfde symposium van de Werkgroep om het proces van het werk aan een biografie.
Wat zijn de problemen die deze biografen tegenkomen? Welke factoren zijn er in het spel die er voor zorgen dat ze ermee doograan? Brieven die verbrand zijn, gegevens die nergens te achterhalen blijken, de spannende archiefvondsten, de verslaving van het speuren, het gevecht met de vorm en en de uitdijende stapel papier, de tegenzin en de dromen. Achter het kloeke biografische boekwerk gaat vaak een interessant ander levensverhaal schuil.
Acht leden van de Werkgroep willen graag dat verhaal komen vertellen. In korte lezingen van vijftien minuten zullen zij hun problemen en ontdekkingen voorleggen aan de toehoorders. Zo zal ondermeer Herman de Liagre B”ohl spreken over zijn op 1 maart te verschijnen biografie over Herman Gorter, zal Joke Linders de problemen uiteenzetten die zij tegenkomt bij het schrijven van haar werk over Annie M.G. Schmidt, en zal Henri”ette Lakmaker ingaan op het journalistieke leven van Emmy J. Belinfante (1875-1944). Andere sprekers zijn: Kees Booij over Salamon Dembitzer, Mieke Krijger over de literaire salon van Koos Frielink, G’e Vaartjes over Herman de Man, E.J. Raskin over de Vlaamse politicus Gerard Roms’ee en Liesbeth van der Linden over Elisabeth Zernicke.
Programma:
13.00 uur: ontvangst met koffie en thee
13.30 uur: eerste groep lezingen
15.00 uur: theepauze
15.15 uur: tweede groep lezingen
16.45 uur: einde/borrel
Inschrijving:
U kunt zich voor dit Symposium inschrijven door het bijgevoegde strookje te retourneren aan:
secretariaat Werkgroep Biografie
p/a Liesbeth Eugelink
Aubadestraat 44
6544 ZD Nijmegen
(Tel. 024-3730407)
en door tegelijkertijd het entreegeld over te maken op de bankrekening van de Werkgroep Biografie: 28.50.53.418 van de BNG in Den Haag (gironummer: 1081), onder vermelding van ‘symposium 15-03-96’.
De entree bedraagt voor leden fl. 10,00 en voor introduc’es fl. 15,00.
--Inschrijfstrookje---------------------------------------------------- Werkgroep Biografie, secretariaat, p/a Liesbeth Eugelink Aubadestraat 44, 6544 ZD Nijmegen Naam: .............................................................. Adres: ............................................................. Aantal introduc'es: ................................................ Wenst deel te nemen aan het Symposium 'Werk in Uitvoering' d.d. 15 maart 1996, en stort hierbij het verschuldigde bedrag op rek.nr. 28.50.53.418 van de Bank Nederlandse Gemeenten (giro 1081) ten name van Werkgroep Biografie, onder vermelding van 'symposium 15-03-96'. Plaats: ................. Datum: .................. Handtekening -----------------------------------------------------------------------
(9)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 01 Mar 1996 22:45:41 +0100 (MET)
From: Walburg Pers (via brievenbus ontvangen; Ben Salemans)
Subject: Lit: 9603.09: Nieuw: De bibliografie van Bontekoe
DE BIBLIOGRAFIE VAN BONTEKOE
Garrelt Verhoeven en Piet Verkruijsse (eindredactie), ‘Iovrnael ofte Gedenckwaerdige beschrijvinghe vande Oost-Indische Reyse van Willem Ysbrantsz. Bontekoe van Hoorn. Descriptieve Bibliografie 1646-1996’, Walburg Pers, ISBN 906011.947.9, fl. 99,00, 304 pagina’s, gebonden, ge”illustreerd, verschijnt in een gelimiteerde oplage.
Op 1 maart 1996 vindt vanaf 14.30 uur in het Nederlands Scheepvaart- museum Amsterdam de presentatie plaats van de boekhistorische uitgave ‘Het Journaal van Bontekoe. Bibliografie 1646-1996’. Het beroemde ‘Journaal van Bontekoe’ spreekt al eeuwenlang tot de verbeelding. Het is 350 jaar geleden dat in Hoorn de eerste druk verscheen van dit bijzondere reisverhaal. Reden te meer voor een bibliografie van alle bekende uitgaven, bewerkingen en vertalingen. Tegelijk met de presentatie van ‘Het Journaal van Bontekoe’ wordt in het Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam de tentoonstelling ‘Bontekoe, de schipper, het journaal, de scheepjongens’ geopend, die tot en met 30 juni 1996 te bezichtigen is.
Voor het eerst zijn alle uitgaven van Bontekoes Journaal bijeengebracht en uitputtend beschreven. Bovendien geeft deze bibliografie een lijst van archivalia die te maken hebben met Bontekoe en zijn reis. Een uitvoerige inleiding gaat nader in op de publikatiegeschiedenis van het ‘Journaal’; van de eerste druk in 1646 tot en met de jubileumeditie die op 1 maart 1996 zal verschijnen.
Tegelijk met de presentatie van ‘Het Journaal van Bontekoe. Bibliografie 1646-1996’ worden twee andere publikaties over Bontekoe gepresenteerd: ‘Bontekoe. De schipper, het journaal, de scheepjongens’ (Walburg Pers), een uitgave naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling in het Nederlands Scheepvaartmuseum, en een eenmalige heruitgave van de strip ‘De scheepsjongens van Bontekoe’ (Alpha).
Bij uitgeverij Terra Incognita verschijnt een nieuwe editie van de eerste druk van Bontekoes ‘Journaal’, voorzien van de originele gravures.
(10)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 01 Mar 1996 10:32:41 +0100 (CET)
From: Dieter Vermandere <dieter.vermandere@arts.kuleuven.ac.BE>
Subject: Lit: 9603.08: Vers van de pers: A Bibliography of Dutch
Dictionairies door Frans Claes & Peter Bakema
PAS VERSCHENEN: A BIBLIOGRAPHY OF DUTCH DICTIONARIES
DOOR FRANS CLAES & PETER BAKEMA
T”ubingen: Max Niemeyer Verlag 1995 xx + 377 p, DM 196, ISBN 3-484-30967-9 (Lexicographica. Series Maior. Band 67).
Sinds de voltooiing van A Bibliography of Netherlandic Dictionaries door Frans Claes in september 1978 heeft de Nederlandse lexicografie niet stilgestaan. De onlangs bij Max Niemeyer verschenen nieuwe editie, die de periode 1477-1990 bestrijkt, bevat zo’n 4500 ingangen, terwijl de oorspronkelijke uitgave, die van 1477 tot 1977 reikt, circa 3000 ingangen heeft. Ook al zijn niet alle nieuw vermelde woordenboeken uit de periode van na 1977 -we hebben in deze editie namelijk ook aanvullingen uit het tijdvak 1477 tot 1977 opgenomen-, toch blijkt de lexicografische productie explosief te zijn toegenomen.
Qua opnamebeleid sluit de nieuwe uitgave in een aantal opzichten aan bij de vorige. Ook wij nemen zoveel mogelijk eentalige, tweetalige en meertalige woordenboeken op, of ze nu algemeen of gespecialiseerd (woordenboeken van vaktalen, dialectwoordenboeken, woordenboeken van synoniemen etc.) zijn. Net als de oorspronkelijke samensteller beperken wij ons tot de gedrukte lexicografie, zodat ook ons vertrekpunt de Teuthonista of Duytschlender <1477> van Gerard van der Schueren is.
Toch is het opnamebeleid in beide edities niet identiek. In de eerste uitgave ontbraken biografische woordenboeken en encyclopedieen. Uit de reacties die de samensteller na het verschijnen van zijn bibliografie ontving, blijkt dat deze lacunes in het algemeen betreurd worden. Bovendien is het niet consequent om biografische woordenboeken en encyclopedien niet op te nemen en encyclopedische woordenboeken wel. Alle drie soorten lexica bevatten encyclopedische informatie, zodat de grens tussen encyclopedieen en encyclopedische woordenboeken -die Claes wel opnam- moeilijk te trekken is. Om de lezer een vollediger en consequenter naslagwerk te bieden, hebben we daarom nu ook de encyclopedieen systematisch opgenomen. Over de periode 1477-1900 hebben we volledigheid nagestreefd; voor het tijdvak 1900-1990 pretenderen we alleen de belangrijkste encyclopedieen te hebben opgenomen.
Een tweede verschil met de eerste uitgave is dat wij alleen zelfstandige publicaties opnemen: artikelen zijn buiten beschouwing gebleven. Het aantal onzelfstandige publicaties waarin een woordenlijst voorkomt, is zo groot dat het einde van de bibliografie volstrekt zoek zou zijn.
De informatie die we per ingang geven, is hetzelfde als bij de oorspronkelijke uitgave; we vermelden achtereenvolgens auteur, titel, plaats van uitgave, uitgever, jaar van uitgave, aantal pagina’s en editiegeschiedenis. Tussen rechte haken staan gegevens die buiten dit verband vallen, bijvoorbeeld een instelling die bij de totstandkoming van een publicatie een rol heeft gespeeld, onzekere informatie, de naam van een reeks waar een publicatie deel van uitmaakt e.d.
Ten derde hebben we een praktisch referentiewerk willen maken dat de lezer de weg naar de woordenboeken moet vergemakkelijken. Deze doelstelling heeft zowel consequenties voor de microstructuur als voor de macrostructuur van de bibliografie.
Op het niveau van de microstructuur hebben we een zekere soberheid in acht genomen met betrekking tot de vermelding van auteurs. Aan sommige woordenboeken, zoals het Woordenboek der Nederlandsche Taal, hebben tientallen lexicografen meegewerkt. De Grote Winkler Prins is het resultaat van de samenwerking tussen tientallen vakspecialisten. Moeten steeds alle auteurs genoemd worden ? Wij zijn er niet van overtuigd dat deze informatie de doelmatigheid van een bibliografie vergroot, namelijk het opzoeken van een bepaald woordenboek. We zijn daarom uitgegaan van het principe dat een of twee auteurs volledig genoemd worden, terwijl we bij drie of meer auteurs alleen de eerstgenoemde auteur vermelden, wiens naam vergezeld gaat van de toevoeging <et al.>. Wij menen dat deze maatregel de efficientie en hanteerbaarheid van een bibliografie als deze ten goede komt: het auteursregister blijft binnen de perken en informatie die de terugvindbaarheid van een woordenboek niet verhoogt, wordt vermeden.
De meest ingrijpende wijziging ten opzichte van de eerste uitgave heeft plaatsgevonden op het niveau van de macrostructuur. In de oorspronkelijke editie zijn de woordenboeken ingedeeld op grond van het aantal talen: de woordenboeken vallen in drie groepen uiteen, nl. ‘Monolingual’, ‘Bilingual’ en ‘Polyglot’. Binnen deze categorisatie zijn de eentalige woordenboeken thematisch ingedeeld in rubrieken als ‘Abbreviations’, ‘Bible’ en ‘Children’. De tweetalige woordenboeken zijn onderverdeeld in rubrieken als ‘English’, ‘French’ en ‘German’. Tenslotte zijn de meertalige woordenboeken gecategoriseerd in rubrieken als ‘Tri-‘, ‘Four-‘ en ‘Fivelingual’. Via het talenregister kan worden nagegaan in welke woordenboeken een bepaalde taal voorkomt, terwijl het onderwerpenregister het mogelijk maakt om te onderzoeken welke woordenboeken over een bepaald onderwerp zijn verschenen. Een vergelijking met de inhoudsopgave van de thans voorliggende editie kan duidelijk maken dat de woordenboeken nu primair thematisch gecategoriseerd zijn en dat de indeling volgens het aantal talen secundair is geworden.
Er zijn twee redenen geweest om een thematische ordening te verkiezen boven een ordening op basis van het aantal talen. In de eerste plaats veronderstellen we dat een gebruiker van de bibliografie zich vooral thematische vragen stelt. Het lijkt ons reeler dat iemand wil weten welke woordenboeken op het gebied van voedsel zijn verschenen dan dat iemand behoefte heeft aan een lijst van bijvoorbeeld vijftalige woordenboeken. Onze doelstelling -het vervaardigen van een praktisch referentiewerk- brengt met zich mee dat de structuur van de bibliografie zoveel mogelijk aansluit bij de vragen die de gebruiker zich stelt. In de tweede plaats kan een niet-thematische ordening tot omslachtig opzoekwerk leiden. Wie in de oorspronkelijke uitgave alle woordenboeken zoekt op het gebied van voedsel moet in het onderwerpenregister kijken om vervolgens de daarin opgegeven nummers op te zoeken. In de nieuwe editie zijn woordenboeken ondergebracht in thematische rubrieken die in de inhoudsopgave staan vermeld, zodat een bepaalde vraag zich zonder veel bladerwerk laat beantwoorden.
De indeling van woordenboeken op basis van het aantal talen is behouden binnen de thematische rubrieken. Voor de meeste rubrieken geldt dat er een onderscheid gemaakt is tussen ‘Monolingual’ en ‘Multilingual’ <twee of meer talen>. Bij de rubriek ‘Language’ is de indeling van het oorspronkelijke werk gehandhaafd. Hier zijn de woordenboeken gecategoriseerd op basis van het aantal talen dat erin is opgenomen, wat geresulteerd heeft in de groepen ‘Monolingual’, ‘Bilingual’, … ‘Sevenlingual’ en ‘Polylingual’ <meer dan zeven talen>. De groep ‘Bilingual’ is onderverdeeld op grond van de aard van de vreemde taal die deze categorie woordenboeken bevat, zodat er subgroepen als ‘French’, ‘Greek <modern>’ en ‘Languages of Indonesia’ zijn ontstaan.
De thematische rubrieken die we onderscheiden zijn grotendeels dezelfde als de thematische rubrieken van de oorspronkelijke uitgave. Alleen binnen de rubriek ‘Terminology’ hebben we een aantal nieuwe subrubrieken gevormd. Zo zijn sommige subrubrieken in de eerste editie te algemeen. Dit geldt bijvoorbeeld voor ‘Science’, die we nu geanalyseerd hebben in ondermeer ‘Chemistry’, ‘Geography & Geology’, ‘Mathematics’ en ‘Physics’. Bovendien zou de vloedgolf van terminologische publicaties in de afgelopen jaren ertoe hebben geleid dat een subrubriek als ‘Science’ te zeer zou uitdijen om informatief te zijn. Verder hebben we consequentie en symmetrie tussen de subrubrieken nagestreefd. We hebben geprobeerd om zoveel mogelijk op eenzelfde taxonomisch niveau te categoriseren. Zo leidt het bestaan van de subrubrieken ‘Architecture & Building’ en ‘Shipbuilding & Navigation’ in de eerste uitgave tot de vorming van onder andere ‘Aeronautics’ en ‘Civil Engineering & Transport’ in de nieuwe editie.
Bepalend voor de vorming van een subrubriek is de aanwezigheid van een voldoende aantal woordenboeken die ertoe behoren. Het opnemen van teveel subrubrieken gaat ten koste van de overzichtelijkheid en daarmee is de gebruiker niet gediend. Sommige grote subrubrieken als ‘Electronics & Informatics’ en ‘Tools & Machines’ kunnen moeilijk verder geanalyseerd worden. Woordenboeken over hardware bevatten ook termen op het gebied van software en omgekeerd. En wie overweegt om ‘Tools’ en ‘Machines’ te splitsen, kan aangeven wanneer gereedschap een machine wordt.
De eerste uitgave maakte deel uit van de reeks World Bibliography of Dictionaries (WBD), waarvan de redactie berustte bij Richard C. Lewanski. Bij het samenstellen van A Bibliography of Netherlandic Dictionaries moest Frans Claes zich baseren op de bibliografische principes van deze reeks. Dit heeft ertoe geleid dat biografische woordenboeken en encyclopedieen niet werden opgenomen, dat de woordenboeken primair op basis van het aantal talen werden gecategoriseerd en dat de term ‘Netherlandic’ in de titel werd gebruikt. Op grond van de hierboven genoemde verschillen met de oorspronkelijke editie, om ieder misverstand uit te sluiten en omdat ‘Dutch’ de gangbare benaming is voor ‘Nederlands’ heeft deze editie de titel A Bibliography of Dutch Dictionaries gekregen.
Een bibliografie van deze omvang kan niet volledig of volmaakt zijn. Dit geldt met name voor de gegevens over de editiegeschiedenis. Lexicografie is een commerciele aangelegenheid en uitgevers hebben er belang bij om hetzelfde werk, al dan niet licht gewijzigd, onder verschillende titels op de markt te brengen. Vooral woordenboeken uit de 17de of 18de eeuw hebben een complexe editiegeschiedenis, onder meer omdat de oplagen vroeger zoveel kleiner waren dan nu. Naargelang de behoefte werd steeds een beperkt aantal exemplaren bijgedrukt. Hierbij komt nog dat de auteursrechten niet of nauwelijks geregeld waren, waardoor roofdrukken, pseudo-auteurs en illegale uitgevers het zicht op de editiegeschiedenis verder vertroebelen. Van sommige moderne, algemeen-verklarende woordenboeken is het aantal edities zo groot dat het vrijwel ondoenlijk is om ze allemaal te inventariseren.
Peter Bakema (m.m.v. D. Vermandere)
Departement Lingu”istiek K.U. Leuven
Blijde Inkomststraat 21
B-3000 Leuven
BELGIUM
c/o: dieter.vermandere@arts.kuleuven.ac.be
-Einde-------------------- Neder-L, no. 9603.a --------------------------
Laat een reactie achter