| Subject: | Neder-L, no. 0002.a |
| From: | BJP Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Sun, 13 Feb 2000 05:47:15 +0100 |
| Content-Type: | TEXT/PLAIN |
********************* *-Achtste-jaargang--------- Neder-L, no. 0002.a -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0002.01: Evenementenagenda, met: | | - Tentoonstelling 'Van ornament naar lijn', 2 maart - | | 21 mei 2000 (Den Haag) | | (2) Rub: 0002.02: Hora est!: promoties Peter Sonderen op vr 11 feb 2000 | | te A'dam en Ben Salemans op vr 18 feb 2000 te Nijmegen| | (3) Vac: 0002.03: Vacatures voor universitair docenten Communicatie aan | | de TU Delft (deadline: za 19 feb 2000) | | (4) Web: 0002.04: Nieuwe onderdelen NedWeb: 'Welkom' (online-cursus | | Nederlands voor beginners) en 'Landeskunde' (Cultuur- | | kunde van de Lage Landen) | | (5) Med: 0002.05: Ambrozijn literaire wedstrijden | | (6) Med: 0002.06: TUMULT-debat 'Typisch Nederlands' op wo 16 feb 2000 | | in Utrecht | | (7) Sym: 0002.07: Feest in Wroclaw van do 12 - zo 15 oktober; symposion | | Wroclaw 2000: 170 jaar neerlandistiek in Silezie | | (8) Art: 0002.08: Artikel J.A. Gruys: 'Aanvullingen op ... J.A. Gruys & | | C. de Wolf, Thesaurus 1473-1800' (IV) | | (9) Lit: 0002.09: Nieuwe reeks Armorica Edities: digitale facsimile's | | op cd-rom van oudere Nederlandse literaire werken | |(10) Lit: 0002.10: Nieuw: Ewoud Sanders. De taal van het jaar. Nieuwe | | woorden en uitdrukkingen (A'dam 2000) | |(11) Lit: 0002.11: Nieuw: Wilhelmus en de anderen; Nederlandse liedjes | | 1500-1700. Samengesteld door M. Barend-van Haeften, K.| | Bostoen, L. van Gemert en M. Meijer Drees (A'dam 2000)| |(12) Lit: 0002.12: Nieuw: Willem Zonneveld. Van Afflighem en Chaucer: | | Het 'Leven van Sinte Lutgart' als jambisch gedicht | | (Muenster) | |(13) Rec: 0002.13: Pas verschenen: G. Post van der Molen & R. Rijkse. 't | | Geluck waeit niemand in den mond. 20 jaar margedrukker| | De Ammoniet (Amsterdam / Middelburg 2000) | |(14) Rec: 0002.14: Pas verschenen: Een leven lang. Auteursportretten in | | woord en beeld. 4 cd-roms: Thea Beckman, Marjan Berk, | | Rudi van Dantzig, Heere Heeresma (Den Haag / Hilversum| | 1999) | |(15) Col: 0002.15: Column Willem Kuiper, no. 48: Een digitale bibliotheek| | voor de geesteswetenschappen | |(16) Col: 0002.16: Column Marc van Oostendorp: NederNed, no. 35: De | | gouden bergen van de naamkunde | |(17) Informatie over Neder-L | | | *-------------------------- ---------13-februari-2000-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 25 Jan 2000 09:55:35 +0100
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rub: 0002.01: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
DEN HAAG, Museum Meermanno-Westreenianum / Museum van het Boek, Prinsessegracht 30, +31-(0)70-3462700.
Van ornament naar lijn, 2 maart – 21 mei 2000.
- Tentoonstelling ‘Van ornament naar lijn; Insel-Verlag 1899-1924’ met een overzicht van de uitgaven van Insel-Verlag uit de Art Nouveauperiode. Insel-Verlag is een belangrijke Duitse uitgeverij die van groot belang is geweest voor de ontwikkeling en bloei van de bibliofilie in Duitsland met belangrijke boekkunstenaars als Henry van de Velde, Heinrich Vogeler en Peter Behrens. De expositie, samengesteld uit de eigen collectie en die van een Duitse particuliere verzamelaar, wordt georganiseerd ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de uitgeverij.
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 25 Jan 2000 09:55:35 +0100
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rub: 0002.02: Hora est!: promoties Peter Sonderen op vr 11 feb 2000 te Amsterdam en Ben Salemans op vr 18 feb 2000 te Nijmegen
=========
Hora est!
=========
Vrijdag 11 februari 2000, 12.00 uur, Aula Universiteit van Amsterdam
Peter C. Sonderen: Het sculpturale denken; de esthetica van Frans Hemsterhuis.
Promotor: prof. dr. M.J. Petry (Erasmus Universiteit Rotterdam);
copromotor: mevrouw dr. D.J. Meijers (Universiteit van Amsterdam).
Hoewel er in de hedendaagse filosofie veel aandacht is voor kunst, lijkt zij verder van het kunstwerk af te drijven dan ooit tevoren. Kunstwerken fungeren in het beste geval als illustratie van de theorie en dienen maar zelden als vruchtbaar uitgangspunt voor esthetische reflectie. De filosofie van de kunst lijkt daarom vooral in zichzelf geinteresseerd te zijn, relatief autonoom, zonder zich te hoeven bekommeren om de eigen, eigenwijze kwaliteit van het kunstwerk. Dat kunst en filosofie op een vruchtbaarder wijze met elkaar hebben verkeerd en wel in de boezem van de moderne tijd, de periode rond 1800, is bijna vergeten. ‘Het sculpturale denken’ werpt een fascinerend nieuw licht op deze periode, die niet alleen een nieuwe fase in de geschiedenis van de mens inluidde, maar bovendien nog steeds de bron is van elke hedendaagse theorievorming over kunst. Deze studie laat zien hoe de filosofie van de Nederlandse ‘Socrates’ Frans Hemsterhuis (1721-1790) een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan de totstandkoming van de innige wisselwerking tussen en samenwerking van kunst en filosofie, die diepe sporen heeft achtergelaten in de romantiek. Hemsterhuis’ esthetische geschriften laten niet alleen zien op welke wijze de beeldhouwkunst als kunst de theorie beinvloedde, maar ook hoe de filosofische preoccupaties doordrongen in de kunst.
Vrijdag 18 februari 2000, 13.30 uur precies, Aula Katholieke Universiteit Nijmegen, Comeniuslaan 2 (routebeschrijving: http://www.kun.nl/kunpics/kaartkun.pdf).
Ben J.P. Salemans: Building stemmas with the computer in a cladistic, neo-Lachmannian, way; the case of fourteen text versions of Lanseloet van Denemerken.
Promotor: prof. dr. G.R.W. Dibbets.
In de Middeleeuwen werden teksten met de hand overgeschreven. Kopiisten – en later ook boekdrukkers – brachten, bewust of onbewust, veranderingen aan in hun kopieen. Die kopieen met kopieerfouten werden op hun beurt weer overgeschreven, waarbij opnieuw veranderingen in de tekst werden aangebracht. Zo ontstonden na verloop van tijd verschillende versies van een tekst. Daarvan ging weer een groot deel verloren, waaronder ook vaak de oorspronkelijke versie. Moderne tekstcritici (tekstarcheologen) proberen vast te stellen welke passages in de nog bestaande tekstversies oorspronkelijk zijn. Sommige tekstcritici proberen zelfs de verloren gegane originele tekst woordelijk te reconstrueren. Een belangrijk hulpmiddel bij (reconstruerende) tekstkritiek is een stemma: een stamboom of genealogie, waarin de historische verwantschap van de nog bestaande tekstversies wordt uitgedrukt.
Salemans heeft software ontwikkeld waarmee hij verwantschapsbomen van tekstversies kan construeren. In zijn dissertatie heeft hij met behulp van de computer een betrouwbare stamboom samengesteld van veertien tekstversies van het populaire middeleeuwse toneelstuk ‘Lanseloet van Denemerken’.
Wetenschappers gebruiken genealogische methoden om stambomen te bouwen. De theoretische inzichten van Salemans sluiten enerzijds aan bij de Methode van Lachmann, een bekende en vaak verguisde negentiende-eeuwse manier van stemmaconstructie. Anderzijds bouwen ze voort op inzichten van de moderne (biologische) cladistiek, een moderne ordeningsmethode die door biologen wordt gebruikt om verwantschapsbomen van planten of dieren samen te stellen.
De wijze van theorievorming is vernieuwend. Salemans’ theorie bestaat uit twintig zgn. karakteristieken. Dat zijn subjectieve hypothesen die elk een uitspraak doen over de bruikbaarheid van bepaalde soorten varianten (tekstuele verschillen tussen tekstversies) voor het bouwen van een stemma. Het gebruik van oncontroleerbare subjectieve ideeen is wetenschappelijk gezien dubieus. De promovendus heeft zijn subjectieve hypothesen echter omgebouwd tot computersoftware. Hierdoor is de computer in staat de hypothesen – zeg: de theorie – uit te voeren. Op die wijze zijn de subjectieve hypothesen controleerbaar en herhaalbaar geworden en daarmee wetenschappelijk acceptabel. Aan de hand van de computerresultaten evalueert Salemans de waarde van karakteristieken. Het blijkt dat de formulering van sommige karakteristieken licht aangepast moet worden.
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 7 Feb 2000 16:00:24 +0100
From: Rien Elling <m.g.m.elling@tbm.tudelft.nl>
Subject: Vac: 0002.03: Vacatures voor universitair docenten Communicatie aan de Technische Universiteit Delft (deadline: za 19 februari 2000)
===============
Vacatures Delft
===============
Vacatures Technische Universiteit Delft
Sectie Toegepaste Communicatiewetenschap
Universitair Docenten Communicatie
[Zie ook Volkskrant 5 februari 2000]
Bij de sectie Toegepaste Communicatiewetenschap bestaan momenteel vacatures voor docenten Communicatie. Voor de invulling daarvan komen zowel pas afgestudeerden in aanmerking, die na een inwerkperiode primair een onderwijstaak krijgen, als kandidaten met ruime onderwijs- en onderzoekservaring. Voor de laatste categorie bestaat de mogelijkheid van een aanstelling als universitair docent.
Algemene informatie
De sectie Toegepaste Communicatiewetenschap houdt zich bezig met onderwijs en onderzoek op het gebied van de technische communicatie, de bedrijfscommunicatie en de beleidscommunicatie. Het onderwijs van de sectie bestaat voor een deel uit trainingen op het gebied van mondelinge en schriftelijke communicatie. Er worden cursussen gegeven in mondeling presenteren, schriftelijk rapporteren en discussie- en vergadertechniek, zowel voor studenten als voor AIO’s. Dat onderwijs is meestal geintegreerd in technische vakken. Daarnaast wordt onderwijs ontwikkeld als onderdeel van commerciele en communicatiekundige afstudeervarianten binnen de ingenieursopleidingen. Deze vakken gaan dieper in op communicatieproblemen waarmee ingenieurs in hun beroepssituatie te maken krijgen.
Het onderzoek van de sectie is momenteel gebundeld in het programma ‘Informatie-overdracht in een professionele technische omgeving’. Daarbinnen heeft tot nu toe het accent gelegen op onderzoek met betrekking tot instructieve teksten (het functioneren van veiligheidsvoorschriften, de effectiviteit van handleidingen op papier en on line), de verwerking van adviesrapporten en beleidsnota’s en de effecten van mondelinge presentaties. Nieuwe accenten zijn mede afhankelijk van de precieze invulling van de hoogleraarsplaats binnen de sectie waarover momenteel wordt overlegd.
Functie-informatie
U geeft onderwijs op het gebied van de technische communicatie en de bedrijfs-en beleidscommunicatie. Daarbij vormen trainingen in effectieve informatie-overdracht, gericht op de beroepspraktijk van de (aanstaande) ingenieur, een belangrijk onderdeel van uw taak. Voor onderwijsgerichte docenten geldt dat na een inwerkperiode ook onderzoekstaken deel uit kunnen gaan maken van de functie. Universitair docenten verrichten vanaf het begin onderzoek dat aansluit bij het onderzoeksprogramma van de sectie.
Profielschets
U heeft een universitaire opleiding op een gebied dat van belang is voor de technische communicatie, de bedrijfscommunicatie of de beleidscommunicatie. Als uw opleiding op het gebied van een talige discipline ligt, zoals de Taalbeheersing of een verwante discipline, dient u voldoende gericht te zijn op verbreding van de talige invalshoek naar andere aspecten van de context waarin de communicatie plaatsvindt. Als uw opleiding in een niet-talige (bijvoorbeeld sociaal-wetenschappelijke) discipline thuishoort, dient u voldoende aandacht te hebben voor de concretisering in tekst (op papier, elektronisch of mondeling) van de communicatie. U hebt affiniteit met vaardigheidstrainingen en u hebt bij voorkeur ervaring opgedaan met onderwijs op het gebied van mondelinge en schriftelijke communicatie. Daarnaast hebt u voldoende affiniteit met de technische wetenschappen en ruime belangstelling voor de rol van nieuwe media.
Voor de onderwijsgerichte docenten is de sectie zowel geinteresseerd in recent afgestudeerde kandidaten als in meer ervaren kandidaten. In alle gevallen is een intensief begeleidings- en scholingstraject voorzien. De bedoeling is de docent na enige tijd ook te laten participeren in onderzoeksprojecten van de sectie. Degenen die in aanmerking willen komen voor de functie van universitair docent, dienen ruime onderzoekservaring te hebben, blijkend uit een proefschrift of vergelijkbare publicaties. Zij dienen bereid te zijn dit onderzoek direct of op korte termijn nauw te laten aansluiten bij het bestaande en nieuwe onderzoek van de sectie.
Geboden
U komt te werken in een enthousiast team dat op allerlei terreinen nauw samenwerkt. Onderwijsgeorienteerde docenten worden in eerste instantie aangesteld voor een periode van een jaar, met de mogelijkheid van verlenging. Voor universitair docenten bestaat de mogelijkheid van een aanstelling voor twee jaar, met uitzicht op een vast dienstverband. De datum van indiensttreding en de precieze omvang van de aanstelling kunnen in overleg worden bepaald.
De geselecteerde kandidaat zal, afhankelijk van opleiding en ervaring, worden aangesteld in schaal 10, 11 of 12. Het salaris bedraagt maximaal NLG 8.682,00 bruto per maand bij een full-time aanstelling (max. schaal 12). Directe opneming in het pensioenfonds.
Informatie
Informatie over de sectie en de faculteit kunt u vinden op http://www.wtm.tudelft.nl/tc/. Voor nadere inlichtingen over deze functie kunt u contact opnemen met dr. M.G.M. Elling, telefoon +31-(0)15-2786418, e-mail M.G.M.Elling@tbm.tudelft.nl. Algemene informatie over de aanstelling is verkrijgbaar bij de sectie Personeel & Organisatie, telefoon +31-(0)15-2781707.
Sollicitaties
Schriftelijke sollicitaties vergezeld van een curriculum vitae kunt u voor 19 februari 2000 zenden aan de heer R. Peeters, afdeling Personeel & Organisatie, faculteit TBM, Kanaalweg 2b, 2628 EB Delft, o.v.v. vacature TBM 00.03 in de linkerbovenhoek van de envelop.
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 10 Feb 2000 18:28:48 +0100
From: Matthias Huening (NedWebNews) <matthias.huening@univie.ac.at>
Subject: Web: 0002.04: Nieuwe onderdelen NedWeb: 'Welkom' (online-cursus Nederlands voor beginners) en 'Landeskunde' (Cultuurkunde van de Lage Landen)
==================
Nieuws over NedWeb
==================
NedWebNews
http://www.ned.univie.ac.at/
U heeft een paar maanden niets meer van ons gehoord, maar dat betekent niet dat er niets gebeurd is op NedWeb. Vooral wil ik u wijzen op twee nieuwe onderdelen: ‘Welkom’ en ‘Landeskunde’ (Cultuurkunde van de Lage Landen).
‘Welkom’ is een online-cursus Nederlands voor beginners. De eerste vier ‘hoofdstukken’ staan nu ter beschikking. Ze bevatten teksten, zowel geschreven als ook gesproken (RealAudio), informatie over grammaticale vraagstukken en veel interactieve oefeningen. Onze doelgroep bestaat in eerste instantie uit mensen met Duits als moedertaal, maar wellicht hebben ook anderen iets aan deze cursus.
http://www.ned.univie.ac.at/non/welkom/
De elektronische syllabus ‘Landeskunde’ (Cultuurkunde van de Lage Landen) is een eerste poging om materiaal de meest uiteenlopende aspecten van Nederland en Belgie bij elkaar te brengen en voor studie- en informatiedoeleinden ter beschikking te stellen.
http://www.ned.univie.ac.at/non/landeskunde/
Zoals altijd is commentaar uiteraard zeer welkom.
Matthias Huening, Nederlandistik Wien
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 25 Jan 2000 09:55:35 +0100
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Med: 0002.05: Ambrozijn literaire wedstrijden
===============================
Ambrozijn literaire wedstrijden
===============================
De Kulturele Kring Ambrozijn v.z.w. en het Artistiek Tijdschrift Ambrozijn organiseren voor de negende keer hun literaire wedstrijden, namelijk:
- de Internationale Ambrozijnwedstrijd voor Kortverhaal 2000,
- de Internationale Ambrozijnwedstrijd voor Poezie 2000,
- de Ambrozijnjeugdwedstrijd voor Kortverhaal 2000 en
- de Ambrozijnjeugdwedstrijd voor Poezie 2000.
Te winnen: BEF 40.000, literair en plastisch werk. Afsluitdatum: 1 november 2000. Proclamatie: mei 2001.
De reglementen zijn – verplicht – aan te vragen op volgend adres of telefoonnummer: Kulturele Kring Ambrozijn v.z.w., t.a.v. Mevrouw Marleentje Nys, Sint-Jacobsstraat 75, B-8900 IEPER, +32-(0)57-209771.
Edgard Storme
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 27 Jan 2000 14:45:19 +0100 (CET)
From: TUMULT <tumult@knoware.nl>
Subject: Med: 0002.06: TUMULT-debat 'Typisch Nederlands' op wo 16 februari 2000 in Utrecht
=================================
TUMULT-debat ‘Typisch Nederlands’
=================================
Ondanks dat Nederland uit landstreken met een eigen gezicht bestaat, wordt er gesproken van de identiteit van het Nederlandse volk. Bestaat er wel een gezamenlijke identiteit van Tukkers, Hagenezen en Allo’s? En wat is die identiteit dan wel?
Cultuurpsycholoog Jos van der Lans, lid Eerste Kamer voor GroenLinks, en socioloog Herman Vuijsje hebben samen het boek ‘Typisch Nederlands’ gepubliceerd. Ze nemen daarin oer-Nederlandse gewoonten zoals het prakken en de oude jenever onder de loep. Daarnaast besteden ze aandacht aan recente verschijnselen, zoals de ‘huiskamerisering’ van de openbare ruimte. Volgens de auteurs is het een typisch Nederlandse gewoonte om de in huis heersende normen en waarden ook op het gebied buitenshuis toe te passen.
Herman Vuijsje houdt een korte prikkelende inleiding over het typisch Nederlandse. Daarna bestoken twee buitenlandse correspondenten, Kirsten Schweigh”ofer (Der Spiegel) en Sophie Perrier (Lib’eration) – beiden afkomstig uit landen waarmee Nederland soms een moeilijke relatie heeft -, hem met kritische vragen. Gespreksleidster is Gerdie Snellers, coordinator van ‘Dingen die gebeuren’, KRO-radio.
Debatcentrum TUMULT
Woensdag 16 februari
Aanvang 20.00 uur
Locatie: Hamburgerstraat 9, Utrecht
Informatie en reserveringen: 030-2332430 of tumult@knoware.nl
Website: http://www.tref.nl/utrecht/tumult
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Date: Wed, 26 Jan 2000 14:12:42 +0100
From: (via) P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Sym: 0002.07: Feest in Wroclaw van do 12 - zo 15 oktober; symposion Wroclaw 2000: 170 jaar neerlandistiek in Silezie
================
Feest in Wroclaw
================
De Erasmus-Leerstoel voor Nederlandse Filologie van de Universiteit Wroclaw heeft in het jaar 2000 heel wat te vieren. In dat jaar zal de neerlandistiek in Silezie 170 jaar bestaan. In 1830 verscheen nl. in de Silezische hoofdstad het eerste deel van de ‘Horae Belgicae’ van A.H. Hoffmann von Fallersleben – dit was de eerste neerlandistieke publicatie aan onze universiteit. Ook in de geschiedenis van de Poolse neerlandistiek zullen we in het jaar 2000 enkele jubilea mogen vieren: in 1960 kregen Wroclawse studenten een eerste les Nederlands. In 1975 ontstond de Nederlandse specialisatie aan onze universiteit. Sinds 1990 bestaat een zelfstandige leerstoel waar hoofdvakkers Nederlands afstuderen. Verder zijn er nog een paar andere redenen die we voorlopig nog geheim willen houden. Kortom, dit bericht is te beschouwen als
EERSTE MEDEDELING
en tevens een uitnodiging
voor het
Symposion Wroclaw 2000
170 jaar neerlandistiek in Silezie.
De feestelijke samenkomst is gepland voor de periode 12 – 15 oktober 2000.
THEMA
Het symposion heeft geen directe thematische beperkingen. Het zal een feest zijn, maar tegelijk ook een gelegenheid om van gedachten te wisselen. Tijdens een paar sessies bieden we u een mogelijkheid om aan de collega’s uit de regio datgene te presenteren wat uzelf interesaant vindt.
LOGIES
De gasten van het congres worden in een hotel in tweepersoonskamers ondergebracht. Tegen bijbetaling kunnen ook eenpersoonskamers gereserveerd worden. Meer details over de kosten in de tweede mededeling.
AANMELDING
Aan deze eerste mededeling is een voorlopig aanmeldingsformulier aangehecht. We zouden het erg op prijs stellen als u zich op een dubbele manier zou willen aanmelden: door dit formulier in te vullen en per post te sturen naar het bovenstaande adres en tegelijk door ons een elektronisch seintje (kowszub@uni.wroc.pl) te geven. We hopen in ieder geval van u binnen enkele weken iets vernomen te hebben.
Hartelijke groeten
namens de gehele staf
van de Erasmus-leerstoel in Wroclaw!
S. Kiedron A. Kowalska-Szubert
Hoofd Erasmus-Leerstoel namens het organisatiecommittee
--- VOORLOPIGE AANMELDING --------------------- 1. Naam, voornaam (voorletters) ................................... 2. Instelling: .................................................... 3. Adres: ......................................................... 4. Telefoon: ...................................................... 5. Fax: ........................................................... 6. e-mail: ........................................................ Zal deelnemen aan het Regionaal Symposion Wroclaw 2000 VOORDRACHTEN ------------ o wil graag een voordracht (max. 15 minuten) houden; de werktitel is: ................................................................ het onderwerp past bij o een Nederlands deel o een Vlaams deel o een Afrikaans deel o is moeilijk te classificeren, maar toch leuk o wil liever naar voordrachten van anderen luisteren en af en toe een vraagje stellen LOGIES ------ o wenst reservatie van logies o wenst reservatie van een eenpersoonskamer (tegen bijbetaling) o komt graag met zijn/haar partner en zal de verblijfskosten van de partner betalen IDEEEN ------ Mijn idee voor een geslaagde viering van al die jubileums in Wroclaw is: ................................................................... ................................................................... ................................................................... ................................................................... Plaats, datum: ................................................................... Handtekening: .....................................................
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Fri, 28 Jan 2000 14:09:41 +0100
From: Redactie <salemans@baserv.uci.kun.nl>
Subject: Art: 0002.08: Artikel J.A. Gruys: 'Aanvullingen op … J.A. Gruys & C. de Wolf, Thesaurus 1473-1800' (IV)
===================================================================
J.A. Gruys: ‘Aanvullingen op … J.A. Gruys & C. de Wolf, Thesaurus 1473-1800’ (IV)
===================================================================
Op 28 januari 2000 stuurde dhr. J.A. Gruys (Hans.Gruys@konbib.NL) het artikel ‘Aanvullingen op … J.A. Gruys & C. de Wolf, Thesaurus 1473-1800 (IV)’ ter publicatie naar Neder-L. Eerdere aanvullingen op de Thesaurus verschenen sinds 1990 in Dokumentaal en sinds 1997 in Neder-L (http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/1997/05/970505.html, http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/1998/04/980414.html en http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/1999/02/990215.html).
Bij de weergave van de Addenda & Corrigenda maakt Gruys veelvuldig gebruik van vette, cursieve en vet-cursieve letters. Het is haast ondoenlijk om die weer te geven in de e-mailversie van Neder-L met ‘platte ascii’-tekens: voor elk soort lettertype zouden speciale merkcodes bedacht moeten worden; het resultaat zou dan haast onleesbaar worden. Bovendien neemt het artikel de nodige ruimte in beslag. De omvang van dit Neder-L-nummer in e-mailformaat zou dan wel erg groot worden.
Na overleg met de auteur hebben wij, net als in voorgaande jaren, besloten zijn artikel alleen in Neder-L in web-formaat te publiceren. Het web-artikel heeft dezelfde code als het artikel dat u nu aan het lezen bent: 0002.08 (http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2000/02/000208.html).
De redactie.
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 30 Jan 2000 09:11:48 +0100
From: Paul Dijstelberge <dystel@xs4all.nl>
Subject: Lit: 0002.09: Nieuwe reeks Armorica Edities: digitale facsimile's op cd-rom van oudere Nederlandse literaire werken
===============================================================
Nog geen lente, maar toch al een nieuw geluid: Armorica Edities
===============================================================
De middelbare school bracht mij voor het eerst in contact met boekjes die ik lange tijd een kwaad hart heb toegedragen: de Klassiek Letterkundig Pantheon reeks. Ik geloof niet dat ik als zestienjarige al bewust lette op de vormgeving van boeken. Bovendien, in de late jaren zestig was bijna alles lelijk. Maar Klassiek Letterkundig Pantheon, nee. Door mijn weerzin tegen de bekende goudkleurig bedoelde boekjes kon ik de teksten die erin stonden niet serieus nemen. Dit tot groot verdriet van mijn leraar Nederlands, die wel hield van Vondel of Focquenbroch en die, zoals het hoort, iets daarvan op zijn leerlingen trachtte over te brengen. Eindeloze discussies waren het gevolg die door ondergetekende werden gevoerd met de botte ongevoeligheid die de jeugd nu eenmaal eigen is. Af en toe denk ik er over om hem bij de schoolpoort van mijn oude school op te wachten en te vertellen dat het allemaal nog een beetje goed gekomen is. Ik houd tegenwoordig namelijk erg veel van de oudere Nederlandse letteren. Een late liefde: mijn obsessie voor de oude letteren ontstond pas toen ik na jaren studeren daadwerkelijk een oud boek in handen kreeg. Voor de onvolprezen Piet Verkruijsse mij aan de hand van een Vondeldruk uitlegde wat analytische bibliografie was en hoe het zat met het belang van het vak voor de editiewetenschap, wist ik niet dat er nog boeken uit de zeventiende eeuw bestonden. Sindsdien heb ik er, als medewerker aan de Short Title Catalogue, Netherlands, meer gezien dan goed voor me is, maar bij ieder boek dat op mijn bureau verschijnt, denk ik aan de eerste keer. Een kwarto en ik weet zelfs de naam nog, dat kan ik niet zeggen van mijn eerste liefde!
Om oude boeken te kunnen zien, dien je je te vervoegen bij de universiteitsbibliotheek en dat is dan ook min of meer mijn tweede huis geworden. Ik breng er iedere vrije dag door en kijk dan naar boeken. Lezen gaat er maar moeilijk, want de omgeving is er niet naar om in vervoering te raken vanwege een mooie formulering. Dus bestudeer ik het uiterlijk, dat me bijna nooit verveelt. Het laatste half jaar zie ik de boeken vooral via het oog van een camera. De beperkte openingstijden van onze gespecialiseerde bibliotheken, het relatief geringe aantal tekstedities en de stand van de computertechniek brachten mij op het idee om iets te maken dat in Nederland nog niet bestaat: een serie digitale facsimile’s waarvan de uiteindelijke omvang nog ongewis is maar die al dertig titels telt, terwijl er per week gemiddeld ‘e’en bij komt. Wat is er tot dusverre zoal gedaan? Ten eerste een reeks toneelstukken door leden van de Brabantse Kamer, waarbij Theodore Rodenburgh centraal staat. Het is de bedoeling dat diens verzameld werk uiterlijk juni gereed is, terwijl er ook stukken zullen verschijnen van collega-dichters als Kolm, Koning, Vondel, Hooft en wie al niet. De canon staat niet centraal, maar wordt evenmin geschuwd. Ook zal een ruime selectie andersoortige teksten worden gedigitaliseerd, van wiskundigen als Stevin, Cardinael en Bartjens, van historici, filosofen, ontdekkingsreizigers en keukenmeesters. Ze zullen worden uitgebracht op cd-rom, waarbij gekozen is voor het Portable Document Format, een documenttype dat op bijna alle soorten computers kan worden bekeken en dat het eenvoudige, gratis verspreide programma Acrobat-reader vereist. De keuze voor cd in plaats van het internet is het gevolg van de techniek: door geen condities te doen die ten koste gaan van de kwaliteit van de afbeeldingen zijn de documenten – vooralsnog – te groot om via het internet te kunnen worden bekeken. Het betreft facsimile’s, afbeeldingen van teksten en dus niet volledig doorzoekbaar. Wel zijn ze voorzien van inhoudsopgaven, indices en dergelijke.
De titel van de reeks tenslotte: die is ontleend aan de streek waarin het bekende naamloze dorpje van Asterix ligt. Nu, als we het NWO-rapport van Erik Viskil tenminste mogen geloven, ook het onderzoeksmateriaal van tevoren wordt vastgelegd in kostbare, hapklare digitale brokken, voorzien van onderzoeksvragen en al, denk ik dat het aanbieden van alternatieven belangrijker wordt dan ooit. Voor een levende wetenschap is een zekere mate van anarchie noodzakelijk. Al was het maar om de o zo gewichtige onderzoeksinstituten, scholen en wat al niet aan te zetten tot enige reflectie.
De eerste, over enkele weken te verschijnen cd zal twee Emblemata-bundels van Vondel bevatten: Den Gulden Winckel der konstlievende Nederlanders en de Vorsteliicke warande der dieren, aangevuld met het Pascha, in totaal ongeveer zeshonderd pagina’s tekst. De prijs bedraagt NLG 45,-. exclusief NLG 5,-. verzendkosten. Een cd met toneel van Theodore Rodenburgh is in voorbereiding.
Informatie, bestellingen, maar ook voorstellen voor het digitaliseren van teksten worden ingewacht op dijstelberge@hotmail.com
Het projekt wordt uitgevoerd in samenwerking met de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam, die het kopijrecht heeft van de digitale versies. Voor de distributie wordt zorggedragen door Minotaurus Boekwinkel, gevestigd in de Amsterdamse St. Antoniesbreestraat 3D.
(Noot van de redactie: zie ook artikel 9808.09 van Paul Dijstelberge over digitale facimile’s.)
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 31 Jan 2000 17:38:23 +0100
From: Marjet Knake <mknake@contact_bv.nl>
Subject: Lit: 0002.10: Nieuw: Ewoud Sanders. De taal van het jaar. Nieuwe woorden en uitdrukkingen (A'dam 2000)
=========================================================
Nieuwe woorden en uitdrukkingen in het Nederlands in 1999
=========================================================
Het Nederlands heeft er in 1999 bijna vijfhonderd woorden en uitdrukkingen bij gekregen. In de media werden ‘onder de pet houden’, ‘nacht van Wiegel’, ‘eclipsbril’, ‘dioxinekip’ en ‘gifkip’ het vaakst gebruikt. Dertien procent van de nieuwe woorden komt uit het Engels.
Tot die conclusies komt de taalhistoricus en journalist Ewoud Sanders in het zojuist verschenen boek ‘De taal van het jaar. Nieuwe woorden en uitdrukkingen’. Sanders zocht de taaloogst van 1999 na in 21 digitaal beschikbare krantenbestanden. Daarnaast maakte hij onder meer gebruik van nieuwsgroepen en grote databestanden die via Internet bereikbaar zijn. Het is voor het eerst dat neologismen op deze manier zijn onderzocht.
Sanders stelde onder meer vast dat ‘onder de pet houden’, een uitdrukking die in februari 1999 door de Bijlmerenquete plotseling algemeen bekend werd, in het afgelopen jaar 430 maal in kranten is gebruikt. De nacht van Wiegel staat met 309 vindplaatsen op de tweede plaats in de toptien van meest gebruikte nieuwe woorden en uitdrukkingen van 1999, en ‘eclipsbril’ met tweehonderd vindplaatsen op de derde plaats. In de toptien komen verder onder meer ‘millenniumbaby’, ‘BB’er’, ‘grafietbom’ en ‘gifkip’ voor.
Dertien procent van de nieuwe woorden is afkomstig uit het Engels. Voorbeelden zijn ‘barebacking’, ‘bullshit bingo’, ‘domaingrabbing’, ‘hacktivist’, ‘page jacking’, ‘palletscan’ en ‘shockvertising’. “Van de nieuwe woorden in de Grote Van Dale komt tien procent uit het Engels. Dat het percentage voor deze woordverzameling hoger ligt, komt niet omdat de invloed van het Engels steeds groter wordt”, aldus Sanders, “maar omdat het om kakelverse woorden gaat. De taalgemeenschap heeft nog nauwelijks tijd gehad om Nederlandse tegenhangers te verzinnen.”
Volgens Sanders had geen televisieprogramma in 1999 zoveel invloed op het Nederlands als Big Brother. “‘Nomineren’ betekent ‘voordragen, kandidaat stellen’, maar onder invloed van Big Brother heeft het er de betekenis ‘voordragen om te vertrekken’ of zelfs ‘wegstemmen’ bij gekregen. Vandaar ook ‘wegnomineren’, dat in de spreektaal te horen was. Verder leverde de serie het rare woord ‘dagboekkamer’ op, en ‘effe lekker knuffelen’ en ‘laat je niet gekmaken’ werden gevleugeld omdat ze veel werden gebruikt door een bewoner van het BB-huis.”
Bedrijfsleven, economie, handel en financien waren met vijfentwintig nieuwe woorden de grootste leveranciers. De nieuwe media haalden met twintig nieuwe woorden de tweede plaats, oorlog en politiek leverden achttien nieuwe woorden en uitdrukkingen en de medische wetenschap zestien, van ‘antibioticatest’ tot ‘wegkwijnziekte’. Sport deelt met verkeer en vervoer met elf nieuwvormingen de vijfde plaats.
‘De taal van het jaar. Nieuwe woorden en uitdrukkingen. Editie 2000’ is op 31 januari 2000 verschenen bij Uitgeverij Contact/Het Taalfonds. Verkoopprijs: NLG 24,90; aantal pagina’s: 176; ISBN 9025497071.
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 07 Feb 2000 10:22:22 +0100
From: Bernice Nikijuluw <bernice@aup.uva.nl>
Subject: Lit: 0002.11: Nieuw: Wilhelmus en de anderen; Nederlandse liedjes 1500-1700. Samengesteld door M. Barend- van Haeften, K. Bostoen, L. van Gemert en M. Meijer Drees (A'dam 2000)
=============================
Nederlandse liedjes 1500-1700
=============================
Wilhelmus en de anderen; Nederlandse liedjes 1500-1700. Samengesteld door Marijke Barend-van Haeften, Karel Bostoen, Lia van Gemert en Marijke Meijer Drees. Deel 4 in de serie ‘Tekst in Context’. Een reeks historische literatuur voor het voortgezet onderwijs onder redactie van Frits van Oostrom en Hubert Slings.
Dit vierde deel in de serie Tekst in Context is een combinatie van tekst, beeld en geluid; in 21 liedjes, door Louis Grijp en Camerata Trajectina opgenomen op cd, wordt de Nederlandse cultuur van de zestiende en zeventiende eeuw tot leven gebracht. Daarnaast bevat het een ruime hoeveelheid kleurenillustraties. Een unieke manier om leerlingen kennis te laten maken met deze veelzijdige periode.
Wilhelmus en de anderen is bestemd voor literatuuronderwijs en CKV-1 in de bovenbouw van HAVO en VWO. Ook dit deel wordt begeleid door een heldere docentenhandleiding. Het materiaal is uitgetest op vijftien middelbare scholen.
De serie is op vele manieren en verschillende niveaus te gebruiken en is zowel door leerlingen als de pers enthousiast onthaald.
Reeds verschenen in de serie Tekst in Context:
- Karel en Elegast – Hubert Slings
- Reinaert de Vos – Hubert Slings
- Jacob van Maerlant – Frits van Oostrom & Ingrid Biesheuvel
Nog te verschijnen:
5. Reisverhalen uit de zeventiende en achttiende eeuw (voorjaar 2001)
6. Warenar – P.C. Hooft (voorjaar 2002)
1 februari 2000 * 104 pagina’s * geillustreerd * ingenaaid * ISBN 90-5356-440-3 * NLG 29,50 incl. cd.
Bij elk deeltje verschijnt een docentenhandleiding van circa 30 pagina’s, waarin de vragen bij de tekst worden beantwoord. Deze docentenhandleiding is alleen bij de uitgeverij verkrijgbaar a NLG 19,50.
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 4 Feb 2000 15:46:10 +0100
From: Katrien Depuydt <depuydt@inl.nl>
Subject: Lit: 0002.12: Nieuw: Willem Zonneveld. Van Afflighem en Chaucer: Het 'Leven van Sinte Lutgart' als jambisch gedicht (Muenster)
=======================
Leven van Sinte Lutgart
=======================
Als tweede deel in de zgn. ‘Schriftenreeks’ van de Vereniging van Oudgermanisten is onlangs verschenen: Willem Zonneveld. Afflighem en Chaucer: Het ‘Leven van Sinte Lutgart’ als jambisch gedicht. Muenster, Nodus-publikationen. (Uitgaven Stichting Neerlandistiek VU; 33) ISBN 90-72365-63-1; ISBN 3-89323-439-X. 100 p., NLG 35,- (incl. verzendkosten).
Dit boek, een licht herziene versie van de oorspronkelijke uitgave als nummer XVII (1992) in de reeks ‘Ruygh-Bewerp’, een serie ‘Voorstudies op het gebied van de Neerlandistiek van de Vakgroep Nederlands van de Rijksuniversiteit Utrecht’, behandelt de bijzondere eigenschappen van Middelnederlands metrum. Metrische eigenschappen van het 13de eeuwse Vroegmiddelnederlandse ‘Leven van Lutgart’, geschreven door Willem van Afflighem, worden in een Middeleeuwse context gezet, en blijken onverwachte overeenkomsten te vertonen met aspecten van het werk van grote Engelse dichters zoals Geoffrey Chaucer en William Shakespeare. Het boek is te bestellen bij: Karina van Dalen-Oskam (secretaris van de Vereniging van Oudgermanisten), Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Postbus 9515, NL-2300 RA Leiden; e-mail: dalen@inl.nl)
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 25 Jan 2000 09:55:35 +0100
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rec: 0002.13: Pas verschenen: Gerard Post van der Molen & Ronald Rijkse. 't Geluck waeit niemand in den mond. 20 jaar margedrukker De Ammoniet (Amsterdam / Middelburg 2000)
==============
Pas verschenen
==============
Gerard Post van der Molen & Ronald Rijkse. ’t Geluck waeit niemand in den mond. 20 jaar margedrukker De Ammoniet. Amsterdam / Middelburg: Universiteitsbibliotheek / Zeeuwse Bibliotheek, 2000. 256 blz.; ills.; NLG 47,50; ISBN 90-72151-18-6.
In marginaal drukkend en bibliofiel Nederland is De Ammoniet uit Leiden een begrip. Gerard Post van der Molen gaat met de zethaak in de hand naar bed en staat er weer mee op, als hij uberhaupt nog aan slapen toekomt. Bij de opening van de tentoonstelling op 13 januari 2000 ‘Letter, drukker, drukletters – moderne typografie in de UB [Amsterdam]’ en bij de voltooiing van de ‘Kaartenbak’ (een project van de Vrienden van de UB Amsterdam), geeft Post van der Molen in bovengenoemde publicatie zijn motieven, drijfveren en passie bloot. Het drukken is voor hem al lang geen uit de hand gelopen hobby meer, maar in de Leidse werkplaats wordt full time geexperimenteerd met technieken, materialen en inkten, worden cursussen georganiseerd, wordt gestudeerd op de geschiedenis van de typografische technieken en wordt zo langzamerhand een compleet documentatiecentrum gebouwd.
Dat gaat allemaal niet vanzelf: ’t geluck waeit niemand in den mond, zoals Vondel al zei. Post van der Molen beschrijft – als vervolg op de publicatie uit 1994: ‘Wat baard den druk, niet al geluk!’ – de geschiedenis van zijn Ammoniet met de doelstellingen productie, educatie, studie en collectievorming. Veel producten van zijn pers zijn erop gericht om belangrijke boekhistorische collecties te ondersteunen, bijvoorbeeld door de zogenaamde restauratiedrukken waarvan de opbrengst bedoeld is voor de conservering van oud drukwerk in bibliotheken. Het beeld van de margedrukkerij dat uit dit boek naar voren komt, is niet representatief voor alle margedrukkers: ook hier geldt dat de enige overeenkomst tussen margedrukkers is, dat ze allemaal van elkaar verschillen. Juist in deze periode, waarin de computer dingen mogelijk maakt waarvan ook margedrukkers tot voor kort slechts konden dromen, is het van belang dat dergelijke margedrukkersmonografieen verschijnen: zij zijn de laatsten die gebruik maken van de techniek zoals die sinds Gutenberg het eeuwenlang heeft uitgehouden.
Belangrijk is ook dat er degelijke bibliografieen gemaakt worden van het marginale drukwerk, zoals dat in dit boek door Ronald Rijkse is gedaan voor de periode 1978-1999 van De Ammoniet. Wie de beschrijvingen van de boekuitgaven, restauratie- en demonstratiedrukken, margeprojecten, postkaarten en gelegenheidsdrukwerk legt naast die uit ‘Wat baard den druk’ of uit de officiele Marge-bibliografie, ziet ineens allerlei aspecten opgehelderd. Oplage, bindwijze, band, letter, papier, typografie, gebruikte drukpers en andere boekhistorische bijzonderheden schetsen een beeld van Post van der Molens bezigheden, vaak ook achter de schermen. Het boek, inclusief de voorbeeldige bibliografie, wordt ontsloten door een al even voorbeeldige index.
Voor de opzet van zijn boek heeft Post van der Molen zich laten inspireren door de Drukkers Jaarboeken uit het eerste decennium van deze eeuw. Dat heeft geresulteerd in een dertigtal informatie- en advertentiebijlagen achter in het boek, waardoor ’t geluk wel enigszins in de mond gewaaid is: de productiekosten waren hierdoor gedekt, zodat de opbrengst volledig ten goede kan komen aan het restauratiefonds. Het boek is verkrijgbaar in de expositiezaal van de UB Amsterdam, aan de balie van de Zeeuwse Bibliotheek te Middelburg en bij Minotaurus Boekwinkel, St. Antoniesbreestraat 3D te Amsterdam.
P.J. Verkruijsse
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 25 Jan 2000 09:55:35 +0100
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rec: 0002.14: Pas verschenen: Een leven lang. Auteursportretten in woord en beeld. 4 cd-roms: Thea Beckman, Marjan Berk, Rudi van Dantzig, Heere Heeresma (Den Haag / Hilversum 1999)
==============
Pas verschenen
==============
Een leven lang. Auteursportretten in woord en beeld. 4 cd-roms: Thea Beckman, Marjan Berk, Rudi van Dantzig, Heere Heeresma. Den Haag / Hilversum: Biblion Uitgeverij / NPS Radio, 1999. NLG 39,50; ISBN 90-5483-207-X; 90-5483-208-8; 90-5483-205-3; 90-5483-206-1.
Uit eendrachtige samenwerking van NPS Radio (interviews), Biblion Uitgeverij (recensies van de LiteRom), NBLC (bibliografische gegevens), Letterkundig Museum (beeldmateriaal) en AND (software) komt een reeks cd-roms op de markt met portretten van wat oudere auteurs. Het betreft NPS-interviews uit de jaren 1993-1995, die aangekleed zijn met een biografie, een portrettengalerij, een videofilmpje, een bibliografie van primaire en secundaire literatuur, gedrukte interviews, recensies, een overzicht van de hoofdlijnen in het werk en samenvattingen van literaire werken. Dat alles is overzichtelijk toegankelijk vanuit een hoofdmenu en voor de teksten is er een printfunctie.
De systeemeisen zijn: Pentium 90 Mhz computer, 16 MB intern geheugen, Windows 95 of hoger of Windows NT 4.0; beeldschermresolutie 800×600 pixels, 65535 kleuren (16 bits); geluidskaart; double speed cd-rom-speler, geschikt voor multi-sessie-cd-roms en voor audio-cd’s; ca. 90 MB vrije ruimte. De installatie is simpel en verloopt vlekkeloos, tenminste als je weet hoe het moet, want de digibeet krijgt daaromtrent verder geen uitleg.
De doelgroep wordt vooral gezocht in het onderwijs en verder onder ‘iedereen met interesse in de Nederlandse literatuur’, aldus de hoes. Het zijn inderdaad handige dossiers, deze cd-roms: wat men uit allerlei mappen en bestanden op verschillende locaties bij elkaar moest zien te schrapen, staat nu overzichtelijk bij elkaar. Wel lijkt me dat er meer zorg besteed had kunnen worden aan de bibliografische gegevens. De titelbeschrijvingen van de primaire literatuur zijn wel heel kort en de secundaire literatuur is verre van compleet.
Het bewegend beeld blijft vooralsnog een beetje problematisch. Het is wel heel aandoenlijk Marjan Berk een liedje te zien zingen bij de piano, maar de synchronisatie doet aan de jaren ’30 denken. Thea Beckman die Jan van Schaffelaar (bijna) nadoet, is ook heel curieus, en Rudi van Dantzig doet een dansje. Het geluid is van heel wisselende sterkte en alleen bij te stellen via de knop op de geluidsboxen omdat de Windows-faciliteiten door de schermvullendheid van het programma onbereikbaar zijn.
Ik kan me voorstellen dat dit soort producties het goed zal doen in het studiehuis, waar een leerling zich terugtrekt met de cd van zijn of haar favoriete auteur. Het is dan wel zaak om de serie snel uit te breiden met wat minder bejaarde schrijvers; een cd-rom laat zich immers gemakkelijk updaten eens in de zoveel jaar.
P.J. Verkruijsse
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 11 Feb 2000 12:31:48 +0100
From: Willem Kuiper <Willem.Kuiper@Hum.UvA.NL>
Subject: Col: 0002.15: Column Willem Kuiper, no. 48: Een digitale bibliotheek voor de geesteswetenschappen
=====================================================
Column Willem Kuiper, no. 48:
Een digitale bibliotheek voor de geesteswetenschappen
=====================================================
Vrijdag 21 januari jongstleden vond in de voormalige Overamstelse Coca Cola-fabriek, waar nu het NIWI (Nederlands Instituut voor Wetenschappelijke Informatiediensten) en het Meertens Instituut (Onderzoek en documentatie van Nederlandse taal en cultuur) gehuisvest zijn, een eendaagse werkconferentie ‘Neerlandistiek en electronische media’ plaats. De dag was een kwetsbaar succes: De behoefte om samen te werken werd door alle deelnemers diep gevoeld en hardop uitgesproken. Alleen hoe? En wanneer gaat NWO de daad bij het woord voegen? De uitgangspunten in de beleidsnota ‘Een digitale bibliotheek voor de geesteswetenschappen’ klinken veelbelovend, maar – zoals een van de aanwezigen namens velen sprak: Graag ook wat kiloflorijnen! “Wat coste Reynaerde scone tale?” (Vanden vos Reynaerde A 1075)
Voor mijzelf was deze dag een doorbraak. Nadat ik verteld had over mijn recente ervaringen met het digitaliseren van middeleeuwse handschriften, en welke grensverleggende mogelijkheden dat bood, sprak ik de wens uit tot het formeren van een digitale mobiele scan-eenheid. Een D-Team, dat met een KNAW-paspoort op zak, deuren kan openen die voor individuele onderzoekers gesloten blijven. Ik zie me nog staan voor de (gesloten) poort van Burg Steinfurt, waar het unieke handschrift van Jacob van Maerlants Historie van den Graal in privebezit bewaard wordt.
Tijdens de lunch werd ik door een vertegenwoordiger van het NIWI gewezen op waartoe zij technisch in staat waren. Dat klonk veelbelovend: Zij konden microfilms digitaliseren. Hadden ze speciale apparatuur voor! Tijdens de borrel na afloop een afspraak gemaakt…
Zoals u weet, ben ik bezig met een digitale editie van de handschriften van Jacob van Maerlant, te beginnen met het unieke Muenchense handschrift van zijn debuut Alexanders Geesten. Als basis gebruik ik een microfilm. Op mijn PCHoofthuiskamertje staat een microfilm reader/printer en daarmee kan ik A4-afdrukken van die film maken. Die afdrukken zijn van een matige kwaliteit: wat zwart is komt wel over, maar wat in het rood geschreven staat – de zogeheten rubriek – valt grotendeels weg. Verre van ideaal dus, maar zoals Lodewijc van Velthem al zei: “Daer ’t glat es, moet men gliden, ende some tijt met pinen staen” (Roman van Lanceloet, boek III, r. 1194-95)
Om nu te zeggen dat het scannen van een microfilm een fluitje van een cent is, neen. Maar toen eenmaal de juiste instelling gevonden was: als de brandweer!
Op het eerste gezicht waren de scans niet of nauwelijks beter dan wat ik op mijn microfilm reader kan zien. Dat kwam omdat de weergave (om de omvang van de scans en dus schijfruimte te besparen) strikt zwart-wit was. Zijn digitale teksten verhoudingsgewijs broodmager – een middeleeuwse uitdrukking om aan te geven hoe iemand eruit ziet als hij een jaartje op water en brood gezeten heeft – afbeeldingen kunnen snel uitdijen tot honderd Mb, al naar gelang de kleurendiepte. Gelukkig was er een tussenweg: grijstinten. Door die in de afbeelding te integreren werd de leesbaarheid verveelvoudigd. Alle rubriek was nu moeiteloos leesbaar, en de afbeelding kon nog enkele malen uitvergroot worden zonder hinderlijk aan scherpte te verliezen. De omvang van de afbeelding bleef desondanks beperkt tot bijna 1 Mb. Dat betekent dat op een standaard data cd-rom 650 openingen, dat zijn 1300 pagina’s, opgeslagen kunnen worden.
Iets meer dan dertig jaar geleden – de inkt op de omslag waarin ik de ‘natte’ fotokopie bewaar, is onleesbaar verbleekt – publiceerde de inmiddels legendarische Jean Deschamps een overzicht van belangrijke Middelnederlandse handschriften die met het oog op rampspoed als brand, natuur- en oorlogsgeweld, op microfiches gereproduceerd werden. Die microfilms zijn, zij het met de enige moeite, terug te vinden in een kaartenbak in het magazijn van elke grote universiteitsbibliotheek. Volgens mij gebeurt er (bijna) niets mee.
Een dezer weken hoop ik op het NIWI een digitaliseringsproef op die microfiches te doen: het Brusselse handschrift 15140 met daarin de oudste volledig bewaard gebleven redactie van de Zuidmiddelnederlandse vertaling van de Legenda Aurea. Ik ken dat handschrift uit ‘eigen zien’ en ben heel benieuwd naar de kwaliteit van scans van die microfiches. Op basis van de ervaringen opgedaan met de microfilm van Jacobs Alexanders Geesten ben ik zeer optimistisch over het resultaat.
Zou het geen goed idee zijn als met steun van NWO alle destijds gemaakte microfiches gedigitaliseerd en via de DBNL (Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren) beschikbaar gesteld zouden worden? En zou het niet nog mooier zijn als een selectie daaruit het begin zou vormen van een Digitale Paleografische Atlas van de Middelnederlandse Letterkunde? Een beeldbank van Middelnederlandse handschriften die dateerbaar en lokaliseerbaar zijn. In een resolutie die hoog genoeg is om ook afgedrukt dienst te kunnen doen als materiaal voor een cursus paleografie.
Willem Kuiper
Literatuuropgave:
- J. Deschamps, ‘Microreproductie van belangrijke Middelnederlandse handschriften’, in: Archief- en Bibliotheekwezen in Belgie 39 (1968), p. 209-220.
- Erik Viskil, Een digitale bibliotheek voor de geesteswetenschappen. Aanzet tot een programma voor investering in een landelijke kennisinfrastructuur voor geesteswetenschappen en cultuur. Beleidsnota informatie- en communicatietechnologie van het gebiedsbestuur geesteswetenschappen van NWO. December 1999.
(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 11 Feb 2000 00:31:02 +0200
From: Marc van Oostendorp <marc@vanoostendorp.nl>
Subject: Col: 0002.16: Column Marc van Oostendorp: NederNed, no. 35: De gouden bergen van de naamkunde
===================================================
NederNed, no. 35: De gouden bergen van de naamkunde
===================================================
Wat is in een naam? Voor sommigen vooral een zak met geld. Vorige week kreeg ik een brief onder ogen van een Noors namenbedrijf. In de brief vroeg het bedrijf aan het instituut waar ik werk om de tienduizend frequentste achternamen. Die bedrijven wilde het laten vastleggen als zogenoemde Internetdomeinnamen: jansen.nl, devries.nl, delange.nl, vanoostendorp.nl en nog zoveel mogelijk andere.
Het wordt steeds populairder om je eigen website en je eigen e-mailadres te hebben. Een e-mailadres als Gerrit@Komrij.nl klinkt niet alleen als een klok, maar kun je ook gemakkelijk meenemen als je van werkgever of van Internetaanbieder verandert. Dat adres kun je, net als je naam zelf, je leven lang meenemen. Het eindigt weliswaar op .nl, maar zolang je je wortels niet verloochenen wil, kun je het ook meenemen als je emigreert.
Het is dus erg aantrekkelijk om zo’n adres te hebben. Dat heeft het bedrijf van wie ik de brief las kennelijk ook begrepen, en er duiken her en der meer van dat soort bedrijfjes op. Wie nu het adres verkruijsse.nl weet te reserveren kan immers in de toekomst Piet@Verkruijsse.nl, Joop@Verkruijsse.nl ‘en Marie@Verkruijsse.nl allemaal een prachtig e-mailadres aanbieden. Hij kan daar dan geld voor vragen, maar hij kan die adressen zelfs ook gratis aan de naamdragers aanbieden en ze af en toe vertroetelen met een advertentie. Omdat hij inzicht heeft in de e-mailcorrespondentie kan hij de advertenties nog op maat snijden ook. Wie veel berichten schrijft waarin gewag wordt gemaakt van auto’s, krijgt op een goede dag een prachtige aanbieding van de firma Citro”en in de elektronische brievenbus.
Daar komt nog bij dat zo iemand in een klap een groot aantal namen voor websites ter beschikking heeft (http://www.piet.verkruijsse.nl/), die eventueel ook met allerlei advertenties kunnen worden opgetuigd. Het is daarvoor niet nodig dat degene die die Internetnamen registreert zelf ook maar enige connectie onderhoudt met iemand die Verkruijsse heet. Hij hoeft alleen maar de eerste te zijn die op het idee komt de namen vast te leggen. Vandaar dat het bedrijfje waarvan ik die brief onder ogen kreeg zoveel belangstelling had voor de frequentste 10.000 namen in Nederland.
Natuurlijk is het instituut waar ik werk niet op het voorstel ingegaan: onderzoeksinstellingen zijn er niet om bedrijven aan een monopolie te helpen. De brief heeft mij trouwens meteen wel een interessant avondje surfen bezorgd, toen ik van zoveel mogelijk kennissen, vrienden en collega’s probeerde te achterhalen of ik hun naam nog kon kopen. Neem mijn mederedacteuren. De adressen http://www.verkruijsse.nl/ en http://www.salemans.nl/ zijn nog vrij; http://www.kuiper.nl/ behoort aan een bureau voor ruimtelijke ordening; http://www.coppen.nl/ is al wel vergeven maar het is nog niet helemaal duidelijk aan wie. En wie aanspraak denkt te maken op een e-mailadres dat eindigt op vanOostendorp.nl kan deze tegen kostprijs van een paar gulden verkrijgen bij
Marc@vanOostendorp.nl
Voorbeelden van namenbedrijfjes: http://www.basenames.nl/, http://www.internetadres.nl/, http://www.nameplanet.com/, http://www.realnames.com/.
(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=*-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@baserv.uci.kun.nl, naar | | Willem.Kuiper@hum.uva.nl, naar Piet.Verkruijsse@hum.uva.nl (voor de | | evenementenagenda), naar Marc.van.Oostendorp@Meertens.KNAW.nl (voor | | neerlandistiek op het Web), of naar P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------**-Einde-------------------- Neder-L, no. 0002.a --------------------------*
Laat een reactie achter