| Subject: | Neder-L, no. 0104.b en 0104.c (tijdschriftenoverzicht) |
| From: | BJP Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Mon, 30 Apr 2001 21:28:54 +0200 |
| Content-Type: | TEXT/PLAIN |
********************* *-Negende-jaargang--------- Neder-L, no. 0104.b -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0104.20: Evenementenagenda, met: | | - Presentatie roman 'Koud' van Geertrui Daems, vr 4 | | mei 2001 (Gent) | | - Presentatie dichtbundel 'Een mens op de bodem' van | | Richelieu Van Londersele, di 15 mei 2001 (Gent) | | - Finale derde Grote Geschiedenis Quiz, za 5 mei 2001 | | (Leiden & web) | | - Veiling Burgersdijk en Niermans, di 22 en wo 23 mei | | 2001 (Leiden) | | (2) Med: 0104.21: Nieuwe database KB Den Haag over geschiedenis | | gedrukte boek en bibliotheken: Book History Online | | (3) Med: 0104.22: Elsschotfestival op za 12 mei 2001 in Antwerpen en zo | | 27 mei 2001 in Amsterdam; Willem Elsschot | | Internetquiz tot wo 9 mei 2001 | | (4) Med: 0104.23: Subsidie voor vervaardiging 'Digitale Bibliografie | | van in Nederland en Belgie gedrukte Bijbels' bij UVA | | (5) Med: 0104.24: Literair Minnefeest n.a.v. verschijnen van Marco | | Daanes biografie van Richard Minne op do 10 mei 2001 | | te Gent | | (6) Med: 0104.25: Lijst delen Woordenboek Limburgse Dialecten op web | | (7) Web: 0104.26: Jan van Bakels 'De Klomperij - Een Nalezing in 2001' | | verschenen op web | | (8) Sym: 0104.27: Symposium 'Taalwetenschap en streektaalbeleid' op di | | 12 juni 2001 op het Meertens Instituut te Amsterdam | | (9) Lit: 0104.28: Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) breidt nog | | steeds uit: drie delen Aanvullingen, op termijn ook | | op cd-rom verkrijgbaar | |(10) Lit: 0104.29: Nieuw: Bert van Selm. De Amadis van Gaule-romans. Met | | een bibliografie van de Nederlandse vertalingen. Bez. | | en uitg. door B. Dongelmans. (Leiden, 2001) | |(11) Lit: 0104.30: Nieuw: Concordantie verzameld dichtwerk Gezelle op | | cd-rom | |(12) Lit: 0104.31: Nieuw: Piet Couttenier (red.). Een eeuw Gezelle | | 1899-1999. (Leuven, 2000) | |(13) Lit: 0104.32: Nieuw: Deel 5 van de Armorica-reeks (digitale | | facsimile's 17de-eeuwse boeken) met embleembundels | | van Hooft en Heinsius | |(14) Col: 0104.33: Column Willem Kuiper, no. 54: De Venus van Giblant | |(15) Col: 0104.34: Linguistisch Miniatuurtje LXXIX: Linguistische | | Romantici | | | |-------------------------- Neder-L, no. 0104.c --------------------------* | | | Maandelijks tijdschriftenoverzicht | | ================================== | |(16) Tyd: 0104.35: Nederlandse Taalkunde, jrg. 6, no. 1, april 2001 | |(17) Tyd: 0104.36: Onze Taal, jrg. 70, no. 2-3, februari-maart 2001 | |(18) Tyd: 0104.37: TABU, jrg. 30, no. 3-4, 2000 | |(19) Tyd: 0104.38: Lijst redacteurs tijdschriftenoverzicht Neder-L | |(20) Informatie over Neder-L | | | *-------------------------- ------------30-april-2001-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 26 Apr 2001 18:11:22 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rub: 0104.20: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
GENT, Lunchcafe Walry, Zwijnaardsesteenweg 6, Gent.
Presentatie van de nieuwe roman ‘Koud’ van Geertrui Daems op vrijdag 4 mei 2001 om 20.00 uur. Toegang gratis. Alle inlichtingen: Boekhandel Walry, Gent, +32 (0)9-222.91.67; Uitgeverij The House of Books, Antwerpen +32 (0)3-206.59.38.
- Geertrui Daems is uitgegroeid tot een vaste waarde in onze literatuur. Voor ‘Boniface’ (1992) ontving zij de Debuutprijs. ‘Een vader voor Elizabeth’ werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs 1995. Vorig jaar werden al haar verhalen gebundeld ‘Alle verhalen’. En eveneens in 2000 verscheen haar eerste boek voor kinderen ‘Troetel’. Nu wordt haar eerste grote roman gepresenteerd: ‘Koud’. Deze nieuwe roman wordt voorgesteld en ingeleid door Erik Vlaminck, auteur van o.a. een Vlaamse familiekroniek in diverse delen waaronder ‘Wolven huilen’ (1994), ‘De portrettentrekker’ (1998) en ‘Houten schoenen’ (2000).
GENT, Theatercafe De Foyer, NTG Sint-Baafsplein 17, Gent.
Presentatie van de nieuwe dichtbundel ‘Een mens op de bodem’ van Richelieu Van Londersele op dinsdag 15 mei 2001 om 20.00 uur. Toegang gratis. Alle inlichtingen: Boekhandel Walry, Gent, +32 (0)9-222.91.67; Uitgeverij Atlas, Amsterdam/Antwerpen , +32 (0)3-355.28.30.
- Richelieu Van Londersele publiceerde eerder zeven bundels. Na zijn laatste bundel ‘Een jaar van september’ (1992) verscheen er nog een bloemlezing, ‘Verzamelde gedichten’ (1995). Daarna schreef hij twee historische romans ‘De overtocht’ (1995) en ‘De vriend van Vesalius’ (1997). Nu verschijnt er bij Uitgeverij Atlas een nieuwe dichtbundel van zijn hand: ‘Een mens op de bodem’. Deze zal worden voorgesteld en ingeleid door Yves T’Sjoen (RUG, Vakgroep Nederlandse literatuur). Muzikaal zal de avond worden opgeluisterd door zanger, pianist en componist Luc Callaert. Hij componeerde o.a. muziek bij enkele gedichten uit de nieuwe bundel.
LEIDEN, Academiegebouw.
Finale van de derde Grote Geschiedenis Quiz op zaterdag 5 mei 2001. Wie de finale niet gehaald heeft, kan toch tegelijk met de finalisten vanaf 16.00 uur meedoen via Internet: http://www.volkskrant.nl/ggq2001
LEIDEN, Burgersdijk en Niermans, Nieuwsteeg 1, +31-(0)71-5121067, 5126381, fax 5130461, e-mail: burgersdijk@b-n.nl.
Veiling van boeken en prenten, dinsdag 22 en woensdag 23 mei 2001, beide dagen om 13.30 en 19.00 uur. Kijkdagen: vrijdag 18 en zaterdag 19 mei van 10.00 tot 17.00 uur, zondag 20 mei van 12.00 tot 17.00 uur en maandag 21 mei van 10.00 tot 17.00 uur.
- Veiling van 1558 nommers uit de bibliotheken van o.a. prof. dr. E.F. van der Grinten (architectuur en toegepaste kunst), prof. dr. Henri Baudet (industrieel ontwerp) en F.B. Hotz. Enkele hoogtepunten: een grote collectie boeken over schaken, sexuologie, antropologie en reizen; een handgekleurd exemplaar van het Herbarium Blackwellianum, 1750-73; Valentyns Oud en Nieuw Oost-Indie, 1724-26.
De veilingcatalogus is via Internet in te zien op: http://www.b-n.nl/
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 27 Apr 2001 16:03:36 +0200
From: Gea Schelhaas <Gea.Schelhaas@kb.nl> via piet.verkruijsse@hum.uva.nl
Subject: Med: 0104.21: Nieuwe database KB Den Haag over geschiedenis gedrukte boek en bibliotheken: Book History Online
====================================
Nieuwe database: Book History Online
====================================
De Koninklijke Bibliotheek presenteert een nieuwe online database: Book History Online. BHO is een internationale, Engelstalige database over de geschiedenis van het gedrukte boek en van bibliotheken, die via de website van de KB toegankelijk is: http://www.kb.nl/bho
BHO bevat gegevens over monografieen en tijdschriftartikelen uit meer dan 30 landen. Aan de database ligt de ABHB, de Annual Bibliography of the History of the printed Book and Libraries ten grondslag. Sinds 1989 voert de Afdeling Bijzondere Collecties van de KB de eindredactie van ABHB en wordt een database bijgehouden die nu onder de naam Book History Online via internet gratis toegankelijk is.
De zoekmogelijkheden zijn daarmee sterk uitgebreid ten opzichte van de uitgave in boekvorm. Er kan op ieder willekeurig woord uit de records gezocht worden, onder andere op auteurs, medewerkers, titelwoorden, tijdschrifttitels, onderwerpen, geografische aanduidingen, periodes, persoonsnamen (bijvoorbeeld uitgevers of drukkers), namen van bibliotheken en firma’s.
Het onderwerp van BHO komt geheel overeen met dat van ABHB: wetenschappelijke publicaties over de geschiedenis van het gedrukte boek en van bibliotheken – wereldwijd, inclusief boekproductie, distributie, conservering, bibliografie, en het boek en bibliotheekwezen in economisch, sociaal en cultureel perspectief.
Book History Online is te bereiken via http://www.kb.nl/bho
Voor meer informatie kunt u bellen met de afdeling Bijzondere Collecties van de KB: +31 (0)70-314.03.22 of een e-mail sturen naar: bho@kb.nl
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 27 Apr 2001 11:56:08 +0200
From: Matthijs Bakker <M.Bakker@ntu.nl>
Subject: Med: 0104.22: Elsschotfestival op za 12 mei 2001 in Antwerpen en zo 27 mei 2001 in Amsterdam; Willem Elsschot Internetquiz tot wo 9 mei 2001
======================================
Activiteiten rond Elsschot in mei 2001
======================================
Elsschotfestival op initiatief van het Willem Elsschot Genootschap
In mei 2001 vindt in Antwerpen en Amsterdam een festival plaats dat gewijd is aan de Antwerpse schrijver Willem Elsschot. Deze auteur was en is zeer geliefd in zowel Vlaanderen als Nederland. Willem Elsschot (1882-1960) was het pseudoniem van Alfons de Ridder. Hij was werkzaam in de reclame, in welk milieu enkele van zijn romans spelen. Dit jaar verschijnen de eerste twee delen van een wetenschappelijke uitgave van het verzameld werk, dat in totaal tien delen zal bevatten.
Het Elsschotfestival vindt plaats op zaterdag 12 mei 2001 in het Centrum Elzenveld in Antwerpen en op zondag 27 mei 2001 in het Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond in Amsterdam. Het volledige programma van het Elsschotfestival komt op internet te staan: http://www.elsschot.org/
De Taalunie is medeorganisator van de volgende onderdelen (zowel in Antwerpen als in Amsterdam): een forumdiscussie over Elsschot in het literatuuronderwijs op school, als opmaat tot een literatuuronderwijsproject rond Elsschot dat in het komende schooljaar van start gaat; gesprekken met scholieren en studenten over hun ervaringen met het lezen van Elsschot; voorleessessies door bekende Nederlanders en Vlamingen.
In Antwerpen is het academische gedeelte met lezingen over Elsschot prominent. In Amsterdam vindt een poeziemarathon plaats met voorlezing van alle gedichten van Elsschot door bekende Nederlanders en Vlamingen.
Op beide festivaldagen vertoningen van recente Elsschotverfilmingen, toneelvoorstellingen, muziek, ‘fauteuilgesprekken’ met bekende Nederlanders en Vlamingen over Elsschot, een tentoonstelling en nog veel meer…
Willem Elsschot Internetquiz:
http://www.humo.be/ (klik op het plaatje van de quiz in de rechterkolom) en http://www.cjp.nl/
Deze quiz is georganiseerd door de Taalunie in samenwerking met BulkBoek en het Willem Elsschot Genootschap. Inzenders uit Vlaanderen maken kans op een weekend Amsterdam, voor inzenders uit Nederland is de hoofdprijs een weekend Antwerpen. Verder worden enkele boekenpakketten verloot. De quiz was bij HUMO al op 27 april on line, CJP volgt op 2 mei. De uiterste inzenddatum is 9 mei. Slimme zoekers op internet kunnen al heel wat antwoorden te weten komen. Maar natuurlijk is ook een blik in het verzameld werk onontbeerlijk om alle vragen goed te hebben…
Matthijs Bakker
Nederlandse Taalunie
Postbus 10595
2501 HN Den Haag
Nederland
tel: +31 (0)70 346 95 48
doorkies: +31 (0)70 311 71 57
fax: +31 (0)70 365 98 18
e-mail: mbakker@ntu.nl
url: http://www.taalunie.org
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 25 Apr 2001 12:36:30 +0200
From: Renze Brandsma <renze.brandsma@uba.uva.nl>
Subject: Med: 0104.23: Subsidie voor vervaardiging 'Digitale Bibliografie van in Nederland en Belgie gedrukte Bijbels' bij de UVA
=====================
Subsidie voor de BBNB
=====================
Het Digitaal Productiecentrum (DPC) van de Universiteit van Amsterdam is gestart met het ontwikkelen en creeren van de ‘Digitale Bibliografie van in Belgie en Nederland gedrukte Bijbels (BBNB)’. Dr. August den Hollander van de afdeling Boek-, Archief- en Informatiewetenschap van de Faculteit der Geesteswetenschappen stuurt daarbij het DPC inhoudelijk aan en verzorgt de inhoud van de databank. Recentelijk is een omvangrijke subsidieaanvraag voor het project gehonoreerd door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek).
De beeld- en databank van de BBNB zal de gebruiker de mogelijkheid bieden om via het internet informatie (tekst en beeld) op te vragen en te gebruiken over alle sinds 1477 (Delftse Bijbel) in Belgie en Nederland gedrukte Bijbels, op zowel editie- als exemplaarniveau.
In de periode 2001-2005 zal de digitale bibliografie worden opgezet en ingericht en zullen de Bijbels uit de periode 1477-1553 worden behandeld. Niet alleen zal de (tekstuele) bibliografisch-analytische informatie digitaal worden ontsloten, maar ook zullen zeer omvangrijke beeldbestanden (ca. 20.000 plaatjes, illustraties, titelbladen, typografie, lay-out, etc.) van de bijbels beschikbaar komen.
De digitale bibliografie sluit direct aan bij het gezamenlijke onderzoeksproject van de UvA en de Katholieke Universiteit Leuven met de titel ‘Theologische, cultuurhistorisch, filologisch en kunsthistorisch onderzoek in verband met in Belgie en Nederland gedrukte bijbels (1477-1533)’.
De digitale BBNB heeft in relatie tot buitenlandse initiatieven een innovatief karakter, wegens de digitale IT-component, maar ook wegens zijn multidisciplinaire scope, beeld- en (full) text-incorporatiemogelijkheden en daarom brede gebruiks- en gebruikerspotenties.
Op de website van het Digitaal Productiecentrum (http://www.uba.uva.nl/dpc) is algemene informatie te vinden. Voor vragen over het project kunt u contact opnemen met:
Renze Brandsma
Hoofd Digitaal Productiecentrum
Universiteitsbibliotheek, Universiteit van Amsterdam
Singel 425
1012 WP Amsterdam
tel: +31 (0)20-525.2165
mail: renze.brandsma@uba.uva.nl
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 19 Apr 2001 13:54:30 +0200
From: Walry <boekhandel@walry.be>
Subject: Med: 0104.24: Literair Minnefeest n.a.v. verschijnen van Marco Daanes biografie van Richard Minne op do 10 mei 2001 te Gent
===========================
Feest ‘Minne in de vooruit’
===========================
*-----------------------------*
| |
| MINNE IN DE VOORUIT |
| 10 mei 2001 |
| |
| een literair feest |
| n.a.v het verschijnen van |
| |
| Marco Daane |
| De vrijheid nog veroveren |
| Richard Minne 1891 - 1965 |
| |
*-----------------------------*
MINNE IN DE VOORUIT
- op donderdag 10 mei 2001 om 20.00 uur
in de Balzaal van de Vooruit
Sint-Pietersnieuwstraat 23 in Gent - Toegang: gratis
- Een productie van ‘Een zacht lawijd vzw en Boekhandel Walry’
- Met de steun van Uitgeverij De Arbeiderspers en Stad Gent/Dienst Culturele zaken
- Alle informatie:
Boekhandel Walry, Gent, +32 (0)9-222.91.67
Uitgeverij De Arbeiderspers, Antwerpen, +32 (0)3-205.94.00
Richard Minne, geboren Gentenaar, maar naar eigen gevoel voor een kwart Spanjaard en internationalist, baalde van hooggestemde woorden en naief beleden idealen. In 1927 debuteerde hij met de dichtbundel ‘In den Zoeten Inval’, in 1942 verscheen er een compilatie van zijn brieven, verhalen en gedichten: ‘Wolfijzers en schietgeweren’. Minne kreeg hiervoor in 1946 de Staatsprijs voor verhalend proza. Hij werkte toen al als journalist voor de krant ‘Vooruit’ waarin hij feuilletons, literair-kritische rubrieken, wekelijks een ‘Brief van Pierken’ en dagelijks de kroniek ‘In 20 lijnen’ publiceerde.
Over het leven van Minne is nog weinig geschreven en gepubliceerd. Marco Daane heeft hierin verandering gebracht. Hij bezorgde de eerste uitgebreide biografie van Richard Minne ‘De vrijheid nog veroveren’. Zijn speurtocht leverde een boeiend en veelzijdig portret op van ‘de wat boerse broer van Willem Elsschot’, ‘de Vlaamse neef van Nescio’ (Jeroen Brouwers). Het boek verschijnt bij De Arbeiderspers in de prestigieuze reeks Open Domein. Marco Daane wijdde zich na zijn studie Nederlandse taal- en letterkunde aan publicaties over en onderzoek naar werk en leven van Minne. Hij was o.a. mederedacteur van Minnes ‘Verzamelde verhalen ‘(1996) en de essaybundel ‘Gent, de dubbelzinnige’ (2000), schreef de geschiedenissen van Minnes literaire tijdschriften ‘Regenboog’ en ”t Fonteintje.’
Programma
Stefan Brijs
De auteur van o.a. ‘Arend’ (2000) schreef over Minne in zijn essaybundel ‘Kruistochten’ (1998). Hij zal de nieuwe biografie voorstellen.
Dirk Van Esbroeck & Groep
Op hun CD ‘Van op de hoge brug’ staan enkele op muziek gezette gedichten van Minne. Daarmee zullen zij de feestavond opluisteren.
6 X 6
Zes in Gent en wijde omstreken bekende persoonlijkheden (‘en Minneliefhebbers) lezen enkele van hun favoriete gedichten of prozateksten van Richard Minne. Zes keer zes minuten.
‘Ik ben voor kort en goed’ (Richard Minne).
Geertrui Daem
Prosper De Smet (P. Pluym)
Herwig De Weerdt
Pol Hoste
Guido Van Meir
Dani”el Van Ryssel
Betty Mellaerts
Zij interviewde 1001 mensen. Een keuze uit haar interviews voor ‘De Morgen’ werd onlangs gebundeld in ‘Vurige Tongen’. Zij zal ‘Minne in de Vooruit’ presenteren en met de auteur Marco Daane praten over zijn boek, over Richard Minne.
Een foto als herinnering
Ter gelegenheid van het literaire feest ‘Minne in de Vooruit’, 10 mei 2001, biedt Boekhandel Walry een bijzondere uitgave aan van de op die dag voorgestelde biografie van Marco Daane ‘De vrijheid nog veroveren, Richard Minne 1891 – 1965’. De aangeboden exemplaren zijn allemaal gesigneerd door de auteur en in elk exemplaar zit een onuitgegeven prentkaart van Richard Minne. De prentkaarten zijn genummerd en zullen niet apart worden verkocht. De oplage bedraagt 149 exemplaren. U kunt nu al een exemplaar laten reserveren bij:
Boekhandel Walry
Zwijnaardsesteenweg 6, 9000 Gent
Tel. +32 (0)9-222.91.67
Fax +32 (0)9-221.03.56
E-mail boekhandel@walry.be
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Apr 2001 02:04:17 +0200
From: Roger Thijs <roger.thijs@euro-support.be>
Subject: Med: 0104.25: Lijst delen Woordenboek Limburgse Dialecten op web
================
WLD-delen op web
================
U vindt de lijst met de delen van het “Woordenboek van de Limburgse dialecten” op:
http://www.veldeke.be/wld.htm
met de gewone aanschaffingsvoorwaarden en met de bijzondere bestelregeling voor de medewerkers.
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 12 Apr 2001 15:54:10 +0200
From: Jan van Bakel <janbakel@telebyte.nl>
Subject: Web: 0104.26: Jan van Bakels 'De Klomperij - Een Nalezing in 2001' verschenen op web
================
Klomperij op web
================
Hierdoor breng ik onder Uw aandacht dat op mijn website http://www.telebyte.nl/~janbakel is gepubliceerd een documentatie onder de titel:
De Klomperij – Een Nalezing in 2001
Inleiding
De Gravure in Museum Carnavalet
De Klomperij in Frankrijk
De Klomperij in Duitsland
De Klomperij in Denemarken
Foto’s uit Nederlandse Klomperij
De Kaart “Paalmes”
Het betreft een samenvattend overzicht van mijn onderzoekingen omtrent woord en zaak in het ambacht van de klompenmaker in landen van West-Europa: Nederland, Belgie, Frankrijk, Duitsland en Denemarken.
Op mijn homepage vindt U de link: De Klomperij – een Nalezing in 2001.
Jan van Bakel
Nijmegen 14 april 2001
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 25 Apr 2001 17:35:23 +0200
From: Marc van Oostendorp <Marc@vanOostendorp.nl>
Subject: Sym: 0104.27: Symposium 'Taalwetenschap en streektaalbeleid' op di 12 juni 2001 op het Meertens Instituut te Amsterdam
==============================================
Symposium ‘Taalwetenschap en streektaalbeleid’
==============================================
Op 12 juni 2001 vindt op het Meertens Instituut het Taal of Tongval-symposium ‘Taalwetenschap en streektaalbeleid’ plaats.
Programma:
9.30 uur: Ontvangst met koffie en thee
10.00 uur: Welkomstwoord door prof. dr. Hans Bennis (Meertens Instituut)
10.15 – 13.00 uur: Algemene presentaties
10.15 – 11.00 uur: Prof. dr. Koen Jaspaert (Nederlandse Taalunie):
Titel nog niet bekend
11.00 – 11.30 uur: Pauze
11.30 – 12.15 uur: Dr. Renee van Bezooijen (KUN):
Wat is spreektaal?
12.15 – 13.00 uur: Dr. Marc van Oostendorp (Meertens Instituut):
Verheldering en vertroebeling door de taalwetenschap
13.00 – 14.00 uur: Lunch (niet inbegrepen)
14.00 – 17.00 uur: Casussen
14.00 – 14.45 uur
Dr. Henk Bloemhoff (SONT-werkgroep):
De erkenning van streektalen: het geval Nedersaksisch
14.45 – 15.30 uur
Prof. dr. Guus Extra (KUB):
Autochtone en allochtone minderheidstalen in vergelijkend perspectief
15.30 – 16.00 uur
Pauze
16.00 – 16.45 uur
Prof. dr. Durk Gorter (UvA):
Het redden van levende streektalen: een Fries perspectief op de relatie tussen onderzoek en taalbeleid
Vanaf 16.45 uur
Afsluitende discussie onder leiding van prof. dr. Hans Bennis en prof. dr. Koen Jaspaert, gevolgd door een borrel
Informatie
Nadere, meer gedetailleerde informatie over het symposium, incl. samenvattingen van de lezingen is te verkrijgen via het web: http://www.meertens.knaw.nl/agenda/taaltongval/taaltongval.html
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 18 Apr 2001 15:01:11 +0200
From: Sanderien de Jong <S.d.Jong@sdu.nl> via
piet.verkruijsse@hum.uva.nl
Subject: Lit: 0104.28: Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT) breidt nog steeds uit: drie delen Aanvullingen, op termijn ook op cd-rom verkrijgbaar
=============
WNT aangevuld
=============
Het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT), het grootste woordenboek ter wereld, breidt uit. Onderstaande mailing is door Sdu Uitgevers naar alle WNT-bezitters verstuurd. Het kan zijn dat u deze mailing niet ontvangen heeft omdat uw adresgegevens veranderd zijn. Om een bestelformulier aan te vragen kunt u contact opnemen met: Sdu Uitgevers, Fonds TGP, t.a.v. Sanderien de Jong, Postbus 20025, 2500 EA Den Haag, tel. +31 (0)70-378.97.63, e-mail: s.d.jong@sdu.nl.
Aanvullingen Woordenboek der Nederlandsche Taal
Dit voorjaar zullen drie delen Aanvullingen verschijnen, met in totaal zo’n 30.000 woorden uit de periode 1500-1976.
Met het verzamelen en beschrijven van de Aanvullingen is in 1996 een aanvang gemaakt, naast het werk aan het eigenlijke WNT. Uiteindelijk zijn vele duizenden woorden en betekenissen, geillustreerd met ruim 120.000 citaten, in de Aanvullingen opgenomen. Van bajes tot zebrapad en van nozem tot supermarkt, nieuwe woorden en oude woorden, leenwoorden en vergeten woorden, het is nu allemaal compleet! Daarmee zijn de Aanvullingen een onmisbare toevoeging, de kroon op uw WNT.
Waarom zijn de Aanvullingen onontbeerlijk? Het in 1998 voltooide WNT kon onmogelijk alles bevatten. Aanvankelijk werden bepaalde bastaardwoorden of vreemde woorden (bv. encyclopedie, generatie, obstinaat) bewust niet opgenomen. Ook ontbraken vanzelfsprekend woorden die pas opkwamen nadat een aflevering waarin zij ondergebracht hadden moeten worden reeds was gepubliceerd. Zo ontbraken in de letter B – voltooid in 1902 – de woorden brugklas (opgetekend in de jaren dertig) en bloedbank (uit de jaren veertig). Het deel Pletten-Quoyer, voltooid in 1949, miste uiteraard de provo, ontstaan in de jaren zestig. De Tweede Wereldoorlog voorzag woorden als illegaliteit van een nieuwe betekenis, en zorgde voor nieuwe samenstellingen zoals distributiebon en bezettingstijd. Ten slotte zijn er altijd woorden die ten onrechte over het hoofd gezien zijn, zoals februari. Veel woorden uit de tweede helft van de twintigste eeuw die men tevergeefs in het WNT zocht, kan men nu in de Aanvullingen raadplegen: computer, huisstijl, milieubewust, parkeerschijf en zakenvrouw zijn daar enkele voorbeelden van. Maar ook uit de oudere taalfasen zijn woorden als barmhartelijk, echtvriendin en terribel toegevoegd dankzij uitbreiding van het bronnenbestand.
De Aanvullingen bij het WNT zijn verkrijgbaar in drie uitvoeringen:
- als fotografische herdruk, gebonden, in drie delen, ISBN 90-12-09003-2, prijs: NLG 345,-
- als fotografische herdruk, paperback, in drie delen, ISBN 90-12-09002-4, prijs: NLG 295,-
- als drie delen ongesneden boekblokken (voorheen katernen, in totaal 60 afleveringen), artikelcode WNTAVI-III, prijs: NLG 1500,-
- tevens zijn drie leren banden te bestellen bij de boekblokken, deze kosten NLG 95,- per stuk (artikelcodes BWNTD30, BWNTD31, BWNTD32).
Op termijn zal ook het WNT op CD-ROM weer in de handel komen, inclusief de Aanvullingen. Wilt u hiervan op de hoogte worden gehouden, geef u dan op via bovenstaand adres.
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 27 Apr 2001 11:23:07 +0200
From: B.P.M. Dongelmans <B.P.M.Dongelmans@let.leidenuniv.nl>
Subject: Lit: 0104.29: Nieuw: Bert van Selm. De Amadis van Gaule-romans. Met een bibliografie van de Nederlandse vertalingen. Bez. en uitg. door B. Dongelmans. (Leiden, 2001)
=================================================
Nieuw: Bert van Selm over Amadis van Gaule-romans
=================================================
Op 27 april jl. is als deel 8 in de SNL-reeks van de Stichting Neerlandistiek Leiden verschenen:
Bert van Selm. De Amadis van Gaule-romans: productie, verspreiding en receptie van een bestseller in de vroegmoderne tijd in de Nederlanden. Met een bibliografie van de Nederlandse vertalingen. Bezorgd en uitgegeven door Berry Dongelmans. Met medewerking van Sylvia van Zanen en Elizabet Zeeman. Leiden: Stichting Neerlandistiek Leiden, 2001. 240 p. ISBN 90-802290-8-3. Prijs: NLG 55,00.
Over het boek
Amadis van Gaule is de hoofdpersoon in een zestiende-eeuwse internationaal vermaarde ridderroman die in de loop der jaren zou uitgroeien tot een 21-delige reeks. Deze reeks was in de zestiende en het eerste kwart van de zeventiende eeuw ook in de Republiek uitermate populair. De publicatiegeschiedenis van de Nederlandstalige Amadis van Gaule-romans is tot op heden een blinde vlek geweest. Bert van Selm heeft zich tijdens zijn leven indringend met een aantal boekhistorische facetten van deze bestseller beziggehouden. Zijn zoektocht naar alle edities die er ooit van alle delen zijn geweest en de reconstructie van de drukgeschiedenis laten zich lezen als een spannende detective. Behalve deze drukgeschiedenis en een bibliografisch overzicht van alle drukken en uitgaven komen in deze studie ook de verspreiding en de receptie van de roman uitvoerig aan bod.
Het boek bevat de neerslag van materiaal dat Van Selm vanaf 1975 tot aan zijn dood over de Amadis van Gaule-romans verzameld heefd. Zijn speurtocht zou uiteindelijk hebben moeten resulteren in een uitvoerig gedocumenteerde publicatiegeschiedenis. Door zijn vroegtijdig overlijden in 1991 is deze er nooit gekomen. Wat bleef waren mappen vol aantekeningen, aanzetten tot voorlopige paragrafen, citaten, titelbeschrijvingen van gelokaliseerde Amadis-exemplaren en kladjes met invallen, alle met de Amadis als verbindende factor. Behalve Van Selms verzamelde aantekeningen waren er echter in zijn nalatenschap ook enkele wat meer uitgewerkte stukken in typoscript te vinden. Ze vormen samen met diverse aanvullingen het hart van dit boek, dat na zoveel jaren eindelijk het licht ziet.
Deze publicatie bevat veel nieuwe en verrassende gegevens die van belang zijn voor de literatuur-, boek- en kunstgeschiedenis. Ze is – tien jaar na zijn overlijden – een postume hommage aan Bert van Selm, die in het laatste kwart van de twintigste eeuw zo’n onmiskenbaar stempel heeft gedrukt op de boekwetenschap in Nederland.
Over de auteur
Bert van Selm (1945-1991) was als universitair hoofddocent boekwetenschap verbonden aan de Vakgroep Nederlandse taal- en letterkunde van de Universiteit Leiden en als bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van boekhandel en uitgeverij vanwege de P.A. Tiele-stichting aan de Universiteit van Amsterdam.
Jaarlijks wordt te zijner ere bij de opening van het academisch jaar door de Opleiding Nederlands de Bert van Selm-lezing georganiseerd. Dit jaar zal deze plaatsvinden op 4 september en worden gehouden door Kees Fens, die onder de titel ‘De eigen kast’ zal spreken over de achtergronden, geschiedenis en ontwikkeling van boektypografie en vormgeving in de tweede helft van de twintigste eeuw.
Bestellen
Het boek is uitsluitend te verkrijgen door NLG 55,00 (25,00 euro) over te maken op postgirorekening 3881447 t.n.v. Stichting Neerlandistiek Leiden, Postbus 9515, 2300 RA Leiden o.v.v. Amadis. Uw bestelling wordt u dan zonder verdere kosten toegestuurd.
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 26 Apr 2001 11:49:17 +0200
From: Dietlinde Willockx <dietlinde.willockx@ufsia.ac.be>
Subject: Lit: 0104.30: Nieuw: Concordantie verzameld dichtwerk
Gezelle op cd-rom
=========================================================
Nieuw: Concordantie verzameld dichtwerk Gezelle op cd-rom
=========================================================
Het CNL (Centrum Nederlandse Literatuurgeschiedenis, UFSIA – Universiteit Antwerpen) realiseerde, in samenwerking met de Dienst Informatica van UFSIA, een Digitale Concordantie op het Verzameld Dichtwerk van Guido Gezelle. Prijs: BEF 988 / EURO 24,50.
De cd-rom bevat een concordantie met de 30767 verschillende woordvormen uit de acht delen van Gezelles Verzameld Dichtwerk (Pelckmans, 1980-1991) ‘en alle gedichten uit dat Verzameld Dichtwerk. Elk gedicht kan worden opgevraagd, in een document worden bewaard en afgedrukt. Bovendien maakt een uitgebreide zoekmachine de gedichten vlot consulteerbaar. Via een paar trefwoorden kunnen specifieke gedichten worden teruggevonden. De zoekmachine vormt een ideaal werkinstrument voor diverse soorten wetenschappelijk onderzoek, varierend van thematisch en comparatistisch literatuuronderzoek tot taalkundige en lexicologische studies.
Bestellen
Uitgeverij Pelckmans
Kapelsestraat 222
B-2590 Kapellen
tel: +32 (0)3-660.27.20
fax: +32 (0)3-660.27.01
uitgeverij@pelckmans.be
CNL
Prinsstraat 13
B-2000 Antwerpen
tel: +32 (0)3-220.42.91
Lisette.Baeten@ufsia.ac.be
Info
http://www.ufsia.ac.be/Gezelle/cdrom.html
dietlinde.willockx@ufsia.ac.be
tel +32 (0)3-220.42.91 of +32 (0)3-220.42.86
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 26 Apr 2001 11:49:17 +0200
From: Dietlinde Willockx <dietlinde.willockx@ufsia.ac.be>
Subject: Lit: 0104.31: Nieuw: Piet Couttenier (red.). Een eeuw Gezelle 1899-1999. (Leuven, 2000)
=======================
Nieuw: Een eeuw Gezelle
=======================
Piet Couttenier (red.). Een eeuw Gezelle 1899-1999. Antwerpse Studies over Nederlandse Literatuurgeschiedenis 5. Leuven (Peeters), 2000, 228 blz. ISBN 90-429-0962-5. Prijs: BEF 1200 / EURO 30.
In november 1999 werd tijdens een tweedaags colloquium een balans opgemaakt van de betekenis van Guido Gezelle, honderd jaar na zijn overlijden, met het accent op de taalkundige en de dichter. Gezelle was in beide gedaanten innovatief, maar de mythologisering van zijn figuur heeft een objectieve afweging en verantwoorde waardering van zijn werk dikwijls in de weg gestaan. De bundel verzamelt de voordrachten die de kwestie vooral vanuit een historische invalshoek benaderen. Zo komen aan de orde: de context van Gezelles taalkundig, lexicografisch en volkskundig werk, zijn taalopvattingen in het kader van de taalpolitieke en literaire debatten in de 19e eeuw, zijn rol in de Vlaamse natievorming, de literair-historische context van zijn poezie, de beeldvorming rond zijn dichtwerk, de nawerking in binnen- en buitenland, de correspondenties en de perspectieven van zijn poezie. Medewerkers aan deze bundel zijn: P.G.J. van Sterkenburg, J.M. van der Horst, A. Keersmaekers, R. Willemyns, K. Deprez, L. Wils, P. Couttenier, A. De Vos, O. Heynders, H. Van Uffelen, G.J. Dorleijn, H. Brems en F. Fens.
Bestellen:
Peeters
Bondgenotenlaan 153
B-3000 Leuven
Belgie
Tel. +32 (0)16-23.51.70
Fax. +32 (0)16-23.93.54
peeters@peeters-leuven.be
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Apr 2001 21:04:12 +0200
From: Paul Dijstelberge <dystel@xs4all.nl>
Subject: Lit: 0104.32: Nieuw: Deel 5 van de Armorica-reeks (digitale facsimile's 17de-eeuwse boeken) met embleembundels van Hooft en Heinsius
========================
Armorica-edities, deel 5
========================
Het doet mij genoegen na het recent verschenen deel 6 nu deel 5 (!) te kunnen aankondigen in de reeks Armorica-edities. Het betreft een cd-rom met daarop de facsimile’s van drie embleembundels die verschenen bij Willem Jansz Blaeu in de jaren twintig van de zeventiende eeuw: Hoofts Emblemata amatoria, Heinsius’ Quaris quid sit amor (zeer mooi handgekleurd) en Nederduytsche poemata.
De facsimile’s zijn vervaardigd in het Adobe-Acrobat Portable Document Format (PDF), een documenttype dat op vrijwel iedere computer bekeken kan worden. De viewer wordt meegeleverd en kan eenvoudig worden geinstalleerd – overigens wordt dit programma de laatste jaren standaard bij de meeste nieuwe computers meegeleverd. De beeldkwaliteit is uitstekend, de printkwaliteit redelijk tot goed.
Ook dit deel kost NLG 37,50 (exclusief verzendkosten en voor buitenlandse bestellingen de kosten die het betalingsverkeer met zich meebrengt). Dertig procent van de opbrengst is bestemd voor het restauratiefonds van de Universiteitsbibliotheek van de universiteit van Amsterdam.
Bestellingen en vragen: Dijstelberge@hotmail.com
De distributie wordt uitsluitend verzorgd door de Minotaurusboekhandel.
Nog verkrijgbaar:
- Roemer Visscher
Sinnepoppen
Amsterdam, W.J. Blaeu 1614 - Theodore Rodenburgh
CD 1
. Theodore Rodenburgh. Eglentiers po”etens borst-weringh
Amsterdam, ghedruckt by Paulus van Ravesteyn, voor Ian Evertsz. Cloppenburgh, 1619
. Wouter Abrahamse. Het toneel van Theodore Rodenburgh
Amsterdam 1998
(Het proefschrift over Rodenburgh in digitale – volledig doorzoekbare – vorm)
CD 2
. Theodore Rodenburgh. Amstels-Eglentiers trouwe landsatensklacht en hertsgrondighe offer
[Amsterdam,] Claes Sterck, 1623
. Theodore Rodenburgh. Batavierse vryagie-spel
Amsterdam, Porcevant Morgan, 1616
. Theodore Rodenburgh. Bruylofs-eer-gaef, aen… Ian Iacobsz Kan en … Elisabeth Pieters Krabbemoers
Amsterdam, Nicolaes Ellertsz Verbergh, 1619
. Theodore Rodenburgh. Eglentiers nieuwe-iaers-gift, In liefd bloeyende op’t iaer 1619
Amsterdam, voor Nicolaes Ellertsen Verbergh, 1619
. Theodore Rodenburgh. Gheboorte Christi Amstelredam, Nicolaes van Ravesteyn voor Dirck Cornelisz Houthaeck, 1639
. Theodore Rodenburgh. Hertoginne Celia en grave Prospero. Bly-eynde-spel.
Amsterdam, voor Adriaen Micker, 1645
. Theodore Rodenburgh. Hoecx en Cabeliavvs of hartoch Karel den Stouten, en Bataviana.
Amstelredam, Iacob Aertsz. Colom, 1628
. Theodore Rodenburgh. Ialoersche stvdenten. Bly-eyndende spel
Leyden, By Bartholomeeus Jacobsz. de Fries, 1617
. Theodore Rodenburgh. Melibea I
Amstelredam, voor Jan Evertsz Cloppenburch, 1618
. Theodore Rodenburgh. Melibea II
Amstelredam, voor Jan Evertsz Cloppenburch, 1617
. Theodore Rodenburgh. Melibea III
Amstelredam, voor Jan Evertsz Cloppenburch, 1617
. Theodore Rodenburgh. Rodomont en Isabella
[Amsterdam, N. Biestkens, 1618]
. Theodore Rodenburgh. Sigismund en Manuella Bly-eynde-spel
Amsterdam,voor Dirck Cornelisz Houthaeck, 1615
. Theodore Rodenburgh. Vrou Iacoba, erf-gravinne van Hollandt
Amsterdam, voor Dirck Cornelisz Houthaeck, 1638
. Theodore Rodenburgh. Wraeckgierigers treurspel
Amstelredam, Paulus van Ravesteyn, 1618 - Joost van den Vondel
CD 1
. De Gulden Winckel
Amsterdam, Dirck Pietersz, 1611
Samen met de drie edities van Jacob de Zetters Parvus mundus
CD 2
. Vorsteliicke warande der dieren
Amsterdam, 1617
Samen met Edewaard de Denes Waarachtighe fabulen der dieren
In voorbereiding:
- Een reeks cd-roms met keuze uit de collectie pamfletten van de Thysius-bibliotheek. Deze serie zal uiteindelijk uit enkele honderden facsimile’s bestaan die een goed beeld geven van de zes- en zeventiende-eeuwse pamfletcultuur en dan met name van de meer literaire aspecten daarvan.
- Twee cd-roms met hofdichten – het eerste deel zal binnenkort verschijnen.
- Een reeks cd-roms met een zeer ruime keuze uit de zeventiende-eeuwse kluchten.
Wij houden u op de hoogte!
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Apr 2001 23:32:38 +0200
From: Willem Kuiper <willem.kuiper@hum.uva.nl>
Subject: Col: 0104.33: Column Willem Kuiper, no. 54: De Venus van Giblant
=============================
Column Willem Kuiper, no. 54:
De Venus van Giblant
=============================
In column 52 (Neder-L 0101.26) ‘Eer voor goet is myn gemoet’ heb ik u verteld over het liederenalbum van Aefgen, dochter van Claes van Giblant, en u ook de schilderijtjes laten zien die achter in het album staan. Bij ‘e’en daarvan, een afbeelding van Venus en Amor
[Afbeelding 1: zie de webversie van dit artikel:
http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2001/04/010433.html]
vroeg ik mij af: “hoe origineel of hoe afgezaagd is dit portret? Heeft de schilder deze pose zelf bedacht of overgenomen? En kan het zijn dat de schilder enige gelijkenis in zijn portret verwerkt heeft met Aefgen? Was zoiets gebruikelijk in die dagen, of heeft haar picturale minnaar een standaard voorbeeld gekopieerd?”
Bovenstaande vraag was niet alleen retorisch bedoeld. Voor iemand die zich het afgelopen jaar vooral heeft beziggehouden met de dertiende-eeuwse Venus van Voorne is de Alblasserwaard – want daar ligt Giblant, tegenwoordig Gijbelant geheten – ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog heel ver weg! Helaas, tot op heden heb ik geen enkele reactie mogen ontvangen. Maar nu we het toch over de Tachtigjarige Oorlog hebben, ‘e’en van de liederen in het Album Giblant gaat over een Spaans militair fiasco in de nabij gelegen Bommelerwaard. Het is een dramatisch lied, dat wil zeggen, het wordt gezongen door twee stemmen die elkaar vragen stellen en antwoord geven, en is bedoeld om opgevoerd te worden. Heeft iemand enig idee op welke Spaanse afgang dit lied doelt?
Dan maar elders mijn iconografisch licht opgestoken, in Dordrecht om precies te zijn. Daar is in het Dordrechts Museum sinds februari van dit jaar de inmiddels veelgeprezen tentoonstelling ‘Griekse Goden en Helden in de tijd van Rubens en Rembrandt’ (zou eerst tot en met 6 mei 2001 duren, maar is nu verlengd tot en met 20 mei 2001). U kunt er een virtueel kijkje nemen via: (http://www.museum.dordt.nl/griekse_goden/home.htm) en elke dag een ander schilderij bekijken. De schilderijen van de vorige dag(en) blijven beschikbaar, dus tegen het sluiten van de tentoonstelling kun je zo’n beetje ‘alles’ op je scherm zien.
Bij die tentoonstelling hoort een pracht van een catalogus, die geheel in stijl van de tentoonstelling van een Rubensiaanse proportie is, zodat de vele kleurenafbeeldingen heel goed bekijkbaar zijn. De kwalificatie ‘een lust voor het oog’ is hier absoluut op zijn plaats aangezien de Griekse goden en godinnen uitbundig naakt geschilderd zijn.
Kunsthistorisch ben ik een leek. Hoewel geen paleograaf of codicoloog heb ik voldoende Middelnederlandse handschriften gezien en in handen gehad om ze als zodanig te herkennen. Want daar gaat het om: zien wat significante overeenkomsten en verschillen zijn. Met teksten weet ik daar wel raad mee, maar plaatjes is een heel ander paar manchetten. Ik realiseer mij dus heel goed dat ik mij in wat hierna komt op glad ijs begeef, maar – dichtte de Middelnederlandse vertaler van de Graalqueeste – ‘Daert glat es, moet men gliden, ende some tijt met pinen staen!’
Na de catalogus een aantal keren aandachtig te hebben doorgebladerd vond ik dat de stijl van het Aefgen-plaatje sterk afweek van de bulk van het schilderwerk. Eigenlijk leek het nergens op, totdat ik stuitte op de schilder Lambert Sustris. Nooit van gehoord… Volgens de begeleidende tekst van mevrouw Angela Tamvaki werd deze schilder ergens tussen 1510 en 1515 geboren te Amsterdam en stierf hij na 1560 vermoedelijk te Venetie. Zijn werk – 5 schilderijen – is als ik het goed begrijp onder buitenlands mecenaat tot stand gekomen, en bewaard gebleven in de Franse Fugger-collectie.
In die Dordtse catalogus staan afbeeldingen van twee schilderijen van Sustris die mijns lekenoogs inziens tezamen als twee druppels water lijken op het schilderij in het Album Giblant. Als ik het goed zie, is de Venus van Giblant samengesteld uit deze twee schilderijen. De schilder heeft ze als het ware verbouwd tot ‘e’en nieuw schilderij, en is daarbij naar ik vermoed nog creatief te werk gegaan ook.
Zie hier zijn de twee schilderijen die ik houd voor de directe inspiratiebronnnen van de schilder van de Venus van Giblant. Schilderij 1 hangt in het Rijksmuseum te Amsterdam. Het meet 116 bij 186 cm en is getiteld ‘Aphrodite’.
[Afbeelding 2: zie de webversie van dit artikel:
http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2001/04/010433.html]
Sustris schilderde dit ‘portret’ te Augsburg, waar hij na een Italiaanse periode vanaf ca. 1548 verbleef.
Uit 1544 dateert het hieronder staande portret van de op dat moment 17-jarige Barbara Kressin, van wie wij verder niets weten. Wat mij opvalt is dat de haardracht van beide vrouwen overeenkomt, maar dat zal wel niet belangrijk zijn. Aangezien ik mij toch ver buiten de grenzen van mijn competentie begeef, durf ik het zelfs voor mogelijk te houden dat het om een en dezelfde vrouw gaat. Eerst als meisje en later als vrouw geschilderd.
[Afbeelding 3: zie de webversie van dit artikel:
http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2001/04/010433.html]
Schilderij 2 hangt in het Louvre, het wordt gedateerd ca. 1548-1552, en meet 134 bij 184 cm. Het schilderij is een mengeling van Italiaanse en noordelijke invloeden.
[Afbeelding 4: zie de webversie van dit artikel:
http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2001/04/010433.html]
Stel nu eens het geval dat ik heel misschien gelijk heb, dat de schilder van de Venus van Giblant een kleine vijftig jaar later zich inderdaad heeft laten inspireren door de schilderijen van Lambert Sustris, dan moet die schilder behoorlijk erudiet geweest zijn. Hoe en waar zou hij kennis van die schilderijen hebben kunnen nemen?! Feit is dat er liederen in het album staan, waarin gesproken wordt over verre reizen. Feit is dat het artistiek gehalte van de liedteksten in het album ver boven het landelijk gemiddelde ligt. Feit is dat er Franse liederen in het album staan. Hoe bijzonder of afgezaagd die liederen zijn, kan ik niet nagaan bij gebrek aan een Repertorium van het Franse lied tot 1600.
Literatuuropgave:
- Peter Schoon en Sander Paarlberg (eindredacteuren), ‘Griekse Goden en Helden in de tijd van Rubens en Rembrandt’. Athene-Dordrecht 2001.
- http://www.meertens.knaw.nl/projecten/index.html (Repertorium van het Nederlandse lied tot 1600).
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 20 Apr 2001 12:49:12 +0200
From: P.A. Coppen <P.A.Coppen@let.kun.nl>
Subject: Col: 0104.34: Linguistisch Miniatuurtje LXXIX: Linguistische Romantici
========================================================
Linguistisch Miniatuurtje LXXIX: Linguistische Romantici
========================================================
De taalwetenschap kent vele disciplines, maar hun beoefenaren komen in een opzicht overeen: ze zien iets in de taalverschijnselen dat anderen niet waarnemen. De syntacticus ziet allerlei onzichtbare afleidingen in de zinnen die mensen produceren, en de hedendaagse fonoloog is in staat om achter elk klankverschijnsel een veldslag van elkaar beconcurrerende beperkingen te schetsen waar de uiteindelijke uitspraak als een glorieuze winnaar uit tevoorschijn komt. De pragmaticus reconstrueert de verborgen agenda in onze dialogen, en de psycholinguist speculeert over de ongrijpbare mechanismen die ten grondslag liggen aan onze taalverwerking.
Zo bezien is iedere taalwetenschapper in zijn hart een romanticus. Zelfs de kwantitatieve linguist, die de statistische eigenschappen van de taalverschijnselen zelf bestudeert, is nog gefascineerd door de regelmatigheden in de chaos. Alleen de overtuiging dat er achter de kale verschijnselen iets minder banaals schuilt dat onze aandacht verdient, houdt de taalwetenschapper op de been.
Een mooi voorbeeld hiervan mocht ik afgelopen zaterdag ervaren toen ik op de radio een discussieprogramma hoorde over de noodzaak tot hervormingen in de landbouw naar aanleiding van de MKZ-crisis. Op een gegeven moment produceerde een kamerlid van Groen Links de volgende uiting: ‘De mogelijkheden tot hervorming worden steeds […] voorbij laten gaan’. Nou transcribeer ik tussen het woord ‘steeds’ en ‘voorbij’ een pauze, maar dat is ongetwijfeld overdreven. Voor een leek zal er nauwelijks een hapering waarneembaar zijn geweest. Het moet de taalkundige romanticus in mij zijn geweest die hier een micropauze meende waar te nemen waarin het kamerlid zich realiseerde dat de zin die zij begon, niet voortgezet kon worden met een constructie ‘voorbij laten gaan’.
Misschien moet je ook wel een computerlinguist zijn, of althans ooit een recursief computerprogramma hebben geschreven, om je een voorstelling te kunnen maken van de vertwijfelde razernij waarmee een computationeel systeem op zo’n moment andere beslissingsmomenten uit zijn geheugen probeert op te diepen en na te rekenen. En de diepe onmacht die blijkt uit het ten einde raad dan maar uiten van een ongrammaticale zin, wie anders dan een doorgewinterd linguist zou die kunnen schetsen?
Maar is het natuurlijk een prachtig voorbeeld, waar linguisten uit velerlei disciplines van zullen smullen. De syntacticus zal zich afvragen wat een succesvol vervolg van die zin op het gewraakte moment in de weg staat. En de psycholinguist moet zich het hoofd breken over wat dit voorbeeld ons kan leren over het taalproductiemechanisme.
Hoewel ik geen psycholinguist ben, raak ik door die laatste vraagstelling wel enigszins gefascineerd. Wat vertelt ons die hapering eigenlijk? Op het moment dat de politica stopt na het woord ‘steeds’, is er iets in haar systeem dat zich realiseert dat zij geen lijdende vorm kan maken van de constructie ‘voorbij laten gaan’. Dat is wel noodzakelijk, omdat ze ergens in de zin het hulpwerkwoord ‘worden’ heeft gebruikt.
Hieruit kunnen we een aantal conclusies trekken, die overigens in de psycholinguistiek al lang bekend zijn, dus opzienbarend is het allemaal niet echt, het betreft alleen een mooi voorbeeld. Het meest in het oog springt de vaststelling dat de taaluiting “on the fly” wordt geconstrueerd. We weten blijkbaar niet hoe een zin moet aflopen als we al halverwege zijn. Ons productiesysteem bestaat in elk geval uit een generatortje dat de zin maakt, en een soort taaldouane die controleert of de uiting door mag. In dit geval signaleert de douane een onmogelijkheid (passief van ‘voorbij laten gaan’), stuurt ‘m terug voor een alternatief, en wordt dan ook nog eens overruled door een hoger belang (“Het moet af!”) die de constructie alsnog laat passeren. Dat zijn dus minstens drie systemen.
Maar er is meer. Blijkbaar is de lexicale keuze voor de constructie ‘voorbij laten gaan’ al gemaakt v’o’ordat de beslissing is genomen om de zin in de lijdende vorm te zetten. Als die keuze later gemaakt zou zijn, had de beperking dat ‘voorbij laten gaan’ geen lijdende vorm heeft, al tot een andere woordkeus moeten dwingen. In feite had die keuze best pas op het moment van de pauze gemaakt kunnen worden. De zin had kunnen vervolgen met ‘onbenut gelaten’ of ‘ongebruikt gelaten’, of desnoods ‘veronachtzaamd’ of ‘genegeerd’. Allemaal ruwweg dezelfde semantische inhoud, dus als op het punt van de pauze alleen de betekenis van de uiting vast zou hebben gestaan, en niet de feitelijke woordkeus, had het allemaal nog best goed kunnen komen.
Als de beslissing over de lexicale invulling niet genomen is terwijl de syntactische vorm (de lijdende vorm) vast stond, is dan de syntactische vorm gekozen toen de lexicale invulling al bekend was? Ook dat lijkt vreemd, want dan had de lijdende vorm niet mogen worden gekozen omdat woordkeuze ‘voorbij laten gaan’ dat niet toestaat.
De enige conclusie kan zijn dat woordkeus en syntactische vormgeving onafhankelijk van elkaar geopereerd hebben en pas op het moment van de micropauze tot een conflict hebben geleid. In dit geval gaven beide systemen niet toe. De syntaxis had alleen op zijn schreden terug kunnen keren door een herstelconstructie: de zin opnieuw beginnen. En de lexicale invulling had zoals net al geconstateerd best nog andere keuzes kunnen maken. Deze wedstrijd kende echter een zeldzame remise, met als resultaat dat het vervolg van de zin eigenlijk niet past op het begin.
Ondertussen realiseer ik me natuurlijk best dat deze hele beschouwing staat of valt met de realiteit van die waargenomen micropauze. Maar zelfs als die niet fysiek gemeten kan worden: was het dan misschien MIJN hapering die ik daar waarnam? En hoe reeel is die waarneming dan?
Peter-Arno Coppen
-Einde-------------------- Neder-L, no. 0104.b --------------------------
-Begin-------------------- Neder-L, no. 0104.c --------------------------
(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-Neder-L-bericht, no. 0104.35=-=
NEDERLANDSE TAALKUNDE, jaargang 6, nummer 1, april 2001.
ISSN 1384-5845.
Door: Corrie de Haan, Opleiding Nederlands, UL.
Leiden, april 2001.
- Hans Broekhuis.
Hoeveel syntaxis zit er in het lexicon? Blz. 3-21.
(In de generatieve grammatica werden lexicon en syntaxis als strikt gescheiden modules gezien tot de introductie van het minimalistische programma, waarin werd aangenomen dat lexicale elementen formele kenmerken bevatten die gezien kunnen worden als instructies aan de syntaxis. Op grond hiervan kan worden aangenomen dat het computationele systeem (= de syntaxis) deel uitmaakt van de Universele Grammatica. Broekhuis betoogt in zijn artikel dat deze recente theorie zekere tekortkomingen heeft en stelt een alternatief voor. In zijn optimaliteitstheorie blijft echter de hypothese overeind dat het computationele systeem onderdeel is van de Universele Grammatica.) - Ina C. Schermer-Vermeer.
Grammatica, lexicon en de dubbel-objectsconstructie in het Nederlands en het Engels. Blz. 22-37.
(Schermer-Vermeer gaat in op de vraag in hoeverre de betekenis van lexicale elementen bepalend is voor hun optreden in bepaalde syntactische patronen. Ze kijkt daarbij specifiek naar de werkwoorden die voor kunnen komen in een dubbelobjectsconstructie (DOC) en maakt daarbij een vergelijking tussen het Nederlands en het Engels. Wat blijkt is dat het afhankelijk is van de betekenis of een werkwoord gebruikt kan worden in een DOC.) - Jan Koster.
Links en rechts van het werkwoord. Blz. 38-53.
(Koster geeft een nieuwe verklaring voor het verschijnsel spiegelbeeldsymmetrie dat we kunnen observeren bij een reeks PP’s ten opzichte van het werkwoord.) - Wim Klooster.
Geen. Over plaatsing, negatie en focus. Blz. 54-84.
(Klooster bespreekt in dit artikel twee kwesties waarin het woord ‘geen’ een belangrijke rol speelt: ambigue zinnen met ‘geen'(voorbeeld: ik prob’e’er geen opties te verzilveren) waarin ‘geen’ zowel een groot als een klein bereik kan hebben, en combinaties van voorzetsels en constituenten met ‘geen’ die in het ene geval wel mogelijk zijn (voorbeeld: met geen pen) en in het andere geval niet (voorbeeld: *met geen suiker).) - Boekbeoordelingen, blz. 85-88:
. <Door: Reinier Salverda:> Hans den Besten, Els Scheffers & Jan Luif (red.). Samengevoegde woorden. Voor Wim Klooster bij zijn afscheid als hoogleraar. Universiteit van Amsterdam/Leerstoelgroep Nederlandse Taalkunde, Amsterdam, 2000.
(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-Neder-L-bericht, no. 0104.36=-=
ONZE TAAL, jaargang 70, nummer 2/3, februari/maart 2001.
ISSN 0165-7828.
Door: Jac Aarts, Hogeschool Larenstein, m.m.v. Jacques Bennis
Arnhem, april 2001.
- Marinel Gerritsen en Frank Jansen.
Teloorgang of survival? De taalkenmerken die het lot van Engelse leenwoorden bepalen. Blz. 40-42.
(Uit lexicografisch onderzoek blijkt dat de helft tot driekwart van de Engelse leenwoorden vanzelf verdwijnt. Er zijn vijf “talige” factoren die het (gebrek aan) succes van Engelse leenwoorden bepalen:- woordsoort (zelfstandige naamwoorden en werkwoorden hebben een grotere overlevingskans dan bijvoeglijke naamwoorden);
- concreetheid (leenwoorden met een concrete betekenis verdwijnen minder dan die met een abstracte);
- uitspreekbaarheid (Engelse woorden die zich gemakkelijk laten inpassen in het Nederlandse klankensysteem hebben een grotere overlevingskans);
- lengte (het Engelse woord verdwijnt minder als het Nederlandse equivalent minstens een lettergreep langer is);
- gelijkenis (als naast het leenwoord een Nederlands woord voorkomt dat er sterk op lijkt, verdwijnt het eerder).
Uit een experiment met 92 mavo- en vbo-scholieren blijkt dat driekwart kiest voor het Nederlandse alternatief, omdat ze dat gemakkelijker vinden, begrijpelijker voor de toehoorder en minder “kakkerig”. Leerlingen die de betekenis van een Engels leenwoord niet kennen, gebruiker dat vaker dan degenen die de betekenis wel kennen. Zij die de Engelse leenwoorden op zijn Nederlands uitspreken, gebruiken die vaker dan degenen die dergelijke woorden op zijn Engels uitspreken. De conclusie is verrassend: leer kinderen de juiste uitspraak en betekenis van Engelse leenwoorden en ze zullen die woorden minder gebruiken.)
- Ewoud Sanders.
De leugen regeert. Blz. 46.
(De beruchte uitspraak van koningin Beatrix “de leugen regeert” gaat terug op een Volkskrant-column van Hugo Brandt Corstius (pseudoniem: Maaike Helder) uit 1996, waarin de zin “Koning Leugen regeert Nederland”. De column had overigens betrekking op minister Van Mierlo die op aandrang van Beatrix de ambassadeur in Zuid-Afrika overplaatste. Reden: de man hokte. In 2000 was deze uitdrukking al ruim driehonderdmaal te vinden in digitale bronnen.) - Taaladviesdienst.
Vraag en antwoord. Blz. 47.
(Vier kwesties staan bij deze aflevering centraal:- Kun je sieraden “aantrekken”?
- Waarom krijgt het woord “ruggespraak” geen tussen-n?
- Hoeveel streepjes komen er in “oud(-)president(-)directeur”?
- Bestaan er regels voor het hoofdlettergebruik bij eenheden?)
- Peter Burger.
Blunderende ontdekkingsreizigers. Etymologische broodjes-aap. Blz. 48-49.
(Hoe komt het Mexicaanse schiereiland Yucatan aan zijn naam? De Spaanse veroveraars vroegen een plaatselijke bewoner naar de naam. Deze antwoordde “Tectatan” (ik weet het niet), hetgeen verbasterd werd tot: Yucatan. Van dit soort verhalen zijn er zoveel in omloop (over kangoeroes, lama’s) dat de gedachte aan evenveel broodjes-aap zich opdringt. Van sommige voorbeelden is dit inmiddels aangetoond.) - Jan Erik Grezel.
“Taalvaardigheid kun je slechts marginaal beinvloeden”. Interview met hoogleraar retorica Antoine Braet. Blz. 50-52.
(Pas benoemd tot bijzonder hoogleraar geschiedenis van de retorica in Amsterdam: Antoine Braet, bij leraren Nederlands onder andere bekend van zijn havo-schoolboek “Taaldaden” en van zijn lidmaatschap van de adviescommissie literatuuronderwijs. Braet vindt dat leerlingen altijd gevraagd moet worden het verband tussen de alinea’s van een tekst aan te geven. Daardoor krijgen ze greep op de tekst, zodat ze een goede samenvatting kunnen maken. Volgens hem is er in de tweede fase van het middelbaar onderwijs enerzijds sprake van niveauverlaging (zelfs een tekst van Kousbroek is al te moeilijk), anderzijds moeten de leerlingen wel in staat zijn van een tekst een argumentatie-analyse maken, hetgeen zeker voor havo-leerlingen “te ver doorgeschoten” is. Uit een door hem gedaan onderzoekje bleek dat studenten die geleerd hadden betogende opstellen te schrijven, beter waren in het schrijven van scripties dan degenen die op school gestimuleerd werden verhalen te schrijven. Overigens denkt hij dat taalvaardigheid slechts marginaal te beinvloeden is, maar je moet wel doen wat je kunt. “Als ik letterkunde gaf, dan had ik wat te vertellen. maar als docent taalvaardigheid was ik absoluut niet beter dan iemand van de straat.” Verwacht niet te veel van het nut van taalvaardigheidsonderwijs.” Een lijst van Braets publicaties is op de webzijde van Onze Taal (www.onzetaal.nl/2001/02/braet.html) te vinden.) - Ren’e Appel.
Zet neer, dat woord! Blz. 53.
(Van Dale geeft voor “neerzetten” “ergens plaatsen”, maar gelet op merkwaardig hedendaagse gebruik is vooral de tweede betekenis (‘maken’, ‘realiseren’) van belang: “een toets aanbrengen” (in de schilderkunst), “op overtuigende wijze spelen’, “een mooie tijd neerzetten” (sport) en “noteren” of “opschrijven”. Zo’n gebruik van modewoorden is geen taalverarming (de oorspronkelijke benamingen blijven immers bestaan) maar wel een vorm van vervlakking van taalgebruik.) - Willem van Thiel.
Mannentaal en vrouwtjestaal. Vervrouwelijkende verkleinwoorden. Blz. 54-55.
(Verkleinwoorden duiden soms gewoon iets kleins aan (“een fietsje voor mijn dochtertje”), zijn soms ironisch bedoeld (“dat ambtenaartje”) of zijn de enige vorm (“nachtkastje”, want een “nachtkast” bestaat niet). Maar er is meer. Vrouwen gebruiken vaker verkleinwoorden dan mannen. Vaak gaat het om zaken waarmee ze emotioneel iets hebben (“gordijntjes”) of om kleren (“truitje”, “bloesje”, “slipje”). Zaken waar mensen doorgaans weinig mee hebben zullen niet met een verkleinwoord worden aangeduid (“stofzuigerzakje”, “wc-brilletje”). Een man zal nooit voor zichzelf een pakje of een truitje kopen, en hij gaat evenmin met zijn autootje naar zijn werk. Als ze verkleinwoorden gebruiken, duiden ze daar heel vaak vrouwen mee aan (“collegaatje”). Dit art. is een verkorte weergave van Van Thiels doctoraalscriptie “Verkleinwoord en gender”; wie een exemplaar daarvan wil hebben kan contact opnemen met de redactie van Onze Taal.) - Hans Heestermans.
Padoog. Blz. 55. Vergeten woorden.
(Een door de wind, regen of hagel veroorzaakt gezwelletje op het oog wordt in West-Brabant een “padoog” genoemd. Dit zou berusten op het volksgeloof dat het vocht dat een pad uitscheidt, schadelijk is voor het oog.) - J. IJff.
Randvoorwaarden en de wet van behoud van ellende. Blz. 56-57.
(In 1970 bedacht IJff het woord “rand-voorwaarde” . Dit eigenlijk aan de wiskunde ontleende woord verscheen in de ruimere betekenis voor het eerst in de grote Van Dale van 1984. In het Duits bestaat het woord “Randbedingung” in dezelfde betekenis. Ook claimt hij het auteursrecht van de uitdrukking “de wet van behoud van ellende”.) - T. Hoevers.
Een miljard of een biljoen? Blz. 57.
(Wat in Europa een miljard is, is in Amerika een biljoen. Ons biljoen is gelijk aan het Amerikaanse triljoen, enzovoorts. Het Europese getalsysteem is logischer en zou internationaal moeten worden ingevoerd.) - Wilfried Vandaele.
Weg met dialect op TV. De toegankelijkheid van Nederlandstalige coproducties. Blz. 58-59.
(Nederlandse en Vlaamse TV-producenten spannen zich maar weinig in om hun taalgebruik aanvaardbaar en begrijpelijk te houden voor het buurland. Dat is wellicht de reden waarom producties het in het land van herkomst goed doen maar in het buurland niet. Ook in Vlaanderen zelf wordt vaak onvoldoende rekening gehouden met het feit dat niet iedereen het overheersende – en dus niet ondertitelde – Antwerps-Brabants verstaat, terwijl omgekeerd het West-Vlaams wel ondertiteld wordt. Ondertiteling gebeurt ook in Nederland, als de Vlaamse productie niet in het Standaardnederlands is. Omgekeerd evenzo. Taal is een communicatiemiddel. Wanneer de doelgroep (taal)grensoverschrijdend is, is het Standaardnederlands de enig juiste taal.) - Geert Vanhecke.
Irritante tussentaal. Blz. 60.
(Als Vlamingen geen dialect gebruiken, spreken ze steeds vaker verkavelings-Vlaams. Dit is geen dialect en ook geen standaardtaal, maar een tussentaaltje. Het meest schuldig aan de verbreiding hiervan zijn radio en TV. Wie in Vlaanderen goed Nederlands spreekt, krijgt ten onrechte nog al eens te horen dat hij of zij zich schaamt een Vlaming te zijn. Nederlanders en Vlamingen moeten meer samenwerken; hun beider officiele taal is het Nederlands.) - Luc Saver.
Waalse onwil? Blz. 60-61.
(Bij het trekken van de taalgrens in 1962 is in Belgie voor een aantal gemeenten een apart taalregime gaan gelden: de zogenaamde faciliteiten. Dat wil zeggen dat iedereen die in een faciliteitengemeente woont het recht heeft met officiele instanties in de eigen taal te communiceren en recht heeft op onderwijs in de eigen taal. De praktijk is niet altijd in overeenstemming met de wet. Met name de Walen zijn vaak onwillig recht te doen aan hun Nederlandstalige gemeentenaren.) - Bestuur Genootschap Onze Taal.
Taalkring kamerleden. Blz. 61.
(Een aantal kamerleden heeft er blijk van gegeven onze taal een warm hart toe te dragen. Dit kwam onder meer tot uiting in het debat over de vraag of de positie van het Nederlands grondwettelijk moet worden geregeld en over de marginalisering van het Nederlands in een eenwordend Europa. Zij zijn door het bestuur uitgenodigd toe te treden tot de Onze Taal-kring van taalbehartigers. Elf kamerleden hebben de uitnodiging aanvaard: Belinfante, Van de Camp, Cornielje, Dittrich, Van der Hoeven, Kamp, Middelkoop, Van Nieuwenhoven, Te Veldhuis, Verhagen en Visser-Van Doorn.) - Bronistaw Geremek.
Ook het Pools blijft bestaan. Een zonnige toekomst voor nationale talen. Blz. 62-63.
(In de Middeleeuwen was het Latijn de taal waarin wetenschappers uit alle landen met elkaar communiceerden. Tegenwoordig is dat het Engels, al is dat meestal niet het levende Engels van de ‘native speakers’. Als internationaal communicatiemiddel voldoet het uitstekend. Dat ’technische’ Engels bedreigt de nationale talen allerminst, maar de nationale overheden hebben wel de plicht de eigen taal te beschermen en haar burgers in die taal de toegang te garanderen tot alles wat zij nodig hebben om in het openbare leven te kunnen functioneren. De toekomstvisie van de auteur, die oud-minister van buitenlandse zaken van Polen is: Europa integreert, overal gelden dezelfde douanevoorschriften, de grenzen verdwijnen, er wordt een uniforme technische taal gebruikt, maar de Europese Unie zal niet een Europese staat worden: het zal een verbond van naties blijven die hun eigen talen zullen behouden.) - Redactie Onze Taal.
Tamtam (Taalberichten). Blz. 65.
(Drie berichten:- Europees jaar van de talen
(De Europese Unie en de Raad van Europa hebben 2001 uitgeroepen tot het “Europees Jaar van de Talen” met als doel een brede talenkennis onder de Europese burgers te stimuleren. In Nederland is het project opgedragen aan een Nationaal Comite onder voorzitterschap van Aad Nuis.) - Gemeenten vallen over straatnamen
(Er wordt veel gebouwd en dus moeten er veel nieuwe straatnamen verzonnen worden. Straatnamen genoemd naar personen zijn vaak lastig te spellen (Tsjaikowski? Tsjaikowsky?). Soms sneuvelen voorstellen omdat de te vernoemen personen onacceptabel zijn of nog niet lang genoeg overleden.) - Problemen bij beltaxi door dialect
Toen het vervoer van ouderen en gehandicapten in Heerlen en Kerkrade in handen kwam van een Tilburgs bedrijf, ontstonden er problemen doordat de telefonistes de dialectsprekende klanten niet konden verstaan. Het bedrijf heeft nu tijdelijk vier Limburgers aangenomen. Tijdelijk, want het bedrijf wil mensen in het Nederlands te woord blijven staan.)
- Europees jaar van de talen
- Nicoline van der Sijs.
“Middelgrote stervormige bloemkroon”. De herkomst van wetenschappelijke plantennamen. Blz. 66-67.
(Elke plant heeft een wetenschappelijke naam volgens een systeem dat in 1753 werd ingevoerd door Linnaeus. Over de herkomst van wetenschappelijke namen is veel minder geschreven dan over die van de volksnamen. Het “Verklarend woordenboek van wetenschappelijke plantennamen” van C.A. Backer uit 1936 geeft voor ongeveer 22.500 namen van Nederlandse en Indonesische bloemplanten en varens de betekenis, afleiding en uitspraak. Wetenschappelijke namen hebben vaak dezelfde benoemingsmotieven als de volksnamen, zoals de groeiplaats, de bloeitijd, bloeiduur, de kleur of de geneeskrachtige werking.) - Riemer Reinsma.
Nes. Blz. 67. Geschiedenis op straat.
(De bekendste Nes is de straat evenwijdig aan en op korte afstand van het Rokin in Amsterdam. De naam duidt op moerassig land. Daaraan herinnert het in die straat gevestigde theater De Brakke Grond. Of “nes” met “nat” te maken heeft, is onzeker. Het kan ook een ablaut zijn van “neus”: een neusvormig stuk land (Terneuzen). In Zeeland en Zuid-Holland komt ook de vorm “nis” voor (Scherpenisse, Spijkenisse).) - Marc van Oostendorp
Zuid-Nederlandse vogelnamen. Blz. 68. Het proefschrift van … Jos Swanenberg.
(De ‘Turdus viscivorus’ heeft in het Standaardnederlands slechts ‘e’en naam: grote lijster. In Brabant zijn vele namen in omloop: Franse lijster, rode lijster, kraker, sjachelaar. Uit deze overvloed aan dialectnamen valt veel te leren over de manier waarop mensen naar hun omgeving kijken en de wereld om zich heen in categorieen indelen. In deze volksnamen zit al dezelfde kennis die biologen met wetenschappelijk onderzoek hebben aangetoond: dat al die vogels familie van elkaar zijn. Jos Swaneberg, redacteur van het Woordenboek van de Brabantse dialecten, schreef er onder de titel “Lexicale variatie cognitief-semantisch benaderd. Over het benoemen van vogels in Zuid-Nederlandse dialecten” een proefschrift over (KUN). De studie van vogelnamen geeft niet alleen een kijkje in de werking van de menselijke geest, maar ook in die van de geschiedenis van onze taal.) - Raymond No”e.
Inzicht. Blz. 69-71.
(Deze rubriek licht u in over nieuwe boeken, congressen, lezingen e.d. in taalkundig Nederland. In deze aflevering korte signalementen van: 15 boeken, 1 cd-rom, 1 mededeling en 2 tijdschriften:- H. Scholtmeijer, “Woordenboek van de Overijsselse dialecten. Aflevering 1: Het huis-A”
- Maarten ’t Hart, “’t Buurts. Het niet meer gesproken dialect van Aalsmeer in woorden en uitdrukkingen”
- J.J. van Spa, “De dialecten van Groot-IJsselmuiden. Klank- en vormleer”
- Henk Tetteroo, “Kreen en gruizig. Over de streektaal van Delfland”
- Anneke de Vries, “Wie kijft die blijft. Vrouwen in bijbelvertalingen” (verslag van een onderzoek naar de vraag in hoeverre in het recente verleden de vertalers van een aantal oudtestamentische teksten daaraan man-vrouw-stereotypen hebben meegegeven)
- L.J.M. van Bogaert, “Nederlands logopedisch lexicon”
- Henk Blok en Herman ter Stege, “Nederlandse vogelnamen en hun betekenis”
- Leonard Beuger, “De Vrije VanDalen. Zeer veel verklarend zakwoordenboek van het antroposofisch jargon. Vraagbaak voor de onschuldige Vrije School-ouder”
- Willem Hendrikx, “Schrijven voor het beeldscherm, internet, intranet, helpsystemen” (uitgebreide herdruk)
- Hans Bennis, “Syntaxis van het Nederlands. 11 hoofdstukken van de zin” (met oefeningen op cd-rom)
- Corriejanne Timmers, “Faxen faxte gefaxt. De juiste spelling van ruim 1500 oorspronkelijk vreemde werkwoorden” (gewijzigde herdruk)
- Henk Kok, “Funerair lexicon. Encyclopedisch woordenboek over de dood”
- “Wie komt daar aan op die olifant?”(Nicoline van der Sijs heeft in hedendaags Nederlands een heruitgave bezorgd van het eerste bekende taalgidsje voor Nederlandse reizigers in het buitenland dat in 1527 in acht talen geschreven werd door No”el van Berlaimont, alsmede van de aanvulling daarop (met name Maleis) van Frederik de Houtman uit het begin van de 17e eeuw)
- M.A. van den Broek, “Alcoholisch spreekwoordenboek” (ca. 1400 zegswijzen over drank en drinken)
- Ton van den Boon, “Taal van het jaar nul. Kroniek van het Nederlands in 2000”
- TaalAssistent (in plaats van de losbladige “Taalbaak”, dat ook op cd-rom verscheen, is er nu een cd-rom, “Taalassistent” geheten, met daarop de inhoud van “Taalbaak” plus een correspondentiehulp. De cd-rom wordt aangevuld met een serie praktijkgerichte boekjes, onder de naam “TaalAnker”, die elk een bepaald onderwerp uitspitten)
- Op internet (http://home.hccnet.nl/jb.glasbergen) is een lijst te raadplegen van oude Nederlandse beroepsnamen. Aanvullingen en opmerkingen zijn zeer welkom.
- Volgens Van Dale (nieuw taaladviestijdschrift, dat de opvolger is van de “Van Dale Taalbrief”)
Tijdschrift: - “De Vlaamse Taal”, kwartaaltijdschrift, red.: Charles Vanderhaegen. Het richt zich “tot alle Vlaamse taalgebruikers, van De Panne tot Maaseik, die door een jarenlange hetze tegen alles wat Vlaams is, meestal niet eens meer weten dat er een Vlaamse taal bestaat”. Vanderhaegen heeft als doel het ontwikkelen van een standaardtaal voor Vlaanderen, met een eigen spelling, een eigen grammatica en syntaxis.
(18)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-Neder-L-bericht, no. 0104.37=-=
TABU, Bulletin voor Taalwetenschap, jaargang 30, nummer 3-4, 2000.
ISSN 0165-9200.
Door: Ton van der Wouden, NWO/Nederlands RUG, ATW RUL, UiL/OTS UU.
Oegstgeest, 23 april 2001.
- Helen de Hoop.
Otje en scrambling in het Nederlands. Blz. 97-112.
(“In het Nederlands tref je in zinnen het direct object soms voor soms achter een adverbium aan. Dit fenomeen heet ‘scrambling’.” De Hoop geeft een analyse in termen van de Optimaliteistheorie (OT) en illustreert de mogelijkheden en onmogelijkheden met voorbeelden uit Otje van Annie M.G. Schmidt.) - Jack Hoeksema.
Verplichte topicalisatie van kale enkelvouden: de “feit is dat”-constructie. Blz. 113-142.
(Over zinnen als “Of het nu hierdoor komt of niet, feit is dat zijn praktijken steeds absurder worden.” Deze constructie blijkt de volgende opvallende eigenschappen te hebben: ze “is beperkt tot predikatieve nomina, in hoofdzinnen, zonder ontkenning of helpwoorden, en drukt vaak een tegenstellend verband uit.” Bovendien: “De groep van nomina die meedoen aan deze constructie heeft zich in de loop van de 20e eeuw sterk uitgebreid”, met een voorkeur voor kranten en tijdschriften. Onbeantwoord blijft de vraag “in hoeverre de hier besproken constructie een uitzondering vormt binnen de algemene theorievorming over kale nomina”. Een probleem voor iedere mogelijke analyse is “dat oudere stadia van het Nedrlands geen ‘feit is dat’-constructie kenden hoewel ze in alle overige relevante opzichten vergelijkbaar met het huidige Nederlands zijn.”) - Ron van Zonneveld en Roelien Bastiaanse.
Frasale recursie: de syntaxis van de gelaagde VP. Blz. 143-62.
(De auteurs adopteren de theorie van Larson, in gewijzigde vorm overgenomen door Chomsky, dat VP’s in lagen (shells) zouden worden gegenereerd, zo dat het hoofd V zijn projectie VP als complement neemt. Zij breiden deze theorie uit tot alle zinsdelen, en demonstreren de voordelen van zo’n radicale gelaagde XP-theorie.) - Jan-Wouter Zwart.
IKKE en de default-naamval: een reactie op Hoeksema. Blz. 175-182.
(Zwart gaat in tegen het voorstel van Hoeksema in het vorige nummer het persoonlijk voornaamwoord “ikke” te beschouwen als een ‘default’-vorm van de nominativus. Volgens Zwart gaat het veeleer om een nadruksvorm. In Engels is de nadruksvorm “me”, een schijnbare accusatiefvorm. Met Zwarts voorstel kan de klassieke veronderstelling gehandhaafd blijven dat nominatief (in ergatieve talen de absolutief) de universele ‘default’-naamval is.) - Rubriek: Nieuwe boeken. Blz. 183-188.
. <Door: Jack Hoeksema, blz. 183-185:> Frank van Eynde, Ineke Schuurman, en Ness Schelkens. Computational Linguistics in the Netherlands 1998. Selected Papers from the Ninth CLIN Meeting. Amsterdam/Atlanta, Rodopi, 2000.
. <Door: Jack Hoeksema, blz. 186-188:> Jo Daan. Geschiedenis van de dialectgeografie in het Nederlandse taalgebied. Rondom Kloeke en het Dialectenbureau. Amsterdam, Koninklijke Nederlandse Akademie van wetenschappen, 2000.
(19)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-Neder-L-bericht, no. 0104.38=-=*-------------Redacteurs--tijdschriftenoverzicht--Neder-L-----------------* | Amsterdamer Beitraege Tanneke Schoonheim <schoonheim@inl.nl> | | de Achttiende Eeuw: Rudy Beernink <R.Beernink@slo.nl> | | de Boekenwereld: Marja Smolenaars <msmolenaars@compuserve.com> | | Cahiers voor een Lezer: Reinder Storm <Reinder.Storm@kb.nl> | | Driemaandelijkse Bladen: Harrie Scholtmeijer | | <Harrie.Scholtmeijer@meertens.knaw.nl> | | Gezelliana: Piet Couttenier <Piet.Couttenier@ufsia.ac.be> | | Gramma/TTT: Peter-Arno Coppen <P.A.Coppen@let.kun.nl> | | Leuvense Bijdragen: Hans Smessaert | | <Hans.Smessaert@arts.kuleuven.ac.be> | | Literatuur: Jose Rekers <jjrekers@hotmail.com> | | Literatuur Zonder Bea Ros <Bea@Zunneberg-Ros.nl> | | Leeftijd: | | Lust & Gratie: Fleur Speet <fspeet@hetnet.nl> | | Mededelingen Stichting Frank van Lamoen <f.v.lamoen@hccnet.nl> | | Jacob Campo Weyerman: | | Meesterwerk: Els Ruijsendaal <ruisdaal@cistron.nl> | | Millennium: ... Een nieuwe redacteur wordt gezocht ... | | Moer: Herman Giesbers <H.Giesbers@let.kun.nl> | | Over Multatuli: Reinder Storm <Reinder.Storm@kb.nl> | | Naamkunde: Tanneke Schoonheim <schoonheim@inl.nl> | | Nederlandse Letterkunde: Marja Geesink <marja.geesink@pica.nl> | | Nederlandse Taalkunde: Corry de Haan <c.de.haan@LET.leidenuniv.nl> | | Neerlandica Extra Muros: Olga van Marion <ovmarion@rullet.leidenuniv.nl>| | de Negentiende Eeuw: Jan Stroop <J.Stroop@hum.uva.nl> | | Ons Erfdeel: Jaap van Veen <JaapJvanVeen@cs.com> | | Ons Geestelijk Erf: Thom Mertens <thom.mertens@ufsia.ac.be> | | Onze Taal: Jac Aarts <j.aarts@chello.nl> | | de Parelduiker: Wieneke 't Hoen <Wieneke.t.Hoen@chi.knaw.nl> | | Queeste: ... Een nieuwe redacteur wordt gezocht ... | | Spiegel der Letteren: Betty van Wonderen | | <Betty=van=Wonderen@uba.uva.nl> | | Taal en Tongval: Roland de Bonth, <salemans@baserv.uci.kun.nl> | | Tabu: Ton van der Wouden <vdwouden@let.rug.nl> | | Tekst[blad]: Judith Mulder <tekst.en.uitleg@wxs.nl> | | TNTL: Dick Wortel <wortel@inl.nl> | | Tijdschrift voor ... Een nieuwe redacteur wordt gezocht ... | | Taalbeheersing | | Tydskrif vir Nederlands Jean Jordaan <rgo_anas@rgo.sun.ac.za> | | en Afrikaans: | | Vaktaal: Guido Leerdam <G.Leerdam@dienst.vu.nl> | | Verslagen KANTL: Edward Vanhoutte <evanhout@uia.ua.ac.be> | | Volkskundig Bulletin: Theo Meder <Theo.Meder@meertens.knaw.nl> | | Vonk: Rita Rymenans <rymenans@uia.ua.ac.be> | | Vooys: Marloes van Beersum | | <m.p.vanbeersum@students.let.uu.nl> | | de Zeventiende Eeuw: Ton Harmsen <harmsen@rullet.leidenuniv.nl> | *-------------------------------------------------------------------------*(20)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=*-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@baserv.uci.kun.nl, naar | | Willem.Kuiper@hum.uva.nl, naar Piet.Verkruijsse@hum.uva.nl (voor de | | evenementenagenda) of naar P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------**-Einde-------------------- Neder-L, no. 0104.c --------------------------*
Laat een reactie achter