| Subject: | Neder-L, no. 0310.a |
| From: | Ben Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Fri, 17 Oct 2003 03:32:12 +0100 |
| Content-Type: | text/plain |
********************* *-Twaalfde-jaargang-------- Neder-L, no. 0310.a -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0310.01: Evenementenagenda, met: | | - Tentoonstelling Indische foto's uit de collectie van| | Augusta de Wit, t/m zo 4 januari 2004 (Amsterdam) | | - Beurs van Kleine Uitgevers, zo 14 december 2003 | | (Amsterdam) | | - Tentoonstelling Peter van Lindonk, ma 20 oktober | | 2003 - vr 23 januari 2004 (Amsterdam) | | - Lezing Dik van der Meulen over Multatuli, zo 19 | | oktober 2003 (Amsterdam) | | - Lezing Martin Bril over de 'kwaliteit van het | | leven', wo 22 oktober 2003 (Amsterdam) | | - Jaarlijkse studiedag van de Stichting Gerard | | Walschap, za 15 november 2003 (Antwerpen) | | - Presentatie boek over (o.a.) de correspondentie van | | Wilhelm Spohr met Mimi Douwes Dekker, za 25 oktober | | 2003 (Berlijn) | | - Symposium 'Schaamte en schandaal? De grenzen van | | het schrijverschap' van de Jan Campert-Stichting, | | vr 31 oktober 2003 (Den Haag) | | - Lezing 'Een nieuw humanisme?' door Bas Heijne, | | RUG-Gastschrijver 2003, di 21 oktober 2003 | | (Groningen) | | - Opening seizoen Zingo Poetry Slam, vr 17 oktober | | 2003 (Nijmegen) | | (2) Vac: 0310.02: Vacature voor een coordinator voortgezet onderwijs | | bij het digitaliseringsprogramma Het Geheugen Van | | Nederland van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag | | (deadline: za 1 november 2003) | | (3) Vac: 0310.03: Vacature voor een redactiesecretaris/boekenredacteur | | bij Nexus te Tilburg (deadline: za 15 november 2003) | | (4) Rub: 0310.04: Hora est! Promotie Remco Sleiderink wo 15 oktober 2003| | te Leiden; promotie C.P.J. Janssen op wo 5 november | | 2003 te Nijmegen; promotie F. de Wet op ma 17 november| | 2003 te Nijmegen; promotie P.W. van Wissing op ma 24 | | november 2003 te Nijmegen | | (5) Web: 0310.05: Nieuws van de dbnl - 1 oktober 2003 | | (6) Web: 0310.06: Taalschrift oktober 2003 verschenen | | (7) Web: 0310.07: Digitale publicatie van correspondentie en | | tegencorrespondentie van Louis Paul Boon op | | www.booncentrum.be (incl. oproep aan bezitters van | | Boon-brieven) | | (8) Med: 0310.08: VIDI-subsidies voor Leidse onderzoekers Geert Warnar | | en Ton van der Wouden | | (9) Med: 0310.09: Herdenking Emmanuel de Bom op za 18 oktober 2003 te | | Kalmthout | |(10) Med: 0310.10: Lezingen rond thema 'Verschil bij een- en | | meertaligheid' op wo 5, 12 en 19 november 2003 bij | | het UPV van de VUB te Brussel | |(11) Med: 0310.11: Nieuwe deadline CTB Prijs voor Teksteditie | |(12) Med: 0310.12: Indiening CTB-projecten 2004 | |(13) Lit: 0310.13: Pas verschenen: Piet Verkruijsse. Plaatjes kijken. | | Twaalfde Bert van Selmlezing (gehouden op 2 september | | 2003). (Leiden, 2003) | |(14) Lit: 0310.14: Pas verschenen: "Verdammt sei, wem das nicht heilig | | ist!" Die Korrespondenz von Wilhelm Spohr mit Mimi | | Douwes Dekker und dem J.C.C. Bruns' Verlag in Minden. | | Hrsg. Jaap Grave / Rolf Lang. (Berlin, 2003) | |(15) Lit: 0310.15: Pas verschenen: Hier schijnt de zon - Schrijvers over | | Schoorl, Groet en Camperduin - Van Bernlef tot Reve. | | Samengesteld door Kees de Bakker. (Schoorl, 2003) | |(16) Sym: 0310.16: Colloquium 'Anarchisme en utopie in de literatuur | | rond 1900' op do 16 en vr 17 oktober 2003 te Berlijn | |(17) Sym: 0310.17: Studiedag Tekstgenese 'De geboorte van het vers' op | | wo 5 november 2003 te Antwerpen | |(18) Med: 0310.18: Open brief CTB aan Het Laatste Nieuws over | | Bibliotheek Het Laatste Nieuws | |(19) Col: 0310.19: NederNed 49: Schrijven voor het beeldscherm | |(20) Informatie over Neder-L | | | *------------------------- -----------17-oktober-2003-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 12 Sep 2003 22:57:45 +0200
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@planet.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031001.html
Subject: Rub: 0310.01: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
AMSTERDAM, Koninklijk Instituut voor de Tropen
Fototentoonstelling, t/m zondag 4 januari 2004.
- Indische foto’s uit de collectie van Augusta de Wit. De op Sumatra geboren schrijfster kwam op tienjarige leeftijd naar Nederland, maar bleef haar leven lang gefascineerd door het land van haar jeugd. Tijdens haar latere reizen naar Indie ontstond een indrukwekkende fotocollectie, waarvan de 60 mooiste foto’s geexposeerd worden.
AMSTERDAM, Paradiso, Weteringschans 6-8
Kleine uitgevers, zondag 14 december 2003, 13.00-17.00 uur.
- Op 14 december vindt de 26e editie van de Beurs van Kleine Uitgevers plaats. Nadere inlichtingen: http://www.paradiso.nl.
AMSTERDAM, Tentoonstellingszaal Universiteitsbibliotheek, Singel 425
Tentoonstelling Peter van Lindonk, maandag 20 oktober 2003 – vrijdag 23 januari 2004, ma.-vr. 13.00-17.00 uur (gesloten tussen 24 december en 5 januari).
- Peter van Lindonk maakt al 40 jaar boeken in opdracht van bedrijven. Voorjaar 2003 verwierf de UB Amsterdam het complete fonds van de jubilerende uitgeverij Van Lindonk Special Projects. 200 van de 700 bijzondere uitgaven zijn op de expositie te zien. Zie ook: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/09/030924.html.
AMSTERDAM, Openbare Bibliotheek, Prinsengracht 587, foyer begane grond
Lezing Dik van der Meulen over Multatuli, zondag 19 oktober 2003, 15.00 uur.
- In het kader van de Wetenweek spreekt Dik van der Meulen op zondag 19 oktober Dik van der Meulen over leven en werk van Eduard Douwes Dekker, Multatuli. Van der Meulen beschreef het leven van deze beroemde negentiende-eeuwse auteur in een lijvig boek dat vorig jaar verscheen. De lezing wordt gehouden in de Foyer en begint om 15.00 uur. Kaartjes zijn verkrijgbaar bij de Klantenservice van de Centrale Bibliotheek Prinsengracht 587. Kosten: EUR 5,- (stadspas EUR 4,-). Kaarten reserveren via +31 (0)20-52.30.701 of dir@oba.nl.
AMSTERDAM, Openbare Bibliotheek, Prinsengracht 587, foyer begane grond
Lezing Martin Bril over de ‘kwaliteit van het leven’, woensdag 22 oktober 2003, 19.00 uur.
- Martin Bril, bekend als columnist bij Het Parool en tegenwoordig De Volkskrant, houdt ter gelegenheid van de Wetenweek een lezing over de “kwaliteit van het leven”, het thema dit jaar van deze jaarlijks terugkerende manifestatie ter promotie van kennis en wetenschap. Martin Bril is ook de auteur van het boekje dat dit jaar verschijnt in het kader van de Wetenweek. De lezing wordt gehouden in de Foyer van de Centrale Bibliotheek Prinsengracht 587 op woensdag 22 oktober. Aanvang 19.00 uur. Toegangskaarten zijn verkrijgbaar bij de Klantenservice van de Centrale Bibliotheek Prinsengracht 587. Kosten: EUR 5,- (stadspas EUR 4,-). Kaarten reserveren via +31 (0)20-52.30.701 of dir@oba.nl
ANTWERPEN, Hof van Liere, Prinsstraat 13
Jaarlijkse studiedag van de Stichting Gerard Walschap, zaterdag 15 november, 14 tot 18 uur.
- Thema van de studiedag is dit jaar: ‘Walschap op het podium en op de televisie’. Tom Lanoye spreekt over zijn bewerking voor het theater van de roman ‘Celibaat’, Bart Van Nuffelen over zijn bewerking van ‘De wereld van Soo Moereman’, waarvan de premiere voorzien is voor januari 2004. Jos Borre interviewt Tuur De Weert (acteur) en Reinhilde Dewit (creative director) van de VTM-serie Ons Geluk. Iedereen is welkom. Niet-leden van de Stichting betalen EUR 5 entree, koffie tijdens de pauze en receptie achteraf inbegrepen. Meer inlichtingen: Stichting Gerard Walschap, p.a. Universiteit Antwerpen, Stadscampus, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen. Tel. +32 (0)3-480.66.14.
BERLIJN, Antiquariat Brandel, Scharnweberstrasse 59, Berlin-Friedrichshagen
Presentatie van ‘”Verdammt sei, wem das nicht heilig ist!” Die Korrespondenz von Wilhelm Spohr mit Mimi Douwes Dekker und dem J.C.C. Bruns’ Verlag in Minden’, zaterdag 25 oktober 2003, 18.00 uur.
- De presentatie van deze uitgave wordt begeleid door enkele korte lezingen van Jaap Grave (Freie Universitaet Berlin), Rolf Lang (Kulturhistorischer Verein Friedrichshagen), Heinz Eickmans (Universitaet Muenster) en Jos van Waterschoot (conservator van het Multatuli Museum in Amsterdam). Zie ook elders in dit nummer: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031014.html.
DEN HAAG, Aula Letterkundig Museum, Prins Willem-Alexanderhof 5
Symposium Jan Campert-Stichting, vrijdag 31 oktober 2003, 11.00-17.00 uur.
- Jaarlijks symposium, ditmaal onder de titel ‘Schaamte en schandaal? De grenzen van het schrijverschap’, over het thema van de opmars van het (auto)biografische, het ‘echt gebeurde’, in de literatuur. Lezingen door Piet Meeuse, Elsbeth Etty, Henk Romijn Meijer, Peter Nijssen, Mario Molegraaf en Maarten ’t Hart. Verder een interview met Kristien Hemmerechts en Els Hupkes onder leiding van Aukje Holtrop. Toegangsprijs EUR 25,00. Nadere inlichtingen http://www.letterkundigmuseum.nl.
GRONINGEN, Academiegebouw, Broerstraat 5
Lezing Gastschrijver 2003 Bas Heijne, dinsdag 21 oktober 2003, 20.00 uur.
- In zijn derde lezing, ‘Een nieuw humanisme?’, gaat Heijne dieper in op de mens die weer teruggeworpen wordt op zichzelf. Wanneer de grote verbanden in een cultuur ontbreken of ongeldig zijn verklaard, wordt de mens weer teruggeworpen op zichzelf. Ieder mens zal zijn eigen wereld moeten maken. Heeft een nieuw humanisme kans van overleven in tijden van globalisatie en fundamentalisme? En welke rol kan de literatuur daarbij spelen? Inlichtingen: +31 (0)50-3635460; e-mail: g.h.van.der.holst@bureau.rug.nl.
NIJMEGEN, Merleyn, Hertogstraat 17, Nijmegen
Opening seizoen Zingo Poetry Slam, vrijdag 17 oktober 2003, aanvang 21.00 uur, toegang EUR 2,50.
- Zingo Poetry Slam (georganiseerd door de Wintertuin) is de nieuwe hippe, flitsende variant op de poezieavond. Een soort poezieversie van Idols. In drie ronden van drie minuten nemen vier podiumdichters het tegen elkaar op. Vrijdag 17 oktober 2003 wordt het Zingo Poetry Slam-seizoen – elke derde vrijdag van de maand in Merleyn – geopend met een special act: Daniel Dee & de M.D.KL.k.NR.S. De Zingo Poetry Slam is niet alleen een Nijmeegse aangelegenheid. De Wintertuin gaat met Zingo Poetry Slam door Nederland en Vlaanderen reizen. Nadere info: http://www.wintertuin.nl & http://www.merleyn.nl
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= Date: Mon, 13 Oct 2003 11:42:56 +0200
From: Paul Doorenbosch <Paul.Doorenbosch@kb.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031002.html
Subject: Vac: 0310.02: Vacature voor een coordinator voortgezet onderwijs bij het digitaliseringsprogramma Het Geheugen Van Nederland van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag (deadline: zaterdag 1 november 2003)
===========
Vacature KB
===========
De Koninklijke Bibliotheek zoekt voor haar landelijke digitaliseringsprogramma Het Geheugen Van Nederland een Coordinator voortgezet onderwijs (v/m). Het Geheugen digitaliseert samen met een groot aantal instellingen voor cultureel erfgoed delen van hun collecties en stelt die beschikbaar op internet. In de afgelopen drie jaar zijn hierbij een twintigtal on line educatieve applicaties voor het voortgezet onderwijs ontwikkeld.
De coordinator krijgt o.a. als taak om deze applicaties in het onderwijs uit te zetten, om een educatief beleid voor de toekomst te formuleren en in te zetten, en om een specifieke onderwijstoegang tot de digitale Geheugencollectie te ontwikkelen.
Wij zoeken iemand met ruime onderwijservaring en met kennis en goede ideeen over internet/ict en cultuur- en geschiedenisonderwijs. We vragen van de kandidaat enthousiasme, resultaat- en publiekgericht gedrag en een flexibele instelling.
Indien u belangstelling heeft, dan wordt u verzocht voor 1 november 2003. te reageren.
Voor de volledige tekst van de vacature-advertentie, kijk op: http://www.kb.nl/kb/pz/vacatures/2003071e.html.
Het Geheugen Van Nederland is te vinden op: http://www.geheugenvannederland.nl
Informatie kunt u inwinnen bij: Paul Doorenbosch, 070-3 140 161.
Paul Doorenbosch
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 8 Oct 2003 13:42:10 +0200
From: Kirsten Walgreen <nexus@uvt.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031003.html
Subject: Vac: 0310.03: Vacature voor een redactiesecretaris / boekenredacteur bij Nexus te Tilburg (deadline: zaterdag 15 november 2003)
==============
Vacature Nexus
==============
Het Nexus Instituut, een cultuurfilosofische denktank voor de Europese cultuur, en Uitgeverij Nexus, uitgever van het essayistische tijdschrift Nexus, zoeken per 1 januari 2004 een
redactiesecretaris/boekenredacteur
Omschrijving functie
De werkzaamheden omvatten onder meer het redigeren van vertalingen van essays, het laten vertalen van essays, de correspondentie met (potentiele) auteurs en vertalers, het drukklaar maken van de kopij tot en met de controle van de drukproeven. Daarnaast overlegt u met de hoofdredacteur welke boeken voor bespreking in aanmerking komen, contacteert u en onderhoudt u de relaties met de (internationale) uitgeverijen en recensenten. U verzorgt tevens de externe communicatie inzake het tijdschrift Nexus, zoals de contacten met de media. Ten slotte zal u gevraagd worden research te doen ten behoeve de (internationale) projecten van het Nexus Insttiuut.
Functievereisten
- Grote affiniteit met de doelstelling en de activiteiten van het Nexus Instituut en Uitgeverij Nexus.
- Redactionele ervaring met het uitgeven van tijdschriften en/of boeken.
- Uitstekende beheersing van de Nederlandse en Engelse taal, goede beheersing van een derde taal. Uitstekende communicatieve vaardigheden.
- Brede culturele kennis.
- Ruime ervaring met het (efficient en snel) zoeken van relevante informatie op internet, werken met de MS Office (m.n. Word en Outlook).
- Goed kunnen werken in klein teamverband.
Duur, salariering en locatie
U krijgt bij aanvang een contract voor bepaalde tijd, dat mogelijk kan worden omgezet naar een vast contract. Het aantal uren wordt in nader overleg bepaald, maar minimaal 24 uur en maximaal 32 uur per week. Uw salaris is afhankelijk van leeftijd, kennis en ervaring. U zult het merendeel van uw tijd aanwezig moeten zijn in Tilburg.
Informatie
Wanneer u interesse heeft, schrijft of e-mailt u dan naar:
Nexus Instituut
t.a.v. Kirsten Walgreen
Postbus 90153
5000 LE TILBURG
+31 (0)13-466.34.50
walgreen@nexus-instituut.nl
zie ook: http://www.nexus-instituut.nl
Reacties dienen voor 15 november binnen te zijn!
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 6 Oct 2003 20:45:00 +0200
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@planet.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031004.html
Subject: Rub: 0310.04: Hora est! Promotie Remco Sleiderink wo 15 oktober 2003 te Leiden; promotie C.P.J. Janssen op wo 5 november 2003 te Nijmegen; promotie F. de Wet op ma 17 november 2003 te Nijmegen; promotie P.W. van Wissing op ma 24 november 2003 te Nijmegen
=========
Hora est!
=========
Woensdag 15 oktober 2003, 16.15 uur, Universiteit Leiden.
Remco Sleiderink: ‘De stem van de meester. De hertogen van Brabant en hun rol in het literaire leven (1106-1430)’.
Promotor: prof. dr. F.P. van Oostrom; copromotor: prof. dr. J.D. Janssens (KU Brussel).
Korte samenvatting door Remco Sleiderink (remco.sleiderink@kubrussel.ac.be):
Omstreeks 1280 werd op verzoek van de Brabantse hertog Jan I en diens vrouw een liefdesleer geschreven met tips om zo snel mogelijk seks te kunnen hebben. De nauwelijks bestudeerde Franstalige tekst werpt nieuw licht op de hertog van wie vaak werd aangenomen dat hij enkel interesse had voor Nederlandstalige literatuur. Enkele jaren later liet hij immers een uitvoerig verslag schrijven van zijn overwinning in Woeringen, opgedragen aan zijn toekomstige schoondochter met de wens ‘dat si daer dietsch in leren moghe’.
In zijn proefschrift gaat Remco Sleiderink op zoek naar de rol die de hertogen van Brabant eeuwenlang hebben gespeeld in het literaire leven. Hoe klinken hun opvattingen door in de Brabantse hofliteratuur? De verrassende zoektocht begint met de eerste sporen van de verschriftelijking van het literaire leven en eindigt in 1430, het jaar waarin het oude hertogdom Brabant opgaat in het uitgestrekte rijk van Filips de Goede.
De handelseditie van ‘De stem van de meester’ verschijnt als deel 25 in de NLCM-reeks bij uitgeverij Prometheus. Een uitgebreide samenvatting van het proefschrift is te vinden op: http://www.kubrussel.ac.be/onderwijs/personeel/sleiderink/stem.htm
Woensdag 5 november 2003, 15.30 uur, Aula, Katholieke Universiteit Nijmegen
Drs. C.P.J. Janssen: ‘Abgrenzung und Anpassung Deutsche Kultur zwischen 1930 und 1945 im Spiegel der Referateorgane. Het Duitsche Boek und De Weegschaal’.
Promotor: prof. dr. G.C.A.M. van Gemert.
Maandag 17 november 2003, 15.30 uur, Aula, Katholieke Universiteit Nijmegen
F. de Wet: ‘Automatic speech recognition in adverse acoustic conditions’.
Promotor: prof. dr. L. Boves; copromotores: dr. ir. L.I.J. Cranen, dr.
J. de Veth.
Maandag 24 november 2003, 15.30 uur, Aula, Katholieke Universiteit Nijmegen
Drs. P.W. van Wissing: ‘Stokebrand Janus 1787. Opkomst en ondergang van een achttiende-eeuw satirisch politiek-literair weekblad’.
Promotores: prof. dr. A.J.A.M. Hanou, prof. dr. N.C.F. Van Sas (UvA).
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 1 Oct 2003 09:57:31 +0200
From: dbnl <nieuws@dbnl.org>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031005.html
Subject: Web: 0310.05: Nieuws van de dbnl - 1 oktober 2003
===============================================================
Nieuws van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren
http://www.dbnl.org/
===============================================================
Oplevering teksten oktober 2003 http://www.dbnl.org/nieuws/opl102003.htm
- Hein van Aken, Roman van Heinric en Margriete van Limborch
- Nicolaas Antonie van Charante, Kinderpoezij
- Louis Couperus, Van oude menschen, de dingen, die voorbij gaan…
- P.C. Hooft, Granida
- G.P.M. Knuvelder, Handboek tot de geschiedenis der Nederlandse letterkunde (4 delen)
- Domien Sleeckx, Op ’t Eksterlaar
- Eugeen Zetternam, Mijnheer Luchtervelde
Nieuwe gedichten oktober 2003 http://www.dbnl.org/gedichten/
- Leo Vroman, ‘De grote tuin’
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 14 Oct 2003 23:11:02 +0200
From: Taalschrift <taalschrift@ntu.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031006.html
Subject: Web: 0310.06: Taalschrift oktober 2003 verschenen
=========================
Oktobernummer Taalschrift
=========================
De nieuwe editie van Taalschrift is verschenen met daarin de volgende onderwerpen:
DISCUSSIE
Waarom nog zwaar tillen aan t of d…
Onze werkwoordsspelling stamt uit de tijd van de Verlichting. Wie dt-fouten schrijft is onzorgvuldig, slordig, ongeschoold, cultuurgebrekkig en dom. Wordt het niet eens tijd dat we komaf maken met dit vooroordeel?
- Frans Daems
Lees verder op: http://taalschrift.org/discussie/000195.html
U wordt uitgenodigd om te reageren via de reactiemogelijkheid onderaan de column.
REPORTAGE
Vloeiend meertalig op je zesde verjaardag
Vlaams minister van onderwijs Marleen Vanderpoorten wil ook leerlingen op veel jongere leeftijd dan nu de kans geven om vreemde talen te leren. In sommige Rotterdamse basisscholen krijgen kleuters Engelse les. Maria van der Hoeven, Nederlands minister van onderwijs, heeft daar geen bezwaar tegen. Sluit meertalig onderwijs aan bij de taalontwikkeling van kinderen of maakt het ze monddood? Paula Fikkert en Annemarie Schaerlaekens, experts in taalontwikkeling, geven antwoord.
- Ben Salemans
Lees verder op: http://taalschrift.org/reportage/000196.html
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 8 Oct 2003 15:29:15 +0200
From: Matthijs de Ridder <matth@pandora.be>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031007.html
Subject: Web: 0310.07: Digitale publicatie van correspondentie en tegencorrespondentie van Louis Paul Boon op www.booncentrum.be (incl. oproep aan bezitters van Boon-brieven)
==============================================
Elektronische editie van de correspondentie en tegencorrespondentie van Louis Paul Boon
==============================================
Louis Paul Boon (1912-1979) is de auteur van een hele reeks klassieke en nog altijd veelgelezen romans. Maar Boontje was ook een groot briefschrijver. Tot op heden werd Boons correspondentie slechts voor een zeer klein gedeelte gepubliceerd. Het Booncentrum (Universiteit Antwerpen) werkt momenteel aan een groots onderzoeksproject ‘De elektronische editie van de correspondentie en tegencorrespondentie van Louis Paul Boon’ dat deze correspondentie in haar totaliteit omvat. Naast alle teruggevonden brieven van de schrijver wordt ook de volledige tegencorrespondentie opgenomen. Het eerste concrete resultaat van dit project, de briefwisseling tussen Louis Paul Boon en Gaston Burssens, is nu digitaal gepubliceerd op http://www.booncentrum.be.
Een intellectuele biografie in briefvorm
De honderden brieven uit de correspondentie van en met Louis Paul Boon zijn uitermate divers van inhoud, lengte en toon. In zijn pogingen om zich een plaats te veroveren op de literaire en intellectuele markt smeedt Boon bondgenootschappen met schrijvers en critici, hij duelleert met hele en halve cultuurdragers en onderhandelt met uitgevers en redacteuren van tijdschriften. Willem Elsschot, Angele Manteau, Gaston Burssens, Richard Minne, Jan Walravens, Gerard Walschap: het is slechts een greep uit de vele bekende namen met wie de schrijver van ‘De Kapellekensbaan’ (1953) in epistolair contact trad. Maar ook in zijn correspondentie met minder bekende figuren toont Boon zich een begenadigd schrijver. De verzamelde brieven van Louis Paul Boon vertellen het spannende verhaal van een schrijversleven en meer dan een halve eeuw Vlaams cultuurleven.
Gelijk de vis zwemt moet ik brieven schrijven
Natuurlijk gaan niet alle brieven direct over Boons schrijverschap. De lezer maakt ook kennis met de verliefde of geile mens Boon, de vriend en de vijand, de communist en de asociale ‘viezentist’, de kleinburger en de revolutionair, de verzoeningsgezinde Boon en de ruziemaker, de liefhebbende broer en echtgenoot, maar ook de van argwaan, gevoelens van minderwaardigheid en afgunst vervulde narcist, de heldhaftige en de angstige mens, de brutale Boon en de onzekere. Als een tweede luik van de biografie ‘Gelijk de vis zwemt moet ik schrijven’ (2004) zal deze omvangrijke verzameling brieven een beklijvend beeld schetsen van Boons gemoed, van zijn eerste epistolaire tekenen van leven tot de berichten die de grootste Vlaamse schrijver sinds Willem die madok en amok maakte kort voor zijn dood in 1979 de wereld in stuurde.
De elektronische brieveneditie
Zoals gezegd is de digitale presentatie van de briefwisseling tussen Louis Paul Boon en Gaston Burssens het eerste concrete resultaat van het onderzoeksproject ‘De elektronische editie van de correspondentie en tegencorrespondentie van Louis Paul Boon’, dat aan de Universiteit Antwerpen (UA) wordt uitgevoerd door Britt Kennis en Matthijs de Ridder onder begeleiding van Kris Humbeeck en Joris Gerits. Van de redactieraad maken voorts deel uit: Ernst Bruinsma (UA), Dirk De Geest (KU Leuven), Lut Missinne (Universiteit Muenster), Anne Marie Musschoot (Universiteit Gent), Yves T’Sjoen (Universiteit Gent) en Harold Polis (uitgeefredacteur Meulenhoff/Manteau).
Na deze deelcorrespondentie zullen in de volgende maanden verscheidene deelcorrespondenties tijdelijk en enigszins at random op de site (http://www.booncentrum.be) worden geplaatst, als evenzoveel bouwstenen van een zo volledig mogelijke, chronologisch geordende en grondig becommentarieerde elektronische brieveneditie.
De elektronische editie van literaire brieven kent een aantal belangrijke voordelen. Zo is ruimte niet langer een belemmerende factor. Het is dus mogelijk om de geediteerde brieven zeer uitvoerig te annoteren en een schat aan informatie op een overzichtelijke wijze te presenteren. Bovendien kunnen keuzes op het gebied van de datering van brieven of de constitutie van de leestekst gemakkelijk worden geillustreerd aan de hand van documenten (of fragmenten ervan) in facsimile.
Het internet is een uitgelezen plek om ‘werk in uitvoering’ te presenteren. De redactieraad hoopt de elektronisch voorgestelde deeledities op grond van reacties van lezers te kunnen aanvullen en corrigeren. Op die manier kan ‘De elektronische editie van de correspondentie en tegencorrespondentie van Louis Paul Boon’ uitgroeien tot een handig instrument voor al wie belangstelling heeft voor Boon, de moderne Vlaamse en Nederlandse literatuur en de cultuur van de twintigste eeuw. Maar voor alles hopen we natuurlijk het leesplezier van een breed publiek te kunnen dienen. Een papieren uitgave van Boons correspondentie en tegencorrespondentie op basis van deze elektronische editie verschijnt eerlang bij de uitgeverij Meulenhoff/Manteau.
OPROEP!
Momenteel bevat het te editeren corpus een duizendtal brieven, maar vermoedelijk liggen er nog brieven verspreid over diverse nalatenschappen en archieven. Personen die brieven of relevante documenten bezitten, die vermoedelijk nog onbekend zijn voor de redactieraad, worden uitgenodigd contact op te nemen met de coordinator van de elektronische editie:
Britt Kennis
L.P. Booncentrum – Universiteit Antwerpen – Universiteitsplein 1 –
B-2610 Antwerpen
+32 3 820 27 81
bkennis@uia.ua.ac.be
U levert hiermee een belangrijke bijdrage aan ons onderzoeksproject, waarvoor wij u bij voorbaat danken.
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 2 Oct 2003 04:29:56 +0100
From: Ben Salemans en Kasper van Ommen <K_van_Ommen@Library.LeidenUniv.NL>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031008.html
Subject: Med: 0310.08: VIDI-subsidies voor Leidse onderzoekers Geert Warnar en Ton van der Wouden
======================================================
VIDI-subsidies voor Geert Warnar en Ton van der Wouden
======================================================
NWO gaat de komende vijf jaar twee nieuwe Leidse onderzoekslijnen op het terrein van de Nederlandse taal en literatuur subsidieren: ‘Nederlands als literatuurtaal’ van dr. Geert Warnar en ‘Hapklare brokken spreektaal’ van dr. Ton van der Wouden. Geert Warnar is coordinator van het Scaliger Instituut en medewerker van de BNM van de Universiteitsbibliotheek Leiden. Ton van der Wouden is momenteel professor Nederlandse taalkunde aan de Universiteit van Leipzig. Hij zal zijn VIDI-onderzoek gaan verrichten op het Leiden Centrum voor Linguistiek.
De VIDI-subsidies maken deel uit van de zgn. ‘Vernieuwingsimpuls van NWO’ en zijn bestemd voor onderzoekers die na hun promotie een aantal jaren onderzoek op postdoc-niveau hebben verricht. De wetenschappers hebben daarbij vernieuwende ideeen gegenereerd en deze succesvol zelfstandig tot ontwikkeling gebracht. De subsidie ter hoogte van maximaal EUR 600.000 biedt hun de mogelijkheid gedurende vijf jaar een eigen vernieuwende onderzoekslijn te ontwikkelen en een of meer onderzoekers aan te stellen.
Een persbericht over de VIDI-subsidies op de website van de Universiteit Leiden (http://www.nieuws.leidenuniv.nl/index.php3?m=&c=143) meldt o.a.:
8. Dr. G. (Geert) Warnar (Letteren – Scaliger Instituut): Men of letters. Medieval Dutch literature and learning / Nederlands als literatuurtaal Hoe is het Nederlands een volwaardige literatuurtaal geworden? Dit onderzoeksprogramma zoekt de oorsprong in de veertiende eeuw. Toen gingen auteurs uit het grensgebied van wetenschap en wereldbeschouwing namelijk voor het eerst het publieke debat aan in de taal van de Lage Landen.
9. Dr. A. (Ton) van der Wouden (Taalkunde – Leiden Centrum voor Linguistiek): Dutch as a construction language / Hapklare brokken spreektaal. We zijn gewend te denken dat zinnen bestaan uit woorden, samengevoegd volgens de regels van de grammatica. Maar sprekers gebruiken ook vaak kant-en-klare stukjes taal zoals in de zin ‘Zeg, ik moet ophangen.’ De onderzoekers richten zich op die grotere taalbouwstenen in de tien miljoen woorden van het Corpus Gesproken Nederlands.
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 08 Oct 2003 10:08:33 +0200
From: Bert Van Raemdonck <bvraemdo@hotmail.com>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031009.html
Subject: Med: 0310.09: Herdenking Emmanuel de Bom op za 18 oktober 2003 te Kalmthout
==========================
Herdenking Emmanuel de Bom
==========================
De gemeentelijke bibliotheek en de cultuurraad van Kalmthout organiseren een academische zitting en een tentoonstelling ter herdenking van Emmanuel de Bom, Antwerps volksschrijver en bekend inwoner van Kalmthout. In 2003 is het vijftig jaar geleden dat De Bom overleed.
De academische zitting vindt plaats op zaterdag 18 oktober om 15 uur in het gemeentehuis van Kalmthout. Daarna wordt in de openbare bibliotheek de tentoonstelling geopend.
Programma zitting, vanaf 15 uur:
- Welkom
- Lezing door Bert van Raemdonck over Karel van de Woestijne en Emmanuel de Bom
- Lezing door Stijn Vanclooster over Emmanuel de Bom, Stijn Streuvels en De Kapel
- Lezing door Wouter Soudan en Christoph Moonen, heroprichters van Van Nu en Straks
- Slotwoord door Peter Moreaux, achterneef van De Bom
Daarna: opening Tentoonstelling door Lucas Jakobs, burgemeester van Kalmthout.
Aansluitend: receptie.
Verdere info kunt u krijgen bij:
Stijn Vanclooster(Stijnvanclooster@hotmail.com – +32 (0)3-222.93.20) en Bert Van Raemdonck (bvraemdo@hotmail.com) – +32 (0)3-222.93.34)
Jan Colet (Bibliotheek Kalmthout), Paul Lion (Cultuurraad Kalmthout), Stijn Vanclooster, Bert van Raemdonck (Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde), Peter Moreaux.
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: maandag 6 oktober 2003 16:01
From: Yvan Vande Velde <yvdvelde@vub.ac.be>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031010.html
Subject: Med: 0310.10: Lezingen rond thema 'Verschil bij een- en meertaligheid' op wo 5, 12 en 19 november 2003 bij het UPV van de VUB te Brussel
==================================================
Lezingenreeks ‘Verschil bij een- en meertaligheid’
==================================================
Het UPV (Uitstraling Permanente Vorming: http://www.vub.ac.be/UPV/) van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) organiseert in november 2003 drie lezingen rond het thema ‘Verschil bij een- en meertaligheid?’
- Woensdag 5 november 2003: Tweetaligheid in je hersenen
Mevr. Katrien Mondt, Fac. Letteren en Wetenschappen, Germaanse Talen, VUB
De relatie tussen taal en hersenen is sinds lang een veelbesproken topic. Nu tweetaligheid meer en meer in de kijker komt, geeft dit een extra invalshoek voor het onderzoeksdomein ‘neurolinguistiek’. Tweetaligheid heeft niet alleen een invloed op talige processen in de hersenen, maar speelt ook een rol bij meer algemene cognitieve en neurologische activiteiten. Dit gesprek exploreert wat we al weten, welke technieken we gebruiken en vooral wat we nog willen weten. - Woensdag 12 november 2003: De toekomst van het onderwijs: leren in verschillende talen
Prof. dr. Piet Van de Craen, Fac. Letteren en Wetenschappen, Germaanse Talen, VUB
De jongste jaren steken her en der tweetalige onderwijsprojecten de kop op. ‘Leren in twee talen’, bijvoorbeeld in het Nederlands en het Frans, is dan ook de oplossing voor meerdere onderwijsproblemen. Ook de hersenen vinden dit leuk. Bovendien leidt het tot tolerante mensen. Stof genoeg om over na te denken en de resultaten van dit onderwijs van naderbij te bekijken… - Woensdag 19 november 2003: Taligheid vooronderstelt een gedrag
Dr. Carlos Holvoet, doctor in de Wijsbegeerte
Tot enkele decennia geleden werd door de filosofie gedacht dat taal louter een communicatiemiddel was, dat het uitsluitend gebruikt werd om iets over de wereld te zeggen. En omdat men dat zo precies mogelijk wilde doen, volgde daaruit dat de filosoof de taal van haar onnauwkeurigheden wilde zuiveren. Maar door de (vergeefse) pogingen om uitspraken in een logisch kader te plaatsen, werd vastgesteld dat ons verbaal gedrag een eigen rationaliteit, een specifieke logica heeft die zich niet in het korset van een formeel substraat laat persen. Maar er is meer aan de hand! Vandaag beseft de filosoof dat taal het vooral heeft over de innerlijke toestand van de spreker en dat praten meer is dan communicatie. Taal kadert in het geheel van ons biologisch gedrag, ze is naast communicerend, ook socialiserend, het is bovendien een perceptiemiddel en een sociaal overlevingsmechanisme.
Die onderwerpen maken voor een belangrijk stuk het onderzoeksterrein uit van de filosoof en zullen in de loop van de lezing aan bod komen.
PRAKTISCHE INFO
- Tijdstip: van 14u00 tot 17u00
- Plaats: VUB, Campus Etterbeek (http://www.vub.ac.be/bereik/campetter.html), Gebouw D, Lokaal 1.08
- Prijs: EUR 20 (voor de drie lezingen samen); prijs UPV-leden: EUR 15
- Inschrijvingscode: VR/08/03
- Betaling: het verschuldigd bedrag dient uiterlijk 19 oktober 2003 te zijn overgeboekt op bankrekeningnummer 001-1370272-29, ten name van UPV VUB vzw, onder vermelding van ‘VR/08/03 – Verschil bij een- en meertaligheid’.
- Aanmelding: stuur een bericht via fax of e-mail naar de UPV met:
a. de inschrijvingscode VR/08/03;
b. uw naam en adres;
c. aantal personen (komt u alleen of met andere personen);
d. de mededeling dat u het totaal verschuldigde bedrag (EUR 15 of EUR 20 per persoon) heeft overgeboekt op bovenstaand bankrekeningnummer. Faxnummer: 02-6292874; e-mailadres: upv@vub.ac.be - Ca. twee weken voor aanvang van de eerste lezing wordt u nadere informatie over de lezingenreeks toegestuurd.
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 01 Oct 2003 14:37:16 +0200
From: Edward Vanhoutte <evanhoutte@kantl.be>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031011.html
Subject: Med: 0310.11: Nieuwe deadline CTB Prijs voor Teksteditie
==========================================
Nieuwe deadline CTB Prijs voor Teksteditie
==========================================
De deadline voor het insturen van inzendingen voor de CTB Prijs voor Teksteditie is verplaatst van 1 oktober 2003 naar 1 november 2003. Volgens het gewijzigde reglement worden de onkosten die de inzender maken voor de aanmaak en de verzending van de drie exemplaren van het werk integraal en na overhandiging van de nodige bewijsstukken vergoed.
De CTB Prijs voor Teksteditie bekroont een jonge onderzoek(st)er in de discipline van de editiewetenschap en de teksteditie op het gebied van de Nederlandstalige literatuur en wordt jaarlijks uitgereikt door het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (Gent).
De CTB Prijs voor Teksteditie 2002 werd op 4 december 2002 uitgereikt aan Nele Bemong voor haar eindverhandeling ‘De Briefwisseling tussen Stijn Streuvels (1871-1969) en Joris Lannoo (1891-1971) uit 1925.’ (lees het juryverslag op http://www.kantl.be/ctb/prijs/jv02.htm).
Het CTB roept op tot het insturen van werken voor de CTB Prijs voor Teksteditie 2003.
De prijs bestaat uit een certificaat en een bedrag van EUR 500.
Voor deze prijs komen in aanmerking:
- De auteurs van eindwerken met succes voorgelegd aan een Belgische Universiteit ter beeindiging van een opleiding als licentiaat, BA of MA.
- De auteurs van werken tot stand gekomen buiten deze opleidingsverbanden, op voorwaarde dat deze auteurs nog geen dertig jaar zijn op het ogenblik van de hierna vermelde inzenddatum.
Naast werken van individuele auteurs komen ook werken met collectief auteurschap in aanmerking, op voorwaarde dat ze inhoudelijk, in uitwerking en in presentatie een harmonisch geheel vormen.
De CTB-prijs zal voor het jaar 2003 voor de tweede maal worden toegekend aan een werk dat een essentiele bijdrage levert tot de editiewetenschap of de teksteditie op het gebied van de Nederlandstalige literatuur, en in de jaren 2002-2003 tot stand kwam.
Inzendingen worden voor 1 november 2003 in drievoud verwacht op het secretariaat van het CTB:
CTB
Prijs voor teksteditie
Koningstraat 18
9000 Gent
Het volledige reglement is na te lezen op:
http://www.kantl.be/ctb/prijs/
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 08 Oct 2003 23:12:10 +0200
From: Edward Vanhoutte <evanhoutte@kantl.be>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031012.html
Subject: Med: 0310.12: Indiening CTB-projecten 2004
==================
CTB-projecten 2004
==================
Oproep tot het indienen van intentieverklaringen projecten 2004
http://www.kantl.be/call/index.htm
Het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) roept op tot het formuleren van intentieverklaringen voor nieuwe projecten voor het jaar 2004 op het gebied van:
- de wetenschappelijk verantwoorde uitgave van briefwisseling
- de wetenschappelijk verantwoorde uitgave van literaire teksten
- de wetenschappelijk verantwoorde uitgave van teksten behorende tot het Vlaamse intellectuele erfgoed
Het betreft hier een oproep zonder beperking tot een bepaald genre of een bepaalde periode van de literaire en intellectuele geschiedenis. De intentieverklaringen mogen maximaal 1.000 woorden lang zijn en moeten minimaal de volgende punten behandelen:
- voorlopige titel van het project
- voorziene projectduur (3-6-8-12-15-18-24 maanden)
- probleemstelling
- inhoud
- doelstelling
- verwachte output
De ingezonden teksten gaan vergezeld van de volledige naam, eventuele affiliatie, adres, telefoonnummer en e-mailadres van de indiener.
De intentieverklaringen moeten ten laatste op vrijdag 7 november 2003 toekomen op het secretariaat van het CTB en kunnen per email of per post gestuurd worden aan:
CTB
Koningstraat 18
9000 Gent
e-mail: ctb@kantl.be
tel: +32 (0)9-265.93.50
fax: +32 (0)9-265.93.49
De indieners van de intentieverklaringen zullen uitgenodigd worden tot het formuleren van projectvoorstellen zodra er ruimte is voor het instigeren van nieuwe projecten bij het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie.
Info: Edward Vanhoutte, coordinator CTB, tel: +32 (0)9-365.93.50, e-mail: evanhoutte@kantl.be.
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 1 Oct 2003 09:24:43 +0200
From: Berry Dongelmans <B.P.M.Dongelmans@let.leidenuniv.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031013.html
Subject: Lit: 0310.13: Pas verschenen: Piet Verkruijsse. Plaatjes kijken. Twaalfde Bert van Selmlezing (gehouden op 2 september 2003). (Leiden, 2003)
==============
Pas verschenen
==============
Piet Verkruijsse. Plaatjes kijken. Twaalfde Bert van Selmlezing (gehouden op 2 september 2003). Leiden: Stichting Neerlandistiek Leiden, 2003. 28+20 blz., EUR 10,25.
Op 2 september jl. heeft Piet Verkruijsse ter gelegenheid van de opening van het academisch jaar van de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden de twaalfde Bert van Selm-lezing uitgesproken. De titel van zijn voordracht was ‘Plaatjes kijken’. Verkruijsse stelde aan de hand van verschillende illustraties in drukwerk uit de zeventiende eeuw vast dat het hoe en waarom van illustraties nog de nodige raadsels oplevert. Door de geschiedenis van gebruikte illustraties in achtereenvolgende edities van een en dezelfde tekst (origineel en vertalingen) in beeld te brengen, gaf de spreker inzicht in diverse strategieen die uitgevers en illustratoren hanteren bij hun uitgeef- en illustratiepraktijken. Maar ook in wat er allemaal mis kon en is gegaan: verwisselde koperplaten, verwarring in paginering op de koperplaten bij nieuwe edities, spiegelbeeldig nagraveren, plaatjes die over de tekst zijn heen gedrukt, etc.
Zijn voordracht is, net als alle voorgaande Van Selm-lezingen, in druk verschenen. Het is een bijzondere uitgave geworden: een boekje met drie ruggen dat, opengeslagen, de lezer de mogelijkheid biedt in twee boekjes tegelijk te lezen: een met tekst (28 p.), het andere met plaatjes (20 p.). Het boekje is uitgegeven door de Stichting Neerlandistiek Leiden, gedrukt door Mostert & Van Onderen! (Leiden), en de vormgeving en afwerking was in handen van De Ammoniet (Leiden). Dit ‘dubbeldruksel’ verscheen in een oplage van 250 exemplaren, waarvan er op dit moment nog 17 over zijn voor belangstellenden.
Wie snel is kan dus nog in het bezit komen van een exemplaar. Men make EUR 10,25 (of een veelvoud daarvan) over op postrekening 3881447 van de Stichting Neerlandistiek Leiden, Postbus 9515, 2300 RA Leiden, o.v.v. ‘Twaalfde Bert van Selm-lezing’. Een exemplaar wordt dan zo spoedig mogelijk toegestuurd. Reserveren kan ook door een e-mail te sturen aan b.p.m.dongelmans@let.leidenuniv.nl
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 08 Oct 2003 23:12:10 +0200
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031014.html
Subject: Lit: 0310.14: Pas verschenen: "Verdammt sei, wem das nicht heilig ist!" Die Korrespondenz von Wilhelm Spohr mit Mimi Douwes Dekker und dem J.C.C. Bruns' Verlag in Minden. Hrsg. Jaap Grave / Rolf Lang. (Berlin, 2003)
==============
Pas verschenen
==============
“Verdammt sei, wem das nicht heilig ist!” Die Korrespondenz von Wilhelm Spohr mit Mimi Douwes Dekker und dem J.C.C. Bruns’ Verlag in Minden. Hrsg. Jaap Grave / Rolf Lang. Berlin: Edition Friedrichshagen, 2003, ca. 220 blz.
De Duitser Wilhelm Spohr (1864-1959), die tussen 1899 en 1906 vrijwel al het werk van Multatuli vertaalde, is in Nederland bekender dan in Duitsland. Dat heeft met de status van Multatuli in Nederland te maken en met het feit dat de receptie van Multatuli in Duitsland vrij goed in kaart is gebracht. Voor de verspreiding van Multatuli’s werk in Europa nemen de Duitse vertalingen een sleutelpositie in. De Duitse taal vormde rond 1900 een brugfunctie naar talrijke andere talen. Veel Nederlandse literatuur werd uit het Duits in andere Europese talen vertaald. Spohr heeft door de voor- en nawoorden bij zijn vertalingen, zijn lezingen en artikelen over Multatuli ook het beeld van Multatuli in het buitenland sterk bepaald. In het bijzonder zijn uitvoerige biografische inleiding die bij de bloemlezing uit Multatuli’s werk verscheen (de ‘Auswahl’, 1899) is invloedrijk geweest.
De verspreiding van Multatuli’s werk verliep aan het eind van de negentiende eeuw in bijna heel Europa via anarchisten. Zij vonden daarin veel thema’s die zij in hun strijd voor een rechtvaardige samenleving van belang achtten: verzet tegen autoriteiten, antikolonialisme, de emancipatie van de zwakken in de maatschappij en de opvoeding van kinderen. Spohr maakte deel uit van de anarchistische kringen in Berlijn en Friedrichshagen en was nauw betrokken bij die maatschappelijke strijd. De staat onderdrukte deze revolutionairen en nadat Spohr wegens een redevoering op 1 mei 1892, die de autoriteiten als opruiend beschouwden, tot een jaar gevangenisstraf werd veroordeeld, begon hij daar Nederlands te leren om Multatuli’s werk in het Duits te kunnen vertalen. Bij Duitse uitgevers was de belangstelling groot. Met uitgeverij S. Fischer sloot Spohr een contract maar nadat bleek dat de voorwaarden bij uitgeverij J.C.C. Bruns in Minden beter waren, besloot hij daar het werk uit te geven. Voor het verzamelen van biografische informatie nam Spohr contact op met de weduwe van Multatuli, Mimi Douwes Dekker, die na de dood van haar man van Duitsland naar Amsterdam was verhuisd. Spohr reisde diverse keren naar Amsterdam en nam met haar de vertalingen door.
In ‘”Verdammt sei, wem das nicht heilig ist!”‘ zijn de brieven van Spohr aan Mimi Douwes Dekker uit het Multatuli Museum en uitgeverij J.C.C. Bruns opgenomen die enkele jaren geleden op een zolder werden teruggevonden. Spohr blijkt een gepassioneerd en geengageerd propagandist van Multatuli’s werk. Zijn correspondentie met Mimi Douwes Dekker eindigde vlak voor haar dood in 1930. De brieven uit de tijd rond 1900 documenteren de werkzaamheden van een vertaler in de marge van de maatschappij. De latere brieven geven een fascinerend beeld van de roerige jaren twintig in de hoofdstad van de Republiek van Weimar.
Inlichtingen: Jaap Grave, +49 30 44045901; e-mail: jaap.grave@netsurf.de.
Jaap Grave
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 09 Oct 2003 08:40:36 +0200
From: Kees de Bakker - Uitgeverij Conserve
<uitgeverij.conserve@planet.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031015.html
Subject: Lit: 0310.15: Pas verschenen: Hier schijnt de zon - Schrijvers over Schoorl, Groet en Camperduin - Van Bernlef tot Reve. Samengesteld door Kees de Bakker. (Schoorl, 2003)
==============
Pas verschenen
==============
Hier schijnt de zon – Schrijvers over Schoorl, Groet en Camperduin – Van Bernlef tot Reve. Samengesteld door Kees de Bakker. Schoorl: uitgeverij Conserve, 2003. 254 pagina’s, EUR 18,-; ISBN 90-5429-176-1.
Dit najaar 2003 bestaat Uitgeverij Conserve in Schoorl twintig jaar met een fondslijst van zo’n 275 titels. Een goede reden om na te gaan wat de aantrekkingskracht van deze lange Noord-Hollandse dorpsketen langs de duinen is. Niet alleen toeristen, maar vooral ook schrijvers en dichters en schilders voelen zich aangetrokken tot Schoorl, Groet en Camperduin.
Naar aanleiding van het succesvolle en herdrukte boek ‘Hier scheen ’t geluk bereikbaar – Schrijvers over Bergen – Van Gorter tot Van Dis’ – is dit het vervolg over de schrijvers die in Schoorl, Groet en Camperduin woonden en werkten en nog wonen en werken, aangevuld met literaire route (zowel voor wandelaars als fietsers) met informatie over de woonhuizen van de verschillende schrijvers en dichters: ‘Hier schijnt de zon – Schrijvers over Schoorl, Groet en Camperduin – Van Bernlef tot Reve, samengesteld door uitgever Conserve-Kees de Bakker.
De inhoud van ‘Hier schijnt de zon’ kort samengevat:
- Peter van Zonneveld over Nicolaas Beets
- Nicolaas Beets, een verhaal van Teun de Jager
- J.J. Werumeus Buning over J.W.F. Werumeus Buning
- Henk ten Berge over Jan de Hartog en Herman Robbers
- Jan van der Vegt over het witte huis van Groet
- Lida Iburg over M.J. Brusse
- Angenies Brandenburg over Jan en Annie Romein-Verschoor
- Michiel van Kempen over Hugo Pos
- Nico Keuning over Gerard Reve, Neeltje Maria Min en Nescio
- Bob van Amerongen over Karel van het Reve
- Frederic Bastet over Kamp Schoorl
- Elly de Waard over Chris J. van Geel
- Ite Ruemke over Mischa de Vreede
- Bert van Baar over Bernlef
- Dick de Scally over Hanny Alders
- Bert van Baar over Uitgeverij Conserve en Kees de Bakker en Wil Janssen
- Literaire route
Inlichtingen: Uitgeverij Conserve telefoon +31 (0)72-509.36.93, info@conserve.nl en http://www.conserve.nl
(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 08 Oct 2003 23:12:10 +0200
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031016.html
Subject: Sym: 0310.16: Colloquium 'Anarchisme en utopie in de literatuur rond 1900' op do 16 en vr 17 oktober 2003 te Berlijn
==========================================================
Colloquium Anarchisme en utopie in de literatuur rond 1900
==========================================================
Anarchisme en utopie in de literatuur rond 1900: Duitsland, Vlaanderen en Nederland. Colloquium georganiseerd door Peter Sprengel (FU Berlin), Jaap Grave (FU Berlin) en Hans Vandevoorde (Gent) aan de Freie Universitaet Berlin, 16 oktober 2003 – 17 oktober 2003.
Het internationale colloquium ‘Anarchisme en utopie in de literatuur rond 1900’ is gewijd aan de wisselwerking tussen literatuur, anarchisme en utopie die er in Belgie, Duitsland en Nederland is geweest. Het colloquium kijkt niet alleen hoe anarchisten en utopisten (zoals de aanhangers van de Lebensreform-beweging) zich tot elkaar verhielden, maar ook en vooral hoe ze in de literatuur gerepresenteerd werden en wat de rol was van auteurs in die bewegingen. Daarnaast krijgen de internationale relaties van anarchisten, socialisten en Lebensreformer, en van de auteurs die zich door utopie en anarchisme lieten inspireren, bijzondere aandacht. Voertaal van het colloquium is Duits. Inlichtingen bij Jaap Grave (jaap.grave@netsurf.de).
Donderdag, 16 oktober 2003, Blauer Salon, FU Berlin
09.00 uur welkom: Jan Konst, Niederlaendische Philologie, Freie Universitaet Berlin
09.30-10.00 uur Gertrude Cepl-Kaufmann, Heinrich-Heine-Universitaet Duesseldorf: Anarchismus und Sezessionismus. Denkbilder der Jahrhundertwende
10.00-10.30 uur Peter Sprengel, Freie Universitaet Berlin: Expressionismus und Anarchismus
11.15-11.45 uur Jan Moulaert, Leuven: Der anarchistische Flamingantismus der flaemischen Avantgarde des Fin de siecle
11.45-12.15 uur Walter Faehnders, Universitaet Osnabrueck: Utopie und Gemeinschaft bei Gustav Landauer
14.30-15.00 uur Homme Wedman, Universiteit Groningen: Syndikalisten, Arbeiter und Intellektuelle in den Niederlanden um 1900. Der Fall Cornelissen
15.00-15.30 uur Ronald Spoor, Den Haag: Alexander Cohen als Vermittler von fortschrittlicher Literatur und Politik 1888-1907 zwischen den Niederlanden, Deutschland, Frankreich und England
16.15-16.45 uur Stijn Vanclooster, Antwerpen: De Kapel, intellektueller Anarchismus in Antwerpen
16.45-17.15 uur Hans Vandevoorde, Universiteit Gent: Repraesentationen des flaemischen intellektuellen Anarchismus in der Literatur
17.15-17.45 uur Jacqueline Bel, Vrije Universiteit Amsterdam: Die Beziehung zwischen Anarchismus, Dekadentismus und Sensitivismus in einigen niederlaendischen Prosawerken
Receptie aangeboden door de heer Clijsters van de Vlaamse Gemeenschap in de Belgische ambassade
Vrijdag, 17 oktober 2003
9.00-09.30 uur Jaap Grave, Freie Universitaet Berlin: Die Darstellung der Kuenstler- und Lebensreformkolonien in der niederlaendischen Literatur um 1900
9.30-10.00 uur Mary Kemperink, Universiteit Groningen: Wissenschaft und Utopismus in der niederlaendischen Literatur des Fin de Siecle
10.45-11.15 uur Kaat Wils, Universiteit Leuven: Competing soldiers of utopia. Wissenschaft versus Literatur im belgischen intelektuellen Anarchismus
11.15-11.45 uur David Gullentops, Vrije Universiteit Brussel: Utopie und Anarchismus in der Lyrik und im Drama Emile Verhaerens
11.45-12.15 uur Christian Jaeger, Humboldt Universitaet Berlin: John Henry Mackay und das Drama des Anarchismus
14.30-15.00 uur Hubert van den Berg: Anarchistische Politik und aesthetische Erneuerung im spaeten 19. und fruehen 20. Jahrhundert
15.00-15.30 uur Leon Hanssen, Katholieke Universiteit Brabant: Piet Mondriaan und das ‘anarchistische Komplott’.
16.15-16.45 uur Walter Delabar, Freie Universitaet Berlin: ‘Genug geschwaermt! Genug getraeumt!’ Erich Muehsams Gebrauchstexte
16.45-17.15 uur Manfred Voigts, Universitaet Potsdam: Max Brod: Die fruehen Erzaehlungen
Jaap Grave
(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 07 Oct 2003 11:48:55 +0200
From: Annemarie Kets - Vree <annemarie.kets@chi.knaw.nl> en Edward
Vanhoutte <evanhoutte@kantl.be>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031017.html
Subject: Sym: 0310.17: Studiedag Tekstgenese 'De geboorte van het vers' op wo 5 november 2003 te Antwerpen
=====================
Geboorte van het vers
Studiedag Tekstgenese
=====================
De vijfde ‘Studiedag Tekstgenese’ is gewijd aan de ‘Geboorte van het vers’. Dichters, vertalers en onderzoekers spreken zich, elk vanuit hun eigen belangstelling en ervaringen, uit over het creatief proces, althans… voorzover zich dat in woorden en beelden en klanken laat vangen.
De studiedag vindt plaats op woensdag 5 november 2003 in het AMVC-Letterenhuis (Minderbroedersstraat 22, Antwerpen). De organisatie is in handen van AMVC-Letterenhuis, Vakgroep Nederlandse Literatuur en Algemene en Vergelijkende Literatuurwetenschap Universiteit Gent, Constantijn Huygens Instituut (CHI) – KNAW, Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) – KANTL, Interuniversitaire werkgroep Genese. De deelname is gratis, aanmelden is gewenst voor 1 november.
Programma:
10.00 uur Ontvangst
10.30 uur Leen van Dijck (AMVC-Letterenhuis): Verwelkoming
10.35 uur Paul Bogaert: Interne keuken
11.00 uur Leo Jansen (Constantijn Huygens Instituut): ‘Zoekend naar de Rust, die Geluk heet’. Karel van de Woestijne en de oorsprong van het vers
11.30 uur koffie/thee
12.00 uur Matthijs de Ridder (Universiteit Antwerpen): ‘De (rode) vlag danst op de toren van de kathedraal’. Van ‘Aan de strijder Pol de Mont’ tot ‘Internationale’
12.30 uur Hanneke van Kempen (Constantijn Huygens Instituut): ‘Die andere hangen zonder dit in de lucht’: evolutie van samenhang in het werk van Herman Gorter
13.00 uur Pauze
14.30 uur Yves T’Sjoen (Universiteit Gent): Groei van een gevoel. De tekstgenese van Jan Lauwereyns’ gedicht Anatomie van melancholie’ (in Buigzaamheden)
15.00 uur Ton Naaijkens (Universiteit Utrecht): Over de verhouding tekstgenese en vertaling: het werk van Paul Celan
15.30 uur Tonnus Oosterhoff wordt geinterviewd door Peter Kegel (Constantijn Huygens Instituut) over (onder meer) zijn ‘bewegende gedichten’
16.00 uur Presentatie van de bundel Epistolaria. Tekstgenetische studies (red. Edward Vanhoutte & Yves T’Sjoen)
16.10 uur Receptie
Practicalia:
- Locatie: AMVC-Letterenhuis – Minderbroedersstraat 22 – 2000 Antwerpen
- Datum: 5 november 2003, 10.00 uuur – 16.10 uur
- Deelname: Gratis
- Aanmelden: U kunt zich aanmelden door voor 1 november 2003 uw naam, adres en e-mail/telefoonnummer door te geven aan het Constantijn Huygens Instituut, Postbus 90754, 2509 LT Den Haag, chi_algemeen@chi.knaw.nl, telefoon: +31 (0)70 331.58.00, fax: + 31 (0)70 382.05.46
- Organisatie: AMVC-Letterenhuis, Vakgroep Nederlandse Literatuur en Algemene en Vergelijkende Literatuurwetenschap Universiteit Gent, Constantijn Huygens Instituut (CHI) – KNAW, Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) – KANTL, Interuniversitaire werkgroep Genese
(18)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 06 Oct 2003 11:29:58 +0200
From: Edward Vanhoutte <evanhoutte@kantl.be>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031018.html
Subject: Med: 0310.18: Open brief CTB aan Het Laatste Nieuws over Bibliotheek Het Laatste Nieuws
==========================================
Feiten controleren, dat is onze job
Open brief aan de krant Het Laatste Nieuws
==========================================
[Dit bericht is ook te lezen op http://www.kantl.be/ctb/pub/2003/lnopenbrief03.htm]
De krant Het Laatste Nieuws bewijst haar lezers geen dienst met het uitgeven van de Bibliotheek Het Laatste Nieuws. Als eerste en als dertigste deel verschenen respectievelijk De Leeuw van Vlaanderen van Hendrik Conscience, en De trein der traagheid van Johan Daisne, tenminste dat denkt de krant (en dat denken de lezers). Een summiere autopsie van de twee publicaties toont de problemen met deze teksten aan.
Xavier Roelens, die bij het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB-KANTL) een tekstkritische leeseditie voorbereidt van De trein der traagheid, en Edward Vanhoutte, coordinator van het CTB en editeur van de tekstkritische leeseditie van De Leeuw van Vlaenderen (Lannoo, 2002), stellen in deze Open brief aan Het Laatste Nieuws, de uitgeefpraktijk van de Bibliotheek Het Laatste Nieuws aan de kaak.
Feiten controleren, dat is onze job
Open brief aan de krant Het Laatste Nieuws
Met deel 30 uit de Bibliotheek Het Laatste Nieuws (Johan Daisne, De trein der traagheid) werd het voorlopige dieptepunt bereikt van de groots opgezette boekenweggeefactie die, commercieel ongetwijfeld interessant, ondertussen uitdraait op een algemeen volksbedrog. Met de publicitaire stunt waarbij de krant 500.000 exemplaren weggaf van Consciences De Leeuw van Vlaanderen (deel 1 in de reeks, waarover verder meer), bewees de krant al dat ze niet moet doen wat ze beter kan laten: zonder enige vorm van onderzoek, controle of feeling voor basale teksthygiene, zonder enige kennis ter zake om het even welke versie van een literair werk opkopen bij uitgeverijen, die klakkeloos overnemen, drukken, binden, en de markt verzadigen met een twijfelachtig product. Op die manier leert Het Laatste Nieuws haar volk ongetwijfeld opnieuw lezen. Maar wel verkeerd, deze keer.
Net zoals het een journalist niet betaamt informatie van horen zeggen te publiceren zonder zijn of haar bronnen dubbel te controleren, betaamt het een krant ook niet een literair werk in een versie van horen zeggen aan te bieden en daarmee haar lezers niet de correcte informatie te verstrekken. De achterflap van het laatste ‘lezersgeschenk’, De trein der traagheid van Johan Daisne, illustreert ons betoog. In die blurb leest de goedgelovige lezer dat de tekst werd ‘geschreven in 1953’, terwijl Daisne in dat jaar geen poot naar dit verhaal heeft uitgestoken. Er had kunnen staan ‘voor het eerst apart in boekvorm verschenen in 1963’, of misschien zelfs ‘geschreven in 1948’. Want, zoals uit het Daisne-archief in het AMVC-Letterenhuis in Antwerpen blijkt – wij checken onze bronnen wel -, heeft Daisne de grondtekst geschreven in 1948, meer bepaald in de periode van 15 tot 17 april. Vervolgens verbeterde de auteur zijn tekst grondig van 10 tot 23 mei 1948, waarna hij zijn manuscript uittikte met ook hier weer enkele veranderingen. Bij het klaarmaken van de tekst voor publicatie in het Nieuw Vlaams Tijdschrift vonden opnieuw enkele (minieme) veranderingen plaats. Zo schrijven schrijvers nu eenmaal. Het verhaal werd in 1950 opgenomen in Daisnes verhalenbundel Met dertien aan tafel (zie ook het motto van Daisne in de uitgave van Het Laatste Nieuws) met slechts enkele, weliswaar belangrijke veranderingen door de auteur: zo ‘vernederlandste’ Daisne zijn tekst door woorden als ‘gegivreerd’ te vervangen door ‘beijzeld’. Tot voorlopig slot verscheen het verhaal in 1963 voor het eerst apart in boekvorm. De tekst werd toen grondig aangepast, niet alleen door Daisne zelf, maar hoogstwaarschijnlijk ook door een redacteur van uitgeverij Manteau. Naast de (terechte) verbetering van enkele spelling- en drukfouten deed de uitgever ook grotere ingrepen. Zo werd de alinea-indeling grondig overhoop gegooid. Op niet minder dan zevenenveertig plaatsen zijn ofwel twee alinea’s tot een alinea samengesmolten, of een alinea in twee gesplitst. Dat Daisne deze ingrepen niet toejuichte, bewijzen de drukproeven waarop hij een bijna even groot aantal alineaveranderingen opmerkte en weer in hun oorspronkelijke staat herstelde. Daarnaast werden constructies en woorden met hetzelfde gemak ‘gecorrigeerd’. Zo werd bijvoorbeeld ‘de mogelijke wonderlijkheid van de aanblik’ (in: Met dertien aan tafel, p. 102) veranderd in ‘de mogelijke aanblik van wonderlijkheid’ (uitgave Het Laatste Nieuws, p. 7), en geheel onterecht ‘sigaretten’ (in: Met dertien aan tafel, p. 136) in ‘sigaren’ (uitgave Het Laatste Nieuws, p. 81). De meeste ingrepen zijn klein, maar enkele flaters zijn ontstaan en klakkeloos in deze nieuwe uitgave overgenomen.
Laat ons hopen dat de krant in haar verslaggeving, in tegenstelling tot wat blijkt uit haar literair publicatiebeleid, haar lezers beter informeert over welke versie van de feiten wordt weergegeven. Bij wijze van enige verantwoording vermeldt het colofon van de publicatie van de Trein in de reeks van Het Laatste Nieuws dat het de versie betreft van de negende druk die bij Manteau werd uitgegeven. Maar ook hier heeft de krant haar huiswerk niet grondig gemaakt. Bij Manteau verschenen al minstens 16 drukken van De trein der traagheid. Bedoelt de krant met ‘negende druk’ de zestiende druk, of werkelijk de negende druk. En waarom grijpt de krant dan terug naar een tekst die niet de meest recente druk is? Omdat het bestand van die tekst toevallig mailklaar in de computer van de uitgever stak en die onmiddellijk leverbaar was? De lezer weet het niet. De krant waarschijnlijk ook niet.
En zoals beloofd nog iets over De Leeuw van Vlaenderen. U leest het goed, ‘Vlaenderen’ en niet ‘Vlaanderen’. Dat dit ‘monument’ en deze ‘must voor de boekenkast’ als eerste deel in de Bibliotheek Het Laatste Nieuws verscheen kan qua statement tellen. Dat de krant dit dan ook wil doen met een versie die ‘een vlotte leesbaarheid’ garandeert, is lovenswaardig te noemen. Dat ze daarvoor de herspelde versie van het Davidsfonds (op zich al een herdruk van een versie uit 1984), inclusief drukfouten, overneemt is een bedenkelijke zaak. Het argument dat een omgespelde versie van een recentere tekst tot een beter begrip van die tekst zou leiden, is ondertussen al achterhaald. De Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde adviseerde in 2001 nog: ‘voor uitgaven voor een ruimer publiek is herspelling van teksten uit welke periode ook zelden noodzakelijk. Editeurs die toch die stap willen zetten, dienen een zorgvuldige motivering te geven waarom van dat adagium afgeweken wordt.’ en ‘Wat ingrepen in intern-talige componenten van de taal (syntaxis, woordgebruik, morfologie) betreft, is er nauwelijks een ernstig te verdedigen weg tussen respect voor de tekst enerzijds, volledige vertaling naar hedendaags Nederlands toe, anderzijds.’ (Georges De Schutter en Guido Geerts, ‘Uitgave van literaire teksten uit het verleden: respect voor de vorm – herspelling – vertaling?’ in: Verslagen en Mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, jrg. 111 (2001), afl. 2, p. 189-206). De vlotte leesbaarheid van de tekst ware beter gediend met de toevoeging van woordverklaringen bijvoorbeeld.
Wordt een tekst leesbaarder als ‘Seneskael’ omgespeld wordt naar ‘Seneschalk’ zonder te verklaren dat dit de hoogste waardigheidsbekleder aan het Franse hof was? Als ‘hebt gy uwen kolder omgekeerd’ omgespeld wordt naar ‘hebt gij uwen kolder omgekeerd’ zonder dat verklaard wordt dat dit betekent ‘ben je naar de tegenpartij overgelopen’? En als de lezer niet weet dat Conscience met ‘gevangenis’ gevangenschap bedoelt, met ‘gevallyke’ toevallige, met ‘nooddruft’ voedsel, met ‘springveeren’ de ware toedracht, met ‘laster’ schande, met ‘goede vrouw’ verpleegster, enz.?
De ‘minieme spellingsaanpassingen’ die de roman volgens de flaptekst onderging en die voor een betere leesbaarheid zouden moeten zorgen, hebben een draak van een tekst opgeleverd die door de hedendaagse lezer niet meer te plaatsen, laat staan te begrijpen is. Het is geen historische tekst, want de spelling is aangepast, en het is geen moderne tekst, want naamvallen, in onbruik geraakte woorden, en voor de moderne lezer eigenaardige constructies zijn blijven staan.
Het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL) (http://www.kantl.be/ctb/) heeft in 2002 een tekstkritische editie voorbereid van Consciences De Leeuw van Vlaenderen of de Slag der Gulden Sporen waarin de oorspronkelijke tekst uit 1838, met behoud van de oorspronkelijke spelling, ontdaan van alle tekstcorrupties en volledig geannoteerd, becommentarieerd en gecontextualiseerd opnieuw werd uitgegeven (bij Lannoo). De editie is wetenschappelijk verantwoord, en alle feiten werden getoetst aan het Conscience-archief in het AMVC-Letterenhuis, waar de handschriften en voorontwerpen van De Leeuw bewaard worden. De lezer krijgt er niet alleen de tekst met woordverklaring, een verklarende persoonslijst, een opsomming van de ingrepen van de tekstbezorger, maar ook het verhaal van de tekst. Daarbij kom je bijvoorbeeld te weten dat De Leeuw niet Consciences eerste boek was, zoals op de binnenflap van de versie van Het Laatste Nieuws te lezen is, maar wel degelijk zijn derde boek (na In ’t wonderjaer en Phantazy, beiden uit 1837). Ook dat het statement op de achterflap: ‘Hij oogstte er niet alleen in intellectuele kringen bijval mee maar ook bij het gewone volk’ pertinent onwaar is. De arme schrijver verkocht in 1838 amper 480 exemplaren van zijn boek, en wilde zelfs kappen met het schrijverschap. Het Laatste Nieuws kon de bestanden van de teksten van die tekstkritische uitgave op eenvoudig verzoek verkrijgen bij het CTB en een deal sluiten met uitgeverij Lannoo. Ondertussen denkt een half miljoen lezers dat ze Consciences De Leeuw van Vlaenderen in hun kast staan hebben, terwijl het de Leeuw van Het Laatste Nieuws is.
Aan het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie wordt momenteel ook gewerkt aan een tekstkritische leeseditie van De trein der traagheid van Johan Daisne die komaf zal maken met alle problemen die er zijn met deel 30 van de Bibliotheek Het Laatste Nieuws. Tegen dat deze wetenschappelijk verantwoorde leeseditie verschijnt, zal de markt waarschijnlijk grotendeels verzadigd zijn door ondoordachte en kritiekloze leesgeschenkjes van een krant die met alle geweld haar volk opnieuw wil leren lezen.
Kranten moeten zich aan gecontroleerde feiten houden. Ook als het over de uitgave van literaire teksten gaat. Dat doen wij ook. Dat is onze job. Daar ligt de expertise van het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie. De krant mag zich altijd melden voor de uitgave van betrouwbare leesteksten. Momenteel zijn direct leverbaar: De Leeuw van Vlaenderen van Hendrik Conscience, De teleurgang van den Waterhoek, Levensbloesem en Werkmenschen (De Werkman, Kerstmis in Niemandsland en Het Leven en de Dood in den Ast) van Stijn Streuvels, Knetterende Schedels & Recht op antwoord van Roger van de Velde, en straks De trein der traagheid van Johan Daisne.
Deze summiere autopsie van slechts twee deeltjes uit de Bibliotheek Het Laatste Nieuws doet het ergste vermoeden voor de volledige reeks. Nochtans kost het uitgeven van een slechte tekst evenveel als het uitgeven van een goede, betrouwbare tekst. Maar ja, op tekstcorruptie staat geen gevangenisstraf…
Edward Vanhoutte & Xavier Roelens
Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (KANTL)
(19)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sat, 11 Oct 2003 12:19:31 +0200
From: Marc van Oostendorp <marc.van.oostendorp@meertens.knaw.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031019.html
Subject: Col: 0310.19: NederNed 49: Schrijven voor het beeldscherm
===========================================
NederNed 49: Schrijven voor het beeldscherm
===========================================
[Dit artikel maakt gebruik van afbeeldingen en is daarom beter te lezen via http://www.neder-l.nl/bulletin/2003/10/031019.html]
Twee jaar geleden had ik een plan voor een website die een naar bedrijf in de afgrond zou storten. LeugensvandeNederlandseSpoorwegen.nl zou die site heten en het concept was eenvoudig: de pagina’s zouden gevuld worden met foto’s van een NS-klok met daarnaast een informatiebord over aankomst van de treinen. Op het informatiebord zou bijvoorbeeld de trein van 7:12 naar Eindhoven aangekondigd staan met de mededeling ‘Vertraging ongeveer 5 minuten’. Op de klok kon je duidelijk zien dat het inmiddels vijf over half acht was.
Zulke foto’s waren in die tijd makkelijk te maken. Het enige wat je nodig had was een kaartje om op het perron van een station te komen en een digitale fotocamera. Het leek erop alsof de NS systematisch de vertragingen onderschatte: ‘ongeveer vijf minuten’ betekende ‘minstens tien minuten’, ‘ongeveer een kwartier’ betekende: ‘het is beter om de volgende trein te nemen, maar dat zeggen we lekker niet’. Het maakte de spoorwegen duidelijk helemaal niets uit dat iedereen kon in een oogopslag kon zien dat de gegeven informatie onjuist was.
Inmiddels is het moeilijker geworden om zo’n website een beetje levendig te houden, maar dat komt eerder doordat de treinen beter zijn gaan rijden, dan doordat de spoorwegen zoveel beter zijn gaan communiceren. Want met de manier waarop de spoorwegen de reiziger bejegent is altijd iets vreemds aan de hand. Zo is er sinds een paar maanden een af en toe vrijwel onverstaanbare computerstem die het menselijke geluid is komen vervangen.
Ook schrijven voor een beeldscherm blijkt een vak te zijn dat de medewerkers van de NS niet bijzonder interesseert. Sinds enige tijd hangen er op de stations informatieborden waarop vertragingen worden gemeld. Met die borden is vrijwel altijd iets merkwaardigs aan de hand: de tekst is net iets langer dan strikt noodzakelijk zou zijn. Daarom moet hij in stukken worden gehakt, die na elkaar worden getoond. Het laatste stuk is dan opvallend vaak extreem oninformatief:
Bord 1: “Door werkzaamheden rijden er geen treinen tussen Alphen a/d Rijn en Leiden Centraal en tussen”
Bord 2: “Leidschendam-Voorburg en Rotterdam Hofplein. NS zet bussen in. Houdt u rekening”
Bord 3: “met extra reistijd.”
Omdat de delen na elkaar worden vertoond, loopt de haastige reiziger naar Rotterdam Hofplein de kans dat hij alleen de tekst ‘met extra reistijd’ leest als hij het perron op komt rennen, tenzij hij de tijd neemt om te wachten op het tweede bord waaruit hij dan zou kunnen leren. Terwijl iedere tekst natuurlijk makkelijk zo kan worden herschreven dat hij wel op een bord zou passen. De zinsnedes ‘rijden er’ en ‘houdt u rekening’ zouden bijvoorbeeld – tenzij je vindt dat het belangrijker is om een persoonsvorm te gebruiken dan om snel te informeren – zonder bezwaar kunnen worden weggelaten.
Als je erop begint te letten, valt op dat er systeem inzit.
Bord 1: “Door werkzaamheden rijden er geen treinen tussen Leidschendam-Voorburg en”
Bord 2: “Rotterdam Hofplein. NS zet bussen in. Houdt u rekening met extra reistijd.”
De zin ‘Houdt u rekening met extra reistijd’ kan natuurlijk in ieder geval weggelaten worden. Als ik het goed uitreken, kan de informatie van deze tekst op een bord, als we ervan maken: ‘Werkzaamheden tussen Leidschendam-Voorburg en Rotterdam Hofplein. NS zet bussen in.’
Het merkwaardige is dat het gebruikte stramien kennelijk nog niet eens zo heel strak is. Een dag na de vorige maakte ik de volgende foto’s, waarin dezelfde mededeling net iets anders wordt verteld.
Bord 1: “Door werkzaamheden rijden er tussen Leidschendam-Voorburg en Rotterdam Hofplein geen”
Bord 2: “treinen. NS zet bussen in. Houdt u rekening met extra reistijd.”
Een stramien is er kennelijk wel, en wordt door de schrijvers van de borden soms zo stevig vastgehouden, dat ze maar liefst vier borden nodig hebben voor een tamelijk eenvoudige mededeling:
Bord 1: “Door werkzaamheden rijden er vanaf 22:20 uur geen treinen tussen Roosendaal en Bergen op”
Bord 2: “Zoom. NS zet bussen in. Houdt u rekening met extra reistijd. Door werkzaamheden rijden er”
Bord 3: “geen treinen tussen Leidschendam-Voorburg en Rotterdam Hofplein. NS zet”
Bord 4: “bussen in. Houdt u rekening met extra reistijd.”
Ik heb het idee dat je mensen zou moeten opleiden om te leren schrijven voor het beeldscherm altijd een beetje belachelijk gevonden. Maar bij de NS zou heel wat werk aan de winkel zijn voor een goede schrijftrainer — als de NS zou willen luisteren.
(20)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= *-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://www.neder-l.nl/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@neder-l.nl, naar | | Willem.Kuiper@hum.uva.nl, naar P.J.Verkruijsse@planet.nl (voor de | | evenementenagenda), naar Marc.van.Oostendorp@meertens.knaw.nl of naar | | P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------* *-Einde-------------------- Neder-L, no. 0310.a --------------------------*
Laat een reactie achter