| Subject: | Neder-L, no. 0401.b |
| From: | Ben Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Wed, 28 Jan 2004 20:57:30 +0100 |
| Content-Type: | text/plain |
********************* *-Twaalfde-jaargang-------- Neder-L, no. 0401.b -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0401.13: Hora est!: promotie P.M. van Alphen op ma 2 februari | | 2004 te Nijmegen | | (2) Vac: 0401.14: Vacatures voor docenten Nederlands als tweede taal, | | op verschillende locaties in Diemen/Amsterdam | | (deadline: ma 1 maart 2004) | | (3) Med: 0401.15: Lezingenmiddag Werkgroep Indische Letteren op vr 30 | | januari 2004 te Leiden | | (4) Med: 0401.16: Bijeenkomst van Het Bilderdijk-Museum rond thema | | 'Bilderdijk en Vlaanderen' op za 14 februari 2004 te | | Amsterdam | | (5) Med: 0401.17: Literaire ontmoeting met Annejet van der Zijl op wo 4 | | februari 2004 te Zwolle | | (6) Med: 0401.18: K. van Ommen nieuwe coordinator Scaliger Instituut | | (7) Web: 0401.19: Dichters op de website van de Koninklijke Bibliotheek | | te Den Haag | | (8) Web: 0401.20: BNTL nu vrij raadpleegbaar via het Internet | | (9) Web: 0401.21: Verschenen: Taalschrift - januari 2004 | |(10) Lit: 0401.22: Pas verschenen: H. Bennis, L. Cornips en M. van | | Oostendorp. Verandering en verloedering. Normen en | | waarden in het Nederlands. (Amsterdam, 2004) | |(11) Sym: 0401.23: Internationaal symposium over jongeren- en straattaal | | op vr 27 februari 2004 te Amsterdam | |(12) Sym: 0401.24: Seminarie Afrikaanse Letterkunde van zo 4 tot za 10 | | juli 2004 te Diepenbeek (bij Hasselt) | |(13) Vra: 0401.25: Hulp gevraagd bij verklaring onbekende termen in | | Nederlandstalig handelsboek uit Albany (bij New York) | | voor handel met Indianen, ca. 1700 | |(14) Col: 0401.26: Column 52 van Marc van Oostendorp: In ons leven is | | het minder eenvoudig. De wederkomst van het | | onderwaterscherm | |(15) Informatie over Neder-L | | | *------------------------- --------wo-28-januari-2004-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 27 Jan 2004 14:33:21 +0100
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040113.html
Subject: Rub: 0401.13: Hora est!: promotie P.M. van Alphen op ma 2 februari 2004 te Nijmegen
=========
Hora est!
=========
Maandag 2 februari 2004, 13.30 uur, KU Nijmegen, Aula, Comeniuslaan 2.
Mevrouw drs. P.M. van Alphen: ‘Perceptual relevance of prevoicing in Dutch’.
Promotor: mw. prof. dr. A. Cutler.
Copromotores: dr. J.M. Mc. Queen (MPI, Nijmegen), dr. R. Smits (MPI, Nijmegen).
Stembandtrilling tijdens de sluiting van een plofklank
——————————————————
Luisteraars zijn in staat om in korte tijd de relevante informatie uit het spraaksignaal te halen. Vervolgens vergelijken ze deze akoestische eigenschappen met linguistische vormen die liggen opgeslagen in de hersenen. Luisteraars herkennen zo de bedoelde woorden. Dit matchingproces tussen het inkomende spraaksignaal en de opgeslagen lexicale representaties is niet zo eenvoudig. Het proefschrift van mw. drs. Van Alphen behandelt de manier waarop het menselijk spraakherkenningsysteem omgaat met (ir)relevante akoestische details tijdens het proces van woordherkenning. De promovenda onderzocht prevoicing; de aanwezigheid van stembandtrilling tijdens de sluiting van een plofklank aan het begin van een woord. De resultaten tonen onder meer aan dat niet alle akoestische variatie invloed heeft op lexicale activatie. Daarnaast laten de data een intrigerende paradox zien; prevoicing is de belangrijkste aanwijzing voor stemonderscheid in het Nederlands, maar tegelijkertijd is prevoicing regelmatig afwezig in de productie van stemhebbende plofklanken.
Petra van Alphen was verbonden aan het Max Planck Institut fuer Psycholinguistik van de KU Nijmegen. Sinds 1 november 2002 is zij werkzaam op de Universiteit Utrecht waar ze zich bezighoudt met de ontwikkeling van spraakperceptie en woordherkenning bij kinderen.
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 23 Jan 2004 11:55:57 +0100
From: Elly Klein Meuleman <Elly.KleinMeuleman@INHOLLAND.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040114.html
Subject: Vac: 0401.14: Vacatures voor docenten Nederlands als tweede taal, op verschillende locaties in Diemen/Amsterdam (deadline: ma 1 maart 2004)
==========================================================
Vacatures NT2-docenten (prepropedeuse; flexibel inzetbaar)
==========================================================
De Taal- en Schakelcursus (TSC) bereidt anderstaligen voor op een studie in het hoger beroepsonderwijs in Amsterdam en omstreken. De cursus is een samenwerkingsverband van Hogeschool INHOLLAND Diemen, Hogeschool van Amsterdam, HES Amsterdam, Ipabo; ook wordt er nauw samengewerkt met de Vrije Universiteit, de Universiteit van Amsterdam en het ROC van Amsterdam. Bij de TSC werken naast een directeur en staf ruim dertig docenten op detacheringsbasis. Jaarlijks starten meer dan 150 aspirant-studenten met de voltijdsopleiding.
De TSC kenmerkt zich door een geintegreerd onderwijsaanbod van functionele taalvaardigheid (‘academisch Nederlands’), studievaardigheid en schakelvakken om hiaten in vakkennis op te vullen. Uitgangspunt is niet toelaatbaarheid tot het hbo, maar studiesucces in het hbo: een anderstalige student met een TSC-diploma heeft voldoende basis om zijn studie tijdig en succesvol te voltooien. Het eindniveau van de cursus ligt boven dat van het Staatsexamen NT2, programma II. Het merendeel van de lessen wordt gegeven op de locatie INHOLLAND Diemen.
In verband met het flexibele onderwijsaanbod en uitbreiding van activiteiten is de Taal- en Schakelcursus op zoek naar
docenten Nederlands als tweede taal.
Functie-eisen:
- Doctoraal diploma in de Nederlandse Taal- en Letterkunde met specialisatie NT2 of een vergelijkbare opleiding
- Ervaring met NT2-onderwijs aan hoogopgeleiden
- Bij voorkeur doceerervaring in het hbo of universitaire onderwijs
- Flexibiliteit en brede inzetbaarheid
- Affiniteit met de doelgroep
- Belangstelling om naast onderwijstaken ook andere taken te verrichten (rapportages opstellen)
- Initiatiefrijke en zelfstandige werker;
- Volledige afgeronde opleiding Universitaire en/of HBO-opleiding
- Goede kennis van MS-office (Word, Excel en Outlook)
Voor meer informatie over de Taal- en Schakelcursus kunt u onze website http://www.taalenschakel.nl bezoeken.
Uw schriftelijke sollicitatie kunt u zenden aan:
Taal- en Schakelcursus
T.a.v. Elly Klein Meuleman, hoofd bedrijfsbureau
Postbus 261
1110 AG Diemen
elly.kleinmeuleman@inholland.nl
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 26 Dec 2003 22:46:16 +0100
From: A. Zuiderweg <adrienne.zuiderweg@volkskrantmail.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040115.html
Subject: Med: 0401.15: Lezingenmiddag Werkgroep Indische Letteren op vr 30 januari 2004 te Leiden
==========================================
Lezingenmiddag Werkgroep Indische Letteren
==========================================
Op vrijdag 30 januari 2004 organiseert de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde weer een lezingenmiddag. Op het programma staan:
- Geert Onno Prins, ‘De stille kracht van Louis Couperus en A Passage tot India van E.M. Forster. Een vergelijking’;
- Maria Garthoff-Zwaan, ‘De beeldvorming over de marine in Nederlands-Indie’;
- Peter van Zonneveld, ‘Multatuli en het kwaad’.
De lezingen, beginnend om 14.00 uur en om 17.00 uur afgelopen, vinden plaats in zaal 28 van Gebouw 1175 (Centraal Faciliteitengebouw) van de Universiteit Leiden, Witte Singel/Doelencomplex. De toegang is gratis. Alle belangstellenden zijn van harte welkom. Verdere inlichtingen zijn verkrijgbaar bij Marian Fille – marrambv@cistron.nl
Zie ook http://www.IndischeLetteren.nl.
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 18 Jan 2004 22:36:41 +0000
From: Jan Noordegraaf <j.noordegraaf@let.vu.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040116.html
Subject: Med: 0401.16: Bijeenkomst van Het Bilderdijk-Museum rond thema 'Bilderdijk en Vlaanderen' op za 14 februari 2004 te Amsterdam
=================================================
Jaarvergadering/bijeenkomst Het Bilderdijk-Museum
=================================================
Op zaterdag 14 februari 2004 zal de jaarlijkse vergadering van de vereniging ‘Het Bilderdijk-museum’ gehouden worden. Het thema van deze bijeenkomst is ‘Bilderdijk en Vlaanderen’. Er zijn drie sprekers, die elk een aspect van deze relatie zullen belichten:
- Piet Couttenier: Bilderdijks invloed op de Vlaamse dichtkunst
- Jan Pauwels: van en over Bilderdijk in boek en tijdschrift
- Tom Verschaffel: algemene Bilderdijk-receptie in Belgisch-Vlaamse context
Plaats: studiezaal van de Afdeling Handschriften en Oude Drukken op de eerste etage van het hoofdgebouw van de Vrije Universiteit, De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam.
Tijd: 9.45 u.
Belangstellenden zijn welkom. De Vrije Universiteit is uitstekend bereikbaar, zowel met openbaar vervoer als met de auto.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 27 Jan 2004 18:04:23 +0100
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040117.html
Subject: Med: 0401.17: Literaire ontmoeting met Annejet van der Zijl op wo 4 februari 2004 te Zwolle
=======================================
Stichting Literaire Activiteiten Zwolle
=======================================
Annejet van der Zijl: specialist in literaire geschiedschrijving
Geen exegese van het werk, maar vooral een boek over het leven van Annie, dat moest de biografie worden die Annejet van der Zijl schreef over Annie M.G. Schmidt. En ‘Anna’ voldoet aan die omschrijving. Aan de hand van ‘Anna’ vertelt Van der Zijl wat het schrijven van een biografie inhoudt; hoe belangrijk de toegang tot bronnen is; of je ‘iets’ moet hebben met het onderwerp van studie en of het moeilijk is om te schrijven over iemand die bij leven al een legende was en bijna publiek bezit. Annetje van der Zijl is op 4 februari 2004 de gast van de Stichting Litaraire Activiteiten Zwolle.
Annejet van der Zijl heeft haar sporen verdiend in literair Nederland. Niet door een rij romans te produceren, maar door nauwgezet de geschiedenis van literaire onderwerpen die haar interesseren op te tekenen. Daarbij gaat ze als een wetenschapper te werk. De bronnen die ze raadpleegt zijn talrijk. Maar wat ze schrijft zijn geen dorre, droge stukken vol feiten, maar bevlogen verhalen die haar onderwerpen recht doen.
Naast de vele stukken die Annejet van der Zijl schreef in de tien jaar dat ze werkte voor HP/De Tijd, zijn er inmiddels twee literaire biografieen van haar hand verschenen. De eerste stamt uit 1998 en beschrijft het turbulente leven in een verlaten, romantische villa aan de weg van Blaricum naar Laren. Op Jagtlust was een kunstenaarskolonie gevestigd rondom schrijfster Fritzi ten Harmsen van der Beek. Tal van bekende kunstenaars en schrijvers schaarden zich in haar gezelschap: Remco Campert, Gerard Reve, Cees Nooteboom, Simon Vinkenoog en Ed van der Elsken. In ‘Jagtlust’ beschrijft Van der Zijl het turbulente leven in het Gooise.
Bekender werd zij echter met haar biografie van Annie M.G. Schmidt ‘Anna’. Ze kreeg het vertrouwen van de zoon van Annie Schmidt, die haar de correspondentie van zijn moeder met haar moeder en haar man ter beschikking stelde. Daardoor kon Van der Zijl een bijzonder boek schrijven over leven en werk van een van Nederlands productiefste schrijfsters. Het laat ook de minder succesvolle en minder gelukkige tijden zien, zonder ontluisterend te willen zijn. Het boek werd door lezers en vakgenoten geprezen. Toch wil Annejet van der Zijl voortaan niet altijd door het leven gaan als de grote kenner van Annie M.G. Schmidt. In Zwolle wil zij vooral spreken over de biografie zelf en de totstandkoming ervan; niet uitsluitend over Annie M.G. Schmidt.
Liliane Waanders neemt die uitdaging graag aan.
De literaire ontmoeting met Annejet van der Zijl vindt plaats op 4 februari 2004 om 20.00 uur in Schouwburg Odeon aan de Blijmarkt. Kaarten a EUR 6,00 kunnen besteld worden bij de schouwburg of gereserveerd worden bij Waanders Boekverkopers en Boekhandel Westerhof.
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 22 Jan 2004 12:38:41 +0100
From: Ben Salemans <salemans@neder-l.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040118.html
Subject: Med: 0401.18: Kasper van Ommen nieuwe coordinator Scaliger Instituut
=====================================
Nieuwe coordinator Scaliger Instituut
=====================================
Met ingang van 1 februari 2004 neemt drs. Kasper van Ommen de taken als coordinator van het Scaliger Instituut over van dr. Geert Warnar.
Van Ommen was de afgelopen twee jaar als Hoofd Magazijn van de Universiteitsbibliotheek werkzaam. Sinds een jaar is hij tevens verantwoordelijk voor de externe PR van de bibliotheek. Deze laatste taak zal Van Ommen ook de komende tijd blijven uitvoeren. Geert Warnar zal de komende vijf jaar in het kader van de VIDI-subsidies onderzoek gaan verrichten naar het Nederlands als literatuurtaal met een onderzoek getiteld ‘Men of letters. Medieval Dutch literature and learning/Nederlands als literatuurtaal’.
Het Scaliger Instituut is opgericht in het jaar 2000 met als doel het gebruik van de Bijzondere Collecties van de Universiteitsbibliotheek Leiden in onderzoek en onderwijs te stimuleren en te faciliteren. Op onderzoeksgebied geschiedt dit door het initieren van onderzoeksprojecten, het organiseren van lezingen en symposia, het publiceren van onderzoeksresultaten en het verlenen van beurzen aan (gast)onderzoekers. In het onderwijs wordt ernaar gestreefd om, in nauw overleg met de Leidse facultaire opleidingen, via lezingen, cursussen en masterclasses studenten en aio/oio’s uit alle disciplines bekend te maken met de grote rijkdom en verscheidenheid van de Bijzondere Collecties. De Scaliger-hoogleraar, prof. dr. W.P. Gerritsen, speelt hierin een voorname rol. In 2003 is een start gemaakt met een grootschalig onderzoek naar het leven en werk van de botanicus Carolus Clusius (1526-1609).
Het instituut is vernoemd naar een van de beroemdste filologen uit de geschiedenis van de Leidse universiteit: Josephus Justus Scaliger (1540-1609). Hij werd in 1593 naar Leiden gehaald als opvolger van Justus Lipsius en liet bij zijn dood zijn grote verzameling Oosterse handschriften na aan de Universiteitsbibliotheek Leiden.
Voor meer informatie: dr. P.G. Hoftijzer, directeur van het Scaliger Instituut, P.G.Hoftijzer@LET.leidenuniv.nl
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: maandag 26 januari 2004 15:12
From: Gea Schelhaas <Gea.Schelhaas@kb.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040119.html
Subject: Web: 0401.19: Dichters op de website van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag
=====================================================
Dichters op de website van de Koninklijke Bibliotheek
=====================================================
Eind 2004 kan iedereen in Nederland een stem uitbrengen om te bepalen wie de nieuwe Dichter des Vaderlands wordt. Die positie komt in januari 2005 vrij als de termijn van Gerrit Komrij er op zit. De organisatie is in handen van NRC Handelsblad, in samenwerking met de Poezieclub.
Om de Nederlandse poezieliefhebber vast in de stemming te brengen en om te laten zien uit welke veelheid van dichters gekozen kan worden, presenteert de poeziesite van de Koninklijke Bibliotheek – in samenwerking met NRC Handelsblad – een serie van 40 dichtersportretten. Vanuit de NRC wordt wekelijks verwezen naar de poeziesite van de KB: http://www.kb.nl/dichters, waar de lezers meer informatie vinden dan in de krant geboden kan worden.
Parallel daaraan presenteert de KB een reeks uitgebreide ‘profielen’ van dichters die in voorbije eeuwen als Dichter des Vaderlands konden worden gezien. Inmiddels zijn de eerste 5 nieuwe profielen online geplaatst: over Suster Bertken, Six van Chandelier, Bilderdijk, Leopold en Lucebert. Binnenkort wordt Huygens toegevoegd en in de loop van het jaar zal dit gezelschap verder groeien.
Meer informatie over http://www.kb.nl/dichters geeft Paul van Capelleveen (paul.vancapelleveen@kb.nl) of Reinder Storm (reinder.storm@kb.nl).
Koninklijke Bibliotheek
Prins Willem-Alexanderhof 5
Postbus 90407
NL-2509 LK Den Haag
+31 (0)70-314.03.10
http://www.kb.nl
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 22 Jan 2004 12:07:31 +0100
From: Karina van.Dalen <Karina.van.Dalen@niwi.knaw.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040120.html
Subject: Web: 0401.20: BNTL nu vrij raadpleegbaar via het Internet
===========================================
BNTL nu vrij raadpleegbaar via het Internet
===========================================
De Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap (BNTL) is vanaf heden door iedereen vrij te raadplegen via het Internet. Het webadres http://www.bntl.nl leidt u naar een informatiepagina van de afdeling Neerlandistiek van NIWI-KNAW, die de BNTL vervaardigt. Op die pagina vindt u twee toegangen tot de BNTL: een BNTL-toegang vanuit instellingen/bibliotheken met PICA-abonnement en een BNTL toegang voor particulieren en instellingen zonder PICA-abonnement. Dus als u thuis de BNTL nodig heeft, of elders waar geen PICA-abonnement voorhanden is, dan kunt u van de laatste link gebruikmaken.
De BNTL bevat een groeiend aantal links naar elders op het Internet
digitaal gepubliceerde boeken en artikelen over de Nederlandse taal en literatuur. Dat betekent dat digitale publicaties (bijvoorbeeld colums uit http://www.neder-l.nl) of herpublicaties (bijvoorbeeld op http://www.dbnl.nl) apart als item zijn opgenomen in de bibliografie en dat er in de titelbeschrijving een hyperlink staat die de gebruiker rechtstreeks naar de digitale publicatie in kwestie voert. Dus achter de titels in de BNTL zal steeds vaker ook de volledige tekst te vinden zijn.
Nadere informatie verkrijgbaar bij:
karina.van.dalen@niwi.knaw.nl
Karina van Dalen-Oskam
NIWI-KNAW, afd. Neerlandistiek
Postbus 95110
NL-1090 HC Amsterdam
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 27 Jan 2004 11:46:25 +0100
From: Albert de Klein - Nederlandse Taalunie <adeklein@taalunie.org>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040121.html
Subject: Web: 0401.21: Verschenen: Taalschrift - januari 2004
==========================
Taalschrift – januari 2004
==========================
De nieuwe editie van Taalschrift is verschenen met daarin de volgende onderwerpen:
DISCUSSIE
Verloedert of vernieuwt het Nederlands?
“Klachten over taalverloedering van alle tijden”, zegt prof. Theo Janssen. En hij gaat nog verder: slecht spellen en je taal vol Engelse woorden stoppen, getuigt gewoon van slechte manieren. Mee eens?
Lees verder op: http://taalschrift.org/discussie/000465.html
U wordt uitgenodigd om te reageren via de reactiemogelijkheid onderaan de column.
REPORTAGE
Nederlands met een kleurtje
Is het toeval dat Oscar Fernald, Rotterdammer van Surinaamse afkomst, het Groot Dictee wint? Het taalgezinnetje waarvan u en ik deel uitmaken is sinds 12 december 2003 namelijk een exotische telg rijker. Naast Nederland en Vlaanderen maakt nu ook Suriname deel uit van de Nederlandse Taalunie. Koen Jaspaert verklapt waarom, maar eerst legt Jacques Arends het Surinaams Nederlands onder de loep.
Lees verder op: http://taalschrift.org/reportage/000466.html
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 21 Jan 2004 14:32:09 +0100
From: Marketing <aisha.gilhuys@aup.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040122.html
Subject: Lit: 0401.22: Pas verschenen: Hans Bennis, Leonie Cornips en Marc van Oostendorp. Verandering en verloedering. Normen en waarden in het Nederlands. (Amsterdam, 2004)
==============
Pas verschenen
==============
Hans Bennis, Leonie Cornips en Marc van Oostendorp. Verandering en verloedering. Normen en waarden in het Nederlands. Met tekeningen van Hein de Kort. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2004. 92 blz., EUR 9,95, ISBN 90-5356-665-1.
Op 23 januari 2004 verscheen bij Amsterdam University Press: ‘Verandering en verloedering. Normen en waarden in het Nederlands’ door Hans Bennis, Leonie Cornips en Marc van Oostendorp. In dit boek nemen deze taalwetenschappers stelling in het debat over ‘verloedering’ van de Nederlandse taal.
In Nederland is de afgelopen twee jaar de Nederlandse taal het onderwerp geworden van een levendig maatschappelijk debat onder columnisten, politici en andere opinieleiders. Er gebeurt dan ook van alles met het Nederlands. Onder onze ogen zien we de taal veranderen: in de grote steden ontstaan nieuwe varieteiten en jongeren spreken onder elkaar mengtalen met elementen uit talen als het Turks, het Surinaams en het Arabisch. Gaat het Nederlands hierdoor ten onder? Wie columnisten als Blokker, Hofland en Kousbroek leest, krijgt de indruk dat de taalwetenschap op zijn minst voor een deel verantwoordelijk is voor de ‘verloedering’ van de Nederlandse taal.
Hoe terecht zijn deze zorgen? Wat zijn taalnormen precies en waar halen we deze vandaan? Verandert het Nederlands sneller dan andere talen? Op deze en tal van andere vragen geeft ‘Verandering en verloedering’ een helder en onderhoudend antwoord. Aan de hand van een tiental populaire opvattingen, zoals “Taalverandering betekent normloosheid” en “De omroep verloedert de taal”, laten de auteurs zien hoe het met het Nederlands van vandaag gesteld is. De auteurs illustreren, nuanceren of verwerpen deze opvattingen in een toegankelijk en prikkelend betoog.
De auteurs Hans Bennis, Leonie Cornips en Marc van Oostendorp zijn als taalwetenschapper verbonden aan het Meertens Instituut in Amsterdam.
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 16 Jan 2004 14:19:32 +0100
From: Eva.van.Lier <Eva.van.Lier@meertens.knaw.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040123.html
Subject: Sym: 0401.23: Internationaal symposium over jongeren- en straattaal op vr 27 februari 2004 te Amsterdam
=================================
Symposium jongeren- en straattaal
=================================
Op vrijdag 27 februari 2004 vindt in de symposiumzaal van het Meertens Instituut, Joan Muyskenweg 25, Amsterdam een international symposium plaats over jongeren- en straattaal.
Iedereen die zich (uiterlijk 20 februari) via e-mail als bezoeker heeft aangemeld bij eva.van.lier@meertens.knaw.nl kan het symposium gratis bijwonen.
Programma Symposium Jongerentaal
Meertens Instituut Amsterdam, 27/02/2004
10:00-10:15 Koffie
10:15-10:30 Opening door Hans Bennis, directeur van het Meertens Instituut
10:30-11:05 Pieter Muysken en Esther van Krieken (KUN / Radboud Universiteit Nijmegen):
‘Ethnolect and straattaal in Nijmegen and elsewhere’
11:05-11:40 Jacomine Nortier en Femke Conradie (Universiteit Utrecht):
‘Daily culture and youth language in Utrecht’
11:40-12:15 Jannis Androutsopoulos (Universiteit Hannover):
‘Ethnolectal stylizations and ethnolectal realities in Germany’
12:15-13:15 Lunch
13:15-13:50 Maarten Mous (Universiteit Leiden):
‘Mixed youth languages in urban Africa’
13:50-14:25 Leonie Cornips (Meertens Instituut) en Vincent de Rooij (Universiteit van Amsterdam):
‘The concept of ‘neger’ in Rotterdam youth language and culture’
14:25-14:45 Theepauze
14:45-16:00 Eva van Lier (Meertens Instituut): presentatie van PhD-project over straattaal in Nederland (theorie, hypotheses, gegevens, etc.) en plenaire discussie)
16:00-17:00 Drankje
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 27 Jan 2004 18:04:23 +0100
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040124.html
Subject: Sym: 0401.24: Seminarie Afrikaanse Letterkunde van zo 4 tot za 10 juli 2004 te Diepenbeek (bij Hasselt)
================================
Seminarie Afrikaanse Letterkunde
================================
4 tot 10 juli 2004
Limburgs Universitair Centrum
Diepenbeek, Belgie
Van 4 tot 10 juli 2004 wordt aan het Limburgs Universitair Centrum te Diepenbeek het derde Seminarie Afrikaanse Letterkunde georganiseerd. Het gaat om een inleidend seminarie op academisch niveau over diverse facetten van de Afrikaanse letterkunde. Er worden 18 sessies van 1,5 uur elk georganiseerd met in de vooravond nog een culturele activiteit in verband met het Afrikaans en/of Zuid-Afrika. De doelgroep bestaat uit docenten en leerkrachten Nederlands en Germanistiek en gevorderde studenten.
Het seminarie is mogelijk gemaakt door de financiele steun van de Kanselierstrust van de Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoer Onderwys. De inhoudelijke invulling van de sessies berust bij Prof. Dr. Hein Viljoen van de Potchefstroomse Universiteit vir CHO en bij Dr. Ronel Foster van de Universiteit van Stellenbosch.
Hein Viljoen biedt de volgende onderwerpen aan:
- Die vroee plaasroman: Malherbe en Van den Heever
- Etienne Leroux: modernisering en die beeld van die tycoon
- Andre P. Brink: Oordrywing in ‘Duiwelskloof’
- Etienne van Heerden
- C.L. Leipoldt en die problematiek van nasionale identiteit rondom 1910
- Elisabeth Eybers
- N.P. van Wyk Louw se ‘Tristia’
- Breyten Breytenbach: leesbeginsels van sy werk
- Antjie Krog se ‘Kleur kom nooit alleen nie’
Ronel Foster behandelt:
- Wilma Stockenstroem: ‘Die kremetartekspedisie’
- Wilma Stockenstroem: onbetrokke betrokkenheid
- John Miles: ‘Kroniek uit die doofpot’
- Lettie Viljoen: vroueskrywing
- Die grensliteratuur met toespitsing op die kortverhaal
- Die landskap in die Afrikaanse poesie
- D.J. Opperman se ‘Komas uit ’n bamboesstok’
- ‘Struggle’-poesie
- Postmodernisme en poesie, met toespitsing op die historiografiese metapoesie
Hein Viljoen is professor in Afrikaans en Nederlands aan die PU vir CHO. Hij specialiseert in eigentijdse literaire theorie en in de studie van de Afrikaanse letterkunde vanuit een vergelijkend perspectief. Zijn onderzoek richt zich vooral op de Afrikaanse poezie en op de thema’s: ruimte, identiteit, grenzen en hybriditeit. Naast zowat 30 artikels op deze terreinen heeft hij samen met C.N. van der Merwe een inleiding tot de literatuurwetenschap geschreven met als titel ‘Alkant olifant’ en twee boeken geredigeerd namelijk ‘Metodologie en representasie’ en ‘Storyscapes: South African Perspectives on Literature, Space and Identity’. Vorig jaar verscheen zijn tweede dichtbundel ‘Holtrom en groot kabaal’.
P.H. Foster is senior lectrice in het departement Afrikaans en Nederlands van de Universiteit van Stellenbosch. De titel van haar doctoraat is ‘Postmodernisme en poesie, met spesifieke verwysing na die historiografiese metagedig “Die heengaanrefrein” van Wilma Stockenstrom’. Ze doceert Afrikaanse letterkunde, literaire theorie, recensiekunde en scheppend schrijfwerk. Samen met Louise Viljoen was ze samensteller van de antologie ‘Poskaarte. Beelde van die Afrikaanse poesie sedert 1960’ (1997). Ze is hoofdorganisator van de schrijversateliers voor aspirant-schrijvers aan de Universiteit van Stellenbosch. Ze was ook betrokken bij het ‘Woordfees’ dat jaarlijks op Stellenbosch georganiseerd wordt en was medewerker van het elektronische tijdschrift LitNet. In 1993 publiceerde ze onder haar meisjesnaam de dichtbundel ‘Skoop. ’n Woordverwerkingspeletjie vir die beginner’. Deze bundel werd bekroond met de Eugene Marais-prijs voor een debuut.
Plaats, datum, inschrijvingsgeld, accomodatie
Het seminarie heeft plaats aan het Limburgs Universitair Centrum, Diepenbeek (bij Hasselt), Belgie van 4 tot 10 juli 2004.
Het inschrijvingsgeld bedraagt EUR 150,00 en omvat het cursusmateriaal en de maaltijden. De uiterste datum voor inschrijving is 31 mei 2004. Om organisatorische redenen wordt een vroegtijdige opgave van deelname erg op prijs gesteld.
Accommodatie is mogelijk in
- een studentenkamer voor EUR 75,00 voor de seminarieweek van zondagavond tot zaterdagmorgen
- een hotel voor ongeveer EUR 60,00 per dag.
Als u wilt dat accommodatie gereserveerd wordt, gelieve dit op de inschrijvingsstrook aan te duiden.
Het seminarie begint op zondag 4 juli om 19.00 uur met een kaas-en-wijn ontvangst en eindigt zaterdagmorgen 10 juli omstreeks 10.00 uur.
Bijkomende inlichtingen kunnen verkregen worden bij: Prof. Dr. Luc Renders, Vakgroep Talen, Limburgs Universitair Centrum, B-3590 Diepenbeek, Belgie, +32 (0)11-26.86.83, e-mail: luc.renders@luc.ac.be.
Deze inschrijvingsstrook alleen per post terugsturen
- – Inschrijvingsstrook – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Inschrijving Seminarie Afrikaanse Letterkunde
Naam: ……………………………………………..
Adres: …………………………………………….
…………………………………………………..
…………………………………………………..
Telefoon: ………………………………………….
E-mail: ……………………………………………
schrijft zich in voor het Seminarie Afrikaanse Letterkunde en wenst van zondagavond tot zaterdagmorgen accommodatie te bespreken in:
o een studentenkamer
o een hotelkamer
Hij/zij betaalt
o 150 euro inschrijvingsgeld
o 75 euro verblijf in een studentenkamer
Totaal: o 150 euro o 225 euro
met
o Eurocard/Master Card
o Visa
Kaartnummer: ……………………………
Vervaldatum: ……………………………
Kaarthouder: ……………………………
o Overschrijving (plus de eventuele bankkosten) Overschrijven op rekeningnummer 001-0187079-42 op naam van Limburgs Universitair Centrum, 3590 Diepenbeek, Belgie, swiftcode Fortis bank-Hasselt GEBABEBB-36A, IBAN: BE77 0010 1870 7942 met vermelding: Seminarie Afrikaans
Datum: …………………………………………….
Handtekening: ………………………………………
Dit inschrijvingsformulier alleen per post sturen aan:
Prof. Dr. Luc Renders
Vakgroep Talen
Limburgs Universitair Centrum
Universitaire campus
3590 Diepenbeek
Belgie
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 26 Jan 2004 19:01:51 +0100
From: Kees Jan Waterman <kjwaterman@idc.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040125.html
Subject: Vra: 0401.25: Hulp gevraagd bij verklaring onbekende termen in Nederlandstalig handelsboek uit Albany (bij New York) voor handel met Indianen, ca. 1700
======================================================
Onbekende termen in handelsboek met Indianen, ca. 1700
======================================================
Ik werk aan een geannoteerde bronnenuitgave van een uniek, Nederlandstalig handelsboek voor de handel met Indianen, in de plaats Albany (in het noorden van wat nu de staat New York is), 1695-1726. Van een aantal termen en uitdrukkingen in het manuscript heb ik nog geen betekenis kunnen opsporen (een aantal standaardwerken, zoals de WNT, heb ik al doorzocht). Er zijn duidelijk Engelse en Indiaanse invloeden op taalgebruik.
Hieronder staan de betreffende woorden en uitdrukkingen kort genoemd, daaronder treft u informatie aan over context en gebruik in het manuscript.
Vraagstelling:
- Kent u de term of uitdrukking uit ongeveer dezelfde periode (of een andere);
- kunt u daar een betekenis van geven, danwel een omschrijving?
- Heeft u verwijzingen naar literatuur?
Al uw suggesties en opmerkingen stel ik zeer op prijs. Ik ben uiteraard bereid u meer informatie te doen toekomen. drs. Kees-Jan Waterman, kjwaterman@idc.nl
I. Korte lijst:
- Aensoet
- Ackdes
- Doller
- Hansijoos
- Houden bij
- Cnuu
- Leggen / inleggen
- Oplijen
- Om lagh
- Pastoll
- Quartije
- Schijf / schijven / sijven
- Singerlin
- Tonties (ook tonies, toniets en tonieties)
- ‘Voorwijzen’ [voorzijn/voorwezen?]
II. Bredere informatie:
- Aensoet
In 1701 registreerde Wendell de schuld van een Cayuga man, en merkt op:
“Sijn aensoet die bij hem was heet Radewackeree[,] 2 1/2 elle gemp(*) [en is schuldig] een marter, daer hij goet voor stat”. Mijn associatie gaat in de richting van een affectieve band tussen de individuen (het is onduidelijk of Radewackeree man of vrouw is). Mogelijk wijst het op een hierarchische of familierelatie.
(*) Gemp is een wollen stof. - Ackdes
Rond 1700 registreerde Wendell de schuld van een Cayuga jongeman, en merkt over zijn uiterlijk op:
“[Hij heeft] een ackdes op sijn ken gepreck[t]”. Hij beschrijft het voorwerp dat op de kin van de Cayuga getatoeeerd staat, maar de aard daarvan is mij volstrekt onduidelijk. - Doller
In 1707 registreerde Wendell de schuld van een Mohawk man (uit Canada):
“Aen 2 dollers aen gelt [geeft een schuld van] 2 bevers”. Wellicht een soort munt/valuta, hetgeen bevestigd lijkt te worden door aantekeningen in een ander, later handelsboek van handel met Indianen, waarin tussen 1715-1730 tenminste twee keer werd opgetekend dat Indianen een deel van hun schuld afbetaalden met “dollers”. En in 1750 noteerde Christian Daniel Claus in zijn onkostenlijst voor een reis naar de Onondaga dat hij “1 french Dollar” had betaald aan een Mohawk voor het voeren van zijn paard.
(>>ten overvloede: de US-dollar bestond nog niet!<<) - Hansijoos
Rond 1698 koopt een man (waarsch. Mohikaan) bij Wendell op krediet een paar “hansijoos schoenen”. Uit andere contemporaine bronnen, waar de term ook word gebruikt, komt het beeld naar voren, dat het diende om ‘ons vriendelijk gezinde / handels- / nabije’ Indianen aan te duiden. Uiteraard valt de overeenkomst met de naam Hans-Joost op, die in oudere, Amerikaanse studies is gebruikt (analoog aan Yankees = Jan-Kees). Ik ben daar zeer sceptisch over. - Houden bij
In tientallen gevallen geeft Wendell aan dat een Indiaan ‘bij’ een andere Indiaan, of een handelaar in Albany ‘hout’. Alles wijst er op dat de betekenis gezocht moet worden in de richting “verblijft bij”, of “woont bij”. Ook gebruikt: Een Indiaan ‘hout onder’ de Onondaga. Een Indiaan ‘hout in’ een met name genoemd dorp. - Cnuu
In 1704 noteerde Wendell de schuld van vrouw (waarsch. Mohikaan):
“3 ellen baij(*) voor 2 varckens[,] een van 3 jaer x[en] een cnuu”. Het lijkt dat “cnuu” een soort varken is (leeftijd, geslacht,?).
(*)baij is een wollen stof. - Leggen / inleggen
In veel gevallen wordt gebruikt gemaakt van de uitdrukking (belooft hier te komen) ‘leghen’, bijv.:
“Als sij bij een ander ga[e]t leggen dan moet sij een swaren bever geven”.
En: “een quartie x[aan] gelt op condietsie a[l]s sij hijer comt legen dan he[ef]t sij het voor] niet[s].”
Daarnaast ook vrij regelmatig in de volgende vorm (‘inleggen’): “sijn [draag]bant die hij bij mijn heeft in leghen”.
De tweede vorm duidt m.i. op het ‘inleggen’ van een borg. De eerste lijkt mij breder/algemener, een omschrijving van transacties uitvoeren/handelen. Het lijkt mij niet te duiden op ‘overnachten’ o.i.d. - Oplijen
Vrijwel geen context: een rekening uit 1710, van een Mohawk man, bevat de volgende opmerking:
“aen 2 quarties aen gelt at 2 qu[arties?] oplijen”. Het valt op dat de Indiaan gelt op krediet meeneemt, wellicht dat de term ‘oplijen’ daar verband mee houdt. - Om lagh
In 1706 beschrijft Wendell een van zijn clienten als een Mohikaan “van om lagh”. Uiteraard kan hier sprake zijn van een locatie/dorp/gebied, maar daar is mij niets van gebleken. Het lijkt mij waarschijnlijker dat hij verwijst naar een plaats waar goederen werden ‘omgeslagen’ / ‘overgeladen’, ergens langs de handelsroutes vanuit Albany naar de Irokezen (west) of Montreal (noord). - Pastoll (pistool)
“1710 sep[tember] 1 pastoll at 3 bevers”
“1709/10 Septemb[er] aen 1 hemt voor een pastoll” [gevolgd door een schets van een pistool]
“17010 [sic] Janwarij 1 hemt at [leeg] maters dat voor het pastol [ge]geven had aen sijn vaer.”
Het tweede geval lijkt op het eerste gezicht eenduidig, maar een Indiaan die een pistool voor een hemd verkoopt? Ik vind de specifieke situaties verwarrend. Bovendien wordt in andere bronnen gesproken van een pistol/pistole en bedoelt men vaak “iedere Europese munt met de waarde van de Spaanse munt met die naam”. Wapen of munt: ervaringen, ideeen, suggesties? - Quartije
Indianen kochten vaak ‘quarties’ bij Wendell, maar betaalden er (minder vaak) ook mee. De context van dat soort gevallen lijkt te duiden op een ‘quartje’ als een monetaire (reken)eenheid. Ik heb de suggestie gezien dat het zou gaan om eenvierde deel van een Spaans ‘stuk-van-acht’ (‘piece of eight’): een gouden munt die inderdaad uit acht delen bestond en waarvan het gebruikelijk was de stukken los te knippen om als aanvaard betaalmiddel te gebruiken. Het zou dan gebruikelijk zijn geweest, de munt in vier delen te knippen. Het lijkt absoluut niet te gaan om ‘quarts’ als inhoudsmaat bij vloeistoffen, zoals in het moderne, Engelse ‘quart’. - Schijf / schijven / sijven
In de rekeningen van drie Indianen komt dit voor. De ‘schijven’ worden verder niet omschreven, maar in 1696 beschrijft Wendell de schuld van een Mohikaan die naar een andere Indiaanse groepering reist:
“[de Mohikaan] die bij de grijskop was[,] sij binnen samen nae[r] Annaekonccoo toe[,] deebet aen 2 1/2 beevvers an pijpe en schijfve.”
Hieruit lijken we af te kunnen leiden dat het gaat om een product dat in de vorm van pijpen en schijven werd aangeboden. Dan komt al gauw ‘wampum’ in gedachten, een betaalmiddel (in New York en onder Indianen) van geslepen delen van een bepaalde familie zeeschelpen. - Singerlin
Singerlin[g?] was vrijwel zeker een gewoven stof: in 1709 kocht een Seneca jongen er een lengte van 2 el van, maar de aard en herkomst van de stof is mij onbekend. - Tonties (ook tonies, toniets en tonieties)
Indianen kochten dit zeven maal in grotere hoeveelheden, van 19 tot 70 stuks. Alhoewel de sterkste associatie neigt naar ’ton(netje)’ lijkt dat onwaarschijnlijk: Indianen hadden individueel niet de beschikking over transportmiddelen om 70 tonnetjes te vervoeren: en over een gezamenlijke aankoop wordt niet gerept. Daarnaast is het opvallend dat er in geen van de zeven gevallen iets wordt gezegd over de mogelijke (vloeibare?) inhoud van ’tonties’. Tot slot: alle gevallen lijken in verband te staan met de handel op Montreal. - ‘Voorwijzen’ [voorzijn/voorwezen?]
In 1705 schreef Wendell de volgende, voor mij tot nu toe onbegrijpelijke opmerking bij de rekening van een Indiaan (de lay-out op de pagina heb ik hier aangehouden): “heeft hij mijn vooer gewesen dit boven standen op Johannus bradt(*) om daer 57 quarties voor desen booven standen schult.”
(*) Johannus Bradt[/Bratt] was een andere handelaar uit Albany.
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 19 Jan 2004 17:48:55 +0100
From: Marc van Oostendorp <Marc@vanOostendorp.nl>
URL artikel: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/040126.html
Subject: Col: 0401.26: Column 52 van Marc van Oostendorp: In ons leven is het minder eenvoudig. De wederkomst van het onderwaterscherm
=========================================
Column 52 van Marc van Oostendorp:
In ons leven is het minder eenvoudig.
De wederkomst van het onderwaterscherm
=========================================
Wie na 1980 geboren is, of voor 1940, kent het woord waarschijnlijk niet eens, maar bij veel mensen die tien jaar geleden ook al een computer gebruikten zorgt het voor een dromerige blik: ach ja, hetonderwaterscherm!
Tot een jaar of twaalf geleden gebruikte elke computergebruiker in Nederland hetzelfde tekstverwerkingsprogramma – op elk bureau zag je WordPerfect staan. Twee versies hebben vooral een grote verspreiding gehad: versie 4.2 en versie 5.1. Toen besloot Microsoft dat het genoeg was: met een enorme commerciele overmacht zorgde het ervoor dat binnen een paar jaar iedereen op cursus moest om de oude commando’s af te leren en in plaats daarvan te leren hoe het moest in Microsoft Word. De eerste versies van dat programma konden ook nog makkelijk WP-bestanden lezen en zelfs schrijven, zodat je nog wel kon samenwerken met de domoor die bij de concurrent bleef tiepen. Na een tijdje was dat ook afgelopen: inmiddels weet niemand beter dan dat de woorden ’tekstverwerker’ en ‘Word’ synoniem zijn.
Het onderwaterscherm is daarbij geheel verdwenen, want hoewel Word in veel opzichten duidelijk een kopie was van WP, en in sommige opzichten ook een verbetering, zag Microsoft geen emplooi voor dit snufje. In WP kon je je scherm in tween verdelen: boven zag je de tekst min of meer zoals hij er opgemaakt uit zou komen te zien, en onderin zag je alle codes die het programma had ingevoegd. Had je bijvoorbeeld het woord man cursief gemaakt, dan zag je onderin het scherm zoiets als [cursief]man[einde cursief]. Veel mensen die intensief tekstverwerkten, keken vaak naar dat onderwaterscherm, bijvoorbeeld om te zien of er geen ‘vuile’ opmaak in de tekst kwam te staan – opmaak die niets deed, zoals in de zin de man [cursief][einde cursief] kijkt verbaasd. Je had een rustig, kaal computerscherm zonder toeters en bellen waarop je precies kon zien wat je aan het doen was.
Wat je ook verder van Word-bestanden kunt zeggen, ze zijn in ieder geval ongenaakbaar. Je ziet op je scherm vrij nauwkeurig hoe de pagina eruit komt te zien, maar rustig is dat scherm geenszins, en welke opdrachten je allemaal hebt gebruikt om die pagina er zo uit te laten zien, kun je nooit meer achterhalen. Een tijdje geleden vertelde de columnist Hans Ree op de radio dat hij om die redenen zijn WP 5.1 voor DOS altijd trouw is gebleven, hoeveel problemen dat hem in de loop van de tijd ook had bezorgd bij het inleveren van zijn stukjes. Hij vertelde trouwens ook dat de schrijver Tim Krabbe ook bij zijn oude tekstverwerker was gebleven, maar om een andere reden; hij had ooit zoveel tijd gestoken in het bedenken van allerlei macro’s om het schrijven sneller te maken, dat hij die macro’s nog zeker enkele tientallen jaren moest gebruiken wilden ze hem inderdaad een netto tijdwinst opleveren.
Op internet zijn wel meer lofzangen te vinden op het onderwaterscherm. Wie nog terugverlangt doet dat meestal vanwege dat scherm. Er zijn zelfs filosofische beschouwingen aan gewijd:
In onze tekstverwerker drukken we op F11 om de toegevoegde codes zichtbaar te maken. Daarmee krijgen we de opmaakproblemen duidelijk. Maar in ons leven is het minder eenvoudig, alleen al omdat er verschillende lagen zijn in het onderwaterscherm.
(http://users.ncrvnet.nl/gjhardeman/onderwat.htm)
In de tijd dat iedereen naar Word overstapte, stapte ik over naar het tekstverwerkingssysteem LaTeX (spreek uit: laa-tech), omdat iemand me ervan had overtuigd dat je daar veel gemakkelijker fonetische tekens in kon afdrukken, dat je daar volkomen automatisch bibliografieen in kon maken, en dat je er automatisch voorbeelden in kon laten nummeren. En dat het hele systeem werkte volgens het principe van het onderwaterscherm: je kon de hele tijd precies zien welke codes je invoegde, je kon die codes ook naar hartelust veranderen, enzovoort. Nou, dat wilde ik ook wel, en zo schreef ik mijn proefschrift in LaTeX.
Aan de voordelen van dat systeem zaten ook wel grote nadelen. Het grootste was misschien wel dat ik helemaal geen ‘bovenwaterscherm’ had. Ik kon wel alle codes intikken, maar mijn computer thuis was niet krachtig genoeg om die codes vervolgens te vertalen naar een opgemaakt bestand. Om te zien hoe de pagina eruit zag, moest ik de tekst op een floppy zetten, deze meenemen naar de universiteit, daar de tekst overzetten op een van de ‘werkstations’, daar een paar programma’s aanroepen, en dan kreeg ik een opgemaakt bestand. Hoe dat eruit zag kon ik eigenlijk alleen maar zien door het naar de printer te sturen.
Die complexiteit was een reden om LaTeX aan de wilgen te hangen nadat ik mijn proefschrift had afgemaakt. Een andere reden was dat uitgevers vaak geen raad wisten met de bestanden die ik had gemaakt. En zo raakte ik alsnog in gevecht met Word, de onzichtbare codes die dat programma voortbracht, en het onvoorspelbare gedrag dat daar het gevolg van was (tabellen die om onverklaarbare redenen ineens oneindig lang werden; teksten die je net binnen de door de redactie gestelde limiet van twaalf pagina’s had gebracht, en die ineens dertien pagina’s lang werden als je een zin weghaalde, enz.) En nog een reden was, dat ik op het Meertens Instituut kwam te werken, en daar hadden ze alleen Apple Macintosh, en de LaTeX-programma’s voor dat systeem bevielen me niet. (Word kreeg overigens in de laatste versies ook een soort van onderwaterscherm, maar voor de ware liefhebber was dat toch niet wat je wilde: veel van de codes bleven onbegrijpelijk, en sommige codes worden waarschijnlijk ook helemaal niet getoond.)
Sinds een paar jaar is het systeem van Apple echter helemaal veranderd, en sinds een paar maanden heb ik een laptop waar dat nieuwe systeem opzit. En dat nieuwe systeem, daar zit onder de motorkap precies dezelfde techniek die de computers op de universiteit vroeger hadden (Unix of Linux, voor wie dat wat zegt).
En zo heb ik ineens weer een onderwaterscherm. Omdat de techniek in de tussentijd vooruitgegaan is, kunnen LaTeX-bestanden automatisch worden omgezet in pdf-bestanden, een formaat dat je makkelijk op je scherm kunt bekijken, en dat bovendien kan worden uitgewisseld met andere computers via het Internet. Die omzetting naar pdf gaat zo razendsnel dat ik op mijn beeldscherm twee vensters naast elkaar heb: een met het onderwaterscherm, waarin ik werk, en een met het bovenwaterscherm – het resulterende pdf-bestand. Er zijn ook programma’s die het mogelijk maken om een pagina te vertalen naar opmaak voor het web, en zelfs van en naar Word-bestanden. LaTeX is gratis (en bestaat tegenwoordig overigens ook in mooie versies voor Windows-computers). Je moet er wel een paar codes voor leren, maar heel ingewikkeld zijn die niet. Mij pakken ze mijn onderwaterscherm niet meer af.
Marc van Oostendorp, http://www.vanoostendorp.nl/
Om de helderheid van LaTeX-onderwaterbestanden te demonstreren, heb ik een (becommentarieerde) LaTeX-versie en het resulterende pdf-bestand op de Neder-L-site geplaatst:
- LaTeX-versie: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/onderwaterscherm.tex
- pdf-versie: http://www.neder-l.nl/bulletin/2004/01/onderwaterscherm.pdf
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= *-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://www.neder-l.nl/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@neder-l.nl, naar | | Willem.Kuiper@uva.nl, naar P.J.Verkruijsse@planet.nl (voor de | | evenementenagenda), naar Marc.van.Oostendorp@meertens.knaw.nl of naar | | P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------* *-Einde-------------------- Neder-L, no. 0401.b --------------------------*
Laat een reactie achter