| Subject: | Neder-L, no. 0703.b |
| From: | “Ben B.J. Salemans” |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Sun, 1 Apr 2007 01:59:30 +0200 |
| Content-Type: | text/plain |
********************* *-Vijftiende-jaargang------ Neder-L, no. 0703.b -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0703.21: Evenementenagenda, met: | | - Amersfoort: Lezing Wim Hazeu en optreden van Trio | | Drie Eilanden, wo 25 april 2007 | | - Amsterdam: Het Scheppingsverhaal van Connie Palmen, | | di 3 april 2007 | | - Amsterdam: SLAA: Eva Gerlach draagt eigen gedichten | | voor en spreekt over haar eigen werk, wo 11 april | | 2007 | | - Amsterdam: Poeziecafe met poezieprogramma door K. | | Michel, di 17 april 2007 | | - Groningen: 'Poezie op drift' met lezing door Thomas | | Vaessens, do 5 april 2007 | | - Leiden: Kiliaanlezing 'Herkomst bekend. Marten | | Toonder als woordjesschepper' door W. Pijnenburg, | | vr 13 april 2007 | | - Vlissingen: Lezing Adriaan van Dis: 'Een reizende | | schrijver of een schrijvende reiziger?', di 3 april | | 2007 | | (2) Vac: 0703.22: Vacature voor een gepromoveerd linguist (PhD, | | hoogleraar) met als specialisatie taalontwikkeling en | | fonetiek aan de Karelsuniversiteit te Praag | | (deadline: di 15 mei 2007) | | (3) Med: 0703.23: Actie tegen sluiting vakgroep dialectologie te | | Grenoble | | (4) Med: 0703.24: Programmaserie Vlaamse wielerklassiekers in Nijmegen: | | Chevrolet & Robert Janssens (ma 2 april 2007), Willie | | Verhegghe & Peter Winnen (ma 16 april 2007), Jan | | Siebelink & Dries van Agt (ma 23 april 2007) | | (5) Med: 0703.25: Poeziefestival LAZ introduceert Jean-Paul Franssens | | Poezieprijs | | (6) Med: 0703.26: Lezingenmiddag Werkgroep Indisch-Nederlandse | | Letterkunde, Leiden, vr 20 april 2007 | | (7) Med: 0703.27: Nieuwe reeks cursussen van het Plantin Genootschap | | vzw, Hoger Instituut voor Grafische Kunsten | | (8) Med: 0703.28: Geen doorstart van vakblad Tsjip/Letteren | | (9) Med: 0703.29: Bart Moeyaert en Erik Vlamink lezen Radioboeken voor, | | Brussel, zo 1 april 2007 | |(10) Web: 0703.30: Nieuw webadres 'Ingangen op Fens' | |(11) Lit: 0703.31: Pas verschenen: Paul Kouwenberg. Nederlandse | | literatuur en lectuur gedrukt tussen 1700 en ca. | | 1880. Dl. 3: auteurs P t/m Z (Haarlem 2005) | |(12) Lit: 0703.32: Pas verschenen: Eric van der Steen. Het graf van | | Heinrich Heine. (Amsterdam 2007) | |(13) Lit: 0703.33: Te verschijnen: Inez van der Spek (red.). Vreemde | | aanrakingen. De kracht van het vreemde in kunst, | | religie en cultuur. (Nijmegen 2007) | |(14) Lit: 0703.34: Pas verschenen: Van Dale. Elftalig woordenboek. | | (Utrecht 2007) | |(15) Lit: 0703.35: Pas verschenen: Cultuurtoeristische Van Dale. | | (Utrecht 2007) | |(16) Lit: 0703.36: Pas verschenen: Willem Roseboom. Frank van | | Schaffelaar, epos over een Gelderse ritmeester. Deel | | 1: de strijd tegen de opstandelingen. (Utrecht 2005) | |(17) Lit: 0703.37: Pas verschenen: Eliza Gustinelly, Mursidah, Yati R. | | Suhardi en Kees Groeneboer (red.). Tiga Puluh Lima | | Tahun Studi Belanda di Indonesia; Vijfendertig Jaar | | Studie Nederlands in Indonesie. (Depok 2006) | |(18) Lit: 0703.38: Pas verschenen: Jan Des Roches. Nieuwe Nederduytsche | | Spraek-konst. Derden druk, oversien en verbetert door | | den autheur. Tekstbezorging door J.M. van der Horst | | en van een inleiding voorzien door J. Smeyers | | (Amsterdam/Muenster 2007) | |(19) Rec: 0703.39: Recensie door Adrienne Zuiderweg van: Melis Stoke, | | 'Ik kijk de kat uit de klapperboom. Vijftig Indische | | rijmkronieken' (...) door Gerard Termorshuizen | | (Leiden 2005) en Melis Stoke, 'Zoutwaterliefde. | | Kroniek van een reis per mailboot' (...) door Con van | | 't Veer (Leiden 2006) | |(20) Sym: 0703.40: Symposium 'Migratie naar Nederland in de 20e en 21e | | eeuw', Leiden, wo 25 april 2007 | |(21) Col: 0703.41: Column door Frans Hinskens n.a.v. Sharon Dijksma's | | plannen voor een peutertaaltoets | |(22) Col: 0703.42: Column 60 van Marc van Oostendorp: Wat er mis is met | | de natuurkunde? | |(23) Informatie over Neder-L | | | *------------------------- ----------za-31-maart-2007-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 27 maart 2007
From: Francien Petiet <f.petiet@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070321.html
Subject: Rub: 0703.21: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
Amersfoort, Algemene Boekhandel Amersfoort, Leusderweg 186
Lezing Wim Hazeu, woensdag 25 april 2007, 20.00 uur
- Op woensdag 25 april houdt Wim Hazeu, biograaf van onder andere J. Slauerhoff, Gerrit Achterberg en S. Vestdijk, een lezing in de Algemene Boekhandel Amersfoort. Meer informatie: http://www.historisch-toerisme-bureau.nl/ld/lezingenwimhazeu.htm Naast de lezing van Hazeu kan de bezoeker ook een optreden bijwonen van het Trio Drie Eilanden. Zie ook: http://www.myspace.com/triodrieeilanden
Amsterdam, De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10
Het Scheppingsverhaal van Connie Palmen, dinsdag 3 april 2007, 20.00 uur
- In het Scheppingsverhaal vertelt Connie Palmen over de ontstaansgeschiedenis van ‘Lucifer’, haar zoektocht naar de feiten, het spel met de verbeelding en de ontwikkeling van haar schrijverschap. Hans Goedkoop gaat met Connie Palmen in gesprek over de geheimen van het vak. Voor meer informatie en kaartverkoop: http://www.debalie.nl
Amsterdam, De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10
SLAA Eva Gerlach, woensdag 11 april 2007, De Balie, aanvang 20.00 uur
- Op deze avond draagt Eva Gerlach gedichten voor en vertelt over de bronnen van haar werk. Hans Groenewegen laat zien hoe Gerlachs dichterschap zich door de jaren heen heeft ontwikkeld. Elma van Haren bespreekt een favoriete bundel, waarna Bart Meuleman en Vrouwkje Tuinman een gedicht onder de loep nemen dat hen raakt. Hans Groenewegen gaat met Eva Gerlach in gesprek over haar werk. Voor meer informatie en kaartverkoop: http://www.debalie.nl
Amsterdam, De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10
Poeziecafe met K. Michel, dinsdag 17 april 2007, 20.00 uur
- In dit Poeziecafe krijgt K. Michel carte blanche om een poezieprogramma naar eigen inzicht op de planken te zetten. Sinds zijn debuutbundel wordt Michel alom geprezen om zijn energieke, filosofische stijl. Dichten is volgens hem ‘een kruising tussen hardop denken en dromen’. Zijn werk werd door Kopland getypeerd als ‘weemoedige hilariteit’.
Voor het Poeziecafe vroeg K. Michel zich af op welke manieren je zoal een tekst kunt voorlezen. Deze vraag wil hij proefondervindelijk onderzoeken. Daarbij roept hij de hulp in van collega-dichters Anne Vegter, Astrid Lampe en Geert Buelens, en van de jonge actrice Lizzy Timmers. Samen zorgen zij voor een meerstemmig schouwspel. Gedichten als duet, als vraag- en antwoord, op schreeuwende, hakkelende wijze uitgesproken, met behulp van een knijpkat… zolang het in taal kan is niets te gek. Ook is er een gesprek over bewegende tekstwerken van Heavy Industries.
Groningen, Offerhauszaal – Academiegebouw – Broerstraat 5
Poezie op drift, donderdag 5 april 2007, 20.00 uur
- Lezing waarin slampoetry, podiumpoezie en andere nieuwe vormen van hedendaagse Nederlandse poezie aan bod komen. Thomas Vaessens, hoogleraar Moderne Nederlandse letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, spreekt n.a.v. zijn boek “Ongerijmd succes; poezie in een onpoetische tijd” over de meest recente ontwikkelingen in de Nederlandse poezie. Volgens Vaessens zijn deze ontwikkelingen, waaronder allerlei vormen van podiumpoezie, dermate ingrijpend dat we ons idee over het begrip ‘poezie’ moeten gaan heroverwegen. Klaske Oenema geeft een demonstratie van podiumpoezie. Oenema volgde na een studie Nederlandse Taal- en Letterkunde in Groningen de nieuwe opleiding Schrijven, tekst en beeld aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam. Voor haar eindexamenproject, dat bestond uit een performance waarin ze tekst, beeld en muziek combineerde rond een overheadprojector, won ze de publieksprijs van de Rietveld Academie. Ze treedt regelmatig op. Daarnaast schrijft ze proza en liedjes, en maakt ze installaties met overheadprojectoren.
Leiden, Verbarium van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Matthias de Vrieshof 3
Kiliaanlezing ‘Herkomst bekend. Marten Toonder als woordjesschepper’ door W. Pijnenburg, vrijdag 13 april 2007, 16.00 uur.
- Doordat het EWN (Etymologisch Woordenboek van het Nederlands) is overgenomen door het INL, verzorgt dit instituut nu ook de jaarlijkse Kiliaanlezing. De Kiliaanlezing van dit jaar, die zoals altijd vrij toegankelijk is, zal gehouden worden op 13 april 2007. Plaats: het Verbarium van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie, Matthias de Vrieshof 3 te Leiden. Tijd: 16.00 uur. Spreker: Dr. Wil Pijnenburg. Onderwerp: ‘Herkomst bekend. Marten Toonder als woordjesschepper’.
Vlissingen, Arsenaaltheater, Arsenaalplein 7
Lezing Adriaan van Dis: Een reizende schrijver of een schrijvende reiziger?, dinsdag 3 april 2007, 19.00 – 21.30 uur
- Wie een geboren schrijver levendig wil horen vertellen over zijn vele ervaringen en indrukken moet naar Adriaan van Dis komen luisteren. Hij maakte reizen door vele Afrikaanse en Aziatische landen en beschrijft zijn reisimpressies op heel eigen manier. Reizen is voor hem geen vakantie, maar een intensief observeren van de andere wereld waarin hij terechtkomt. Waarom vestigde een bekende schrijver als hij zich plotseling alleen in Parijs? Hij woont daar al weer enkele jaren. Wat het inhoudt om in zo’n wereldstad te wonen beschreef hij in ‘Onder het zink’, het Boekenweekgeschenk van 2004. Recentelijk verscheen ‘De Wandelaar’.
De lezing is georganiseerd door HZ-cult, in samenwerking met de Drvkkery, in het kader van het HZ-cultthema 2006-2007: ‘De Reis van je Leven’. Kaartjes zijn voor 6 euro per stuk te koop/te reserveren aan de voorste Drvkkerybalie: 0118-886.870
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 13 maart 2007
From: Zdenka Hrncirova <zdenka.hrncirova@ff.cuni.cz>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070322.html
Subject: Vac: 0703.22: Vacature gepromoveerd linguist, (PhD, hoogleraar) met als specialisatie taalontwikkeling en fonetiek aan de Karelsuniversiteit te Praag (deadline: 15 mei 2007)
=======================================================================
Vacature gepromoveerd linguist, (PhD, hoogleraar) met als specialisatie taalontwikkeling en fonetiek aan de Karelsuniversiteit te Praag
=======================================================================
Het Instituut voor Germaanse Filologie van de Karelsuniversiteit te Praag, Tsjechie zoekt voor de afdeling Nederlandse taal- en letterkunde met ingang van 1 oktober 2007 een
Gepromoveerd linguist, (PH.d, hoogleraar) met als specialisatie taalontwikkeling en fonetiek.
Taakomschrijving:
- U verricht onderwijstaken voor de opleiding Nederlandse taal- en letterkunde op het gebied van de Nederlandse taalkunde, met als specialisatie taalontwikkeling en fonetiek van het Nederlands.
- U verricht onderzoek op het terrein van de taalontwikkeling en/of fonetiek.
- U bent in staat om proefschriften op taalkundig gebied te begeleiden.
- U heeft onderwijservaring en aantoonbaar goede didactische vaardigheden.
Functie-eisen
U bent gepromoveerd op het gebied van de taalontwikkeling en/of fonetiek van het Nederlands, bent op de hoogte van de ontwikkelingen op het gebied van de Nederlandse Historische en Moderne taalkunde en volgt de nieuwste ontwikkelingen op de voet. U doet zelfstandig onderzoek op het gebied van de taalontwikkeling en/of fonetiek van het Nederlands. Daarnaast beschikt u over ervaring en kwaliteiten in het geven van onderwijs. U heeft voorts aantoonbaar bestuurlijke ervaring.
Sollicitanten spreken Nederlands als moedertaal. De kandidaat wordt geacht in Praag te komen wonen. Het salaris is volgens de Tsjechische regels.
Sollicitaties in het Nederlands, vergezeld van curriculum vitae, kopieen van diploma’s en eventuele andere relevante documenten, zoals aanbevelingen en publicatielijst, voor 15 mei 2007 per e-mail te richten aan:
Ph.Dr. Zdenka Hrncirova
hrncirov@praha1.ff.cuni.cz
Karelsuniversiteit Praag
Ustav germanskych studii FF UK Nam. J. Palacha 2
116 38 Praha 1
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 27 maart 2007
From: N. van der Sijs <nvdsijs@euronet.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070323.html
Subject: Med: 0703.23: Actie tegen sluiting vakgroep dialectologie te Grenoble
=======================================================
Actie tegen sluiting vakgroep dialectologie te Grenoble
=======================================================
Om financiele redenen wil men de vakgroep dialectologie te Grenoble gaan sluiten. Er is nu een kleine actie op gang gekomen om de sluiting te voorkomen. Alle steun is welkom. Bij deze de vraag om bijgevoegde brief (of een variant daarvan) te sturen naar de adressen die onder aan de brief worden vermeld.
Dear mr. […],
I was informed that, last Monday (19-03-2007), a decision has been taken to shut the ‘Centre de Dialectologie de Grenoble’, this is really regrettable and therefore I’m writing you to express my great concern.
The quality of the research of its members is, as you well know, highly evaluated by the ‘Comite International’, their role concerning the publication of the journal ‘Geolinguistique’ is so significant that I believe this publication will be seriously endangered with the closing of the Centre; the international projects launched by the team which until now have been coordinated by qualified professors of the ‘Centre de Dialectologie de Grenoble’ will without any doubt suffer to the highest degree. Last but not least I have to mention and to stress the excellent work done by the Center regarding the coordination of an international project like the AliR. The result of the commitment and organization of the team in bringing together and coordinating the dialectological research of the members of all the Romance committee’s is reflected in the several volumes of the Atlas already published and which have proved to be of incomparable significance for the research in Romance Linguistics.
For these reasons I’m strongly urging you: please reconsider and keep open the ‘Centre de Dialectologie de Grenoble’!
Sincerely,
…
Les adresses auquelles envoyer votre soutien sont les suivantes:
M. Dominique Barjot
Directeur Scientifique
Direction Sciences Humaines
Mission Scientifique, technique et pedagogique
1, Rue R. Descartes
75005 Paris
M. Patrick Chezaud
President de l’Universite Stendhal-Grenoble 3
Domaine Universitaire de Saint-Martin-d’Heres
BP 25
38040 Grenoble cedex 9
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 20 maart 2007
From: Vlaams Cultureel Kwartier <vlaamscultureelkwartier@yahoo.com>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070324.html
Subject: Med: 0703.24: Programmaserie Vlaamse wielerklassiekers in Nijmegen: Chevrolet & Robert Janssens (ma 2 april 2007), Willie Verhegghe & Peter Winnen (ma 16 april 2007), Jan Siebelink & Dries van Agt (ma 23 april 2007)
========================================
Programmaserie Vlaamse wielerklassiekers
========================================
Het Vlaams Cultureel Kwartier (VCK) organiseert een programmaserie over Vlaamse wielerklassiekers. Inmiddels is het programma definitief bekend:
Maandag 2 april: Herman Chevrolet & Robert Janssens
Herman Chevrolet publiceerde onlangs het boek De Flandriens waarin hij de opkomst en ondergang van deze ‘wielersoort’ beschrijft. Robert Janssens is de eminence grise van het Vlaamse wielerjournaille. Hij maakte jarenlang deel uit van het peloton aan volgers bij alle klassiekers en de Tour de France en zag die Flandriens van dichtbij winnen, maar ook kapotgaan. Gespreksleider is Jeroen Wielaert, wielerjournalist en redacteur van tijdschrift De Muur.
Maandag 16 april: Willie Verhegghe & Peter Winnen
Willie Verhegghe is de belangrijkste Nederlandstalige wielerdichter en stadsdichter van Ninove, waar jaarlijks de eindstrijd wordt gestreden van de Ronde van Vlaanderen. Peter Winnen is oud-wielrenner. Hij won onder andere tweemaal op Alpe d’Huez en werd derde in de Tour de France. Tegenwoordig schrijft hij boeken en columns over de wielersport. Gespreksleider is Jeroen Wielaert.
Maandag 23 april: Jan Siebelink & Dries van Agt
Jan Siebelink is schrijver en wielerfanaat. Hij won in 2005 de AKO-Literatuurprijs met Knielen op een bed violen. Daarnaast schreef hij onder andere Pijn is genot, een weerslag van gesprekken en ontmoetingen die hij had met enkele van Nederlands grootste wielrenners. Dries van Agt is oud-premier, verklaard wielerfan en fervent fietser. Gespreksleider is Jeroen Wielaert.
Aanvang van alle avonden is 20.00 uur.
Plaats: Vlaams Arsenaal, Arsenaalpoort 6, Nijmegen
Entree: EUR 30,- (hele serie) of EUR 12,50 per bijeenkomst
Kosten voor 2 april 2007 voldoen op rekeningnr. 433016159, t.n.v. Stichting Vlaams Cultureel Kwartier, Nijmegen of contant (en gepast!) aan het begin van de betreffende bijeenkomst(en).
Meer informatie en inschrijving:
vlaamscultureelkwartier@hotmail.com of 06-27144220. Reageer snel, want er is slechts een beperkt aantal plaatsen beschikbaar!
U kunt ook nog reserveren voor de lezing van prof. Geert Buelens, die op maandag 26 maart het wielrennen belicht als uiting van Vlaams nationalisme, in het kader van de eerder aangekondigde lezingenserie over de Vlaamse Beweging. Kosten bedragen EUR 15,- , reserveren kan via bovengenoemde gegevens.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 19 maart 2007
From: Ramona Bloemers <rhbloemers@home.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070325.html
Subject: Med: 0703.25: Poeziefestival LAZ introduceert Jean-Paul Franssens Poezieprijs
===============================================================
Poeziefestival LAZ introduceert Jean-Paul Franssens Poezieprijs
===============================================================
In het weekend van 17 en 18 maart 2007 werd in Groningen de Literaire Avond Zuidwolde georganiseerd. De avond had een primeur: de Jean-Paul Franssens Poezieprijs. Deze werd uitgereikt door Bart FM Droog aan de in Amsterdam woonachtige dichter Daniel Bras. Op zaterdag 17 maart vond de vierde editie van dit poeziefestival plaats. In een door Grand Theatre ingerichte tent naast het antieke plattelandscafe Moeke Vaatstra, werden voordrachten verzorgd door zeven dichters. De Frans Le Roux Publieksprijs ging dit jaar naar Hedwig Baartman die daarmee de Groningse stadsdichter Rense Sinkgraven, de publieksprijswinnaar van 2006, volgend jaar zal vervangen.
Jean-Paul Franssens Poezieprijs
Uit alle inzendingen werd dit jaar voor het eerst het beste themagedicht gekozen. In tegenstelling tot de Frans Le Roux Publieksprijs, werd deze selectie verzorgd door een vakjury bestaande uit de dichters Bart FM Droog en Tjitse Hofman. De vakjury kreeg tevens de opdracht om de nieuwe prijs een officiele naam te geven. Na kritische overwegingen besloten zij de prijs te vernoemen naar de veelzijdige dichter en kunstenaar Jean-Paul Franssens. Franssens werd in 1938 geboren in de stad Groningen en had tevens een sterke binding met het Groningse platteland. In 2003 stierf hij te Amsterdam. Droog en Hofman zijn van mening dat Franssens het beste past bij de context en de ambiance van het festival.
Frans Le Roux Publieksprijs
De bekende tekenaar Frans Le Roux maakt sinds 2004 elk jaar een unieke tekening welke is geinspireerd op het thema van het poeziefestival. Dit jaar was dat het thema ‘Transparant’. De prijs werd op een ludieke wijze uitgereikt door burgemeester Everts van de Gemeente Bedum. Hij verwerkte in zijn speech een gedicht dat begon met de woorden “Denkend aan Zuidwolde.” geinspireerd door het gedicht ‘Herinnering aan Holland’ van de beroemde dichter Hendrik Marsman. Hoewel Hedwig Baartman de harten van het publiek won, werd Andre Degen een goede tweede en werd de derde plaats dit jaar gedeeld door Jan Ketelaar en Piet Oosterheerd.
Jan Siebo Uffen
De avond werd geopend door Jan Siebo Uffen. Zijn verhaal, deels in het Gronings en deels in het Nederlands, richtte zich op het thema van de avond en de ‘regels’ van de poezie. Hij maakte mensen wegwijs in het ‘enjambement’ en hield niet van ‘eindrijm’. Wat wel of juist niet spannend en mooi kan zijn aan een gedicht kon hij op humoristische en gepassioneerde wijze vertellen. Hij vertolkte ook de nuchtere kijk van sommige mensen op de niet altijd begrepen poezie. Uiteindelijk heeft de avond het imago van de poezie weer positief beinvloed. Veel publiek zal ook volgend jaar terugkeren. Deze ervaring smaakt naar meer.
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 23 maart 2007
From: Adrienne Zuiderweg <A.M.Zuiderweg@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070326.html
Subject: Med: 0703.26: Lezingenmiddag Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde, Leiden, vrijdag 20 april 2007
========================================================
Lezingenmiddag Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde op vrijdag 20 april 2007
========================================================
Op vrijdag 20 april 2007 organiseert de Werkgroep Indisch-Nederlandse Letterkunde weer een lezingenmiddag.
Programma:
14.00 uur Opening
14.10 uur Olf Praamstra: Rubber, ‘de roman, de film en het koloniale discours’
14.50 uur Boekpresentatie van: Laslo Szekely en Istvan Radnai: ”Dit altijd alleen zijn’. Verhalen over het leven van planters en koelies in Deli (1914-1939)’, vertaald en ingeleid door Gabor Pusztai en Gerard Termorshuizen. Leiden: KILTV, 2007.
Theepauze
16.00 uur A. Josefson: ‘Twee visies op het kolonialisme. De Stille kracht en Oostwaarts van Louis Couperus’
16.30 uur Discussie
16.50 uur Sluiting
Plaats: Universiteit Leiden, Nonnensteeg 1-3 (links van het Academiegebouw aan het Rapenburg), zaal 329.
De toegang is gratis. Alle belangstellenden zijn van harte welkom.
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 24 maart 2007
From: Nederlandse Boekhistorische Vereniging <NBV-L@NIC.SURFNET.NL>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070327.html
Subject: Med: 0703.27: Nieuwe reeks cursussen van het Plantin Genootschap vzw, Hoger Instituut voor Grafische Kunsten
=======================================================================
Nieuwe reeks cursussen van het Plantin Genootschap vzw, Hoger Instituut voor Grafische Kunsten
=======================================================================
Eind september van dit jaar begint een nieuwe reeks cursussen van het Plantin Genootschap vzw, Hoger Instituut voor Grafische Kunsten. Het Genootschap legt zich toe op de verbetering van het esthetische peil van de typografie en de grafische kennis in het algemeen. De cursuscyclus die het daartoe organiseert, richt zich tot iedereen die actief is of wil worden binnen het brede spectrum van de grafische communicatie, maar in het bijzonder tot grafische vormgevers, typografen, dtp- en pre-pressmedewerkers, communicatieverantwoordelijken en uitgevers.
Doel
De cursussen beogen inzicht te geven in de rijke grafische traditie en historische achtergronden daarvan. Ook willen zij bijdragen tot het ontwikkelen van een esthetisch en technisch inzicht, dat de cursisten in hun beroepsactiviteiten kunnen toepassen. Uiteenlopende onderwerpen als druktechnieken, papierfabricatie, kopijvoorbereiding, boekbinden, mediarecht en kostprijsberekening komen aan bod.
Een kleine veertig gespecialiseerde docenten behandelen telkens een aspect van het grafische proces, gaande van de geschiedenis van de drukletter tot de actuele digitale technieken. Onder hen ontwerpers, letterontwerpers en eminente wetenschappers uit binnen- en buitenland.
Praktisch
De cyclus loopt over twee jaar en omvat 300 lesuren, uitsluitend gegeven op zaterdagen. De lessen worden gegeven in het speciaal ingericht Christoffel Plantinauditorium in het prachtige en historische kader van het Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Unesco Werelderfgoed te Antwerpen. Om de persoonlijke aandacht zoveel mogelijk te waarborgen is het aantal cursisten beperkt. Van hen wordt enige kennis en ervaring verwacht. De opleiding is als posthogeschoolvorming erkend door de Hogeschool Antwerpen.
Meer informatie
Een uitvoerige beschrijving van de cursussen is beschikbaar via onze website www.plantingenootschap.be, waar u ook een algemene brochure of een studiegids kunt aanvragen.
Contactadres
Plantin Genootschap Hoger Instituut voor Grafische kunsten vzw
Martijn van Groningen, administratief secretaris
Museum Plantin-Moretus/Prentenkabinet Unesco Werelderfgoed
Vrijdagmarkt 22
2000 Antwerpen
[t] (0)3.2211468
[f] (0)3.2211462
[e] info@plantingenootschap.be
[w] http://www.plantingenootschap.be
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 15 maart 2007
From: Marketing-AUP <marketing@aup.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070328.html
Subject: Med: 0703.28: Geen doorstart van vakblad Tsjip/Letteren
=========================================
Geen doorstart van vakblad Tsjip/Letteren
=========================================
Er komt geen doorstart van het enige vakblad in het Nederlandse taalgebied voor literaire, culturele en kunstzinnige vorming Tsjip/Letteren.
Na een uitgebreide wervingscampagne zijn Amsterdam University Press en de hoofdredacteur van Tsjip – Letteren, Anne-Mariken Raukema, tot de conclusie gekomen dat er te weinig draagkracht is in het vakgebied om het voortbestaan van Tsjip/Letteren te garanderen.
Het plan om Tsjip/Letteren (eerder uitgegeven bij uitgeverij Biblion en ook bij ThiemeMeulenhoff) als online vaktijdschrift voort te zetten, bleek onder de beoogde doelgroep van docenten, bibliotheken, onderwijsinstanties en particulieren te weinig abonnementen op te leveren.
Het niet voortzetten van deze samenwerking, betekent volgens Raukema niet dat dit het einde van het blad betekent. De redactie onderzoekt momenteel andere vormen van samenwerking met instellingen binnen het vakgebied, om het archief van de 15 eerdere jaargangen in digitale vorm beschikbaar te houden voor het geinteresseerde publiek.
Op de website http://www.tsjipletteren.nl wordt de geinteresseerde lezer op de hoogte gehouden van de eventuele voortzetting van Tsjip/Letteren.
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 27 Mar 2007, 19:19:06 +0200
From: deBuren <info@deburen.eu>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070329.html
Subject: Med: 0703.29: Bart Moeyaert en Erik Vlamink lezen Radioboeken voor, Brussel, zo 1 april 2007
==========================================
Bart Moeyaert en Erik Vlamink: Radioboeken
==========================================
Op zondag 1 april kunt u van 11.30 uur live luisteren naar de Radioboeken* van Bart Moeyaert en Erik Vlaminck. NB: De opnamen vinden plaats bij internationaal literatuurhuis Passa Porta, A. Dansaertstraat 46, 1000 Brussel.
Bart Moeyaert
Bart Moeyaert (1964) is sinds 1995 schrijver van beroep, en beperkt zich niet tot het schrijven van boeken. Met ‘Verzamel de Liefde’ uit 2003 debuteerde hij als dichter. Hij heeft een aantal scenario’s en toneelstukken op zijn naam staan. Steeds vaker is hij op het podium te zien: soms als auteur/voorlezer – zoals in Broere, soms als verteller – zoals in ‘De Schepping’; en een enkele keer als acteur zoals in ‘Bremen is niet ver’. Bart was drie keer genomineerd voor de internationale Hans Christian Andersen Award. In 2002 eindigde hij als finalist. Hij woont al 20 jaar in hartje Antwerpen, met heel veel bioscopen om de hoek, de Zoo en de bibliotheek vlak bij, en een mooi uitzicht over de Antwerpse daken. September 2004 is zijn meest recente roman ‘Dani Bennoni’ (lang zal hij leven) verschenen. En sinds 26 januari 2006 is hij voor twee jaar de nieuwe stadsdichter van Antwerpen.
Erik Vlaminck
Erik Vlaminck (1954) is roman- en theaterschrijver. Als theatermaker werkte hij in opdracht van diverse professionele gezelschappen maar ook met het amateurtheater heeft hij geruime ervaring. Vlaminck, nazaat van de beroemde Vlaamse schilder Maurice de Vlaminck, is op zoek gegaan naar herinneringen aan zijn ouders, grootouders, overgrootouders, van vaders- en moederszijde. Met die herinneringen heeft hij een mozaiek, een intrigerende roman fleuve die uit zes deelromans bestaat, gebouwd. Ieder deel staat op zichzelf, samen vormen ze het beeld van een twintigste-eeuws Vlaanderen dat weggevaagd dreigt te worden, maar dat voorgoed een gezicht krijgt dankzij Vlamincks zesdelige cyclus. In een bespreking van het tweede deel ‘Wolven huilen’ in De Stem werd zijn cyclus al vergeleken met het magnum opus van Hugo Claus, maar dan in miniformaat.
Toegang: gratis
Reserveren: info@deburen.eu, +32 (0)2-212.1930
Adres: Passa Porta, A. Dansaertstraat 46, 1000 Brussel
- Radioboeken zijn verhalen van Nederlandse en Vlaamse auteurs, voorgelezen op verzoek van deBuren. De verhalen verschijnen niet in druk, maar worden live voor publiek opgenomen door Klara en uitgezonden via de radio. Daarna zijn de verhalen als podcast te beluisteren en te downloaden via diverse websites, waaronder http://www.radioboeken.be en http://www.boekencast.be
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 15 maart 2007
From: Rijk Mollevanger <rijkmol@hetnet.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070330.html
Subject: Web: 0703.30: Nieuw webadres 'Ingangen op Fens'
=================================
Nieuw webadres ‘Ingangen op Fens’
=================================
Binnenkort verhuist de website ‘Ingangen op Fens’. De website biedt een bibliografisch overzicht van de krantenartikelen van Kees Fens vanaf 1954 tot heden en is nu nog te vinden op het volgende adres: http://194.109.197.190/fens/fens.htm. Het nieuwe adres wordt: http://www.niekvanbaalen.net/fens.fens.htm
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 25 maart 2007
From: Piet Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070331.html
Subject: Lit: 0703.31: Pas verschenen: Paul Kouwenberg. Nederlandse literatuur en lectuur gedrukt tussen 1700 en ca. 1880. Dl. 3: auteurs P t/m Z (Haarlem 2005)
==============
Pas verschenen
==============
Paul Kouwenberg. Nederlandse literatuur en lectuur gedrukt tussen 1700 en ca. 1880. Dl. 3: auteurs P t/m Z. Haarlem: Antiquariaat A.G. van der Steur, 2007 (Catalogus 25). 475 blz.; ills.; EUR 5,00.
Na deel 1 van catalogus 25 uit 2003 (zie Neder-L 0307.15) en deel 2 uit 2005 (zie Neder-L 0503.25) komt het Haarlemse antiquariaat Van der Steur met het derde en laatste deel met zo’n 1250 nommers van auteurs met de letters P tot en met Z, deskundig beschreven door medewerker Paul Kouwenberg en overvloedig geillustreerd. Het aanbod omvat naast de inkoop op beurzen en veilingen ook onderdelen van de bibliotheken van J.H.J. Willems en Bernt Luger en het Nederlands Theaterinstituut (de toneelbibliotheek Van Lier).
Het beschrijvingsmodel is – evenals in de delen 1 en 2 – uitvoeriger dan men van een antiquariaatscatalogus mag verwachten. Behalve de titelbeschrijving zijn ook vermeld een aanduiding van het bibliografisch formaat, een opbouwformule, een paginaformule, verwijzingen naar relevante naslagwerken en boek- en literatuurhistorische commentaar. Wat men zou kunnen missen in de catalogi van Van der Steur is een index, maar in de online-versie op de site http://www.vandersteur.nl/ kan men met de zoekfunctie van de Internet-browser op alle woorden door catalogus 25 zoeken zodat dat probleem op die manier is opgeheven.
P.J. Verkruijsse
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 25 maart 2007
From: Piet Verkruijsse <p.j.verkruijsse@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070332.html
Subject: Lit: 0703.32: Pas verschenen: Eric van der Steen. Het graf van Heinrich Heine. (Amsterdam 2007)
==============
Pas verschenen
==============
Eric van der Steen. Het graf van Heinrich Heine. Bezorgd en uitgeleid door Kees Aarts, Marijke van Etten, Marscha Holman en Anna Aarts. Amsterdam: Zwarte Roos, 2007. 12 blz.
Als afsluiting van Heinrich Heines 150e sterfjaar en als opening van Eric van der Steens 100e geboortejaar verschijnt deze ‘reisbrief’ van de familie Aarts-Van Etten met Heines beroemde gedichten ‘Wo?’ en ‘Gedaechtnisfeier’ en Van der Steens in Vrij Nederland verschenen ‘Het graf van Heinrich Heine’. In hun uitleiding halen de auteurs de gebeurtenissen op die destijds – in 1951 – het toekennen van reisbeurzen door het Ministerie van OCW hebben begeleid. Minister Cals annuleerde de reisbeurs aan Van het Reve vanwege de masturbatiescene in diens winnende verhaal ‘Melancholia’. Van der Steen – pseudoniem van Parool-journalist Dick Zijlstra – kon vervolgens wel op stap naar Frankrijk, Spanje en Italie.
Het adres van uitgeverij Zwarte Roos is Willemsparkweg 90 hs, 1071 HM Amsterdam.
P.J. Verkruijsse
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 12 maart 2007
From: Michiel van Kempen <M.H.G.vanKempen@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070333.html
Subject: Lit: 0703.33: Te verschijnen: Inez van der Spek (red.). Vreemde aanrakingen. De kracht van het vreemde in kunst, religie en cultuur. (Nijmegen 2007)
==============
Te verschijnen
==============
Inez van der Spek (red.): Vreemde aanrakingen. De kracht van het vreemde in kunst, religie en cultuur. Nijmegen, Valkhof Pers, 2007. 176 blz.; EUR 19,90; ISBN 978-90-5625-243-4
Waar raken het vertrouwde en het vreemde elkaar? Door elkaar? En ook: wie is mijn naaste, wie een vreemdeling? ‘Vreemde aanrakingen’ is een creatieve zoektocht in woord en beeld naar de culturele kracht van het vreemde. Het vreemde verwijst zowel naar de concrete vreemdeling als naar het Vreemde in religieuze zin: het geheim van God. Theologen, filosofen, schrijvers en kunstenaars beschrijven en verbeelden met elkaar hoe beide gestalten van het vreemde elkaar kunnen (aan)raken in een op drift geraakte wereld. Zij doorbreken daarmee de nadruk die in de huidige Nederlandse samenleving wordt gelegd op een eigen sterke identiteit, die het andere, het vreemde buitensluit.
‘Vreemde aanrakingen’ bevat essays van Anne-Marie Korte, Michiel van Kempen, Erwin Jans, Anton Simons, Sylvia Grevel, Arjen Mulder en Mayra Rivera en tekeningen van Wafae Ahalouch el Keriasti. Inez van der Spek interviewt kunstenaar Tiong Ang over de tentoonstelling ‘Nederland 1′, waarvan kleurenfoto’s zijn opgenomen. Verder is er een lang gedicht te vinden van Arnold Jansen op de Haar, verhalen van Annel de Nore en Fouad Laroui en een overdenking bij een foto door Hans Aarsman.
Inez van der Spek (1958) is theoloog en letterkundige en sinds 2004 werkzaam bij het Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving te Nijmegen. Ze is auteur van Alien Plots, ‘Eindeloze lichamen’ en de eenakter ‘Kalfjes’ en met M. Kalsky en I. Overdijk redacteur van ‘Moderne devoties’ en ‘Nader tot U?’
‘Vreemde aanrakingen. De kracht van het vreemde in kunst, religie en cultuur’ is vanaf april verkrijgbaar.
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 15 maart 2007
From: PR-afdeling Van Dale Lexicografie <PR@vandale.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070334.html
Subject: Lit: 0703.34: Pas verschenen: Van Dale. Elftalig woordenboek. (Utrecht 2007)
==============
Pas verschenen
==============
Elftalig woordenboek. Utrecht, Van Dale, 2007. 1136 blz.; EUR 39,95; ISBN 978-90-6648-028-5
Het nieuwe Elftalig woordenboek van Van Dale bevat een actuele basiswoordenschat in elf van de belangrijkste Europese talen. Met een alfabetische lijst voor alle talen hoeft men nooit na te denken waar een woord opgezocht moet worden. Het werkt volkomen intuitief. Informatie en communicatie in verschillende talen nemen een steeds grotere plaats in ons bestaan in. Het enigszins begrijpen en beheersen van meerdere talen geeft in internationale contacten een voorsprong. Dit woordenboek vergemakkelijkt de grensoverschrijdende communicatie van alledag of in de beroepspraktijk. En dat in elf talen!
Het Van Dale Elftalig woordenboek is een bijzonder woordenboek. Het geeft namelijk in een oogopslag vertalingen van een actuele basiswoordenschat in elf talen: Nederlands, Duits, Engels, Frans, Italiaans, Spaans, Portugees, Zweeds, Pools, Tsjechisch en Hongaars. Het boek bevat 28.000 trefwoorden en 280.000 vertalingen die in een overzichtelijke matrix netjes bij elkaar staan. Er is ook een overzicht opgenomen van telwoorden, weekdagen en maanden in deze elf talen. Bovendien volgt ook dit Van Dale-woordenboek de officiele Nederlandse spelling van 2005. Kortom, een handig hulpmiddel voor iedereen die thuis of op kantoor even snel een vertaling wil opzoeken van een veel voorkomend woord.
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 26 maart 2007
From: PR-afdeling Van Dale Lexicografie <PR@vandale.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070335.html
Subject: Lit: 0703.35: Pas verschenen: Cultuurtoeristische Van Dale. (Utrecht 2007)
==============
Pas verschenen
==============
Cultuurtoeristische Van Dale. Utrecht, Van Dale, 2007. 526 blz.; EUR 34,95; ISBN 978-90-6648-962-2
Wie een stedentrip maakt of tijdens de vakantie kastelen, ruines en musea bezoekt, komt in aanraking met andere culturen. Dus ook met vreemde woorden en uitdrukkingen op het gebied van archeologie, bouwkunde, kunst enzovoort. Wat is bijvoorbeeld een ‘architraaf’? Waar verwijst het woord ‘gotiek’ naar? En wat onderscheidt de ‘Ionische zuil’ van de ‘Dorische zuil’? De Cultuurtoeristische Van Dale is een onmisbare metgezel voor iedereen die op reis gaat en interesse heeft in kunst en cultuur.
Deze geillustreerde uitgave is gebaseerd op de Grote Van Dale en gerealiseerd door de makers daarvan. Het is een combinatie van een reisgids en een woordenboek. Het bevat omschrijvingen van de 5000 meest voorkomende termen op het terrein van archeologie, geschiedenis, architectuur, bouwkunde en beeldende kunsten, zoals beeldhouwkunst, prentkunst, schilderkunst, tekenkunst e.d. De trefwoorden worden in helder Nederlands uitgelegd, verklaard en encyclopedisch toegelicht.
Meer dan 500 termen zijn bovendien geillustreerd met tekeningen, reproducties of foto’s. En de alfabetische trefwoordenlijst is extra toegankelijk door een meertalige vertaalindex in het Engels, Frans, Duits, Spaans en Italiaans.
Niet alleen de cultuurvormen dicht bij huis (in Nederland en Belgie), maar ook de cultuuruitingen ver weg (varierend van de landen rond de Middellandse Zee tot meer exotische oorden als India en Mexico) worden in de Cultuurtoeristische Van Dale behandeld.
(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 17 maart 2007
From: roseboom <roseboomschuurman@planet.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070336.html
Subject: Lit: 0703.36: Pas verschenen: Willem Roseboom. Frank van Schaffelaar, epos over een Gelderse ritmeester. Deel 1: de strijd tegen de opstandelingen. (Utrecht 2005)
==============
Pas verschenen
==============
Willem Roseboom: Frank van Schaffelaar, epos over een Gelderse ritmeester. Deel 1: de strijd tegen de opstandelingen. Utrecht, Gopher, 2005. […] blz.; EUR 25,00; ISBN 978-90-5179-251-4
Het is 1482: de strijd tegen de Hoekse opstandelingen woedt in alle hevigheid. De jonge Gelderse ritmeester Frank van Schaffelaar groeit, door zijn getoonde moed tijdens de gevechten, al snel uit tot een gewaardeerd bevelhebber. Maar niet alleen de oorlog beheerst zijn leven, ook worstelt hij met zijn gevoelens.
Aan de ene kant beheerst haat de gedachten van de jonge ritmeester. Steeds wordt hij geconfronteerd met zijn Hoekse aartsvijand Van Wachtendonk, de moordenaar van zijn vader Jan van Schaffelaar. Welke duistere geheimen draagt zijn vijand met zich mee? En welke rol speelt zijn moeder in het geheel? Aan de andere kant speelt liefde een belangrijke rol. Moet hij kiezen voor de vrouw van zijn leven: Sofia van Domselaar of voor de passie van de opwindende Maria van IJsselstein?
In dit eerste deel van het epos Frank van Schaffelaar wordt de opkomst van een ritmeester beschreven. Met beeldende beschrijvingen van gevechten en boeiende verhaallijnen laat Willem Roseboom de geschiedenis herleven.
Over de auteur:
Na een opleiding aan de Koninklijke Militaire Academie heeft Willem Roseboom (1943) als officier der Infanterie verschillende functies bekleed in en buiten Nederland. Hij woont sinds zijn afscheid van de gewapende macht op een boerderij zonder beesten in het noorden van het land. Behalve aan geschiedenis en genealogie besteedt hij zijn tijd aan een lang gekoesterde wens: het schrijven van historische romans.
(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 20 maart 2007
From: Kees Groeneboer <keesgroeneboer@erastaal.or.id>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070337.html
Subject: Lit: 0703.37: Pas verschenen: Eliza Gustinelly, Mursidah, Yati R. Suhardi en Kees Groeneboer (red.). Tiga Puluh Lima Tahun Studi Belanda di Indonesia; Vijfendertig Jaar Studie Nederlands in Indonesie. (Depok 2006)
==============
Pas verschenen
==============
Eliza Gustinelly, Mursidah, Yati R. Suhardi en Kees Groeneboer (red.): Tiga Puluh Lima Tahun Studi Belanda di Indonesia; Vijfendertig Jaar Studie Nederlands in Indonesie. Depok, Fakultas Ilmu Pengetahuan Budaya, Universitas Indonesia, 2006. 584 blz.
In december 2006 verscheen in Jakarta de congresbundel “Tiga Puluh Lima Tahun Studi Belanda di Indonesia; Vijfendertig Jaar Studie Nederlands in Indonesie”. In deze geheel tweetalige bundel (Nederlands en Indonesisch) zijn 17 bijdragen op het gebied van de Koloniale Literatuur opgenomen, 4 artikelen handelen over Taal en Cultuur in het Onderwijs van het Nederland als Vreemde Taal, terwijl de overige 8 artikelen meer algemeen het terrein van Ontwikkelingen in de Neerlandistiek betreffen. Belangstellenden kunnen contact opnemen met: keesgroeneboer@erastaal.or.id.
(18)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 27 maart 2007
From: J.Noordegraaf <j.noordegraaf@let.vu.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070338.html
Subject: Lit: 0703.38: Pas verschenen: Jan Des Roches. Nieuwe Nederduytsche Spraek-konst. Derden druk, oversien en verbetert door den autheur. Tekstbezorging door J.M. van der Horst en van een inleiding voorzien door J. Smeyers (Amsterdam/Muenster 2007)
==============
Pas verschenen
==============
Jan Des Roches: Nieuwe Nederduytsche Spraek-konst. Derden druk, oversien en verbetert door den autheur. Tekstbezorging door J.M. van der Horst en van een inleiding voorzien door J. Smeyers. Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU & Muenster: Nodus Publikationen 2007 (Uitgaven Stichting Neerlandistiek VU). 120 blz.; EUR 20,00; ISBN 978-90-72365-99-6 of 978-3-89323-782-1
Op 23 maart jl. is op een bijeenkomst van het Peeter Heynsgenootschap, platform voor de geschiedenis van het talenonderwijs, het tweede deel van een reeks gepresenteerd die beoogt teksten uit te brengen op het gebied van de geschiedenis van het talenonderwijs in de Lage Landen. De reeks wordt onder verantwoordelijkheid van het bestuur van het Peeter Heynsgenootschap uitgegeven door de Stichting Neerlandistiek VU Amsterdam en Nodus Publikationen Muenster.
Het tweede deel in deze reeks is de heruitgave van de ‘Nieuwe Nederduytsche Spraek-konst’ (Antwerpen 1761) van Jan Des Roches. Het is in de zuidelijke Nederlanden niet de eerste, niet de omvangrijkste en niet de beste grammatica, maar zonder twijfel wel de bekendste en meest herdrukte van het einde van de achttiende eeuw en het begin van de negentiende eeuw. Om die reden verdient het boek een reprint. Of de grammatica van Des Roches met zijn talrijke herdrukken in zijn tijd ook de meest invloedrijke geweest is, staat nog te bezien. Het was in ieder geval een verplicht schoolboek. Zoals bekend, staat het onderzoek naar de geschiedenis van de taalkunde en het taalonderwijs in de zuidelijke Nederlanden nog in de kinderschoenen. Deze heruitgave zal ongetwijfeld stimuleren tot nader onderzoek.
Het boek kan worden besteld bij de Stichting Neerlandistiek VU, De Boelelaan 1105, NL-1081 HV Amsterdam (ISBN 978-90-72365-99-6) of bij Nodus Publikationen, Postfach 5725, D-48031 Munster (ISBN 978-3-89323-782-1; zie http://elverdissen.dyndns.org/~nodus/nodus.htm). Leden van het Petter Heynsgenootschap en/of het Werkverband Geschiedenis van de Taalkunde krijgen korting op hun bestelling.
(19)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 27 maart 2007
From: Adrienne Zuiderweg <a.m.zuiderweg@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070339.html
Subject: Rec: 0703.39: Recensie door Adrienne Zuiderweg van: Melis Stoke, 'Ik kijk de kat uit de klapperboom. Vijftig Indische rijmkronieken' (…) door Gerard Termorshuizen (Leiden 2005) en Melis Stoke, 'Zoutwaterliefde. Kroniek van een reis per mailboot' (…) door Con van 't Veer (Leiden 2006)
========
Recensie
========
Melis Stoke: ‘Ik kijk de kat uit de klapperboom. Vijftig Indische rijmkronieken.’ Bijeengelezen en uitgeleid door Gerard Termorshuizen Boekerij ‘Oost en West’. Leiden, KITLV Uitgeverij, 2005. 140 blz.; EUR 12,50; ISBN 90-6718-249-4
Melis Stoke: ‘Zoutwaterliefde. Kroniek van een reis per mailboot’. Bijeengezeten en uitgeleid door Con van ’t Veer. Boekerij ‘Oost en West’. Leiden, KITLV Uitgeverij, 2006. 219 blz.; EUR 19,90; ISBN 90-6718-255-9
Uit de vergetelheid gehaald
In 1923 vond in een Hollandse stad de ontmoeting plaats tussen K. van Heusden en Herman Salomonson. Van Heusden, eigenaar van de Java-Bode, was tijdens zijn verlof op zoek naar een journalist die zijn krant, de oudste van Indie, van de ondergang kon redden. Beroemde courantiers, waaronder L.J.A. Tollens, W.L. Ritter, Conrad Busken Huet en C.A. Kruseman, hadden haar groot gemaakt, maar vanaf de jaren tien van de vorige eeuw was het aantal abonnees gedaald naar vierhonderd. Van Heusden herkende in Salomonson (1892-1942) diens journalistieke kwaliteiten. Die had hij ruimschoots verdiend bij De Groene Amsterdammer en La Gazette de Hollande. De laatstgenoemde krant verscheen tweewekelijks met een ‘English section’ in Den Haag voor in Nederland wonende buitenlanders. Voor De Groene schreef Salomonson brieven over de Eerste Wereldoorlog en ‘Kronycken’ op rijm. De laatste ondertekende hij met Melis Stoke. Zijn pseudoniem had hij ontleend aan de veertiende-eeuwse monnik-kroniekschrijver. Dat deze wekelijkse kronieken, getuigend van intellectuele en geestige observaties van de dagelijkse dingen, ook in enkele Indische kranten verschenen, droeg natuurlijk bij aan de kennismaking tussen beiden.
Salomonson vertrok met vrouw en zoon naar Indie, waar hij zijn intrek nam in het bekende Hotel des Indes te Batavia. Het was wennen. Herman kon zich niet concentreren vanwege de vele rumoerige dansavonden in het hotel en zijn vrouw Annie had last van de hitte en de muskieten. Beiden vonden het eten slecht en keerden teleurgesteld terug van hun bezoek aan de Schouwburg.
Een eigen woning in de buitenwijk Kramat bracht rust. Saillant detail, op dezelfde plek had Conrad Busken Huet een halve eeuw eerder gewoond. Salomonson arbeidde met plezier. Als Herman zette hij zich in voor de oude dame, zoals de Java-Bode liefkozend werd genoemd, en als Melis vulde hij haar kolommen met zijn ‘Kronycken’. Drie jaar leidde Salomonson de krant en op nieuwjaarsdag 1927 had hij zijn taak volbracht. De Java-Bode maakte zich voor haar vijfenzeventigjarig bestaan op met een reclamecampagne voor 10.000 exemplaren. Deze jubileumaktie zou haar de goedkoopste tevens grootste krant van Indie moeten maken. Bij zijn afscheid schreven collega-courantiers respectvolle en waarderende woorden.
Salomonson repatrieerde naar Holland waar hij zich in Den Haag vestigde als hoofd van het bijkantoor van het Indisch persbureau Aneta. De band met Nederlands-Indie bleef bestaan. Die werd nadien alleen maar versterkt tijdens zijn zakenreizen naar Batavia.
In Den Haag hervatte hij zijn schrijverschap; hij was op jonge leeftijd gedebuteerd met ‘Valsch pathos’ (1915). En de stroom rijmkronieken vloeide voort. In de loop der jaren schreef hij er ruim duizend. Ze weerspiegelen het toenmalige Indie: haar samenleving, het leven van de Indischgast, de opkomst van nieuwe technieken zoals de telefonie en het vliegtuig, de actualiteit en de politieke situatie van die jaren. Zijn kronieken zijn eendagsvliegen. Ze zijn ritmisch en makkelijk in het gehoor liggend, maar kunnen ook ingetogen-poetisch zijn.
Gerard Termorshuizen bundelde vijftig rijmkronieken voor de bloemlezing ‘Ik kijk de kat uit de klapperboom’ en schreef er een uitermate informatieve inleiding bij. De titel is afkomstig uit de kroniek ‘Het land van belofte’, door de Java-Bode op 8 december 1923 afgedrukt toen Salomonson op weg was naar Indie: ‘Ik stem mijn lier. Mijn liederketel / geraakt inmiddels onder stoom. / Straks is de gloed niet meer te blussen. / Houd u gereed… Ik kijk intussen / de kat eens uit de klapperboom’.
Met de heruitgave van ‘Zoutwaterliefde. Kroniek van een reis per mailboot’ (1929), eveneens onder ‘nom de plume’ Melis Stoke, werd een lang gekoesterde wens van de liefhebber van de Indisch-Nederlandse literatuur vervuld. Bezorger hiervan is Coen van ’t Veer. Salomonson legde in ‘Zoutwaterliefde’ feilloos de reis per mailboot vast, die buitenstaanders voor een vakantiereis hielden, maar voor betrokkenen een kwelling was. Drie weken lang zat men op elkaars lip, verveelde zich, voelde zich gedwongen tot een niets doen en viel gretig op de overvloedige maaltijden aan als welkome afwisseling. Geen wonder dat irritaties, confrontaties en verliefdheden opspeelden, normen en waarden vervaagden en conventies werden doorbroken. Zo ook op de ‘Tromp’, het schip waarop de personages in ‘Zoutwaterliefde’ hun overtocht naar Indie maakten. Het boek had een groot succes. Het was in zijn tijd de roman over de reis per mailboot. Salomonson werd geroemd als kenner bij uitstek van de sociale en psychologische toestanden aan boord. Het boek werd in enkele jaren tijds een aantal keren herdrukt, het verscheen als ‘Love at sea’ in 1931 te New York, en er waren plannen voor verfilming.
Het sterke van ‘Zoutwaterliefde’ is het wisselend perspectief waardoor de lezer in de huid van de verteller kruipt en met diens ogen de andere opvarenden beziet. De observaties zijn zowel komisch als tragisch. Ieder hoofdstuk heeft zijn eigen verteller. Dankzij dit wisselend vertelperspectief worden de onderlinge problemen, ruzies en liefdesrelaties uitvergroot. De personages zijn herkenbare Indische typen, zoals de hysterische actrice en haar oudere aan psychische overgevoeligheid lijdende man of de huichelachtige overste met zijn kwaadsprekende kenau-vrouw. Ze staan opnieuw centraal in Patria (1931) het vervolg op ‘Zoutwaterliefde’.
Willem Walraven en Eddy du Perron, ingewijden in de Indische samenleving, schreven waarderende woorden over Salomonsons literaire alter ego. Du Perron roemde Stokes vlotte pen die volgens hem niet onder deed voor die van P.A. Daum, en vond dat Salomonson in korte tijd de Indische samenleving beter had doorgrond dan de Europeanen die er hun leven lang woonden. Top Naef en Annie Salomons die Salomonson van nabij kenden, herinnerden zich diens voor de buitenwereld verborgen gehouden overgevoeligheid, hartelijkheid en kameraadschap.
Met de heruitgave van de rijmkronieken in ‘Ik kijk de kat uit de klapperboom’ en van ‘Zoutwaterliefde’ is Melis Stoke uit de vergetelheid gehaald. De hernieuwde aandacht voor deze vergeten schrijver vergoedt diens afwezigheid in de Indisch-Nederlandse literatuurgeschiedenis de ‘Oost-Indische spiegel’ van Rob Nieuwenhuys aldus ruimschoots.
Adrienne Zuiderweg
Catharina van Reesstraat 13
7311 AR Apeldoorn
T 055 521 51 26
E a.m.zuiderweg@uva.nl
(20)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 23 maart 2007
From: Stichting Leidschrift <redactie@leidschrift.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070340.html
Subject: Sym: 0703.40: Symposium 'Migratie naar Nederland in de 20ste en 21ste eeuw', Leiden, wo 25 april 2007
=============================================================
Symposium ‘Migratie naar Nederland in de 20ste en 21ste eeuw’
=============================================================
Migratie is een actueel onderwerp dat op verschillende manieren het publieke debat beinvloedt. Hoe trekt Nederland kennismigranten aan, hoe worden ongewenste groepen migranten buiten ‘Fort Europa’ gehouden, welke eisen stelt de politiek aan verschillende soorten vluchtelingen? Is integratie van de nieuwkomers inderdaad zo problematisch als voorgesteld wordt door politici? En hoe werden deze vragen in het verleden beantwoord? Op woensdag 25 april 2007 organiseert Stichting Leidschrift i.s.m. de Vereniging Oud-Geschiedenisstudenten Leiden (VOGeL) een symposium in Leiden over migratie: Migratie naar Nederland in de 20ste en 21ste eeuw.
Vier specialisten zullen tijdens het symposium een aspect van migratie in de nieuwe tijd belichten. Prof. Dr. L. Lucassen verzorgt de inleiding Kleur en religie: barrieres voor integratie? West-Europa in de naoorlogse periode. Mw Dr. M. Schrover geeft een lezing over importbruidegommen: Hoe zit het met de importbruidegommetjes? Migratiegeschiedenis vanuit een genderperspectief in de periode 1945-2000. Prof. Dr. J. van Amersfoort verzorgt een lezing over Immigratie als een koloniale erfenis. Immigranten uit de (voormalige) kolonien in Nederland. Mw Dr. C.J. van Eijl geeft een lezing over De historische wortels van het hedendaagse migratiebeleid.
Programma
15.15 Zaal open
15.30 Prof. Dr. L. Lucassen (Universiteit Leiden) ‘Kleur en religie: barrieres voor integratie?’ 16.00 Mw Dr. C.J. van Eijl (Universiteit Leiden) ‘De historische wortels van het hedendaagse migratiebeleid’
16.30 Pauze
17.00 Prof. Dr. J. van Amersfoort (Universiteit van Amsterdam) ‘Immigratie als een koloniale erfenis’
17.30 Mw Dr. M. Schrover (Universiteit Leiden) ‘Hoe zit het met de importbruidegommetjes?’
18.00 Afsluiting en aansluitend borrel in cafe Camino Real, Doelensteeg 8, Leiden
Het symposium vindt plaats in het Lipsiusgebouw (zaal 003) van de Universiteit Leiden, Cleveringaplaats 1. Wilt u dit symposium bijwonen, stuurt u dan een e-mail aan: redactie@leidschrift.nl
(21)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 28 Mar 2007 13:03:02 +0200
From: Frans Hinskens <frans.hinskens@meertens.knaw.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070341.html
Subject: Col: 0703.41: Column door Frans Hinskens n.a.v. Sharon Dijksma's plannen voor een peutertaaltoets
========================================================
Column door Frans Hinskens
n.a.v. Sharon Dijksma’s plannen voor een peutertaaltoets
========================================================
De geschiedenis herhaalt zich – soms. Nu wil de verse staatssecretaris Sharon Dijksma peuters die opgroeien in de achterstandswijken van de vier grote steden, in Oost-Groningen en in Zuid-Limburg een taaltoets laten afnemen. Peuters die te laag scoren hebben een ’taalachterstand’; Dijksma meent dat het daarbij gaat om zo’n 75 duizend peuters, maar waar dat aantal vandaan komt wordt niet duidelijk. Deze peuters worden in de toekomst verplicht (of volgens een recent persbericht van het Ministerie van OCW toch minstens geadviseerd) ‘voorschoolse’ taallessen te nemen. Tot nog toe was dat voor kinderen van die leeftijdscategorie facultatief (de Volkskrant van donderdag 15 en maandag 19 maart j.l.). Dit alles lijkt nieuw, maar vergelijkbare beleidsvoornemens waren er dertig jaar geleden al; ze zijn toen zelfs op beperkte schaal uitgevoerd. Het zou goed zijn, om de daaruit gewonnen inzichten mee te laten wegen in de huidige gedachtevorming.
De door Dijksma gehanteerde terminologie, het standpunt en de politieke hoek waaruit dit komt herinneren aan de jaren ’70 van de vorige eeuw. Toen waaiden uit Engeland en de VS ideeen over over de vermeende talige deficientie of deprivatie van kinderen uit sociaal zwakke milieus, in alle gevallen zwarten of andere etnische minderheden en/of lagere sociale klassen. Men nam waar dat het gemiddelde schoolsucces van deze kinderen lager lag dan dat van de kinderen uit de blanke middenklassen (die wel goede schoolprestaties leverden en die de standaardtaal spraken). Volgens de officiele ideologie was dit ongewenst omdat het de maatschappelijke kansen van deze kinderen zou verminderen. Volgens de critici (die de rassenrellen in enkele grote Amerikaanse steden nog vers in het geheugen hadden) werd hier in wezen gemikt op maatschappelijke pacificatie van getalsmatig grote, economisch en cultureel ondergeschikte groepen – en wel door overheidsingrijpen in de socialisatiepraktijk van gezinnen uit de lagere klassen (in de retoriek van de revolutionaire jaren ’70). Volgens de cynici was men in de officiele politiek (na de shock die door politiek Amerika ging toen de Russen de slag om de ruimte leken te winnen met de lancering van de eerste Spoetnik in 1957) alleen bezorgd over het verspelen van potentieel wetenschappelijk toptalent uit de ghetto’s.
Hoe dies ook zij, het gebrek aan schoolsucces van de kinderen uit de genoemde groepen werd teruggevoerd op hun taalachtergrond. De randgroepjeugd sprak niet de standaardtaal en de taal die zij wel spraken maakte volgens sommigen logisch denken en cognitief volwaardig functioneren onmogelijk.
Als antwoord op de vermeende talige deficientie of deprivatie van kinderen uit sociaal zwakke milieus, ging men in de VS, waar de meeste kinderen niet naar een kleuterschool gingen, ‘preschool’-cursussen organiseren. Behalve in de VS werden ook in Engeland (het land van de socioloog Basil Bernstein, de belangrijkste theoreticus van de deficientieopvatting) en ook in West-Duitsland ’taalcompensatieprogramma’s’ opgesteld. Deze taalcompensatieprogramma’s moesten voornamelijk door drilmethoden de kinderen de standaardtaal bijbrengen. Dat ging bijvoorbeeld via het aanleren van talige routines van het type “Hoe laat is het?” “Het is drie uur” in plaats van “Drie uur” of “Piet kan niet komen omdat hij ziek is” in plaats van “Piet kan niet komen. Hij is ziek”; voor iets als ‘correct’ voorzetselgebruik waren er oefeningen van het type “Waar is het potlood?” “Het potlood ligt op het boek”. Het TV-programma Sesamstraat (waar overigens weinig op aan te merken valt) is een spin-off van deze benadering. Ook in Nederland werden, mede op initiatief van de psycholoog Kohnstamm, taalcompensatieprogramma’s ingericht en ingevoerd; een belangrijke naam in dit verband is ook die van Gestel. Tot de bekendste Nederlandse taalcompensatieprogramma’s behoorden het Grandia-project in Rotterdam, geentameerd door de PvdA, en het Innovatie-project in Amsterdam, geentameerd door de CPN.
Na enige tijd begon allerwegen de overtuiging post te vatten dat de taalcompensatieprogramma’s het doel niet bereikten. Volgens sommigen was dit omdat het verband tussen variatie in taalgebruik en de klassenstructuur van de samenleving, in hun opvatting de eigenlijke oorzaak van de schoolproblemen van randgroepjongeren, miskend werd. Anderen meenden dat de taalcompensatieprogramma’s niet werkten omdat er geen aansluiting gezocht werd met het thuismilieu, de natuurlijke omgeving van kinderen, waar ze de taalvaardigheden waar het om gaat al lang bezitten. Er werd, met andere woorden, geen rekening gehouden met het feit dat het ‘gebrekkige’ taalgebruik van kinderen werd geobserveerd in kunstmatige testsituaties. In deze opvatting treden de belangrijkste verschillen in taalgebruik niet zozeer op tussen lagere en middenmilieus maar tussen thuistaal en schooltaal; het kind wordt verondersteld de thuistaal af te leggen wanneer het de drempel van de school overgaat en naar gelang de schooltaal meer afwijkt van de thuistaal wordt die drempel hoger. Een te hoge drempel kan een barriere vormen die op het kind een verlammend effect kan hebben, waardoor het in zijn schulp kruipt. Dat gedrag kan ten onrechte uitgelegd worden als een deficientie – aldus deze opvatting.
Terug naar Nederland anno 2007. Aan het voornemen van staatssecretaris Dijksma zijn verschillende dingen niet duidelijk. Wat is bijvoorbeeld de overeenkomst tussen de vier grote steden, Oost-Groningen en Zuid-Limburg? Hebben we het over een taalkundig homogene groep? Richard Wouda, directeur van basisschool De Spil in het Oostgroningse Lageland “snap[t] niet dat Oost-Groningen op de lijst staat. Taalachterstand speelt hier geen rol. We hebben een paar kinderen die thuis Gronings spreken, maar hun ABN is net zo goed als de rest van de klas.” (de Volkskrant vrijdag 16 maart j.l.). Is er in deze delen van het land anderszins sprake van eenzelfde situatie? Kan er dus gewerkt worden met dezelfde didactiek? En hoe is het dan met de peuters in de rest van het land gesteld? Een andere belangrijke vraag is: wat is de aard van die ïtaalachterstandï? Een achterstand ten opzichte van wiens taal, trouwens? Wat spreken de probleempeuters in de genoemde delen van het land dan wel?
Natuurlijk, hier is kennelijk een voornaam doel te bereiken, namelijk het tijdig tot stand brengen van de talige aansluiting van een grote groep peuters ter vergroting van hun maatschappelijke kansen; spreiding van kennis, macht en inkomen heette dat vroeger bij de PvdA. Dus dan moeten we niet zeuren over een woord. En inderdaad, het inzicht is juist: de kansen op maatschappelijk succes (in onderwijs en, naderhand, beroep) blijken uit recent onderzoek van de Nijmeegse socioloog Kraaykamp inderdaad nog steeds ongunstig beinvloed te worden door eentalig dialectspreken; hoe dat zit met een taalachtergrond die op een andere manier niet volledig samenvalt met de standaardtaal is nog niet duidelijk. Maar de verklaring daarvan, dat moet blijkbaar nog maar weer eens benadrukt worden, is niet een eventuele cognitieve achterstand bij de niet-standaardtaalspreker. De verklaring zou veeleer wel eens kunnen schuilen in de bevooroordeelde houding van degenen die menen te weten þhoe het hoort’. Tot die groep behoren ook sommigen van diegenen in het onderwijs die adviseren bij of zelfs beslissen over de doorstroming naar het vervolgonderwijs en ongetwijfeld behoren er ook mensen toe die een beslissende rol spelen bij de bezetting van vacatures. Maar negatieve attitudes ten aanzien van afwijkend Nederlands (dialect, straattaal – you name it) zijn heel wat moeilijker te herkennen en te bestrijden dan ’taalachterstanden’.
De ’taalachterstand’ onder peuters wordt in het huidige debat in verband gebracht met etnische segregatie in het onderwijs. Gaat het dus vooral om kinderen die opgevoed zijn in een andere taal? Het onderwijs in eigen taal en cultuur (OETC) is in 1995 afgeschaft en vervangen door onderwijs in allochtone levende talen (OALT), dat de verantwoordelijkheid was van de gemeenten. In 2004 werd de financiering van OALT afgebroken en daarmee verdween een instrument dat met de nodige aanpassingen wellicht een gunstige rol had kunnen spelen in het geleidelijk tot stand brengen van de aansluiting van anderstalige peuters. Evelien Tonkens wees er in haar laatste column in de Volkskrant (d.d. woensdag 21 maart j.l.) op dat de peuterspeelzalen, die op informele wijze kunnen bijdragen aan de talige integratie, in de laatste kabinetsperiode eveneens zo goed als afgeschaft zijn. Saillant is overigens dat een ‘zwarte school’ gedefinieerd wordt als een school waar meer dan 70 procent van de leerlingen allochtone of laagopgeleide ouders heeft. Dus nog steeds vallen in onze samenleving etniciteit en sociaal-economische achtergrond in belangrijke mate samen.
Volgens Dijksma (die het de VVD’er Mark Rutte napraatte) moeten consultatiebureaus de taaltoets afnemen. Ook hier doemen onmiddellijk belangrijke vragen op. Hoe moeten die peuters dan getest worden? Is er voor kinderen van die leeftijd een test te construeren die hun taalvaardigheden betrouwbaar en adequaat kan meten? Een test die zich niet beperkt tot een of enkele routines die misschien maar weinig met taalvaardigheid te maken hebben? En wat is in talig opzicht de norm voor 3-jarigen? Op basis waarvan wordt die bepaald? En welke conclusies worden er zoal verbonden aan een te lage score? Mohamed Nasir Ashruf, directeur van de islamitische basisschool El Amien II, vreest: “Met deze toets plak je al een label op het kind voordat het naar school gaat.” (de Volkskrant vrijdag 16 maart j.l.).
Tenslotte moet er in de opvatting van Dijksma meer aanbod aan taallessen voor peuters komen. Effectmetingen van de bestaande voorschoolse taallessen hebben geen onverdeeld positief beeld opgeleverd; soms is er geen enkel effect, soms is dat er wel, maar van voorbijgaande aard. Kennelijk schort er nog wat aan de kwaliteit van de huidige voorschoolse taallessen.
In de jaren ’70 ging het vooral om een dialectachtergrond, tegenwoordig misschien eerder om een andere taalachtergrond. Er zijn andere belangrijke verschillen, maar er zijn ook twee belangrijke overeenkomsten en dat zijn enerzijds de toon waarop en anderzijds de bedoeling waarmee de beleidsvoornemens uitgedragen worden. De toon wordt gekenmerkt door het gebruik van wazige en beladen begrippen als ’taalachterstand’. Achter de bedoeling kan men paternalisme vermoeden, maar of dat zo erg is? Het is echter wel te hopen dat men zich verdiept in wat er in de jaren ’70 gepoogd is en zijn voordeel tracht te doen met zowel de verworvenheden als de tekortkomingen van de taaltoetsen en de praktijk van het werken met taalcompensatieprogramma’s.
Frans Hinskens
- als taalkundige verbonden aan de Onderzoeksgroep Variatielinguistiek, Meertens Instituut (KNAW)
- als bijzonder hoogleraar Taalvariatie en Taalverandering verbonden aan de Letterenfaculteit van de Vrije Universiteit
(22)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 25 maart 2007
From: Marc van Oostendorp <marc.van.oostendorp@meertens.knaw.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2007/03/070342.html
Subject: Col: 0703.42: Column 60 van Marc van Oostendorp: Wat er mis is met de natuurkunde?
==================================
Column 60 van Marc van Oostendorp:
Wat er mis is met de natuurkunde?
==================================
De natuurkunde is de moeder aller wetenschappen. Er zijn weinig disciplines die zo precies zijn, zulke prachtige technologische vruchten dragen en zulk diep inzicht in de werkelijkheid geven. Op velerlei wijzen geldt de natuurkunde dan ook als model voor de moderne wetenschap. Er zou een kloeke bundel zijn samen te stellen met passages in de twintigste-eeuwse taalkunde waarin de moderne fysica aan het eigen vak ten voorbeeld wordt gesteld: zulke rigoureuze formaliseringen, zo’n prachtig samengaan van theorie met experiment, zo’n onbevreesd formuleren van niet onmiddellijk waarneembare abstracties — zo zou elke discipline georganiseerd moeten zijn.
Het zijn niet alleen de onderzoekers die zo denken. De twintigste-eeuwse wetenschapsfilosofie heeft ook de natuurkunde vaak als model genomen van de succesvolste manier om kennis te vergaren. En vooral: de financiering van de wetenschap lijkt meer en meer gebaseerd op het voorbeeld van de natuurwetenschappen. Een organisatie als NWO geeft de voorkeur aan onderzoeksprojecten waarin – anders dan in de geesteswetenschappelijke traditie – onderzoekers samenwerken aan projecten met een duidelijke doelstelling en een heldere eindtermijn. De te gebruiken methodologieen moeten worden vastgelegd. Een goede onderzoeker publiceert liefst een heleboel kleine artikeltjes, in plaats van af en toe een boek zoals voorheen gebruikelijk was.
Ik moet toegeven: de natuurkunde is voor mij ook altijd een voorbeeld geweest. Wij alfa’s doen ons best, maar de echte wetenschap wordt door onze collega’s bij wis- en natuurkunde bedreven. Voor wie dat gelooft, is lectuur van Lee Smolin’s boek ‘The Trouble with Physics’ (Wat er mis is met de natuurkunde) een verlichtende ervaring.
Volgens Smolin, zelf een onderzoeker die zijn sporen in de theoretische natuurkunde heeft verdiend, gaat het al twintig, dertig jaar niet goed met zijn vak. Aan het begin van zijn boek zet hij uiteen wat volgens hem dertig jaar geleden de grote onbeantwoorde vragen van het vak waren. Geen van die vragen is volgens hem in de loop van de afgelopen decennia opgelost. Waar in het vak in de tweehonderd jaar voor 1977 de ene belangrijke ontdekking werd gedaan na de andere, zit men nu muurvast.
Wat zijn dat voor vragen? Het grote probleem van de twintigste-eeuwse natuurkunde is dat de twee grote doorbraken, de kwantummechanica en de algemene relativiteitstheorie, ieder voor zich volkomen correct lijken te werken en allerlei zeer opmerkelijke voorspellingen hebben gedaan die ieder voor zich bleken te kloppen, maar dat ze niet compatibel zijn. Ze zijn allebei juist op hun eigen gebied, maar ze spreken elkaar tegen.
De afgelopen twintig, vijfentwintig jaar zoeken veel theoretisch natuurkundigen de oplossing voor die paradox in de zogenoemde ‘snaartheorie’ (string theory), die de twee onverenigbaren met elkaar zou moeten verenigen in een ingenieuze wiskundige constructie. Volgens Smolin zijn er echter twee problemen. De precieze formulering van de snaartheorie is na al die jaren nog helemaal niet compleet, nog nooit heeft iemand de uiteindelijke theorie echt precies opgeschreven. En de theorie heeft tot nu toe nog geen enkele interessante uitspraak over de werkelijkheid gedaan die juist bleek. Geen enkele diepgaande vraag is nog beantwoord door die theorie.
Die snaren kloppen dus theoretisch noch empirisch – dat zijn, zou je denken, dodelijke beweringen. Toch zijn volgens Smolin de afgelopen jaren vrijwel alle vaste banen in de (Amerikaanse) theoretische natuurkunde vergeven aan snaartheoretici. Jonge natuurkundigen die carriere willen maken, hebben geen andere keus dan zich tot die theorie te bekennen en zich de vreselijk ingewikkelde mathematische technieken eigen te maken die de theorie vereist. Mensen die iets anders doen, worden uitgelachen.
Hoe komt dit nu? Om dat uit te leggen maakt Smolin gebruik van het bekende, door de wetenschapsfilosoof Thomas Kuhn geintroduceerde, verschil tussen perioden van ‘normal science’ enerzijds en ‘revolutions’ anderzijds. In de eerste periode weten wetenschappers min of meer waar ze aan toe zijn en moeten er puzzels worden opgelost volgens een min of meer bekende patroon; na verloop van tijd stapelen de problemen zich echter op, en breekt er een revolutie uit. Het resultaat van zo’n revolutie is een wetenschappelijke paradigmawisseling, die weer nieuwe puzzels oplevert. Dan breekt er een nieuwe periode van ‘normal science’ aan, waarin die puzzels kunnen worden opgelost.
Het probleem is nu, volgens Smolin, dat de moderne academische wereld steeds meer ingesteld is geraakt op ‘normal science’. De natuurkunde heeft een revolutie nodig, maar dat is niet mogelijk, gegeven de rigide systemen van publish-or-perish, peer review, enzovoort: allemaal bedenksels die de wetenschap onder controle moeten houden, en daarmee revoluties tegengaan. Dat werkt in de hand dat wetenschappers vooral braaf puzzels gaan oplossen, niet dat ze proberen de wereld op hun kop te zetten, ook als dat betekent dat ze daarover soms een paar jaar moeten nadenken zonder artikeltjes te publiceren. Het succes van de snaartheorie is volgens Smolin aan die houding te wijten: het is een poging een revolutie te bewerkstelligen met de methoden van ‘normal science’.
Al die bezwaren gelden natuurlijk ook ons eigen vak, gelden mogelijk ieder vak. Ons wordt altijd wijsgemaakt dat al die regels over publicaties en samenwerking en weet ik wat allemaal het model van de natuurwetenschappen volgen. Als wij geesteswetenschappers dat soort zaken ook invoeren, dan worden we misschien ooit net zo succesvol. Smolins boek laat zien dat dit een fabeltje is. Sterker nog: zelfs de moeder aller wetenschappen dreigt op haar knieen te worden gedwongen door die vreselijke controle- en uniformeringsdrang die de academie over de hele wereld in haar macht heeft. Wat er mis is met de natuurkunde, is mis met ons allemaal.
- Lee Smolin. The trouble with physics. The fall of string theory, the fall of a science, and what comes next. London: Allen Lane, 2006. Website: http://www.thetroublewithphysics.com/
(23)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= *-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://www.neder-l.nl/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar salemans@neder-l.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@neder-l.nl, naar | | f.petiet@uva.nl (voor de evenementenagenda), Willem.Kuiper@uva.nl, | | P.J.Verkruijsse@uva.nl, Marc.van.Oostendorp@meertens.knaw.nl of | | of naar P.A.Coppen@let.ru.nl | *-------------------------------------------------------------------------* *-Einde-------------------- Neder-L, no. 0703.b --------------------------*
Laat een reactie achter