| Subject: | Neder-L, no. 0912.b |
| From: | “Ben B.J. Salemans” < |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Fri, 25 Dec 2009 03:39:57 +0100 |
| Content-Type: | text/plain |
*********************
*-Achttiende-jaargang------ Neder-L, no. 0912.b -----------ISSN-0929-6514-*
| |
| ************************************************************ |
| * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * |
| ************************************************************ |
| |
| Onderwerpen in dit bulletin: |
| ============================ |
| (1) Rub: 0912.27: Evenementenagenda, met: |
| 01. Nederland/Vlaanderen: Gedichtendag, do 28 januari |
| 2010 |
| 02. Utrecht: 'In De houten Broek' met Tommy Wieringa, |
| zo 3 januari 2010 |
| 03. Utrecht: Het Huis van de Poezie, do 28 januari |
| 2010 |
| (2) Med: 0912.28: Overleden: Evert Wiskerke (9 februari 1954 - 16 |
| december 2009) |
| (3) Med: 0912.29: Overleden: Corry Hogetoorn (3 december 2009) |
| (4) Med: 0912.30: Overleden: Alfred Gustave Herbert Bachrach (9 |
| december 1914 - 18 december 2009) |
| (5) Vac: 0912.31: Twee vacatures voor docenten historische Nederlandse |
| Letterkunde (vacature 1: periode middeleeuwen - 1550; |
| vacature 2: periode 1550 - 1850) aan de Universiteit |
| Gent (deadline: vr 5 februari 2010) |
| (6) Rub: 0912.32: Hora est! Promotie Leonieke Vermeer op do 21 januari |
| 2010 te Groningen |
| (7) Med: 0912.33: Het Van Dale Woord van het Jaar 2009 is bekend: |
| 'ontvrienden' |
| (8) Med: 0912.34: Prisma buigt zich over de mooiste woorden van 2009 |
| (9) Med: 0912.35: Schrijvers zien toekomst veranderen door e-lezer |
|(10) Med: 0912.36: De Nederlandse Taalunie begint in 2010 niet met |
| voorbereidingen van nieuwe spellingsregels |
|(11) Med: 0912.37: Prijsvraag 2009 Teylers Tweede Genootschap te Haarlem |
| voor literairhistorische studie naar een of meer |
| Middelnederlandse spreuken(verzamelingen) |
| (sluitingsdatum voor inzendingen: za 31 december 2011)|
|(12) Med: 0912.38: 'Leegte' thema van Literaire prijs Gelderland 2010; |
| nieuwe editie jaarlijkse schrijfwedstrijd van start |
|(13) Med: 0912.39: Jan Campert-prijzen 2009 voor Arnon Grunberg, Alfred |
| Schaffer en Marie Kessels; uitreiking te Den Haag op |
| za 6 maart 2010 |
|(14) Web: 0912.40: Alle zes de wetenschappelijke woordenboeken (ONW, |
| VMNW, MNW, WNT, ANW en EWN) van het Nederlands nu |
| gratis online te gebruiken |
|(15) Web: 0912.41: Nieuw in Trefwoord |
|(16) Web: 0912.42: De nieuwe titels van de dbnl, december 2009 |
|(17) Lit: 0912.43: Pas verschenen: Alexander Lubotsky en Michiel de Vaan |
| (red.). Van Sanskriet tot spijkerschrift. |
| Breinbrekers uit alle talen. (Amsterdam 2009) |
|(18) Lit: 0912.44: Pas verschenen: A. van den Ende. Algemeene boekenlijst|
| (uit 1815), ten dienste der scholen in de noordelijke |
| provincien van het Koningrijk der Nederlanden, editie |
| Arno van der Plank. (Lettele 2009) |
|(19) Lit: 0912.45: Pas verschenen: Over taal (jrg. 48, nr. 4) |
|(20) Lit: 0912.46: Pas verschenen: Onze Taal december 2009 |
|(21) Lit: 0912.47: Pas verschenen: Rene Veenman. De klassieke traditie |
| in de Lage Landen. (Nijmegen 2009) |
|(22) Lit: 0912.48: Pas verschenen: Dirk Coigneau & Samuel Mareel (red.). |
| Met eigen ogen - De rederijker als dichtend individu |
| (1450-1600). (Gent 2009) |
|(23) Sym: 0912.49: Symposium 'Het Wiesbadense Handschrift', Nijmegen, |
| vr 5 februari 2010 |
|(24) Sym: 0912.50: 'Spring School Comparatieve Neerlandistiek', een |
| driedaagse conferentie voor Europese BA-studenten |
| Nederlands aan de Freie Universitaet Berlin, do 25 - |
| za 27 maart 2010 |
|(25) Sym: 0912.51: Conferentie 'Between Stability and Transformation. |
| Textual Traditions in the Medieval Netherlands', |
| Ghent University (B), Gent, di 21 - wo 22 september |
| 2010 (Call for papers) |
|(26) Sym: 0912.52: Doktoranden- und Habilitanden-Kolloquium, Oldenburg, |
| vr 5 - za 6 november 2010 (Call for Papers) |
|(27) Sym: 0912.53: Conferentie 'Enlightenment? Ideas, Transfers, |
| Circles, Attitudes, Practices', Gent, vr 22 - za 23 |
| januari 2010 |
|(28) Sym: 0912.54: Publieksdag UCEMS (Utrecht Centre for Early Modern |
| Studies) 'De Wereld in Kaart', Universiteit Utrecht, |
| za 23 januari 2010 |
|(29) Sym: 0912.55: TS-symposium 2010: 'De periodieke pers in |
| (post)koloniale samenlevingen', Utrecht, vr 21 mei |
| 2010 (Call for papers) |
|(30) Sym: 0912.56: Van Lier-lezing 'Adieu aan koelies, nikkers en |
| makambas: raciaal denken binnen de antropologie van |
| de Caraiben' door Francio Guadeloupe, Leiden, vr 26 |
| februari 2010 |
|(31) Col: 0912.57: Column 66 van Marc van Oostendorp: Pleidooi voor een |
| jaarwisseling |
|(32) Col: 0912.58: Column Willem Kuiper, no. 73: Dramatisch lezen |
|(33) Informatie over Neder-L |
| |
*------------------------- -------vr-25-december-2009-*
*********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 23 december 2009
From: F.Petiet <f.petiet@uva.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091227.html
Subject: Rub: 0912.27: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
Nederland/Vlaanderen
Gedichtendag, donderdag 28 januari 2010
- Gedichtendag is het poeziefeest van Nederland en Vlaanderen. Op 28 januari 2010 staat de poezie al voor de elfde keer centraal. Kranten, tijdschriften, het internet, radio en televisie gonzen die dag iets poetischer. Honderden scholen, bibliotheken, boekhandels, bedrijven en particulieren organiseren evenzoveel activiteiten: voordrachten, lezingen, tentoonstellingen, poezie-wandelingen, schrijfwedstrijden… Zie voor meer informatie: http://www.gedichtendag.com/
Utrecht, Utrechtse Geertekerk, Geertekerkhof
Tommy Wieringa in ‘In De houten Broek’, zondag 3 januari 2010, 17.00 uur
- Ingmar Heytze en Maarten van Rossem gingen hem voor… Schrijver/dichter Tommy Wieringa is de derde spreker die in het programma ‘In de Houten Broek’ een sermoen houdt op 3 januari 2010 om 17.00 u in de Utrechtse Geertekerk met een geheel eigen invulling en thema. In de Houten Broek is een initiatief van De Academie Het Nut Voorbij, een platform voor welsprekendheid en een vrijplaats in de babbelcultuur. Het programma biedt een platform voor bekende en onbekende talenten die kracht, schoonheid en inhoud aan het gesproken woord geven. Het motto is: “Wie de houten broek past, trekke ‘m aan…” Zie ook: http://www.indehoutenbroek.nl
Utrecht, Grand Hotel Karel V
‘Het Huis van de Poezie’, donderdag 28 januari 2010, 20.00 uur
- Op donderdag 28 januari 2010 vanaf 20.00 uur organiseert de Stichting Literaire Activiteiten Utrecht (SLAU) voor de vierde keer ‘Het Huis van de Poezie’ in Grand Hotel Karel V. De huisdichters op Gedichtendag 2010 zijn onder andere Remco Campert, Hans Dorrestijn, Hans Verhagen, Marcel Moering, Tjitske Jansen, Bart Moeyaert, Tommy Wieringa, Menno Wigman, Erik Bindervoet en Piet Gerbrandy. Kaarten voor Het Huis van de Poezie zijn online verkrijgbaar via http://www.huisvandepoezie.nl. Voor kaarten kunt u ook terecht bij de Utrechtse boekhandel Savannah Bay, boekhandel Bijleveld en het Louis Hartlooper Complex. Kaarten kosten EUR 15,- (regulier) en EUR 10,- (korting: CJP, U-Pas, Studenten)
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 19 december 2009
From: Piet Verkruijsse <p.j.verkruijsse@planet.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091228.html
Subject: Med: 0912.28: Overleden: Evert Wiskerke (9 februari 1954 - 16 december 2009)
==============================================================
Overleden: Evert Wiskerke (9 februari 1954 – 16 december 2009)
==============================================================
Op 16 december 2009 overleed te Deventer dr. Evert Matthijs Wiskerke, geboren op 9 februari 1954 te ’s Heer Arendskerke. Evert Wiskerke studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, aan welke universiteit hij ook in 1995 promoveerde op ‘De waardering voor de zeventiende-eeuwse literatuur tussen 1780 en 1813’ (Hilversum: Verloren, 1995). Als specialist op het gebied van de receptie van de literatuur van de Gouden Eeuw in de negentiende eeuw publiceerde Wiskerke ook over Vondel en Jan Vos. Verder had de literatuurdidactiek op de middelbare school zijn belangstelling. Zie o.a. http://www.bntl.nl/bntl/publicatie/de_waardering_voor_de_zeventie/ wiskerke_evert_matthijs.
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 19 december 2009
From: <m.hogenbirk1@uu.nl> (via: willem.kuiper@uva.nl)
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091229.html
Subject: Med: 0912.29: Overleden: Corry Hogetoorn (3 december 2009)
==========================
Overleden: Corry Hogetoorn
==========================
Op donderdag 3 december 2009 overleed te Utrecht op 75-jarige leeftijd Corry Hogetoorn, specialiste op het terrein van de middeleeuwse Franse en Occitaanse literatuur. In de jaren zestig tot negentig was Corry Hogetoorn verbonden aan de opleiding Franse Taal- en Cultuur van de Universiteit van Utrecht, waar zij vele medievisten, waaronder niet alleen romanisten, maar ook keltologen, historici en met name medioneerlandici heeft onderwezen in de Oudfranse taal en literatuur. Aan de Universiteit van Utrecht begeleidde zij studenten op een zeer persoonlijke manier, en met velen van hen is zij tot aan haar dood bevriend gebleven.
Corry Hogetoorn was een zeer veelzijdige wetenschapster. Ze genoot haar opleiding Frans aan de Universiteit van Amsterdam, maar verdiepte zich ook in andere vakgebieden, zoals bijvoorbeeld de keltologie en musicologie. Zij werkte daarbij samen met markante wetenschappers als Maartje Draak, Helene Nolthenius en Paul Zumthor. Tot aan haar overlijden participeerde zij actief in verschillende literairwetenschappelijke kringen, zoals de ‘Societe Rencesvals’, de ‘International Arthurian Society’, het Utrechtse genootschap ‘Nil volentibus arduum’ en de ‘Filologische Kring’. Daarnaast was zij lid van verschillende andere genootschappen buiten haar vak. Zij nam graag en soms fel deel aan de discussies. Steeds bleek dan haar grote kennis over en scherpe inzicht in een enorme diversiteit aan teksten. Haar geheugen was fabelachtig goed. Genereus als ze was, deelde ze haar kennis met wie die nodig had. Voor veel collega’s heeft zij artikelen of lezingen vertaald in het Frans of gecorrigeerd, maar nooit zonder die stukken met haar suggesties ook aanzienlijk te verbeteren.
Haar eigen wetenschappelijke oeuvre is klein. Eigenzinnig publiceerde zij alleen over onderwerpen die haar na aan het hart lagen, zoals over tuinen in het werk van Chretien de Troyes. Zij koos daarbij vaak de vrouwelijke invalshoek, een gender-benadering avant-la lettre, die resulteerde in publicaties over onder andere vrouwelijke troubadours, Christine de Pizan, maar ook over de kattengedichten van Annie M.G. Schmidt.
Met Corry Hogetoorn heeft de medievistiek een kleurrijk wetenschapster en een bijzondere collega verloren. Binnen en buiten haar vak zal zij node gemist worden.
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 22 december 2009
From: Piet Verkruijsse <p.j.verkruijsse@planet.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091230.html
Subject: Med: 0912.30: Overleden: Alfred Gustave Herbert Bachrach (9 december 1914 - 18 december 2009)
==========================================
Overleden: Alfred Gustave Herbert Bachrach
(9 december 1914 – 18 december 2009)
==========================================
Op 18 december 2009 overleed prof. dr. Alfred Gustave Herbert Bachrach, geboren op 9 december 1914. A.G.H. Bachrach was hoogleraar Engelse literatuur aan de Universiteit Leiden na gepromoveerd te zijn in Oxford. Zijn publicaties behandelen voor een belangrijk deel de relaties tussen Engeland en de Nederlanden in de tijd van Shakespeare en tijdens de Nederlandse Gouden Eeuw: in beide literaturen was hij expert. Van zijn hand verschenen studies over onder meer Jan Jansz Starter, G.A. Bredero en Constantijn Huygens. Bachrach was ook een van de hoofdredacteuren van de ‘Moderne encyclopedie van de wereldliteratuur’ (1e druk in 9 delen 1963-1975; 2e druk in 10 delen 1980-1984). Zijn verdiensten voor zowel de Engelse als de Nederlandse literatuur- en cultuurgeschiedenis mogen blijken uit de hem verleende onderscheidingen Commander of the British Empire en Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 21 december 2009
From: Magda Devos <Magda.Devos@UGent.be> en IVN <ger@ivnnl.com>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091231.html
Subject: Vac: 0912.31: Twee vacatures voor docenten historische Nederlandse Letterkunde (vacature 1: periode middeleeuwen - 1550; vacature 2: periode 1550 - 1850) aan de Universiteit Gent (deadline: vr 5 februari 2010)
=================================================================
Twee vacatures voor docenten historische Nederlandse Letterkunde
(vacature 1: periode middeleeuwen – 1550; vacature 2: periode 1550 – 1850) aan de Universiteit Gent (deadline: 5 februari 2010)
=================================================================
1e ambt
In de faculteit Letteren en Wijsbegeerte is – vanaf 1 oktober 2010 – een voltijds ambt van docent, in het Tenure Track stelsel te begeven binnen de vakgroep Nederlandse Literatuur, voor een opdracht omvattend academisch onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke dienstverlening in het vakgebied historische Nederlandse letterkunde (middeleeuwen – 1550).
Profiel:
- houder zijn van een diploma van doctor op proefschrift of van een gelijkwaardig erkend diploma in het vakgebied historische Nederlandse letterkunde (middeleeuwen – 1550);
- over minstens twee jaar postdoctorale ervaring beschikken op 1 oktober 2010;
- hoogstaand wetenschappelijk onderzoek hebben verricht in het opgegeven vakgebied, gestaafd door bijdragen op nationale en internationale conferenties en door recente publicaties in nationale en internationale wetenschappelijke tijdschriften en boeken die een ruime verspreiding kennen en die een beroep doen op deskundigen voor de beoordeling van de ingezonden manuscripten;
- internationale mobiliteit o.m. door onderzoeksverblijven in onderzoeksinstellingen extern aan de instelling waaraan de hoogste academische graad werd behaald, strekt tot aanbeveling;
- over de nodige didactische, communicatieve en organisatorische vaardigheden beschikken om academisch onderwijs te verzorgen.
Ook niet-Nederlandstaligen kunnen solliciteren. De bestuurstaal aan de Universiteit Gent is het Nederlands.
Volgende documenten dienen bij de kandidatuur gevoegd te worden:
- een tekst (max. 1500 woorden), waarin de sollicitant zijn/haar visie op onderzoek,onderwijs en wetenschappelijke dienstverlening m.b.t. de begeven functie uiteenzet;
- de bekwaamheidsbewijzen (afschriften van de diploma’s).
De selectie gebeurt in twee fasen:
- op basis van curriculum vitae, publicatiedossier en ingediende visietekst wordt een shortlist samengesteld;
- iedereen op de shortlist kan uitgenodigd worden voor een interview op basis waarvan een definitieve rangschikking zal gebeuren van de kandidaten.
Nadere informatie in verband met dit ambt kan verkregen worden bij prof. Bart Vervaeck (B.Vervaeck@UGent.be of +32 (0)9-264.40.67).
Het ambt geeft – na een tijdelijke aanstelling in het tenure trackstelsel voor een termijn van vijf jaar – aanleiding tot een benoeming in vast verband in de graad van hoofddocent, indien het universiteitsbestuur de prestaties van de betrokkene gunstig beoordeelt.
De kandidaturen dienen in tweevoud per aangetekend schrijven gericht te worden aan de rector van de Universiteit Gent, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 Gent, op de daartoe voorziene sollicitatieformulieren voor ZAP, uiterlijk tegen 5 februari 2010.
De sollicitatieformulieren voor ZAP kunnen bekomen worden op het adres van de Universiteit Gent t.a.v. de directie Personeel en Organisatie, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 Gent, of telefonisch aangevraagd op nrs. +32 (0)9-264.31.29 of +32 (0)9-264.31.30. Zij worden eveneens op het internet ter beschikking gesteld, URL: http://www.ugent.be/nl/werken/aanwerving/formulieren/zap/
2e ambt
In de faculteit Letteren en Wijsbegeerte is – vanaf 1 oktober 2010 – een voltijds ambt van docent, in het Tenure Track stelsel te begeven binnen de vakgroep Nederlandse Literatuur, voor een opdracht omvattend academisch onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en wetenschappelijke dienstverlening in het vakgebied historische Nederlandse letterkunde (1550 – 1850).
Profiel:
- houder zijn van een diploma van doctor op proefschrift of van een gelijkwaardig erkend diploma in het vakgebied historische Nederlandse letterkunde (1550 – 1850);
- over minstens twee jaar postdoctorale ervaring beschikken op 1 oktober 2010;
- hoogstaand wetenschappelijk onderzoek hebben verricht over onderwerpen in het opgegeven vakgebied, gestaafd door bijdragen op nationale internationale conferenties en door recente publicaties in nationale en internationale wetenschappelijke tijdschriften en boeken die een ruime verspreiding kennen en die een beroep doen op deskundigen voor de beoordeling van de ingezonden manuscripten;
- internationale mobiliteit o.m. door onderzoeksverblijven in onderzoeksinstellingen extern aan de instelling waaraan de hoogste academische graad werd behaald, strekt tot aanbeveling;
- over de nodige didactische, communicatieve en organisatorische vaardigheden beschikken om academisch onderwijs te verzorgen.
Ook niet-Nederlandstaligen kunnen solliciteren. De bestuurstaal aan de Universiteit Gent is het Nederlands.
Volgende documenten dienen bij de kandidatuur gevoegd te worden:
- een tekst (max. 1500 woorden), waarin de sollicitant zijn/haar visie op onderzoek, onderwijs en wetenschappelijke dienstverlening m.b.t. de begeven functie uiteenzet;
- de bekwaamheidsbewijzen (afschriften van de diploma’s).
De selectie gebeurt in twee fasen:
- op basis van curriculum vitae, publicatiedossier en ingediende visietekst wordt een shortlist samengesteld;
- iedereen op de shortlist kan uitgenodigd worden voor een interview op basis waarvan een definitieve rangschikking zal gebeuren van de kandidaten.
Nadere informatie in verband met dit ambt kan verkregen worden bij prof. Bart Vervaeck (B.Vervaeck@UGent.be of +32 (0)9-264.40.67).
Het ambt geeft – na een tijdelijke aanstelling in het tenure trackstelsel voor een termijn van vijf jaar – aanleiding tot een benoeming in vast verband in de graad van hoofddocent, indien het universiteitsbestuur de prestaties van de betrokkene gunstig beoordeelt.
De kandidaturen dienen in tweevoud per aangetekend schrijven gericht te worden aan de rector van de Universiteit Gent, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 Gent, op de daartoe voorziene sollicitatieformulieren voor ZAP, uiterlijk tegen 5 februari 2010.
De sollicitatieformulieren voor ZAP kunnen bekomen worden op het adres van de Universiteit Gent t.a.v. de directie Personeel en Organisatie, Sint-Pietersnieuwstraat 25, 9000 Gent, of telefonisch aangevraagd op nrs. +32 (0)9-264.31.29 of +32 (0)9-264.31.30. Zij worden eveneens op het internet ter beschikking gesteld, URL: http://www.ugent.be/nl/werken/aanwerving/formulieren/zap/
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 22 december 2009
From: L.K. Vermeer <l.k.vermeer@rug.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091232.html
Subject: Rub: 0912.32: Hora est! Promotie Leonieke Vermeer op do 21 januari 2010 te Groningen
====================================================================
Hora est! Promotie Leonieke Vermeer op 21 januari 2010 te Groningen
====================================================================
Leonieke Vermeer verdedigt op 21 januari om 16.15 uur in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen haar proefschrift ‘Geestelijke lenigheid. De relatie tussen literatuur en natuurwetenschap in het werk van Frederik van Eeden en Felix Ortt, 1880-1930’.
Promotores: prof. dr. Mary Kemperink, prof. dr. Gillis Dorleijn en prof. dr. Ralf Gruettemeier.
Frederik van Eeden las Darwin bij zijn ontbijt. Daarna schreef hij verder aan zijn dichtwerk ‘Het lied van schijn en wezen I’ (1895) waarin de evolutieleer in verschillende gedaanten opduikt. Literaire teksten refereren regelmatig aan wetenschappelijk gedachtegoed. Andersom zijn er in wetenschappelijke teksten allerlei narratieve, retorische en discursieve patronen te vinden. Deze wederzijdse kennisuitwisseling is blijven voortbestaan, ondanks het feit dat literatuur en wetenschap eind negentiende eeuw institutioneel gezien relatief zelfstandige domeinen werden.
In dit proefschrift staan de verhouding en het spanningsveld tussen het zowel open als gesloten karakter van deze domeinen centraal. Als uitgangspunt is het literaire perspectief gekozen, maar dit wordt als onderdeel beschouwd van een dynamische en complexe wisselwerking tussen literatuur, wetenschap en cultuur. De focus ligt op de literaire verwerking van natuurwetenschappelijke denkbeelden in het werk van Frederik van Eeden (1860-1932) en Felix Ortt (1866-1959). Aangezien deze auteurs ook op wetenschappelijk gebied actief waren, kunnen bij hen goed de dwarsverbanden tussen literatuur en wetenschap in het licht van het autonomiseringsproces worden onderzocht. Deze dwarsverbanden zijn in hun werk zichtbaar met, onder meer, de evolutieleer, de thermodynamica en de wiskunde. De auteurs gaven aan deze gedeelde kennis een eigen draai waarbij geestelijke lenigheid en ideologische stramheid samengingen.
Naast tekstanalytisch wordt de verwerking van wetenschap ook onderzocht op het gebied van strategische positionering; een belangrijk en tot dusver onderbelicht aspect bij het onderzoek naar de relatie tussen literatuur en wetenschap. In de moderne samenleving waarin specialisatie het devies werd, poogden Van Eeden en Ortt als ‘geestelijke zwervers’ de fragmentatie weer tot een eenheid te brengen. De auteurs tonen op die manier de voor het Nederlandse fin de siecle kenmerkende optimistische en utopistische zoektocht naar oplossingen van de dilemma’s die de moderniteit met zich meebracht.
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 17 december 2009
From: PR-afdeling Van Dale Uitgevers <PR@vandale.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091233.html
Subject: Med: 0912.33: Het Van Dale Woord van het Jaar 2009 is bekend: 'ontvrienden'
=============================================================
Het Van Dale Woord van het Jaar 2009 is bekend: ‘ontvrienden’
=============================================================
Van 7 t/m 16 december 2009 kon gestemd worden op de tien genomineerde woorden voor het officiele Van Dale Woord van het Jaar 2009. Op internetsites, weblogs, nieuwsgroepen en in radio- en tv-programma’s werd de afgelopen weken vaak en veel gediscussieerd over de genomineerde woorden en werden er oproepen tot stemmen geplaatst. Ruim 20.000 mensen hebben de site http://www.woordvanhetjaar.nl/ bezocht en ca. 6.500 mensen lieten daar hun stem achter.
Met 19 procent van de stemmen is ‘ontvrienden’ winnaar van deze verkiezing en gaat het woord de geschiedenis in als het officiele Van Dale Woord van het Jaar 2009.
De top drie van 2009:
- ONTVRIENDEN
- MEXICAANSE GRIEP
- HYPOTHEEKLEED
Definitie van ‘ontvrienden’: virtuele vrienden dumpen door deze te schrappen uit vriendenlijstjes op vriendensites. De Van Dale Woord van het Jaarverkiezing werd in voorgaande jaren gewonnen door ‘swaffelen’ (2008) en ‘bokitoproof’ (2007).
De jaarlijkse Woord van het Jaarverkiezing wordt georganiseerd door Van Dale Uitgevers in samenwerking met Dagblad De Pers.
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 21 december 2009
From: Prisma <noreply@prisma.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091234.html
Subject: Med: 0912.34: Prisma buigt zich over de mooiste woorden van 2009
==================================================
Prisma buigt zich over de mooiste woorden van 2009
==================================================
Het nieuwe jaar komt er aan en weer buitelen de lijstjes met het beste/mooiste/leukste woord van het jaar over elkaar heen. Wat de Prismaredactie opvalt in al die lijstjes is de ongelooflijke saaiheid en voorspelbaarheid.
Dat kan beter, dachten wij. En we zijn aan de slag gegaan en hebben (volgens ons in ieder geval) het leukste lijstje van het jaar! Het lijstje is samengesteld uit de verschillende lijstjes van de medewerkers van de Prismaredactie. Niet alle woorden zijn in 2009 ontstaan, maar ze zijn wel het afgelopen jaar verzameld of, zoals bij de Belgisch-Nederlandse woorden in de lijst, nieuw opgenomen in onze woordenboeken.
En de woorden zijn…:
ALARMISTEN (m.b.t. de klimaatconferentie). Mooie nieuwe woordvorming; samentrekking van alarm (voor de klimaatverandering) en activist. Het woord wordt vaak tegenover het woord sceptici geplaatst (in dit verband: mensen die niet overtuigd zijn van de klimaatverandering of van de invloed van menselijke activiteit daarop).
VERDWIJNZIEKTE (van bijen). Mysterieus woord over een ernstige ziekte onder bijenvolken, waarbij deze uitvliegen en niet terugkeren naar de korf en blijkbaar ergens doodgaan. Het woord zou niet misstaan in een thriller en ook als verwensing is het goed toepasbaar (‘krijg de …’).
STRESSTEST (van banken). Over de mate waarin banken bestand zijn tegen slechter wordende omstandigheden. Door al die s-en in dit woord krijg je het beeld dat banken zo verhit raken dat ze gaan sissen.
OVERPLUKKING. Te vaak en te veel haren uit wenkbrauwen trekken. Heel herkenbaar omdat er op den duur kale plekken ontstaan. (Met dank aan Wim Daniels.)
FEITENGOKKERS. Mensen die speculeren op iets dat niet helemaal zeker is. Het woord is in feite opgekomen met de Q-koorts en is een verhaspeling van geitenfokkers. (Met dank aan Wim Daniels.)
KANTOORGELD. Salaris van medewerkers van het Europees parlement. Een heel gewoon woord, maar de betekenis is mistig. Net als de reden overigens waarom bedienden van het parlement meer zouden moeten verdienen dan gewone ambtenaren.
ZUCHTMEISJE. Zangeres, een woord dat heel duidelijk maakt in welk genre iemand zingt. Vooral gebruikt voor Franse zangeresjes met zuchtende, zwoele stemmen a la Jane Birkin.
BIBBERGELD BN (NN: gevarengeld). Een ouder woord, dat alleen in het Belgisch-Nederlands wordt gebruikt, maar dat zo raak is dat je zou willen dat het in het hele taalgebied overgenomen zou worden, net als frietkot, bolwassing en bissen.
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 4 december 2009
From: Louis Stiller <louis@schrijvenonline.org>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091235.html
Subject: Med: 0912.35: Schrijvers zien toekomst veranderen door e-lezer
================================================
Schrijvers zien toekomst veranderen door e-lezer
================================================
Bijna de helft van de schrijvers ziet zijn eigen toekomst veranderen door de komst van e-boeken. De grootste veranderingen zijn volgens hen het beschikbaar worden van ouder werk, het gebruiken van hyperlinks en eenvoudige vormen van interactiviteit.
Dit zijn enkele resultaten uit een onderzoek dat Schrijven Online in oktober deed onder 2600 schrijvers. Bijna 20 procent (500 schrijvers) deed mee aan de online enquete. Hierin werd onder andere gevraagd naar de verwachtingen van schrijvers over e-boeken en e-lezers (e-readers). De grootste groep (meer dan de helft) denkt dat een e-lezer kans van slagen heeft in de boekenmarkt.
Dat vinden de schrijvers om verschillende redenen. Bijvoorbeeld omdat het beter is voor het milieu, omdat e-boeken goedkoper worden dan gedrukte boeken, omdat zo’n apparaat ruimte scheelt en het makkelijk is voor op reis.
Van de respondenten is vier procent al in het bezit van een e-reader. Bijna 18 procent is in de toekomst zeker van plan een e-lezer te kopen, 16 procent vindt het apparaat nog te duur en 17 procent is te weinig bekend met het nieuwe fenomeen. Is met wel van plan te kopen dan is dat binnen een half jaar (30 procent), binnen een jaar (40 procent), en binnen vijf jaar (28 procent). Het grootste deel van de nieuwe aankopen ligt dus in het komende jaar.
NIEUWE MOGELIJKHEDEN
Waardoor zou zo’n apparaat zich onderscheiden van een papieren boek? Allereerst door het feit dat je op deze manier ouder werk (de bibliografie van een schrijver) veel makkelijker toegankelijk kunt maken, zegt 64 procent. In de boekhandel is immers vrijwel geen plaats meer, en zeker niet voor ouder, langzamer verkopend, werk. Dankzij de komst van de e-boeklezer zou er toch weer een mogelijkheid zijn om dit oudere werk aan te bieden en te lezen.
Een tweede mogelijkheid zit hem in een technisch hulpmiddel: de doorklikmogelijkheden (hyperlinks) van de e-boeken, zegt 60 procent. Als je daar goed gebruik van kunt maken, net zoals op het web gebeurt, dan voegt het e-boek functionaliteit toe aan papieren boeken. Denk daarbij aan een altijd oproepbaar notenapparaat (voet- en eindnoten), verbindingen naar andere delen van de tekst, et cetera. Een derde feature die men graag zou zien (55 procent) is de mogelijkheid om aantekeningen in of op teksten te maken. Ook ziet men veel in het idee om extra materiaal (artikelen, interviews) bij boeken toe te voegen (53 procent).
Interessant is verder of de schrijvers nieuwe soorten boeken en genres verwachten. Dat bleek volop. E-boeken maken het uiteindelijk mogelijk om nonlineaire teksten (vertakkende verhalen) te maken (21 procent) of zelfs kriskrasboeken, waar je kunt kiezen voor verschillende verhaalverlopen (32 procent). En waarom geen hele dikke boeken: de capaciteit van een e-boeklezer is immers nagenoeg onbeperkt. Waarom niet Het Bureau van Voskuil in een keer aangeboden, of dertig delen Baantjer? 19 Procent ziet wel iets in een dergelijk idee. Het grootste deel van de schrijvers (41 procent) gelooft wel dat er nieuwe genres en vertelmogelijkheden komen, maar heeft geen idee welke kant dat op zal gaan. Slechts 15 procent weet zeker dat er geen nieuwe genres bijkomen.
Schrijven Magazine / Schrijven Online
Meer over het onderzoek en resultaten is te lezen in het nieuwste nummer van Schrijven Magazine dat op 4 december verschijnt, en geheel in het teken staat van e-lezers en e-boeken. Schrijven Magazine is het lijfblad van iedereen die schrijft. Van de geinspireerde hobbyist tot de toekomstige winnaar van de Gouden Strop of AKO Literatuurprijs.
Schrijven Online is een ontmoetingspunt voor en door schrijvers. Schrijven Online biedt antwoorden, advies, naslag en nog veel meer. Met ruim 80.000 bezoekers per maand is Schrijven Online het grootste online platform voor (beginnend) schrijvers: http://www.schrijvenonline.org
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 16 december 2009
From: Alg. Secretariaat - Nederlandse Taalunie <info@taalunie.org>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091236.html
Subject: Med: 0912.36: De Nederlandse Taalunie begint in 2010 niet met voorbereidingen van nieuwe spellingsregels
===============================================================
De Nederlandse Taalunie begint in 2010 niet met voorbereidingen van nieuwe spellingsregels
===============================================================
Het ANP heeft vandaag, 16 december 2009, het bericht verspreid dat de Nederlandse Taalunie volgend jaar begint met de voorbereidingen van nieuwe spellingsregels, die in 2015 verschijnen.
Dat is niet juist. Reeds in 2007 liet het Comite van Ministers weten dat het regelsysteem van de Nederlandse spelling met de editie van 2005 is voltooid. De ministers van de Taalunie stellen in hetzelfde besluit dat daarom bij nieuwe edities van de Woordenlijst Nederlandse Taal (Groene Boekje) het accent kan komen te liggen op beheer en onderhoud.
In 2015 zal de huidige lijst tien jaar oud zijn, en er zal dan inderdaad een geactualiseerde editie van de Woordenlijst Nederlandse Taal verschijnen. Het Comite van Ministers van de Taalunie heeft bepaald niet eerder dan in 2010 een nieuwe spellingcommissie te benoemen die zich met de voorbereiding van die nieuwe editie zal bezighouden.
De Taalunie is zich er goed van bewust dat de meeste taalgebruikers geen nieuwe spellingregels wensen. De nieuwe Woordenlijst zal dan ook meer gebruiksgemak bieden: nieuwe woorden, meer woorden en nog beter online doorzoekbaar.
In hetzelfde besluit hebben de Taalunieministers aangekondigd niet langer zelf een commerciele uitgave in de vorm van het Groene Boekje te zullen publiceren. De Taalunie zal volstaan met een digitale referentielijst die voor het publiek online en kosteloos toegankelijk zal zijn.
De letterlijke tekst van de besluitenlijst Comite van Ministers is te vinden op: http://taalunieversum.org/taalunie/66ste_vergadering_-_breda_23_april_2007/
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 2 december 2009
From: W. van Anrooij <W.van.Anrooij@hum.leidenuniv.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091237.html
Subject: Med: 0912.37: Prijsvraag 2009 Teylers Tweede Genootschap te Haarlem voor literairhistorische studie naar een of meer Middelnederlandse spreuken(verzamelingen) (sluitingsdatum voor inzendingen: za 31 december 2011)
=====================================================
Prijsvraag 2009 Teylers Tweede Genootschap Te Haarlem
=====================================================
In het kader van de ruim 200-jarige traditie van Teylers Stichting om wetenschappelijk onderzoek te bevorderen, hebben Directeuren van Teylers Stichting en de leden van Teylers Tweede Genootschap besloten voor het jaar 2009 een prijsvraag uit te schrijven over een onderwerp uit de letterkunde.
ONDERWERP
Gevraagd wordt: een oorspronkelijke studie over Middelnederlandse spreuken of spreukencollecties, waarin het grote belang voor de cultuurgeschiedenis van de studie van deze tekstsoort wordt gedemonstreerd.
TOELICHTING
Binnen de literaire neerlandistiek is sedert ongeveer drie decennia sprake van een toenemende belangstelling voor de historische context van literatuur. Daarbij gaat het zowel om de context van ontstaan van teksten als om de context van functioneren. In de jaren tachtig van de twintigste eeuw komt aanvankelijk de publieksvraag centraal te staan. Voor wie schreef een auteur (geintendeerd publiek)? Wie waren de feitelijke recipienten van literaire teksten, vanaf het moment dat een tekst in circulatie kwam (primaire receptie) tot aan de dag van vandaag (secundaire receptie)? In de jaren negentig komt daar de vraag bij naar de materiele context van de overlevering van literatuur. Uit de middeleeuwse periode kennen we circa 13.000 handgeschreven bronnen met Middelnederlandse teksten. Vaak bevatten die handgeschreven boeken meer dan een tekst, vaak gaat het om omvangrijke tekstcollecties. Met de groeiende aandacht voor de materiele kant van de literaire overlevering verschuift de aandacht grotendeels naar de secundaire receptie van literatuur, maar de wordingsgeschiedenis van middeleeuwse boeken en de teksten die erin zijn overgeleverd vertellen ons wel veel over de manier waarop middeleeuwers tegen de betreffende teksten en combinaties van teksten aankeken.
Met deze wending van de tekst zelf naar de historische context van literatuur – waarbij naast het publiek en de handschriftelijke overlevering, de auteur als producent vanzelfsprekend niet werd vergeten – deed zich parallel een belangrijke verschuiving voor. Was het voor 1980 gebruikelijk om onderzoek te doen naar bekende literaire werken, vanaf die tijd komen ook minder belangrijke teksten in de belangstelling te staan. Dit hele corpus wordt wel aangeduid als ‘niet-literaire literatuur’. Als ‘natuurlijke reactie’ ontstaan in de jaren tachtig en negentig tal van repertoria waarin al die minder bekende tekstsoorten ordelijk bijeen wordt geplaatst: sproken, berijmde gebeden, liederen, preken, verhalende historische bronnen enz.
Een genre heeft zich tot op de dag van vandaag aan repertoriering onttrokken: spreuken. Daartoe rekenen we tweeregelige (rijm)spreuken, maar onderzoek heeft uitgewezen dat het aanbevelenswaardig is de bovengrens bij twintig versregels te leggen. De overlevering is gigantisch en bovendien is het meeste materiaal niet goed ontsloten. Toch bieden spreuken een belangrijke toegang tot de middeleeuwse cultuur. Het blijkt bovendien dat in de Lage Landen relatief vroeg in Europa spreukencollecties ontstaan. Juist in onze streken lijkt onderzoek dus geboden.
De prijs kan worden toegekend aan een oorspronkelijke literairhistorische studie naar een of meer Middelnederlandse spreuken(verzamelingen), waarin aan de hand van een of enkele casus de rijkdom en het grote belang voor de cultuurgeschiedenis van de studie van deze efemere tekstsoort wordt gedemonstreerd. In een te bekronen studie kan desgewenst de (aard van de) overlevering een rol spelen (in handschriften, maar ook als opschriften op muren of op gebruiksvoorwerpen), maar ook is het denkbaar dat een brug wordt geslagen naar gedrukte spreekwoordenverzamelingen, de Nederlandse letterkunde van de vroegmoderne periode of naar andere disciplines, zoals geschiedenis of kunstgeschiedenis.
BEANTWOORDINGSVORM
Het antwoord kan bestaan uit een langere studie in de vorm van een voor publicatie gereed geschrift of uit een aantal publicaties (die merendeels zijn verschenen gedurende de laatste drie jaren voor 1 januari 2012 en waarvan de indiener de auteur of een der hoofdauteurs is), vergezeld van een voor de gelegenheid van de prijsvraag geschreven stuk dat nog niet is gepubliceerd en dat de eerdere publicaties in een ruimer wetenschappelijk kader plaatst.
PROCEDURE
Om voor beoordeling in aanmerking te komen, moeten de antwoorden voor 1 januari 2012 in viervoud in het bezit zijn van Directeuren van Teylers Stichting (Spaarne 16, 2011 CH Haarlem). Inzendingen die na dat tijdstip binnen komen, zullen niet in behandeling worden genomen. Ingeleverde teksten dienen te zijn gesteld in het Nederlands, Frans, Duits of Engels.
Ingevolge de bepalingen van het testament van Pieter Teyler van der Hulst, mogen de niet eerder in druk verschenen teksten niet de naam van de auteur vermelden: zij moeten anoniem worden ingeleverd, slechts ondertekend met een spreuk. De inzending dient tevens te bevatten een van diezelfde spreuk voorzien verzegeld couvert, met daarin een opgave van naam en adres van de schrijver.
BEOORDELING
De beoordeling vindt plaats door Teylers Tweede Genootschap, dat binnen vier maanden na de uiterste inleverdatum een voorstel omtrent bekroning zal doen aan Directeuren van Teylers Stichting. Dezen beslissen daarover binnen een maand; hun beslissing is onherroepelijk. Alle deelnemers aan de prijsvraag zullen direct daarna van de beslissing op de hoogte worden gebracht.
PRIJS
De prijs bestaat uit een gouden erepenning, geslagen op de stempels van het Tweede Genootschap. Deze penning zal tijdens een bijzondere bijeenkomst in Teylers Museum aan de bekroonde inzender(s) worden uitgereikt. Van deze gelegenheid zullen vakbladen en pers, eventueel ook andere belanghebbende personen en instanties, tijdig worden verwittigd.
PUBLICATIE
De bekroonde inzending zal door de auteur zelf worden gepubliceerd, onder vermelding van de bekroning door Teylers Stichting. Stichting en Genootschap kunnen overwegen hierbij behulpzaam te zijn.
INLICHTINGEN
Nadere inlichtingen kunnen worden ingewonnen bij de secretaris van het Genootschap (zie onder). Redacties van tijdschriften en andere instanties die de aandacht van hun lezers willen vestigen op deze prijsvraag (maar het bovenstaande niet integraal afdrukken), wordt dringend verzocht in hun berichtgeving met nadruk te wijzen op de wenselijkheid dat potentie le inzenders het prijsvraag-programma consulteren, opdat zij kennis nemen van alle bovenvermelde bepalingen. Daartoe kan een exemplaar van het formulier worden aangevraagd bij de secretaris.
Over erflater Pieter Teyler van der Hulst, over Teylers Stichting en de daarbij behorende instellingen als de beide genootschappen, het museum en het hofje leze men ‘Teyler’ 1778-1978 (Haarlem 1978) en ‘De idealen van Pieter Teyler. Een erfenis uit de Verlichting’ (Haarlem 2006).
LOPENDE PRIJSVRAGEN
- prijsvraag-2007 (natuurkunde): over de complexe moleculen in meteorieten en in moleculaire wolken, van de verschillen tussen beide vindplaatsen en welke conclusies uit deze verschillen te trekken (sluiting 31 december 2009);
- prijsvraag-2008 (geschiedenis): over de mogelijkheden van literatuur als historische bron, toegespitst op Nederlandse fictie uit de periode 1770-heden (sluiting 31 december 2010).
De voor bovenstaande prijsvragen uitgeschreven programma’s (met nadere toelichting) zijn te verkrijgen bij de secretaris.
SECRETARIS VAN TEYLERS TWEEDE GENOOTSCHAP
a.pol@geldmuseum.nl
INZENDINGEN
Inzendingen dienen voor 1 januari 2012 in bezit te zijn van:
Directeuren van Teylers Stichting, Spaarne 16, 2011 CH Haarlem
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 11 december 2009
From: Parmentier info <info@literairtijdschriftparmentier.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091238.html
Subject: Med: 0912.38: 'Leegte' thema van Literaire prijs Gelderland 2010; nieuwe editie jaarlijkse schrijfwedstrijd van start
===================================================
‘Leegte’ thema van Literaire prijs Gelderland 2010;
nieuwe editie jaarlijkse schrijfwedstrijd van start
===================================================
Traditiegetrouw organiseren literair tijdschrift Parmentier en literair festival De Wintertuin, in opdracht van de provincie Gelderland, de Literaire Prijs van de provincie Gelderland. In de zestiende editie van deze open schrijfwedstrijd is het thema ‘leegte’.
Thema: leegte
Leegte, leegte die ademt – zo heet de lijvige studie van Yra van Dijk over het typografische wit in de moderne poezie. Van Dijk vraagt zich in dit boek af waarom we bij het lezen naar de letters kijken en niet naar het wit daaromheen, terwijl dit wit voor alles betekenis oplaadt. Over de blik op het afwezige, de leegte, de open ruimte is lang en diep nagedacht door belangrijke Nederlandstalige dichters als Leopold, Van Ostaijen, Nijhoff en Faverey.
Kortverhaal of gedichten
Voor de zestiende editie van de Literaire Prijs van de provincie Gelderland worden beginnende schrijvers uitgenodigd om met bovenstaande dichters mee te denken, en de mogelijkheden van een blanco vel papier te benutten door een kortverhaal (1000-1400 woorden) te schrijven of drie (korte) gedichten met als onderwerp ‘leegte’. Dat kan bijvoorbeeld gaan over het typografische wit van Van Dijk, maar ook over de angst voor open ruimtes, de leegte van het heelal, of over een wielrenner die zich ‘leeg’ gereden heeft.
Reglement
Deelname aan de wedstrijd staat open voor iedereen in het Nederlandse taalgebied. Om deel te nemen dienen schrijvers eerst een wedstrijdreglement aan te vragen, bij voorkeur per e-mail: info@literairtijdschriftparmentier.nl, of eventueel telefonisch: 06-42234041. Inzendingen zonder aanvraag van het reglement worden van deelname uitgesloten. Inzendingen moeten uiterlijk 15 februari 2010 in het bezit zijn van Parmentier.
Jury en uitreiking prijzen
Een vakjury, bestaande uit Yra van Dijk (universitair docent Moderne Nederlandse Letterkunde, Universiteit van Amsterdam), Peter van Lier (dichter, essayist) en Bertram Mourits (redacteur uitgeverij Contact), zal alle inzendingen beoordelen. Voor de beste inzending is er een prijs van EUR 1250,- te winnen. Daarnaast ontvangt de beste Gelderse debutant een bedrag van EUR 750,-. In tegenstelling tot voorgaande jaren vindt de feestelijke uitreiking van de prijzen niet plaats in het najaar, maar tijdens de vernieuwde Arnhemse editie van het Wintertuinfestival, op 30 mei 2010, in het Posttheater in Arnhem.
Voor meer informatie over Parmentier zie: http://www.literairtijdschriftparmentier.nl
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 11 december 2009
From: <Maaike.Kramer@NLMD.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091239.html
Subject: Med: 0912.39: Jan Campert-prijzen 2009 voor Arnon Grunberg, Alfred Schaffer en Marie Kessels; uitreiking te Den Haag op za 6 maart 2010
=====================================================
Jan Campert-prijzen 2009
voor Arnon Grunberg, Alfred Schaffer en Marie Kessels
=====================================================
De Jan Campert-Stichting, die al meer dan zestig jaar de literaire prijzen van de Gemeente Den Haag toekent, heeft voor 2009 vier schrijvers bekroond.
Arnon Grunberg (1971) ontvangt de Constantijn Huygens-prijs 2009 voor zijn hele oeuvre. ‘De afgrond zonder vangnet tegemoet treden’: dat wil Beck uit Grunbergs roman ‘De asielzoeker’. Hetzelfde kan gezegd worden van de schrijver zelf. Nietsontziend verbeeldt hij in zijn romans de meest zwarte kant van de mensheid. Soms ironisch, soms ernstig, altijd in zijn hoogstpersoonlijke stijl rukt Arnon Grunberg ons de maskers af.
Alfred Schaffer (1973) valt voor zijn bundel ‘Kooi’ de Jan Campert-prijs 2009 toe. Kooi is een rijke, veelstemmige bundel, waarin een ontheemde ‘jij’ figureert, die we allemaal kunnen zijn. Scherp, bitter en toch liefdevol schrijft Schaffer steeds weer over de mensen in hun desolate, gemediatiseerde wereld. Communicatie is er nog wel, maar van een moeizame soort.
Aan Marie Kessels (1954) is voor haar roman ‘Ruw’ de F. Bordewijk-prijs 2009 toegekend. Minutieus en met groot stilistisch vermogen – verhalend en essayistisch – beschrijft Marie Kessels de wereld van een vrouw, die door een verkeersongeluk blind is geworden. Kessels registreert en is nergens larmoyant. Als lezer word je de duisternis ingetrokken, wat verbazend genoeg eerder een avontuurlijke dan een beklemmende ervaring is.
Bovengenoemde prijzen worden jaarlijks toegekend. Els Beerten (1959) ontvangt de tweejaarlijkse Nienke van Hichtum-prijs voor jeugdliteratuur 2009 voor haar roman ‘Allemaal willen we de hemel’. Waarheid en leugen, schuld en onschuld, goed en fout, en de dunne grens daartussen: daarover gaat deze monumentale coming-of-age-roman. Tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog laat Els Beerten de vier jonge hoofdpersonen aan het woord. Ze creeert daarmee een vernuftig caleidoscopisch beeld van personages, meningen en feiten.
Aan de Constantijn Huygens-prijs is een bedrag van EUR 10.000 verbonden. De andere prijzen bedragen EUR 5.000. Van de jury onder voorzitterschap van Aad Meinderts maakten deel uit Yra van Dijk, Hans Groenewegen, Koen Hilberdink, Aukje Holtrop, Ena Jansen, Jos Joosten, Annemie Leysen en Lut Missinne.
De feestelijke prijsuitreiking vindt plaats op zaterdagavond 6 maart 2010 in Pulchri Studio in Den Haag tijdens het jaarlijkse literaire festival Het Voorwoord. De prijzen worden uitgereikt door de Haagse wethouder van Cultuur en Financien, Marieke Bolle.
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 20 december 2009
From: Ben Salemans <salemans@neder-l.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091240.html
Subject: Web: 0912.40: Alle zes de wetenschappelijke woordenboeken (ONW, VMNW, MNW, WNT, ANW en EWN) van het Nederlands nu gratis online te gebruiken
=====================================================================
Alle zes de wetenschappelijke woordenboeken (ONW, VMNW, MNW, WNT, ANW en EWN) van het Nederlands nu gratis online te gebruiken
=====================================================================
Het Leidse INL heeft op 7 december 2009 een demoversie van het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW) online gezet. Op 11 december 2009 volgde het Middelnederlandsch Woordenboek, waarmee in een keer alle wetenschappelijke woordenboeken van het oudste tot het modernste Nederlands via internet (gratis) toegankelijk zijn geworden. Voor onderzoekers en liefhebbers van het Nederlands is dat fantastisch nieuws.
De volgende zes woordenboeken staan nu online (zie ook: http://www.inl.nl/index.php?option=com_content&task=blogcategory &id=25&Itemid=691)
- Het Oudnederlands Woordenboek (= ONW): een wetenschappelijk woordenboek, voornamelijk bedoeld voor onderzoekers op het gebied van de historische taalkunde van het oudste Nederlands. In het woordenboek zijn alle bronnen die – in elk geval gedeeltelijk – Oudnederlands van karakter kunnen zijn opgenomen. Daarnaast zijn de citaatteksten vertaald in modern Nederlands om de toegankelijkheid van het materiaal te bevorderen. Het online ONW maakt deel uit van de Geintegreerde TaalBank (GTB) van het INL: http://gtb.inl.nl/
- Het Vroegmiddelnederlands Woordenboek (= (i)VMNW): een wetenschappelijk woordenboek dat ruim 2.200 ambtelijke bescheiden uit de dertiende eeuw bevat. Het online VMNW maakt deel uit van de Geintegreerde TaalBank (GTB) van het INL: http://gtb.inl.nl/.
- Het Middelnederlandsch Woordenboek (MNW): dit woordenboek van Verwijs en Verdam beschrijft de Nederlandse woordenschat uit de periode ca. 1250 tot ca. 1550. Het woordenboek bevat 60.000 trefwoorden (exclusief 14.000 verwijslemmata) en telt negen delen, waarvan het eerste in 1885 verscheen, het laatste in 1929. Het online MNW maakt deel uit van de Geintegreerde TaalBank (GTB) van het INL: http://gtb.inl.nl/.
- Het Woordenboek der Nederlandsche Taal online (= (i)WNT): een historisch, wetenschappelijk, beschrijvend woordenboek van het Nederlands van 1500-1976. Het online MNW maakt deel uit van de Geintegreerde TaalBank (GTB) van het INL: http://gtb.inl.nl/.
- Het Algemeen Nederlands Woordenboek (ANW): een corpusgebaseerd, elektronisch woordenboek van het eigentijdse Nederlands in Nederland en Vlaanderen. Het bestrijkt de periode 1970-2018 en beperkt zich tot het algemene Nederlands, met de nadruk op de geschreven taal. In meerdere opzichten is dit woordenboek bijzonder te noemen: het zal alleen op internet verschijnen, het is bestemd voor het grote publiek en voor vakmensen, het is gratis te gebruiken, bevat afbeeldingen, video’s en geluiden en vooral: je kunt er op allerlei manieren in zoeken. Het ANW heeft namelijk vier zoekmogelijkheden: (1) zoeken naar de betekenis van een woord; (2) zoeken naar woorden op basis van de betekenis; (3) zoeken naar woorden op basis van informatie en (4) zoeken naar woorden in voorbeeldzinnen. In 2018 moet het woordenboek voltooid zijn. Het ANW dat thans beschikbaar wordt gesteld via is een demoversie, die een selectie bevat van ruim 900 volledig bewerkte woordenboekartikelen. In de komende jaren zal het ANW elk jaar met duizenden woorden worden uitgebreid, waardoor het zal uitgroeien tot een waardevolle bron op het gebied van de beschrijving van het hedendaags Nederlands. Het ANW kan worden geraadpleegd via: http://anw.inl.nl/.
- Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) van uitgeverij AUP: een wetenschappelijk etymologisch woordenboek voor het moderne bovenregionale Nederlands. (In december 2009 verscheen het vierde en tevens laatste deel van het EWN. Op dit moment staan nog niet alle delen van het EWN online.) Het EWN kan worden geraadpleegd via: http://www.etymologie.nl/.
Het gebruik van de online woordenboeken is gratis. Gebruikers die voor het eerst naar de genoemde sites gaan wordt gevraagd zich te registreren (wat heel gebruiksvriendelijk gebeurt).
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 21 december 2009
From: Anne Dykstra <adykstra@FA.KNAW.NL>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091241.html
Subject: Web: 0912.41: Nieuw in Trefwoord
==================
Nieuw in Trefwoord
==================
Piter Boersma, ‘We gaan fietsen’: Van Dale Wielersportwoordenboek (bespreking) http://www.fryske-akademy.nl/trefwoord
In The New York Times staat een artikel van Erin Mc Kean over definities in woordenboeken: http://www.nytimes.com/2009/12/20/magazine/20FOB-onlanguage-t.html
(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 1 december 2009
From: DBNL <nieuws@dbnl.org>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091242.html
Subject: Web: 0912.42: De nieuwe titels van de dbnl, december 2009
==========================================
De nieuwe titels van de dbnl, december 2009
===========================================
http://www.dbnl.org/nieuws/2009_12.php
- Arnold Aletrino, Zuster Bertha
- Frank Baur en Jozef van Mierlo, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden. Deel 1
- Jozef van Mierlo, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden. Deel 2
- G.S. Overdiep, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden. Deel 3
- G.A. van Es en G.S. Overdiep, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden. Deel 4
- Willem Bilderdijk, De dichtwerken van Bilderdijk. Deel XIII
- Willem Bilderdijk, De dichtwerken van Bilderdijk. Deel XIV
- Willem Bilderdijk, De dichtwerken van Bilderdijk. Deel XV
- Willem Bilderdijk en Isaac da Costa, De dichtwerken van Bilderdijk. Supplement. De mensch en de dichter Willem Bilderdijk
- Anne Diederik van Buren Schele, Magdalena Moons, of het Beleg van Leyden
- Elise van Calcar, De dertiende (3 delen)
- Elise van Calcar, Kinderen der eeuw
- Aarnout Drost, Schetsen en verhalen
- Paul Fredericq, Onze historische volksliederen van voor de godsdienstige beroerten der 16de eeuw
- Bernard Gewin, Reisontmoetingen van Joachim Polsbroekerwoud en zijne vrienden (onder pseudoniem Vlerk)
- A. Gijsberti Hodenpijl, Willem van Bergen, student aan de Leydsche hoogeschool
- Herman Gorter, De groote dichters (ed. J. Clinge Doorenbos en A. Pannekoek)
- Johan Gram, De familie Schaffels
- Johan Gram, Een Haagsch fortuin
- Hugo de Groot, De iure belli ac pacis [Het recht van oorlog en vrede] (ed. B.J.A. de Kanter-van Hettinga Tromp)
- S.S. Hoogstra, Proza-bewerkingen van het leven van Alexander den Groote in het Middelnederlandsch
- Petrus Lievens Kersteman, De vrouwelijke Cartouche
- J.C. Kindermann, De val van het laatste bolwerk der protestanten: La Rochelle in 1627
- Juliana Cornelia de Lannoy, Aan mynen geest
- Juliana Cornelia de Lannoy, Aan mynen geest
- Zeghere van Male, Lamentatie behelzende wat datter aenmerkensweerdig geschiet is ten tyde van de Geuserie ende de Beeldenstormerie binnen ende omtrent de stadt van Brugghe
- Victor de Meyere, Langs den stroom
- A. Pauwels, De plaats van het hulpwerkwoord, verleden deelwoord en infinitief in de Nederlandse bijzin
- Olivier Porjeere, Zanglievende uitspanningen
- Jakobus Rosseau, Het vermakelyke minne-spel, of toneel der liefde
- A. de R. en J. G., Speceryen-geur, ofte Eene verzaameling van uitmuntende gezangen
- Arend Fokke Simonsz, Dorus of het wonderkind
- Marie Snijder van Wissenkerke, Kitty
- Hendrik Tollens, Gezamenlijke dichtwerken I-III
- Hendrik Tollens, Gezamenlijke dichtwerken IV-VI
- Hendrik Tollens, Gezamenlijke dichtwerken VII-IX
- Hendrik Tollens, Gezamenlijke dichtwerken X-XII
- Fernand Toussaint van Boelaere, Het gesprek in Tractoria
- Fernand Toussaint van Boelaere, Petrusken’s einde
- Carolus Tuinman, Beginzel van hemelwerk
- Carolus Tuinman, Zedenzangen
- Abdias Velingius, CL geestlyke gezangen
- Albert Verwey, Proza. Deel I
- Albert Verwey, Proza. Deel II
- Albert Verwey, Proza. Deel III
- Albert Verwey, Proza. Deel IV
- Albert Verwey, Proza. Deel V
- Albert Verwey, Proza. Deel VI
- Albert Verwey, Proza. Deel VII
- Albert Verwey, Proza. Deel VIII
- Albert Verwey, Proza. Deel IX
- Albert Verwey, Proza. Deel X
- F.C. Wieder, De schriftuurlijke liedekens
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 1. Lyrische poezie
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 2. Epische poezie. Fragmenten. Ilias-vertaling
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 3. Verhalen en parabelen
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 4. Beschouwingen over literatuur en kunst
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 5. Beschouwingen over literatuur
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 6. Beschouwingen over literatuur. Het dagelijks brood I. Keur uit de brieven in dagbladen 1906-1929
- Karel van de Woestijne en Herman Teirlinck, Verzameld werk. Deel 7. De leemen torens
- Karel van de Woestijne, Verzameld werk. Deel 8. Het dagelijksch brood II. Dagboeken en brieven over den oorlog 1914-1918
- Elisabeth Zernike, Een vrouw als zij
- Gedenkzuil voor Jongvrouwe J.C. de Lannoy
- Den Hollandszen praat-vaars nieuwjaars-gift
- Jaarboek Letterkundig Museum, Jaarboek Letterkundig Museum 4
- Jaarboek Letterkundig Museum, Jaarboek Letterkundig Museum 6
- Jaarboek Letterkundig Museum, Jaarboek Letterkundig Museum 7
- Jaarboek Letterkundig Museum, Jaarboek Letterkundig Museum 8
- Jaarboek Letterkundig Museum, Jaarboek Letterkundig Museum 9
- Jaarboek Letterkundig Museum, Jaarboek Letterkundig Museum 10
- Het klooster ten Walle en de abdij van den Groenen Briel
- De nieuwe hofsche Rommelzoo
- De taal- en letterbode. Jaargang 1
- De taal- en letterbode. Jaargang 2
- De taal- en letterbode. Jaargang 3
- De taal- en letterbode. Jaargang 4
- De taal- en letterbode. Jaargang 5
- De taal- en letterbode. Jaargang 6
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1788
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1795
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1796
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1802
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1803
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1834
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1835
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1836
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1837
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1838
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1839
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1840
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1841
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1842
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1843
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1844
- Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1855
- Zeeuwsch liedeboek
(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 18 december 2009
From: Marketing-AUP <marketing@aup.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091243.html
Subject: Lit: 0912.43: Pas verschenen: Alexander Lubotsky en Michiel de Vaan (red.). Van Sanskriet tot spijkerschrift. Breinbrekers uit alle talen. (Amsterdam 2009)
==============
Pas verschenen
==============
Alexander Lubotsky en Michiel de Vaan (red.). Van Sanskriet tot spijkerschrift. Breinbrekers uit alle talen. Amsterdam, AUP, 2009. 152 blz.; EUR 19,95; ISBN 978-90-8964-179-3
Dit boekje bevat 50 taalkundige puzzels die in de afgelopen jaren gebruikt zijn bij de Nederlandse Taalkunde-Olympiade. Taal is niet moeilijk te doorgronden. Al met een beperkt aantal puzzelstukjes kun je gaan kijken, vergelijken en nadenken. Heb je er ooit over nagedacht wat ver- in Nederlandse werkwoorden betekent? Of hoe een Japanner het meervoud vormt? Hoe je moet tellen in het Eskimo? En hoe het spijkerschrift ooit is ontcijferd?
De puzzels laten je spelenderwijs kennismaken met de essentie van taal. Vijftig taalkundige problemen, van Nederland tot Australie, uit dode en levende talen, op het gebied van schrift, klanken, grammatica en woordenschat. Compleet met een uitgebreide uitleg van alle goede antwoorden. Voor het oplossen van de vraagstukken is geen taalkundige voorkennis nodig, alleen gezond verstand en goede concentratie. Test je logisch inzicht, en ontdek of er in jou een goede taalkundige schuilt.
De redacteuren
Alexander Lubotsky is hoogleraar Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap aan de Universiteit Leiden.
Michiel de Vaan is universitair docent Vergelijkende Indo-Europese Taalwetenschap aan de Universiteit Leiden.
(18)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 6 december 2009
From: P.J. Verkruijsse <p.j.verkruijsse@planet.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091244.html
Subject: Lit: 0912.44: Pas verschenen: A. van den Ende. Algemeene boekenlijst (uit 1815), ten dienste der scholen in de noordelijke provincien van het Koningrijk der Nederlanden, editie Arno van der Plank. (Lettele 2009)
==============
Pas verschenen
==============
A. van den Ende. ‘Algemeene boekenlijst (uit 1815), ten dienste der scholen in de noordelijke provincien van het Koningrijk der Nederlanden’, editie Arno van der Plank. (Lettele 2009).
Een prachtige bron uit 1815 voor vroege school- en kinderboeken
Onvermoeibaar blijft Arno van der Plank werken aan zijn ‘Sub Rosa’, het naslagwerk ‘zo als het behoort te zyn’, met inmiddels ruim 28.000 titels (zie http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/05/090512.html). Zijn tocht voert hem, voorzien van laptop en camera, naar vele instellingen om zijn digitale bestanden aan te vullen. Onlangs bezocht hij de jubilerende Zeeuwse Bibliotheek (150 jaar), waar hij een groot aantal fondslijsten in boeken uit de periode 1550-1850 heeft getranscribeerd en via een pdf voor eenieder toegankelijk heeft gemaakt. Dat bestand van iets meer dan 400 pagina’s is gratis te downloaden via de site van Van der Plank: http://www.amore-et-labore.nl/Aanvullingen.htm.
Tijdens zijn bezoek kwam hij een schitterend boekje van A. van den Ende tegen: ‘Algemeene Boekenlijst, ten dienste der scholen in de noordelijke provincien van het Koningrijk der Nederlanden’, uit 1815. Deze eerste lijst van verplichte boeken voor het lager onderwijs in noordelijk Nederland is zeer uitgebreid: 945 nummers, en bevat een schat aan informatie voor eenieder die zich bezighoudt met school- en kinderboeken uit de periode 1770-1816. De lijst bevat tal van tot op heden onbekende uitgaven, welke constatering Van der Plank het plan deed opvatten om dit werkje opnieuw uit te geven, op een zodanige wijze, dat het volledig toegankelijk zou worden: een digitale uitgaaf van tekst en foto’s. Het resultaat is eveneens te vinden op bovengenoemde site als pdf-bestand op de pagina ‘Aanvullingen en downloads’. Al met al een zeer waardevolle gratis bron voor onderzoek, waarvoor we Arno van der Plank dankbaar mogen zijn.
(19)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 7 december 2009
From: Filip Devos <filipdevosgent@skynet.be>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091245.html
Subject: Lit: 0912.45: Pas verschenen: Nieuw nummer Over taal (jrg. 48, nr. 4)
==============
Pas verschenen
==============
Nieuw nummer Over taal (jrg. 48, nr. 4)
Inhoud
- Interview: Lijder of leider: hoort u het verschil? Hans Bennis over spellingvoorschriften (door Claudia Ruigendijk)
Hans Bennis, directeur van het Meertens Instituut in Amsterdam: ‘Ik ben vooralsnog de enige taalkundige die vindt dat we zonder officiele spelling kunnen; niemand is het met me eens.’ En verder: ‘Je zou met recht hij heb een verbetering van de taal kunnen noemen.’ Het interview is direct online te lezen via: http://www.overtaal.be/varia/Interview%20Hans%20Bennis.pdf - Taalwerk: Belgisch Nederlands, Nederlands Nederlands, Algemeen Nederlands (door Johan De Caluwe)
- Taalkronkels: Een dikke proficiat! (door Albert Oosterhof)
- Idioom & Co: Kleur en textuur horen. Over het idioom van de musicus (door Bieke Van Gorp)
- Broodje taal: Huizenjacht met hindernissen (door Els Hendrickx)
- Interview: Annie Van Avermaet: ‘Mensen zijn kameleons’ (door Bruno Comer)
- Taalwerk: Een Vlaamsere Van Dale. Patatkraam en jus d’oranje versus frituur en fruitsap (door Ruud Hendrickx) ‘Waarom worden typisch Belgische woorden in woordenboeken als Van Dale Hedendaags Nederlands en vele andere wel gemarkeerd, en typisch Nederlandse woorden niet? Die ongelijke behandeling van regionale – of in dit geval: nationale variatie – is niet langer verantwoord.’ Aldus Johan De Caluwe, hoofddocent Nederlands aan de Universiteit Gent, in het nieuwe nummer van Over taal. Ruud Hendrickx, VRT-taaladviseur en Vlaams hoofdredacteur van Van Dale reageert: ‘Professor De Caluwe en de andere Vlamingen worden op hun wenken bediend: de Grote Van Dale en de Hedendaagse Van Dale zullen op termijn typisch Nederlandse woorden ook een regiolabel geven. Maar Van Dale zal ook op andere manieren vervlaamst worden.’
- Dossier: In stijl. Over registerbreuken in taal (door Karl Hendrickx)
- Te boek: Sms- en msn-taal (door Filip Devos); Vieze woorden gebundeld (door Natalie Hulsen) en Een bron van woorden (door Filip Devos)
- Column: Papadum op een bedje van sassafras (door Hugo Brouckaert)
- Quiz over taal: Test uw kennis van het Nederlands (door Natalie Hulsen)
(20)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 30 november 2009
From: Laurien Talsma -- Onze Taal <Laurien.Talsma@onzetaal.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091246.html
Subject: Lit: 0912.46: Pas verschenen: Onze Taal december 2009
==============
Pas verschenen
==============
Onze Taal december 2009
In het decembernummer van Onze Taal onder meer:
336: Berthold van Maris – Het verschil tussen naakt en bloot. Het woordenboek in ons hoofd
344: Daniel Janssen en Nicole Mulder – De taal van de onderbuik. De retoriek van Geert Wilders
348: Redactie Onze Taal – Het taaljaar 2009. Engels op de universiteit, sms-taal, taalbestsellers en meer. Plus: meningen van bekende taalgebruikers
352: Saskia Aukema – Ford Onderdelen Rammelen Dagelijks. Pseudo-verklaringen van merknamen
Kijk voor de volledige inhoudsopgave op http://www.onzetaal.nl/tijdschr/0912.php
(21)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 4 december 2009
From: Uitgeverij Vantilt <godelieve@vantilt.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091247.html
Subject: Lit: 0912.47: Pas verschenen: Rene Veenman. De klassieke traditie in de Lage Landen. (Nijmegen 2009)
==============
Pas verschenen
==============
Rene Veenman: De klassieke traditie in de Lage Landen. Nijmegen, Vantilt, 2009. 400 blz.; EUR 24,95; ISBN 9789460040375
Homerus, Vergilius, Sophocles, Ovidius en de vele andere klassieke schrijvers hebben een belangrijk stempel gedrukt op de westerse cultuur. Ze speelden door de eeuwen heen een grote rol in het onderwijs en hun werken verschenen in tal van edities en vertalingen. Maar vooral vormden de klassieke mythen, toneelstukken en gedichten een voorbeeld dat Nederlandse schilders, theatermakers en schrijvers uitdaagde tot navolging. Ook is de invloed van de klassieke schrijvers te traceren in de politieke theorie, de filosofie, ideeengeschiedenis en massamedia. In ‘De klassieke traditie in de Lage Landen’ schetst classicus Rene Veenman een veelomvattend beeld van de receptiegeschiedenis van de klassieken in Nederland en Belgie. Wie een geschiedenis van uitsluitend loftuitingen en bewondering verwacht, komt bedrogen uit; met regelmaat viel de klassieke schrijvers stevige spot en kritiek ten deel. ‘De klassieke traditie in de Lage Landen’ laat zich, ook zonder klassieke opleiding, lezen als een dwarsdoorsnede van de Nederlandse cultuur van de middeleeuwen tot nu en is tevens goed te gebruiken als naslagwerk.
Rene Veenman (1962) studeerde Griekse en Latijnse taal en cultuur. Hij werkt als docent in het voortgezet onderwijs en is webmaster van www.oudheid.nl. Over de receptie van de klassieke literatuur in Nederland publiceerde hij in diverse vakbladen.
De auteur is beschikbaar voor interviews. Voor informatie kunt u contact opnemen met de uitgeverij: info@vantilt.nl of 024-36022 94
U kunt ook onze website raadplegen: http://www.vantilt.nl en http://vantilt.nl/detboek.aspx?Boek_ID=262
(22)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 14 december 2009
From: Samuel Mareel <samuelmareel@yahoo.fr>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091248.html
Subject: Lit: 0912.48: Pas verschenen: Dirk Coigneau & Samuel Mareel (red.). Met eigen ogen - De rederijker als dichtend individu (1450-1600). (Gent 2009)
==============
Pas verschenen
==============
Dirk Coigneau & Samuel Mareel (red.): Met eigen ogen – De rederijker als dichtend individu (1450-1600). Gent, 2009
Weinig fenomenen uit de Nederlandse cultuurgeschiedenis worden zozeer benaderd vanuit algemene tendensen als de vijftiende- en zestiende-eeuwse literaire activiteit in en rond de kamers van retorica. Binnen het onderzoek van de voorbije decennia lag de nadruk vooral op door auteurs of teksten gedeelde eigenschappen en op wat kenmerkend is voor de rederijkers. In ‘Met Eigen Ogen’ buigen dertien neerlandici, romanisten en theater- en cultuurhistorici zich over de vraag of de bijdrage van de dichter als individu bij de rederijkers toch niet meer kan zijn geweest dan een onderdeel van het collectieve, zoals in vroeger onderzoek over het algemeen werd aangenomen. Ze gaan na op welke manieren dichterlijke individualiteit zich in de rederijkerscultuur ook als een meer autonome en bewust ingezette factor kon manifesteren. ‘Met Eigen Ogen’ bevat de volgende bijdragen:
- Samuel Mareel, Verschijningswijzen van het dichterlijke individu. Ter inleiding
- Herman Pleij, Over Anna Bijns als persoon
- Judith Kessler, Anna in veelvoud. De relatie tussen auteursrepresentatie en interpretatie in de poezie van Anna Bijns
- Estelle Doudet,Contraintes, concurrences et ecriture personnelle chez les Rhetoriqueurs francophones
- Arjan van Dixhoorn, Soorten rederijkers. Rederijkers en hun plaats in het intellectuele veld: 1550-1650
- Werner Waterschoot,Excellent Poete oft Rhetorisien Lucas d’Heere als rederijker
- Stijn Bussels, Met theater het kwaad ontlopen. Coornherts visie op toneel, rederijkers en misleidende welsprekendheid
- Nelleke Moser, Het merk van de maker. Auteursvermeldingen in autografen als teken van dichterlijk zelfbewustzijn
- Marie Jennequin, Le Naufrage de la Pucelle. Essai sur l’art prosimetrique de Jean Molinet
- Wilma Keesman, Met eigen ogen: Marcus van Vaernewijck bij de resten van Belgis. Een zestiende-eeuws auteur tussen antieke vondsten en historische fictie
- Elsa Strietman, Fighting fit: the Maccabees as religious and political propaganda material on the Rhetoricians stage
- Bas Jongenelen, Pieter Willemsz’ vertaling van Le chevalier delibere: Vanden ridder welghemoet? Dichter tussen bron en lezers
- Anke van Herk, Reyer Gheurtsz, een Amsterdamse verzamelaar van spelen en spreekwoorden
‘Met Eigen Ogen’ verschijnt als Jaarboek 2008 van De Fonteine (LVIII; tweede reeks nr. 50). Voor Belgische afnemers kost dit Jaarboek 32 euro, voor buitenlandse afnemers 38 euro. De portkosten zijn inclusief.
U kunt uw bestelling richten aan:
Koninklijke Soereine Hoofdkamer van Retorica ?De Fonteine?
t.a.v. R. Ryckaert
Eekhoutdriesstraat 23
9041 Oostakker (Gent)
e-mail: ruud.ryckaert@hogent.be
(23)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 22 december 2009
From: Johan Oosterman <J.Oosterman@let.ru.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091249.html
Subject: Sym: 0912.49: Symposium 'Het Wiesbadense Handschrift', Nijmegen, vr 5 februari 2010
====================================================================
Symposium ‘Het Wiesbadense Handschrift’, Nijmegen, 5 februari 2010
====================================================================
Op vrijdag 5 februari 2010 organiseren het onderzoeksinstituut voor Historische, Literaire en Culturele Studies en de Opleiding Nederlandse Taal en Cultuur van de Radboud Universiteit Nijmegen in samenwerking met het Huygens Instituut te Den Haag en de Commissie Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden een symposium ter gelegenheid van de presentatie van de editie van het Wiesbadense Handschrift. Plaats: Faculteit der letteren, Erasmusplein 1, Nijmegen.
Het handschrift en de editie
De uitgave van het Wiesbadense handschrift is de eerste kritische editie in de reeks Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden. De omvangrijke codex omvat een even unieke als onbekende collectie Middelnederlandse geestelijke literatuur in proza en op rijm en werd rond 1410 in een Vlaams-Brabants grensgebied vervaardigd. De kopiisten en samenstellers vormden vermoedelijk een groep van stedelijke leken die zich toelegden op een oprecht religieus leven. De teksten getuigen van drie belangstellingssferen: catechetische instructie, apocalyptiek en lekenspiritualiteit. Wat opvalt, is de kritische stellingname tegenover de seculiere geestelijkheid. Zeer bijzonder is het feit dat het handschrift pre-Eyckiaanse tekeningen bevat. De meeste zijn op losse bladen gelijmd, die al bij de samenstelling her en der in de codex werden ingevoegd. Reproducties van deze afbeeldingen zijn opgenomen in een apart kleurenkatern. Mede hierdoor is de uitgave niet alleen voor medioneerlandici en andere medievisten maar ook voor kunsthistorici van belang.
Programma
13.00 opening door prof. dr. Paul Sars (decaan letterenfaculteit Radboud Universiteit Nijmegen)
13.15 prof. dr. Jos Koldeweij (Radboud Universiteit Nijmegen) over de pre-Eyckiaanse illustraties
13.45 dr. Martin Schubert (Berlin-Brandenburgische Akademie) over het onderzoek naar verzamelhandschriften
14.30 korte bijdragen door de editeuren
dr. Hans Kienhorst (Radboud Universiteit Nijmegen)
prof. dr. Kees Schepers (Ruusbroecgenootschap Antwerpen)
prof. dr. Paul Wackers (Universiteit Utrecht)
15.15 pauze
16.00 dr. Geert Warnar (Universiteit Leiden) over het Wiesbadense handschrift en de veertiende-eeuwse geestelijke letterkunde
16.45 aanbieding van het eerste exemplaar van de editie aan Dr. Christiane Heinemann (Staatsarchiv Wiesbaden)
aansluitend borrel
Aanmelden
Deelname aan het symposium is gratis, maar u wordt wel verzocht uw komst te melden. Dat kan per e-mail bij Johan Oosterman, j.oosterman@let.ru.nl
Uitvoeriger informatie vanaf 6 januari 2010 op http://www.ru.nl/nederlands
(24)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 16 december 2009
From: Yvonne Borchert <yvonne-borchert@web.de>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091250.html
Subject: Sym: 0912.50: 'Spring School Comparatieve Neerlandistiek', een driedaagse conferentie voor Europese BA-studenten Nederlands aan de Freie Universitaet Berlin, do 25 - za 27 maart 2010
================================================================
Spring School Comparatieve Neerlandistiek.
Een driedaagse conferentie voor Europese BA-studenten Nederlands aan de Freie Universitaet Berlin, 25-27 maart 2010
================================================================
Van 25 – 27 maart 2010 organiseert het Institut fuer Deutsche und Niederlaendische Philologie aan de Freie Universitaet Berlin in samenwerking met de Afdeling Nederlands van de Universiteit van Amsterdam een driedaagse Spring School rond het thema Comparatieve Neerlandistiek. De springschool is bedoeld voor Nederlandstalige en niet-Nederlandstalige BA-studenten die kort voor de afronding van hun BA-studie neerlandistiek staan en zich op mogelijke mastertrajecten aan het orienteren zijn.
Binnen de neerlandistiek impliceert een comparatieve werkwijze dat de Nederlandstalige literatuur en de Nederlandse taal in een principieel internationaal kader bestudeerd worden. Literaire en talige verschijnselen zoals die zich in Nederland en Vlaanderen voordoen, worden steeds bezien in het licht van vergelijkbare of juist tegengestelde ontwikkelingen in andere landen en Kulturraeume. Concepten als cultuurtransfer en intertekstualiteit zijn op die manier binnen het literatuuronderzoek kernbegrippen. Voor wat betreft de taalwetenschap staat de contrastief-vergelijkende linguistiek in het middelpunt van de belangstelling en is er bijzondere aandacht voor de positie van het Nederlands als ,kleine’ taal in een steeds verder globaliserende wereld.
Tijdens de Spring School zal een tiental specialisten in een reeks voordrachten toelichten wat in hun ogen comparatieve neerlandistiek is, welke onderzoeksvragen zij stelt en welke methodes zij hanteert. Daarnaast zullen de Nederlandse en Vlaamse overheidsinspanningen op het gebied van de internationale cultuur- en taalpolitiek belicht worden. Wat doen Nederland en Vlaanderen om de Nederlandstalige literatuur en de Nederlandse taal buiten het eigen taalgebied te verbreiden? Welke fondsen en subsidiegevers zijn er in dit verband actief en wat weten zij te bereiken? Naast deze inhoudelijk georienteerde programmaonderdelen zullen er in het kader van de Spring School verschillende excursies binnen Berlijn georganiseerd worden. Ook wordt van de deelnemers een kort referaat over de eigen (geplande) BA-scriptie verwacht.
Aan de Spring School Comparatieve neerlandistiek kunnen in principe veertig Nederlandstalige en niet-Nederlandstalige studenten neerlandistiek uit het laatste BA-jaar deelnemen; mochten er plaatsen overblijven, dan zijn ok studenten uit het tweede BA-jaar van harte welkom. De verblijfkosten van de deelnemende studenten worden door de Freie Universitaet Berlin gedragen, en dat op basis van twee overnachtingen in een eenvoudig (studenten) hotel en een deel van de gezamenlijke maaltijden. Aan de Spring School zijn geen inschrijvingskosten verbonden.
Graag roepen wij Nederlandstalige en niet-Nederlandstalige BA-studenten neerlandistiek op te solliciteren voor deelname aan de Spring School Comparatieve Neerlandistiek van 25 – 27 maart 2010 aan de Freie Universitat Berlin. Daartoe ontvangen wij graag een persoonlijk schrijven waarin de motivatie om deel te nemen kort wordt toegelicht, alsmede een beschrijving van het (geplande) afstudeerproject met een omvang van maximaal 500 woorden. Graag ontvangen wij de motiviatiebrief en de beschrijving van het afstudeerproject per email voor 15 februari 2010.
Contactadres: springschool2010@niederlandistik.fu-berlin.de In het geval van vragen en/of opmerkingen kunt u ook op dit adres terecht.
(25)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 17 december 2009
From: Youri Desplenter <youri.desplenter@UGent.be>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091251.html
Subject: Sym: 0912.51: Conferentie 'Between Stability and Transformation. Textual Traditions in the Medieval Netherlands', Ghent University (B), Gent, di 21 - wo 22 september 2010 (Call for papers)
==========================================================================
Between Stability and Transformation. Textual Traditions in the Medieval Netherlands, Ghent University (B), September 21-22, 2010 (Call for papers)
==========================================================================
The Department of Dutch Literature of Ghent University, the Department of Dutch Language and Culture of Radboud University Nijmegen and the Ruusbroecgenootschap (University of Antwerp) will hold an international conference on the transformation of texts and textual complexes in the medieval Netherlands. We hereby invite paper proposals exploring this theme.
Theme
Texts are subject to transformation, especially during the Middle Ages. The medieval textual culture was a manuscript culture that was characterized in a unique way by variance. Every new copy offered the scribe the possibility to adapt the text to new contextual circumstances. Central questions will therefore be: what happened to a text when it arrived outside the context where it originated? Why were texts varied in the Middle Ages? How did changing circumstances lead to adaptations within a text, so that it would function in an optimal way in its new context? How did the influence of the context manifest itself in medieval texts? Why were some texts not adapted, even when the circumstances seem to be perfect to provoke a change? These questions do not have to be limited to individual texts. One could think of larger textual complexes as well, such as manuscripts and book collections (libraries), as they were also subject to transformation and reveal in their composition a dynamic that is connected to contextual changes.
We invite you to submit a proposal for a paper that relates to the contextual shift of medieval texts within and from the Netherlands, and to elaborate on the whys and wherefores of the accompanying changes. What happened to texts when institutional changes occurred? How did the transition to another medium (from manuscript to print or vice versa) affect the text? In some cases, it is even possible to study a medieval text that has been handed down for a long(er) period. It would be interesting to observe the successive shifts within such a text. Next to these breaks of medium or context which stimulated transformation, the function and meaning of texts or textual complexes could also undergo changes when they got in the hands of a new user. This one could for instance make corrections and notes, which changed the meaning of the texts. A new owner could fit the texts in his (book) collection in a different way, and thus transform the nature of his collection and change the meaning of the texts.
The conference expressly intends to link interesting cases to methodology and the development of theories. The theme we have presented here has indeed been strongly emphasized within the so called New or Material Philology, and even earlier, within the Ueberlieferungsgeschichtliche Forschung. These approaches have heavily influenced researchers in the last decades, but not everything that seems theoretically significant is also practicable. We could therefore ask: what are the possibilities of this source-orientated approach and at what point do we reach its borders? To what extent may we draw conclusions on the meaning and the function of manuscripts and book collections or on the profile of the owner, on the basis of the composition of a manuscript or a collection? To what extent may we draw conclusions on the meaning of a text and on the profile of the scribe, on the basis of changes in the text and on marginal notes?
An approach that wants to do justice to the original textual culture in the Netherlands cannot be limited to texts in only one language. At the scribe’s desk, in miscellanies and in book collections, texts in different languages were present. That is why we are not focusing attention solely on Dutch literature; we also want to include texts in other languages (Latin, French, German …) that were written and/or received in the Netherlands. In addition, we want to draw into the conference the Dutch literature that has been received in other regions.
Texts are subject to transformation, but the nature, reasons and interpretations of the changes, still remain to be studied.
Confirmed Keynote
Stephen G. Nichols, James M. Beall Professor of French and Humanities, Johns Hopkins University (USA)
Guidelines
Paper proposals (max. 250 words) can be sent to stabilityandtransformation@gmail.com before February 9, 2010.
Presentations should be 20-30 minutes long. The official language at the conference will be English.
Organising Committee
Dirk Coigneau (Ghent University)
Youri Desplenter (Ghent University)
Renee Gabriel (Radboud University Nijmegen)
Thom Mertens (University of Antwerp)
Johan Oosterman (Radboud University Nijmegen)
Ulrike Wuttke (Ghent University)
(26)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 18 december 2009
From: Samira Sassi <s.sassi@uni-oldenburg.de>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091252.html
Subject: Sym: 0912.52: Doktoranden- und Habilitanden-Kolloquium, Oldenburg, vr 5 - za 6 november 2010 (Call for Papers)
=================================================
Doktoranden- und Habilitanden-Kolloquium,
Oldenburg, 5 en 6 november 2010 (Call for Papers)
=================================================
Op 5 en 6 november 2010 zal het jaarlijkse ‘Doktoranden- und Habilitanden-Kolloquium’ van de Duitstalige neerlandistiek aan de Carl von Ossietzky Universitaet Oldenburg plaatsvinden. Het colloquium biedt de gelegenheid proefschriften en ‘Habilitationsschriften’ in wording binnen de neerlandistiek in het Duitse taalgebied voor te stellen en daardoor de kwaliteit ervan te verbeteren. De primaire doelgroep van het colloquium zijn daarom onderzoekers (in opleiding) die aan een universiteit in het Duitse taalgebied zijn verbonden.
Omdat het colloquium gericht is op een intensieve inhoudelijke discussie wordt dit jaar de klemtoon gelegd op het voorleggen van schriftelijke discussiestukken, bijvoorbeeld een onderzoeksopzet of een voorlopig hoofdstuk (richtlijn ca. 15 blz.). Die stukken zullen van te voren worden verspreid en door alle deelnemers worden gelezen.
Naast degenen uit de Duitstalige neerlandistiek die een discussiestuk of een voorlopig hoofdstuk voorleggen, hopen we ook alle hoogleraren binnen de Duitstalige neerlandistiek en twee gast- neerlandici (een taal- en een letterkunde) uit Nederland of Vlaanderen te kunnen begroeten.
Bovendien hebben we dit jaar ervoor gekozen om maximaal twee deelnemers uit het Nederlandse taalgebied en maximaal twee deelnemers uit de ‘extramurale’ neerlandistiek de mogelijkheid tot deelname te bieden. Gedacht is aan promovendi of habilitandi die qua onderwerp of qua methode affiniteit met de bijeenkomst van het Duitse taalgebied vertonen. Belangstellenden worden verzocht hun motivatie kort toe te lichten. De keuze van de uit te nodigen personen zal door de organisatoren aan de hand van de genoemde affiniteit in overleg met het NLV worden gemaakt.
Het aanmeldingsformulier voor de bijeenkomst vindt u online op de website van de Oldenburgse neerlandistiek (http://www.niederlandistik.uni-oldenburg.de/28295.html). Gelieve het voor 1 februari op te sturen. Begin maart zal de bevestiging van deelname volgen.
Discussiestukken (richtlijn ca. 15 blz.) kunt u voor 1 oktober 2010 aan Sara Jonkers en Samira Sassi sturen: sara.jonkers@uni-oldenburg.de, s.sassi@uni-oldenburg.de.
Dankzij financiele ondersteuning van de Nederlandse Taalunie kunnen de reis- en verblijfkosten van alle deelnemers vergoed worden.
Met vriendelijke groet,
Sara Jonkers en Samira Sassi
(27)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 15 december 2009
From: Christophe Madelein <Christophe.Madelein@UGent.be>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091253.html
Subject: Sym: 0912.53: Conferentie 'Enlightenment? Ideas, Transfers, Circles, Attitudes, Practices', Gent, vr 22 - za 23 januari 2010
================================================================
Conference ‘Enlightenment? Ideas, Transfers, Circles, Attitudes, Practices’, Gent, 22-23 January 2010
================================================================
Scope of the Conference
This conference seeks to find an answer to the question of what “the Enlightenment” was and perhaps still is. Since historians started searching for enlightenments other than that of the eighteenth-century French avant-garde, Enlightenment research has broadened to include various national contexts, radical and moderate variants, and also a wide range of disciplines, producing such novel conceptions as the theological or encyclopedic Enlightenment. The presentations examine enlightened ideas, circles, attitudes, and practices, and go beyond disciplinary boundaries and provide a wider picture of the era. The contributors try to find new points of entry to a period that is of highly topical interest but is also burdened with so many, often even contradictory interpretations that one should first establish what Enlightenment one means before starting a discussion. Is the Enlightenment to be qualified as a contest of ideas, a communication process, a developing taste or lifestyle, an empowering culture, or a collection of experiences?
Programme
Friday 22 January 2010
11:30 Member Meeting of the Dutch-Belgian Society for Eighteenth-Century Studies
12:30 Lunch
13:00 Registration
13:15 Opening: Wiep van Bunge, chair of the Dutch-Belgian Society for Eighteenth-Century Studies Wiep van Bunge (Erasmus University Rotterdam, NL);
13.30 Announcement of the winner of the essay contest 2008
13:45 Wijnand Mijnhardt (Utrecht University, NL): In search of the Enlightenment
14.45 Alise van Hecke-Jameson (Ghent University, B): Enlightenment Authorship: The Case of the Society for the Encouragement of Learning
15.15 Coffee break
15.45 Hanco Juergens (University of Amsterdam, NL): How to Study the Cultural History of Change? The Enlightenment Compared with the Sixties
16:15 Peter Clark (University of Helsinki, FIN): Spaces, Circuits and Short-circuits in the European Enlightenment
17:15 Drinks
Saturday 23 January 2010
09:30 Registration
10:00 David Sorkin (University of Wisconsin-Madison, USA): Four Characteristics of the Religious Enlightenment
11:00 John Robertson (St. Hugh’s College, Oxford, GB): Do We Need More than One Enlightenment?
12:00 Coffee break
12:15 Christophe Madelein (Ghent University, B): The Epic Struggle of the Ancien Regime
12:45 Emiliano Acosta (Ghent University, B): A Religious Dimension in the Radical Enlightenment? Towards a Definition of the Concept of Radical Enlightenment
13:15 Lunch
14:00 Florian Heyerick (University College Ghent, B): “Der Tod Jesu” between Bible and Poetry
14:30 Marion Huibrechts (Katholieke Universiteit Leuven, B): ‘Enlightened’ Views of the American Continent During the 1780s
15:00 Plenary discussion
15:30 End
Participation Conference
Registration for the conference: http://www.18e-eeuw.nl or penningmeester@18e-eeuw.nl
Entrance fee Friday 22 January 2010: EUR 15,- (students and AIO’s EUR 10,-), entrance fee Saturday 23 January 2010: EUR 25,- (students, AIO’s EUR 15,-); entrance fee both days EUR 40,- (students and AIO’s EUR 25,-).
The prices are inclusive coffee, tea and lunch.
The participants receive a programme with the abstracts of the presentations after registration in Ghent.
The costs of participation can be transferred to the bank account at least one week before the conference takes place.
For Dutch participants: Girorekening 5533514 t.n.v. Werkgroep 18e Eeuw Utrecht: please mention your name and ‘conference 2010’.
For participants from Belgium: Postcheque 000-1714065-75 t.n.v. Werkgroep 18e Eeuw Utrecht: please mention your name and ‘conference 2010’.
Payments by bank account: ING Zakelijk, Financial Plaza, PO Box 1800, 1000 BV Amsterdam, IBAN nummer NL09INGB0005533514, BIC: INGBNL2A: please mention your name and ‘conference 2010’.
Extra service
It is possible to make a hotel reservation in Hotel Gravensteen, Jan Breydelstraat 35, 9000 Ghent (a five minute walk from Het Pand) for a single room with douche and toilet at a special price of EUR 100,00 per night, incl. breakfast, service and btw, excl. citytax EUR 2,50 per person per night. If you make your reservation please inform the reservation desk that you are a visitor of the Enlightenment Conference of 22-23 January 2010 at the University of Ghent. Email: hotel@gravensteen.be
(28)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 9 december 2009
From: Dietz, F.M. <F.M.Dietz@uu.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091254.html
Subject: Sym: 0912.54: Publieksdag UCEMS (Utrecht Centre for Early Modern Studies) 'De Wereld in Kaart', Universiteit Utrecht, za 23 januari 2010
============================================================
Publieksdag UCEMS (Utrecht Centre for Early Modern Studies),
‘De Wereld in Kaart’, Universiteit Utrecht, 23 januari 2010
============================================================
Locatie: Drift 21 (Sweelinckzaal), Utrecht
Aanmelden voor 20 januari 2010: renaissance@let.uu.nl
Op de publieksdag van het Utrecht Centre for Early Modern Studies (UCEMS) laten specialisten zien hoe mensen in de vroegmoderne tijd de wereld om hen heen in beeld brachten. De aanpak is interdisciplinair: onderzoekers die zich in het dagelijks leven in verschillende gebouwen terugtrekken, gaan op 23 januari 2010 de dialoog aan.
Programma
10.00u Ontvangst met koffie en thee
10.30u Dagopening door Joris van Eijnatten (Cultuurgeschiedenis)
10.45u Presentatie 1
Harald Hendrix (Italiaanse taal en cultuur) & Peter van der Krogt (Geowetenschappen): Napels zien en… vastleggen. Cartografie en tourisme in de zestiende en zeventiende eeuw.
12.00u Presentatie 2
Jeroen Salman (Literatuurwetenschap) & Rob van Gent (Sterrenkunde): Vroegmoderne astrologie en astrologen in woord en beeld.
13.00u Lunch
14.00u Presentatie 3
Oscar Gelderblom (Sociaal-economische geschiedenis) & Koen Ottenheym (Kunstgeschiedenis): De uitstraling van een handelsmetropool: Amsterdam in de Gouden Eeuw.
15.00u Koffiepauze
15.15u Presentatie 4
Liesbeth Geevers (Politieke geschiedenis) & Roeland Harms (Nederlandse taal en cultuur): De Apologie van Willem van Oranje. Hoe Oranje zijn familiegeschiedenis herschreef in een politiek pamflet.
16.00u Dagsluiting
16.30u Borrel
(29)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 12 december 2009
From: <m.koffeman@let.ru.nl>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091255.html
Subject: Sym: 0912.55: TS-symposium 2010: 'De periodieke pers in (post)koloniale samenlevingen', Utrecht, vr 21 mei 2010 (Call for papers)
=========================================================================
TS-symposium 2010: ‘De periodieke pers in (post)koloniale samenlevingen’,
Utrecht, 21 mei 2010 (Call for papers)
=========================================================================
Op 21 mei 2010 organiseert TS. Tijdschrift voor Tijdschriftstudies een symposium over de (post)koloniale pers. Kranten en tijdschriften vormen niet alleen een belangrijke bron van informatie over de koloniale geschiedenis; het medium van de (post)koloniale periodieke pers vormt in zichzelf een belangwekkend onderzoeksobject, zoals blijkt uit recente publicaties over de Indische en Surinaamse pers.
Dr. Angelie Sens, directeur van het Persmuseum, zal tijdens het symposium een keynote lezing houden over de rol, ontwikkeling en impact van de Nederlandstalige koloniale pers. Zij zal onder meer ingaan op de specifieke vragen en problemen die het onderzoek naar dergelijke bronnen met zich meebrengt.
De reactie van TS nodigt tijdschriftonderzoekers uit voorstellen in te dienen voor lezingen over de (post)koloniale pers in de breedste zin van het woord. Bijdragen hoeven zich niet te beperken tot het Nederlandse taalgebied en kunnen zich ook richten op Europese periodieken die zich mengen in (post)koloniale kwesties en debatten.Voorstellen kunnen tot 1 februari 2010 worden gemaild naar redactie@tijdschriftstudies.nl. Tijd en plaats: vrijdag 21 mei 2010, Sweelinckzaal, Drift 21, Utrecht. Informatie en programma zullen worden bekendgemaakt via http://www.tijdschriftstudies.nl.
(30)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: 22 december 2009
From: Werkgroep Caraibische Letteren Leiden <werkgroepcarlet@gmail.com>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091256.html
Subject: Sym: 0912.56: Van Lier-lezing 'Adieu aan koelies, nikkers en makambas: raciaal denken binnen de antropologie van de Caraiben' door Francio Guadeloupe, Leiden, vr 26 februari 2010
=======================================================================
Van Lier-lezing ‘Adieu aan koelies, nikkers en makambas: raciaal denken binnen de antropologie van de Caraiben’ door Francio Guadeloupe,
Leiden, 26 februari 2010
=======================================================================
De Werkgroep Caraibische Letteren nodigt u uit voor het bijwonen van de Van Lier-lezing. Deze zal plaatsvinden op vrijdag 26 februari 2010.
Locatie: zaal 011 van de Faculteit der Geesteswetenschappen, Lipsiusgebouw, Cleveringaplaats 1 te Leiden.
Programma
19.30 uur Welkomstwoord door de voorzitter van de werkgroep
19.40 uur Van Lier Lezing, getiteld ‘Adieu aan koelies, nikkers en makambas: raciaal denken binnen de antropologie van de Caraiben’ door Francio Guadeloupe, docent bij de afdeling Culturele Antropologie en Ontwikkelingsstudies (CAOS) van de Radboud Universiteit Nijmegen en onderzoeker bij de Amsterdam School for Social Scientific Research (ASSR) van de Universiteit van Amsterdam
20.30 uur Reactie door referent Aspha Bijnaar, onderzoeker bij het Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis (NiNsee) in Amsterdam
20.45 uur Discussie met de zaal
21.30 uur Sluiting
Het programma begint om 19.30 uur precies.
R.A.J. van Lier was van 1949 tot 1980 buitengewoon hoogleraar in de sociologie en cultuurkunde van Suriname, de Nederlandse Antillen en het Caraibisch gebied aan de Rijksuniversiteit Leiden.
Indien u de lezing wenst bij te wonen, kunt u zich tot 1 februari 2010 aanmelden bij Efy Matulessy via e.p.matulessy@hum.leidenuniv.nl o.v.v. naam, adres, postcode en woonplaats. U kunt maximaal twee mensen aanmelden. Zolang er plaats is, ontvangt u binnen een week bericht terug per e-mail. Dit bericht dient uitgeprint als toegangsbewijs. U wordt verzocht dit mee te nemen en bij binnenkomst te tonen.
Het Lipsiusgebouw ligt op circa 15 minuten loopafstand van station Leiden CS. De locatie is eveneens per auto te bereiken, maar de parkeermogelijkheden in de omgeving zijn beperkt.
Informatie over de spreker: http://www.ru.nl/caos/virtuele_map/guadeloupe_francio/ en http://www.ru.nl/caos/onderwijs/medewerkers_caos/staf_cidin/virtual_map/ guadeloupe/
Informatie over de referent: http://www.ninsee.nl/default.asp?pagina=197&pID=91
Bezoek ook onze blogspot Caraibisch uitzicht http://caraibischeletteren.blogspot.com/
Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
Werkgroep Caraibische Letteren
Postbus 3432
1001 AE Amsterdam
E-mailadres Werkgroepcarlet@gmail.com
Website http://www.caraibischeletteren.com
(31)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 20 Dec 2009 11:38:38 +0100 [20-12-09 11:38:38 CET]
From: Marc van Oostendorp <marc.vanoostendorp@gmail.com>
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091257.html
Subject: Col: 0912.57: Column 66 van Marc van Oostendorp: Pleidooi voor een jaarwisseling
===============================
Pleidooi voor een jaarwisseling
===============================
Wanneer wordt het eindelijk 2001? Wie de website van de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse letteren (dbnl; http://www.dbnl.org/)) bezoekt, en daar eind 2009 de ‘korte toelichting op de website’ (http://www.dbnl.org/overdbnl/toelichting.htm) naslaat, vindt daar onder andere de volgende tekst: “In de loop van 2001 zal in de dbnl een downloadfunctie beschikbaar komen. Teksten kunnen dan worden binnengehaald in verschillende bestandsformaten als HTML, ASCII en in een aantal gevallen ook als PDF. Op verzoek zal ook een SGML-file met bijbehorende DTD geleverd kunnen worden.”
Helaas is die functionaliteit nog niet voorhanden. Van sommige bestanden worden wel pdfs aangeboden, maar ik weet eigenlijk maar een manier om dat uit te vinden – door de uitgang .html te veranderen in .pdf en dan maar te hopen dat het goedkomt. Een standaardknop bij iedere pagina die pdf geeft, of ascii of ‘schone’ (opmaakvrije) html ontbreekt.
Feitelijk is aan de opmaak van de dbnl in de bijna tien jaar dat de site bestaat niets veranderd. De teksten worden nog steeds gepresenteerd op een manier die het moeilijk maakt om ze elektronisch te bewerken en te doorzoeken, of gebruik te maken van alle verrijking die er achter de schermen gedaan moet zijn. Voor allerlei vormen van wetenschappelijk onderzoek is de exclusieve vorm waarin de dbnl nu al die tijd haar rijkdommen aanbiedt, minder geschikt.
Ook om een en ander prettig te kunnen lezen, zou de redactie de bezoeker met wat eenvoudige handgrepen veel beter tegemoet kunnen komen. Sinds een paar weken heb ik nu een e-boekenlezer in huis, zo’n apparaat dat je in je zak kunt stoppen, waar je honderden boeken op kunt zetten die je vervolgens kunt lezen op een rustig beeldscherm – een schermpje dat geen licht uitstraalt zoals de beeldschermen van de computer, maar alleen licht reflecteert, zoals de bladzijden van een traditioneel boek.
Sinds ik dit apparaat heb, ben ik gaan geloven dat mijn boeken en tijdschriften over twintig jaar dezelfde weg op zullen gaan als mijn cd’s. Ik gebruik hooguit de exemplaren die ik toch al heb omdat ik er geen afstand van kan doen. De huidige leesapparaten zijn nog niet volmaakt – de resolutie is nog laag, de bediening primitief, en het scherm is nog te grijs – maar dat gaat vast veranderen. En nu al lees ik mijn krant en veel boeken het liefst van het scherm.
Het probleem is vooralsnog om aan voldoende materiaal te komen. Veel Nederlandse uitgevers verkopen inmiddels hun uitgaven ook in een elektronisch formaat, maar ze vragen daar teveel geld voor: zo’n elektronisch boek kost maar een paar euro minder dan de papieren tegenhanger, en het voelt aan als groot onrecht om dat te betalen voor iets waarvoor opslag en distributie zoveel goedkoper zijn. Dus houd ik het vooral op oude boeken.
De dbnl heeft een mooie collectie, de zogenoemde basisbibliotheek, met 1000 boeken uit de afgelopen eeuw die volgens de redactie sleutelteksten zijn tot onze cultuurgeschiedenis. Al die boeken staan onder andere als pdf op de site, al kun ik ze alleen via de zojuist beschreven truuk vinden. Alleen zijn pdfs niet zo prettig voor een e-boekenlezer, omdat hun hele vormgeving al vaststaat: zo kun je niet zelf de lettergrootte bepalen (je kunt natuurlijk wel het plaatje van de pagina groter maken, maar er blijven evenveel woorden op een regel staan, zodat je bij grote letters heen en weer moet scrollen, en bij kleine letters de marges heel groot worden). Mijn boekenlezer is groot genoeg om de hele basisbibliotheek te bevatten, maar goed leesbaar zijn ze daarmee niet.
Het zou veel handiger zijn als de dbnl haar bestanden ook aanbood in een van de formaten die e-boekenlezers goed kunnen weergeven: epub, dat nu wordt gebruikt door de Nederlandse uitgevers, of eventueel de concurrent Mobipocket. Het grote internationale vrijwilligersarchief Gutenberg biedt allebei die bestandsformaten wel aan. Voor de dbnl moet het een fluitje van een cent zijn om al hun teksten automatisch om te zetten: epub en Mobipocket zijn allebei vormen van sgml, net als de moederbestanden van de dbnl.
Van een pdf kun je met gratis via internet verkrijgbare software ook automatisch e-boekbestanden maken, en dat heb ik met enkele tientallen titels uit de basisbibliotheek ook gedaan. Helaas komt er dan van allerlei overbodigs mee die de dbnl aan de pdf heeft toegevoegd: paginanummers en paginakopjes bijvoorbeeld. Het zou veel makkelijker zijn als je als gebruiker die omweg niet zou hoeven te kiezen.
Tien jaar geleden was de website van de dbnl prachtig – al liep hij ook op dat moment nog niet voorop in technologische verfijning. Inmiddels wordt het tijd dat er een modernere versie komt, een waarbij de gebruikers ofwel voor onderzoek ofwel om te kunnen lezen veel kalere versies van alle bestanden kunnen krijgen, waar de letters niet langer schreefloos zijn en wit op een donkerblauwe achtergrond, maar iedere zelfgekozen vorm en kleur kunnen hebben. De dbnl zou langzaam maar zeker de gratis bibliotheek van het Nederlands erfgoed kunnen worden – als het de stap naar 2001 zou durven zetten.
(32)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 20 Dec 2009 15:47:51 +0100 [20-12-09 15:47:51 CET]
From: willem.kuiper@uva.nl
URL: http://www.neder-l.nl/bulletin/2009/12/091258.html
Subject: Col: 0912.58: Column Willem Kuiper, no. 73: Dramatisch lezen
==============================================
Column Willem Kuiper, no. 73: Dramatisch lezen
==============================================
Heel soms zie ik wel eens iemand in de trein met een partituur in handen. Er slaat dan altijd een golf ongefilterde jaloezie door mij heen. Hoe graag zou ik dat kunnen: muziek lezen en horen wat je leest. Muziek lezen kan ik wel, maar ik heb een muziekinstrument nodig om die noten in klanken en tonen om te zetten. Toen ik nog actief schaakte heb ik mensen leren kennen die blind konden schaken. Die lazen de notatie van de zetten en voerden die in gedachten uit. Heb ik ook nooit gekund, maar vind ik minder erg. Vervelender was een andere tekortkoming: ik heb een beroerd kaartgeheugen. Aan de bridgetafel kost het mij de grootste moeite te onthouden wat er gespeeld en bijgespeeld is, en wat nu hoog is. Tussen de bedrijven door sprak ik wel eens met een beroepsspeler, en die wist zich tot mijn verbijstering complete spellen te herinneren die tafels geleden gespeeld waren, hoe er geboden was en waarmee uitgekomen.
Tijdens mijn studie Nederlands kwam ik erachter dat ik wel een geheugen voor woorden had. En dat ik mij die woorden in hun context kon herinneren. Zo heb ik (mijzelf) al lezende Middelnederlands geleerd. Niet uit eigenwijzigheid, maar bij gebrek aan historisch taalkundig onderwijs. Wat mij wel geleerd werd, door Lulofs, was mijn leessnelheid te temperen. En dat nadat ik daarvoor geprobeerd had via een of andere Amerikaanse methode mijn leessnelheid te verdubbelen. Het langzaam lezen heeft het gewonnen.
Hoe weet je of je begrijpt wat je leest? Als je het na kunt vertellen. Met de nadruk op navertellen en niet op herhalen. Teksten zijn in beginsel samenhangend. Doorzie je die samenhang dan kun je de tekst in kwestie onthouden en navertellen. Teksten die je niet begrijpt kun je heel moeilijk onthouden. Alles draait dus om de vraag: begrijp ik wat ik lees?
Momenteel lees ik ‘Valentin et Orson’ in een nadruk van de editie Lyon 1489, en een Nederlandse vertaling daarvan in een Amsterdamse druk uit omstreeks 1770. Dat lijkt op het eerste en tweede gezicht krankjorum jong, maar in de praktijk blijkt dat wonderwel te lukken. ‘Valentyn en Oursson’ is geen herspelde Middelnederlandse tekst, daarvoor zijn de redactionele ingrepen om deze roman over de tweeling-neven van koning Pepyn [de Korte] voor een laat achttiende-eeuws publiek genietbaar te maken te groot, maar ik heb na dertig hoofdstukken nog altijd niet de indruk dat deze druk wezenlijk verschilt van de veronderstelde maar verloren gegane vertaling van omstreeks het midden van de zestiende eeuw. De reden overigens dat ik voor die druk van ca. 1770 gekozen heb, is de kwaliteit van de typografie. Die was zo goed dat deze druk leesbaar gedigitaliseerd kon worden zonder dat daar een digitale fotostudio aan te pas hoefde te komen. Een raam aan de Oude Turfmarkt en een middagzonnetje waren ruim voldoende.
Begrepen die achttiende-eeuwse Amsterdammers deze in wezen middeleeuwse tekst? Het moet haast wel, want het aantal herdrukken loopt in de tientallen. Ik in elk geval begrijp hem wel, want ik schiet al lezend regelmatig in de lach. Nu weet ik ook wel dat er wetenschappers zijn die denken dat dat niet kan: ons gevoel voor humor is zo veranderd dat wij die middeleeuwse humor met een pruik op hooguit kunnen analyseren, maar er spontaan om lachen is pure aanstellerij.
Misschien ligt het aan mijn gevoel voor humor of aan mijn inlevingsvermogen of aan mijn belezenheid, maar ik beleef een oprecht plezier aan het lezen van deze klassieker, waarvan geen Nederlandse en zelfs geen Franse editie bestaat. Die Nederlandse editie is in staat van wording. Voor de Franse kan ik wel wat hulp gebruiken in verband met de conventies. Wie zin heeft wordt verzocht te reageren. Maar denk erom, het is een dik boek!
Waarom moet ik lachen? Natuurlijk om de intrinsieke dubbelzinnigheid die dit soort teksten eigen is: het ene zeggen, het andere bedoelen. Maar vooral toch omdat de tekst, en dat geldt voor heel veel middeleeuwse teksten, zo dramatisch is. Het is – ook in het Amsterdam van 1770 – in de allereerste plaats een voorleestekst. De roman wordt gedragen door een verteller, die waar nodig in de huid van een personage kruipt. Soms zie ik de gezichten die hij trekt en de gebaren die hij maakt voor mij, zoals iemand die blind kan schaken of muziek van papier af luisteren. De woorden veranderen in bewegende beelden.
Dit dramatisch lezen – ik heb die term niet zelf bedacht, maar overgehouden aan een NLCM-werkgroep over middeleeuws toneel, waar hij door theaterwetenschapper Rob Erenstein gebezigd werd – bewaar ik niet voor teksten waarin de vrolijke obsceniteit niet geschuwd wordt, zoals de Nederlandse vertalingen [van Jan van Doesborch?] van verhalen uit de Bourgondische feestbundel ‘Les cent nouvelles nouvelles’, die te vinden zijn in ‘Dat bedroch der vrouwen’ en ‘Dat bedroch der mannen’, maar ook voor het serieuze werk, als bijvoorbeeld de ‘Queeste vanden Grale’, waaraan ik voor het Huygens Instituut werk. Ook in die roman dwing ik mijzelf een voorstelling te maken van wat ik lees.
De ‘Queeste vanden Grale’ is een onderdeel van de grote ‘Lancelot-en-Prose’, waarin wereldlijke normen en waarden gereduceerd worden tot een holle ideologie van het vleselijke geneugten die leidt tot dood en verderf, hel en verdoemenis, terwijl geestelijke normen en waarden als de enige uitweg naar een leven na de dood worden gepropageerd. Naar ik vermoed nog in de dertiende eeuw heeft een Vlaamse dichter deze Oudfranse prozaroman vertaald in verzen. Die vertaling is verloren gegaan en alleen bewaard gebleven in de versie van de Lanceloet-compilator. Omdat de vertaling te lang was heeft deze compilator de tekst verticaal in tweeen gescheurd en die halve zinnen met iets meer dan tien rijmwoorden en evenveel stoplappen aan elkaar geplakt. Althans in het tweede deel van de tekst dat mij is toevertrouwd. Je zou het de compilator gunnen dat hij op dezelfde liefdeloze wijze in een middeleeuws hospitaal gehecht werd nadat hij de zoon van de vertaler was tegengekomen.
De enige manier om de Middelnederlandse tekst te begrijpen is de Oudfranse ernaast te leggen, en dat doe ik dan ook. Dan nog blijven er tekstinterpretatieve problemen. Een voorbeeld (in de linkermarge staan de regelnummers; de ‘corrector’ heeft af en toe woorden in de linkermarge geschreven):
@ Nu hort Hestors visioen!
Dien dochte een wonderlic doen:
want Hem dochte dat Lanceloet ende hi
5916 In enen setel saten, ende dat si
Vanden setele gingen neder
Ende saten op IJ parde weder
ende seiden: “Laet ons bewinden
5920 Te sokene, dat wi nine vinden!”
Ende si reden vele dachvarde.
Daer na stac een man vanden parde
Lancelote, ende dede hem af
5924 Alle sine cledere, ende gaf
Lancelote een ander cleet doe
Ende settene op enen esel toe.
Ik parafraseer: Hestor droomt dat Lanceloet en hijzelf in een zetel zaten, dat zij die zetel verruilen voor het zadel van een paard en vervolgens besluiten om te gaan zoeken wat zij niet zullen vinden. Na een aantal dagen gereden te hebben wordt Lanceloet zonder opgaaf van reden door een “man” van zijn paard gestoken, uitgekleed. van andere kledij voorzien en op een ezel gezet. Over dat “ander cleet” verder geen woord.
Hoe kan een “man” – geen ridder! – in staat zijn Lanceloet van zijn paard te steken? Dat is toch episch onmogelijk. Nog eerder valt een bank om dan Lanceloet van zijn paard. Wat leest de brontekst? Ik citeer de editie-Pauphilet, die nauw verwant lijkt:
Mes a Hestor avint une autre mout dessemblable a cele avision. Car il li ert avis qu’entre lui et Lancelot descendoient d’une chaiere et montoient sus deus granz chevaus, et disoient; “Alons quierre ce [150] que nos ne troverons ja!” Maintenant se departoient et erroient mainte jornee, et tant que Lancelot chaoit de son cheval; si l’en abatoit uns hons qui tout le despoilloit. Et quant il l’avoit despoillie, il li vestoit une robe qui toute ert pleine de frangons, et si le montoit sus un asne.
(p. 149-150)
De twee paarden zijn “granz chevaus” in de brontekst, waarmee strijdpaarden bedoeld zullen zijn, geen rijpaarden. Maar dan… In het Frans – ook in de edities van Sommer en Bogdanov – staat dat Lancelot van zijn paard valt, en dat een man hem vervolgens neerslaat, die hem van al zijn kleren berooft en hem een “robe” aantrekt, die vol hulsttakken zit. Aangezien deze passage zich niet afspeelt in de Kersttijd zullen deze hulsttakken niet als versiering bedoeld zijn. Uit andere middeleeuwse teksten weten wij dat heilige mannen en vrouwen – Lutgard van Tongeren bijvoorbeeld – giftige buxustwijgen onder hun ‘hemd’ droegen om hun huid te irriteren en hun ziel te kietelen. Met die hulsttakken – exemplarisch scherp en hard – zal wel iets dergelijks bedoeld zijn. Waarom de compilator dit detail verwijderde weet ik niet, wel dat hij dit voortdurend doet.
Blijft de manier waarop Lancelot ridder te voet wordt: hij valt van zijn paard, en wordt daarna pas ‘neergeslagen’ door een ‘man’, bij Sommer een “viex hons”, een oude man. Het wil er bij mij niet in dat Lancelot door een (oude) man zomaar van zijn paard geslagen wordt. Het lijkt mij ook geen proteron husteron, zoals de compilator (of voor hem de vertaler?) gedacht moet hebben. Volgens mij staat er dat Lancelot van zijn paard valt, en dat een (oude) man met een ezel, in plaats van hem overeind te helpen, hem neerslaat [met een eind hout?] enzovoort.
Maar… in de recente synoptische editie/vertaling van Fanny Bogdanov en Anne Berrie lees ik: “Aussitot ils se separaient et chevauchaient pendant plusieurs jours, et a la fin Lancelot tombait de son cheval, abattu par un homme qui le depouillait de ses vetements, lui passait ensuite une robe toute herissee de houx et le faisait monter sur un ane.” (p. 387)
Lancelot valt van zijn paard, omdat hij er door een man wordt afgeslagen. Gelukkig worden de dromen van de hoofdpersonen verderop in de tekst verklaard door een heilig man als bijvoorbeeld een kluizenaar. Deze legt dan uit wat de oplettende lezer zelf al bedacht had:
Lors parole li preudons a Hestor et li dit: “Hestor, il vos fu avis qu’entre vos et Lancelot descendiez d’une chaiere. Chaiere senefie mestrie ou seignorie. La chaiere dont vos descendiez, ce est la grant honor et la grant reverence que len vos portoit a la Table Reonde; ce est a dire que vos la lessastes quant vos partistes de la cort le roi Artus. Vos montastes entre vos deus sus deus granz chevax, ce est en orgueil et en bobant, ce sont li dui cheval a l’anemi. Et puis disiez: “Alons quierre ce que nos ne troverons ja,” ce est li sainz Graax, les secrees choses Nostre Seignor, qui ja ne vos seront mostrees, car vos n’estes pas dignes dou veoir. Quant vos fustes partiz li uns de l’autre, Lancelot chevaucha tant qu’il chai de son cheval, ce est a dire qu’il lessa orgueil et se prist a humilite. Et sez tu qui l’osta d’orgueil? Celui qui abati orgueil dou ciel; ce fu Jhesucrist, qui humilia Lancelot et le mena a ce qu’il le despoilla. Il le despoilla des pechiez, si qu’il se vit nuz des bones vertuz que crestiens doit avoir, et cria merci. Et maintenant le revesti Nostre Sires, et sez tu de quoi? De pacience et d’umilite: ce fu la robe qu’il li dona qui estoit pleine de frengons, ce est la haire qui est aspre come frengons. Puis le monta sus un asne, ce est la beste d’umilite, et bien fu aparant chose, que Nostre Sires le chevaucha quant il vint en sa cite de Jherusalem, qui estoit rois des rois, et avoit totes richesces en sa baillie, ne n’i volt pas venir sus destrier ne sus palefroi, ainz i vint sus la plus rude beste et sus la plus vilaine, ce est sus l’asne, por ce que li povre et li riche i preissent essample.
In de bewerking van de Lanceloet-compilator:
@ Daer na sprac die goede man
6244 In deser maniren Hestor an:
“U dochte,” seit hi, “dat Lanceloet ende gi
Op enen setele zaet. Nu suldi
Biden setele verstaen meestrie
6248 Ende oec mede herscapie.
ende Dat gire af ginct, bediet mede
Minne ende oec weerdechede,
Die u dede, ter selver stonden,
6252 Dat geselscap vander Tavelronden
Met eren ende met groten love
In des conincs Arturs hove.
ende Dat gi saet op IJ grote parde:
6256 Dat es scalcheit ende hovarde,
Dat sijn duvels parde, sonder waen!
ende Dat gi vort seit: ‘Laet ons gaen
Ende ons te soekene onder winden,
6260 Dat wi niet selen mogen vinden!,’
Dats tGrael, als gi verstaen moget,
Dat u niet en ward getoget,
Om dat gijs niet werdech sijt.
6264 Als gi versceden ward, ter tijt
Dat Lanceloet van sinen parde vel,
Bi desen mogedi verstaen wel,
Dat hi anevinc oetmodechede.
6268 Wetstu wie hem dat doen dede?
et dede Die di hoverde sekerlike
Neder warp, van Hemelrike
Dat was Jhesus Kerst, die Lancelote soe
6272 Oetmodechde, ende brachte daer toe,
Dat hi beliede sine sonden,
Alse die hem naect sach tien stonden
Van allen dogeden, die dan
6276 Sculdech was te hebbene enech man.
Hi bat Gode genade sere.
Te hant vercleetdenne Onse Here,
Dat was metter oetmodechede,
6280 Ende oec metter gedoechsamhede.
Dit es tcleet dat hem Onse Here gaf,
Daer di wilen te voren quam af.
Hi settene op enen esel daer naer.
6284 Die esel es – dats oppenbaer –
Die beeste van oetmodecheden.
Dat sceen wel ter selver steden
Daer God quam te Jherusalem.
6288 Hi hadde enen esel onder hem,
Dien Hi daer gereden brachte.
Al was Hi van groter machte,
Hine wilde niet tien tiden
6292 Ors no teldende part riden.
Het verloop van de gebeurtenissen is er na deze uitleg een stuk duidelijker op geworden: Lancelo(e)t is door het doelloos dolen in een toestand van gepeins geraakt, en valt van zijn paard op het moment dat hij zich van zijn ‘hoogmoed’ bewust wordt.
Er zijn belangrijker dingen om over na te denken in deze donkere dagen voor Kerstmis, maar mocht iemand de moeite willen nemen dit te doen, dan ben ik zeer benieuwd te horen hoe diegene zich deze dramatische gebeurtenis voorstelt.
Literatuuropgave:
- ‘Les Aventures ou la Queste del Saint Graal’, in: H.O. Sommer, ‘The Vulgate version of the Arthurian Romances’ […], vol. VI. Washington 1913.
- ‘La Queste del Saint-Graal. Roman du XIIIe siecle’. Edite par Albert Pauphilet. Paris 1967.
- ‘La Quete du Saint-Graal. Roman en prose du XIIIe siecle’. Texte etabli et presente par Fanni Bogdanow, traduction par Anne Berrie. Paris 2006.
‘Dat Bedroch der vrouwen’, ‘Dat Bedroch der mannen’ en de editie van ‘Valentyn en Oursson’ (in staat van wording) staan op: http://cf.hum.uva.nl/dsp/scriptamanent/bml/bmlindex.htm
(33)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= *-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://www.neder-l.nl/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar salemans@neder-l.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@neder-l.nl, naar | | f.petiet@uva.nl (voor de evenementenagenda), Willem.Kuiper@uva.nl, | | P.J.Verkruijsse@uva.nl, Marc.van.Oostendorp@meertens.knaw.nl of | | of naar P.A.Coppen@let.ru.nl | *-------------------------------------------------------------------------* *-Einde-------------------- Neder-L, no. 0912.b --------------------------*
Laat een reactie achter