• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Middelnederlandse scheldwoorden 12 (slot)

3 december 2012 door Bas Jongenelen Reageer

Nou, we zijn er hoor. Heel Mak is doorgewerkt en alle scheldwoorden zijn eruit gefilterd. Dit is het laatste restje. Maar als je alle scheldwoorden bij elkaar zou willen hebben, moet je dan zelf alle twaalf afleveringen bij elkaar voegen? Nee hoor, dat is al gedaan (met dank aan Carlien van Kampen); de volledige lijst staat gewoon in aflevering 1. De eerste lijst is daar vervangen door de samengevoegde. Mark die pagina book en leer af en toe een scheldwoord uit je hoofd, ouwe laefcutte dat je d’r bent!

Waegebaerder,

zn. Van waegebaerden.
Druktemaker? ‖ Waer blijuen nu dese offijcie jagers dese waegebaerders dese pluijmme dragers, Hs. TMB, G, fol. 103v [2e h. 16e e?].
Weeldigaert,
zn. Van weeldich.
Die weelderig leeft of genotzuchtig is (vg. Weeldeke(n)). ‖ Die wellustighe mensche, Een jonck weeldigaert, van harten milde, Well.Mensch 268 [2e kw. 16e e.].
Weerpael,
zn. Uit weer, tegen en pael? Of van weerpalen (zie Wederpalen)?
Het verband laat de juiste betekenisbepaling niet toe; samenhang met wederpalen zou kunnen wijzen op wederspannige, ongehoorzame; vg. ook Weerboom. ‖ Duer een wech suldij tot hem vuijt trecken, ich segt ou, weerpael // dijn (× cael // sijn) maer duer seuen weegen suldij van haer vlien (vg. Deut. 28 : 25), S.Stadt 506 [ca 1535].
Weijten,
zn. Zie MNW i.v. Weiten.
Eig. vogelnaam, in de aanh. benaming voor een zinneken (‘drommel’, ‘sukkel’? Wel niet ‘dwazerik’, zoals nog in het wvl., zie de bo i.v. Weiten). ‖ Eer wij voortt gaen, So moeten wij tsaemen, hoort arme weijten, Wadt vreemts bedrijven, Pir. en Th. 362 [1e kw. 16e e.?].
Welp, wulp, wulpen,
zn. Zie MNW i.v.
In de verbinding arm(e) welp, enz., arme kerel, drommel, stakker. ‖ Gentse Sp. 316 [1539]; Tielebuijs 159 [1541]; Rott.Sp. C vjv [1561]; Jezus o.d. leraers 702 [vóór 1580].
– In de aanh. wellicht monster (eig. duiveljong, vg. Vulpen?). ‖ L.: Maer dat leelyck wulpen, B.: Daer hy met ommegaet! L.: Wie? dien onverlaet? Trauwe 45 [1595?].
Opm. In de bet. (jonge, vitale, levenslustige?) kerel nog bij visscher, Brabb. (uitg. V.d.Laan 2, 55); ‘Aertige Meyskens, en jonge wulpen’.
Wergaren,
zn. Zie MNW i.v. Werregaren.
Twistzoeker (vg. kil.: wer-gaeren… Homo litigosus; vg. ook de bo en rutten i.v. Wargaren). ‖ Wergarens, muytmakers, die selden gekijf scouwen, a. bijns 158 [1548]; Ghy syt een wergaren, die altyts maeckt krakeel, Trudo 153 [ca 1550].
Wielken,
zn. Van wiel (zie MNW i.v.?).
Naam voor een mann. zinneken: zeur(kous)? (Vg. Loquela i.v. Wiel: ‘zage, rikzager, vervelend zegger’). ‖ V.: Waer om truert nv twielken? H.: je ne say de quoy // tout, Christenk. 291 [ca 1540].
Wijnebroyken,
zn. Zie MNW i.v. Winnebroot.
Lichtekooi (vg. lat. meretrix). ‖ Ghelyck de wijnebroykens met een wincxken sijt ghy te lockene nae gheselle // prijs, Smenschen gheest 581 [ca 1560?].
Wispeltuytken,
zn. Zie MNW i.v. Wispeltute.
Die veranderlijk, wispelturig is (vg. kil.: wispel-tuyte. Homo mobilis, inconstans, vagus), in de aanhh. met betr. tot de liefde; wufte minnaar. ‖ Wispeltuytkens loopen na slingerminnekens, a. bijns, N.Ref. 172, e, 10 [1525]; Mistmakerkens, nachtbrakerkens, wispeltuytkens, Leuv. Bijdr. 4, 214 [beg. 16e e.].
Worchpere,
zn. Zie MNW i.v.
Eig. wrange peer (vg. kil.: worchpeyren. Pyra strangulantia, stringentia gulam en plant.: wurchperen, pyra anginaria vel strangularia), fig. blijkens het verband in de aanhh. twistziek, recalcitrant persoon. ‖ Worchpeeren die gheeren altyt argueren, Leuv. Bijdr. 4, 215 [beg. 16e e.]; Men vint geen quader fruyt dan worchperen, Leenhof 820 [na 1531].
Wrinckaerts,
zn. Uit wringen en aerts (corrupt voor?) aers, aars. Of van wrinckaer(t)sen (zie Wrinckeersen).
Die met de aars, de billen draait, draai-, wrikbil. ‖ Ghij maeckt den wrinckaerts gelijck eenen gans, Well. Mensch 353 [2e kw. 16e e.].
Wroetaert,
zn. Van wroeten.
Die wroet. ‖ Mits anxt was properaert int slijck een wroetaert, Doesb. 247 [vóór 1528].
Ylpot,
zn. Uit yl of ylen en pot.
Blaaskaak? ‖ Meester Ylpot, Con. Balth. 1046 [1591] (benaming voor een zinneken).
Zyper,
zn. Van zypen (zie MNW i.v. Sipen).
Sukkel, drommel, stakker. ‖ Door my zuldy veel volcx inden arbeydt houwen, Die anders broodt bidden zouwen als arme zypers, coornhert, T’roerspel 593 [3e kw. 16e e.].
Zwadde,
zn. Oorspr.?
Ongunstige benaming voor een vrouw. ‖ Waeric ghelyc een / verloren zwadde Ledich / vuul / zoo mer vele vynt, everaert 294 [1538?]; Vander leelicke Vetustina es bescreuen Dat was een schoon Leelicke vuyle zwadde, de dene 273b [ca 1560].
Zwatelpot,
zn. Uit zwatelen en pot.
Brabbelaar. ‖ Stamercatte griele bottecroes zwatelpot, de dene, bij de bo i.v. Swatelen [ca 1560].

Delen:

  • Klik om af te drukken (Opent in een nieuw venster) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Opent in een nieuw venster) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Opent in een nieuw venster) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Opent in een nieuw venster) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Opent in een nieuw venster) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Opent in een nieuw venster) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: middeleeuwen, rederijkers

Lees Interacties

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Michel van der Plas • Uit Amerika

een hardnekkig vasthouden aan een stal,
aan koetsbellen die niet uit het gehoor
mogen; star blijft men een ster op het spoor
tot die zich op zijn dak nestelen zal

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

IJSBLOEMEN

Het raampje is een Séraphine,
een bloemstilleven ongezien,
een nonnenspiegel, een gewas
vol donzen dorens, melk van gras,
oase onder een pak sneeuw,
berijpte manen van een leeuw,
albino’s, schedelverentooi,
strikken van tule, ’t krullenooi —
ze drukt haar pop tegen haar vacht
en ooilam, ooilam zegt ze zacht —,
paard, pluim, toom, tuig en rinkellast,
dood fluitekruid, een holle bast,
een schalvel, een dicht berkenbos,
een meisjesschool met haren los
het duin afrennend wie-het-eerst,
een knippapieren kinderfeest,
van porselein, van gips, van steen,
soldaten op hun tinnen teen.
Het ziet er van de doden wit. [lees meer]

Bron: Spinroc en andere verzen, 1958

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

13 februari 2026: DBNL-dag 2026 in Den Haag

13 februari 2026: DBNL-dag 2026 in Den Haag

24 december 2025

➔ Lees meer
6 februari 2026: Towards New Horizons of Scholarly Publishing

6 februari 2026: Towards New Horizons of Scholarly Publishing

17 december 2025

➔ Lees meer
28 december 2025: Zesde editie van Winterzinnen

28 december 2025: Zesde editie van Winterzinnen

16 december 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

sterfdag
1937 Adriaan Beets
1978 Mea Verwey
➔ Neerlandicikalender

Media

Gerard Kornelis van het Reve – Kerstbrief (1963)

Gerard Kornelis van het Reve – Kerstbrief (1963)

23 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Publieke Intellectuelen: Maria Dermoût

Publieke Intellectuelen: Maria Dermoût

22 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
Lidy Zijlmans: bijna vijftig jaar ervaring in de NT2

Lidy Zijlmans: bijna vijftig jaar ervaring in de NT2

22 december 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
%d