Hoe bevorder je kritisch denken bij leerlingen? Hoe geef je individuele feedback op spreekvaardigheid als je klassen van meer dan dertig leerlingen hebt? Waarom blijft doeltaal-voertaal toch zo lastig om uit te voeren? Hoe organiseer je schrijfonderwijs in havo 4? Welke strategieën kun je leerlingen aanbieden om de werkwoordspelling beter onder de knie te krijgen? Waarom hechten we bij de vreemdetalenles zo veel waarde aan grammaticaonderwijs, terwijl dit vaak helemaal niet zo effectief is? En kunnen we misschien wel zonder grammaticaonderwijs? Dit zijn slechts enkele van de vragen die centraal staan in de LTM-special Vakdidactisch onderzoek en de onderwijspraktijk.

Deze week ontvangen alle docenten Nederlands, Duits, Engels en Frans in het voortgezet onderwijs  en middelbaar beroepsonderwijs een exemplaar van de door Levende Talen – vakvereniging van docenten Nederlands en vreemde talen – uitgebrachte publicatie Vakdidactisch onderzoek en de onderwijspraktijk, als special van Levende Talen Magazine (LTM).

De afgelopen decennia is er in Nederland relatief weinig grootschalig vakdidactisch onderzoek op het gebied van de schooltalen uitgevoerd. Diverse initiatieven, zoals promotiebeurzen van Dudoc-Alfa en NWO, hebben hier echter verandering in gebracht. De laatste jaren zijn tientallen promovendi begonnen aan hun vakdidactisch taalonderzoek. Hun resultaten leveren belangrijke nieuwe inzichten op voor het taalonderwijs in Nederland. Dat was dan ook de aanleiding voor Levende Talen Magazine om deze onderzoekers te vragen de opbrengsten van hun werk toe te lichten en in te gaan op de waarde ervan voor de dagelijkse onderwijspraktijk. Vakdidactisch onderzoek is immers niet alleen bedoeld om de wetenschap verder te helpen, maar dient toch vooral ook om docenten te helpen hun onderwijs te optimaliseren en leerlingen zo effectief mogelijk te laten leren. Zoals bijvoorbeeld het onderzoek van Leslie Piggott, docente Engels op het RSG Tromp Meesters in Steenwijk. Zij en haar collega’s scheurden alle grammatica-uitleg en -opdrachten uit de leergang. Vervolgens bestudeerde ze het effect van het ontbreken van expliciet grammatica-onderwijs op de taalontwikkeling van haar leerlingen. Het resultaat? Expliciet grammatica-onderwijs kan weggelaten worden en dat is in veel gevallen zelfs wenselijk.

Mede dankzij steun van onder andere Expertisecentrum Vakdidactiek Noord, NRO en Vakdidactiek Geesteswetenschappen kan de special breed worden verspreid: niet alleen onder de leden van Levende Talen, maar ook onder studenten van lerarenopleidingen en talensecties in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Tevens zullen alle artikelen via <www.lt-tijdschriften.nl> te raadplegen zijn. De publicatie is te bestellen via <www.levendetalen.nl>.

Jasmijn Bloemert, Kees de Glopper, Wander Lowie, Clary Ravesloot, Klaas van Veen & Johan Graus (Red.). (2018). Vakdidactisch onderzoek en de onderwijspraktijk. Utrecht: Levende Talen. Isbn 978 90 821 5822 9,  € 15 (incl. verzendkosten), 104 blz.