Hou jij ook van heldhaftige romans als “De leeuw van Vlaanderen”, “The Lord of the Rings” of zelfs “Alice in Wonderland”? Pas dan maar op! Want volgens literatuurwetenschapper Kevin Absillis kunnen deze boeken ook gevaarlijk zijn! En Hugo Claus, die wist dat. Want als kind had hij er zich zelf door laten vangen. Zijn roman, “De verwondering”, vormt dan ook de leidraad in dit college. Net het boek “De held met de duizend gezichten” van Joseph Campbell die eigenlijk zegt dat alle verhalen hetzelfde patroon volgen. Luister naar Kevin Absillis van de Universiteit Antwerpen en Assepoester zal lang niet meer zo onschuldig zijn als jij denkt!
Lucas Seuren zegt
Het is interessant dat hij Star Wars noemt, want die laat zien dat de these in dat boek niet volledig klopt: de weigering zit daar juist niet in. Luke wil maar wat graag weg uit zijn bestaan, maar wordt tegengehouden door zijn pleegouders. Zodra de kans geboden wordt grijpt hij die met beide handen aan. (Hetzelfde geldt voor Anakin in The Phantom Menace. In The Force Awakens zijn er zelfs geen mentor, geen weigering, en geen sleur.)
Volgens mij is er een alternatief voor weigering, en dat is externe dwang. In Star Wars moet Luke wel vluchten, want de Empire is uit op zijn droids. In The Lord of the Rings weigert Frodo ook nooit, maar wordt gedwongen door de omstandigheden. Pas tijdens de Council of Elrond is duidelijk dat Frodo niet verder wil, maar gaat, omdat niemand anders het kan doen; maar dat is niet vanwege een mentor. In The Wheel of Time kiezen de helden eveneens voor het avontuur nadat hun dorp is aangevallen en duidelijk is dat ze opgejaagd worden.
Dus naast weigering en mentor is dwang door externe omstandigheden een veel voorkomend alternatief.
Kevin Absillis zegt
Beste Lucas
Interessante reactie, waarvoor dank!
De initiële weigering is, tenminste volgens Campbells theorie, inderdaad niet altijd een vrijwillige keuze van de held in wording. Omstandigheden kunnen net zo goed aan de basis liggen: de held heeft onvoldoende kennis, wordt geconfronteerd met een of ander obstakel (kan ook in de vorm van externe dwang),… Wat je zegt is dus niet noodzakelijk in strijd met de studie van Campbell. George Lucas was zelf een groot bewonderaar van Campbell. Naar eigen zeggen zat hij in de knel met zijn scenario voor ‘Star Wars’ tot hij ‘The Hero with a Thousand Faces’ in handen kreeg. In ‘The Hero’s Journey’ (2002), een nogal zweverige en goeroe-achtige documentaire over Joseph Campbell, legt Campbell zijn theorie zelf weer uit aan de hand van ‘Star Wars’ (1977).
Vanaf de jaren 1980 is Campbells schema via Lucas en later via The Lion King-scenarist Christopher Vogler (The Writer’s Journey) gaan circuleren in Hollywood, waar het de voorbije decennia de blauwdruk van menig scenario heeft gevormd. Over Tolkien en Campbell is al veel gepubliceerd, o.a. One Ring to Bind them All (2002) van Anne C. Petty, die voorts Propp en Levi-Strauss betrekt en zo weer meer aansluiting vindt bij de meer gebruikelijke literatuurwetenschappelijke canon.
Met vriendelijke groet
Kevin