Reactie op Concept Curriculum.nu Leergebied Nederlands

Door Lidy Peters

Het was er vóór de zomervakantie niet van gekomen, de deadline van 11 augustus viel in mijn vakantie maar ik vond het eigenlijk een flauw excuus om daarom niet te reageren. Los van de vraag of het een goed idee is om namens meer dan 6000 basisscholen 150 leraren en schoolleiders een nieuw curriculum te laten schrijven – welke kennis is er in die groep aanwezig? Waarom laten we dit niet aan universitair geschoolden over zodat de kans dat het onderwijs weer jaren te laat achter wetenschappelijk onderzoek aanhobbelt in ieder geval verkleind wordt? – vond ik het wel zo fair om, nu er om reactie gevraagd werd, dat niet te negeren.

Dus gingen er 59 pagina’s van het Curriculum.nu in mijn rugzak mee naar Italië en dan had ik me nog beperkt tot de Conceptvoorstellen Leergebied Nederlands. ‘Taal is zeg maar echt mijn ding’ om met Paulien Cornelisse te spreken, het leergebied rekenen beoordelen laat ik graag aan anderen over.

Het begon al met de consultatievragen die ik voorgeschoteld kreeg. Spontaan reageren werd rigoureus in de kiem gesmoord want er werd van mij verwacht 4 vragen te beantwoorden waarvan de eerste luidde: ‘Wat is uw mening over de drie hoofddoelen van het onderwijs (kwalificatie, socialisatie en persoonsvorming): komen die duidelijk en herkenbaar terug in het totaal aan bouwstenen voor dit leergebied? Licht uw antwoord toe.’ Hoewel de bron niet genoemd werd, herkende ik in deze hoofddoelen Geert Biesta’s boek Het prachtige risico van onderwijs maar mij werd niet gevraagd of ik deze voor het curriculum goed gekozen, voldoende of te beperkt vond.

Om nou ook weer niet al te snel te oordelen besloot ik eerst maar eens met lezen te beginnen, ik had nog ruim de tijd. Nou ben ik een behoorlijk vlotte en veelvratige lezer maar hoe ik ook mijn best deed, ik kwam er maar niet doorheen. Dat lag ongetwijfeld aan mij want wie gaat er nu in hemelsnaam in de vakantie over onderwijs lezen? Ik dus om het vak bij te houden en mij  te voeden met nieuwe kennis en inzichten. Het Leergebied Nederlands interesseert mij bovenmatig en ik verwachtte een sprankelend stuk maar kwam in een gortdroge tekst terecht waar werkelijk geen enkele bevlogenheid in terug te vinden was.

Na zo’n vijf keer opnieuw beginnen strandde ik in diagonaal scannen en bladeren en werd mij alle motivatie om de consultatievragen te beantwoorden ontnomen. Na mijn vakantie sprak ik er over met  Anna Bosman, Hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, die net als ik in een poging was blijven steken het curriculum.nu concept te lezen en de moed in de schoenen was gezonken. We waren allebei teleurgesteld in het veelvuldig ontbreken van opdoen van kennis en de overheersing van een sfeer van beleven en ervaren. Die eensgezindheid luchtte mij op maar tegelijkertijd realiseerde ik mij de treurigheid van deze bevestiging.

Behalve het bovenstaande wil ik alleen nog maar dit zeggen: bijlage 1 van het concept bevat een begrippenlijst  met ‘een definitie van een aantal begrippen die zijn opgenomen in de visie, grote opdrachten en bouwstenen.’ In deze begrippenlijst staan bijvoorbeeld: leesmotivatie, leesplezier, en een aantal literaire competenties zoals interpretatie. Nergens vind ik technisch lezen terug, net zo min als begrijpend c.q. verdiepend lezen of tekstbegrip. Hoe kan leesplezier ontstaan zonder de beheersing van technisch lezen en zonder tekstbegrip? Behalve dat de auteurs zich wat mij betreft eens ernstig moeten gaan verdiepen in de voorwaarden om tot leesplezier te komen, raad ik hen dringend aan zich ook het (Engelstalige!) begrip framing uit deze lijst eigen te gaan maken:‘Het tactisch inzetten van taal om een boodschap zo helder, aansprekend en overtuigend mogelijk over te brengen op de ontvanger(s). Wie een frame gebruikt, probeert via woorden, en de beelden en gevoelens die ze oproepen, de manier waarop anderen naar de werkelijkheid kijken, te beïnvloeden.’

Curriculum.nu, Leergebied Nederlands: missie mislukt.