Door Bas Jongenelen
Onlangs kreeg ik een mail van Robert Duthoy met de vraag of we niet een lekker lange lijst met lesgever-woorden op kunnen stellen. Lesgever-woorden zijn drielettergrepige woorden met de e als enige klinker en waarvan de e op drie verschillende manieren uitgesproken wordt.
Dit is een lijstje met voorbeelden:
Betweter
Evenwel
Grensstenen
Lesgever
Regenvest
Rekenles
Snelwegen
Tegenzet
Zedenles
De mooiste woorden zijn die zonder meervoud, ‘grensstenen’ en ‘snelwegen’ zijn toch een beetje flauw. Natuurlijk moeten er meer van dit soort woorden zijn. Laat je lesgever-woord achter in de commentaarpanelen hieronder.
Edelhert. Wegennet. Tegelrek. Ertegen. Nepkever. Weefselklem.
berenvet
werknemer werkgever rentmeester kerkmeester perkheester heesterperk
in het geconstrueerde woord berenleesles hebben we trouwens vier verschillende realisaties van de e(e)
Kerstscène
freewheelen, deleten, veredeld, perenteler (een lettergreep te veel), legerstee …
Meesterknecht, kerstzegel.
Meesterwerk, ledervet (daar heb ik zelfs een blikje van in huis, al zegt niemand behalve de handel en de industrie tegenwoordig nog “leder”).
Mogen ‘crisiskit’ en ‘motorblok’ ook?
mestkever, merelnest. overigens zie ik hierboven in de reacties veel voorbeelden met -ee- en zelfs engelse ee. als dat de bedoeling mag zijn, gaat de lijst wel heel lang worden.
ik vind dat er nog meer beperkingen zoyden moeten zijn
1. als meervouden “flauw” zijn, zouden ook infinitieven er niet thuis horen. verslepen, verschepen.
2. het eerste deel van de samenstelling ook geen meervoud. zedenles, berenvel
3. je kunt je ook afvragen o samenstellingen met als eerste deel -ver- er wel thuis horen. in spreektaal wordt de -e- daarvan meestal als een schwa uitgesproken.
Pennenstreek. Met ’tweebessenjam’ laat je zien dat niet alleen dezelfde letter verschillende klanken kan weergeven, maar ook dat één klank door verschillende letters kan worden weergegeven.
Is de klinker in -bes- en -jam dezelfde klank? Bij mij niet.
Misschien bij anderen wél en is dat meetbaar.
Heemskerk/Zonneveld geeft voor beide de transcriptie /ɛ/.
Meewerker.
Meesterchef.
ik houd me bij slechts een enkele -e- per lettergreep: verleden.
en dus ook verlegen
Enschede.
kenteken
hemelbed
nepserre, e-merge
bedelwet
wetgever, wellevend, menseter
Genever, gegevens.
sterrenbeeld, veldteken, verkleedspel, Stevenskerk
bevernest
Snertbeker.
bevervet Cederberg leenstelsel verennest
leerbestek sneeuwgevecht zweefgestel
weledel netweefsel
verkeerswet
Beresterk
keldergeest, kwekersrecht, vederbed, levensles, netelcel, gendercake, Leeuwenwelp, gemêleerd
beverbek
beeldenrek
penselen