De muur oogt leeg nu de kerst- en nieuwjaarskaarten weer zijn weggehaald. De goede wensen zijn in hart of dozen opgeslagen. Ida Gerhardt en Marie van der Zeyde schreven, kregen en bewaarden emmers vol post, ook prachtige ansichtkaarten met Kerst, Pasen en Pinksteren, verjaardagen, vakantie en ziekte. Het zou interessant zijn die te plaatsen binnen de geschiedenis van de ansichtkaart of in het kader van receptie of readers-response-onderzoek, maar daarvoor ontbreekt hier de ruimte.

Het thema kaart komt vaak voor in Gerhardts correspondentie (‘Ook met je prachtige kaarten zijn wij erg blij. Landschappen, bloemen en vogels, in kleuren die wij niet kennen. Wij bezien ze telkens weer’). Kaarten associeerde ze met iets kleurigs en feestelijks. Ook in haar gedichten refereert ze naar kaarten, bijvoorbeeld naar Holbeins Erasmus die ze in 1939 van Bazel naar huis stuurde (‘Voortekenen’). En natuurlijk zijn er ook kaarten gemaakt met gedichten van haar erop (o.a. ‘Onder Vreemden’).

Hier volgen enkele kaarten uit een bijzondere privéverzameling van meer dan tachtig kaarten aan Gerhardt (en soms Marie), vele van vrouwen die haar leven en werk in zich meedragen en dat via kleurrijke kaarten laten weten.

Dec.’89 Veel dank voor je brief en mooie akelei. Lezend in Kosmos De akelei ‘in ’t vallend donker’. Lezend in ‘Het is altijd geweest het Woord’[Johannesvertaling van Marie]. Denkend aan jullie.

Rie Bomhoff (hoogleraarsvrouw – kaart evangelist Johannes) –

22-12-91 Beste Ida, Vanuit Noord-Italië (Ortisli) wensen we U alle goeds voor 1992. Het is al weer even geleden dat U bij ons was, maar we vonden het erg fijn. Dat wilde ik toch nog even zeggen […] dat ik altijd zoveel steun heb gehad aan de dingen die U ons in 1984 (december) hebt gezegd. Dat was in een voor ons heel moeilijke tijd. U zei toen: ‘Buig nooit, tenzij het echt niet anders kan; je moet altijd jezelf in de ogen kunnen kijken.’ Dit heb ik me altijd voor ogen gehouden en ik heb er echt heel veel steun aan gehad.

Kety

Gezegend Pasen, Surrexit Dominus vere, Alleluia! Pasen 1992 Lieve Ida, Aan jou, van wie we zoveel houden, aan José, die trouw weer bij je is, onze oprechte wensen voor Pasen in het deel krijgen aan het verrijzenisleven van de Heer. ‘O kinderdroom van groen en goud – géén die ontnam wat ik behoud / De laatste hoven naderen schier / En ijler wordt de ochtend hier / Hij is de hovenier’) Zo blijven we met elkaar één in deze kostbare dagen. Veel liefs van ons achttal redemptoristen.

Zuster Celeste

Amsterdam 25 April 1992 Hooggeachte, zeer geliefde, begenadigde Mevrouw Ida Gerhardt, Hoeveel mensen u gelukkig gemaakt hebt met Uw poëzie, is niet na te gaan. Het moeten er velen zijn en niet iedereen die diep ontroerd, Uw dichtbundels terzijde legt, neemt daarna direct de pen ter hand, om U dat te laten weten. En misschien helemaal niet. Dikwijls gebruik ik bij speciale gelegenheden Uw gedichten om mensen geluk te wensen, te eren of te troosten. Ik voel me heel rijk met alle werken die ik van U heb gekregen of aangeschaft evenals de psalmvertalingen, het behoort alles tot mijn lievelingslectuur. Zo heb ik dan vandaag in de ‘Verzamelde Gedichten’ zitten lezen, geruime tijd, als het ware er in doorgebracht en ik was tot tranen geroerd en ofschoon ik allesbehalve jong meer ben (76) en dus nuchter en ‘verstandig’ dien te zijn, heb ik aan emotionaliteit niets ingeboet […] Zo kent zelfs de ouderdom – zo ervaar ik het tenminste- zijn zegeningen. Uw werk is voor mij een grote verrijking en het is mij een behoefte, U daarvoor te danken. In de stam des levens hebt U de prachtigste kunstwerken gehamerd en gebeiteld. Moge God U rijkelijk zegenen. p.s. ik hoop, dat U nog goed gezond bent. (.

Suzanne Koster kaart met specht en regel, ‘Hamer, kleine bonte specht’

Laren 2 Jan. Lieve Ida, Nu ik in Trouw jouw gedicht over Henrietta Roland Holst zie afgedrukt, wil ik je een gezegend 1992 wensen. Dit heb ik vaker willen doen, maar er kwam nooit van. Maar nu wil ik je toch eens zeggen dat samen met de gedichten van Henriette Roland Holst joúw gedichten veel in mijn leven hebben betekend. Rechtvaardigheidsgevoel vond ik bij de twee dichteressen, die dit op vaak ontroerende wijze tot uiting brachten.

Gon Scholten van Itterson (feministisch theologe)

5-12-1993. Lieve Ida, Zo graag zou ik even je willen bezoeken om je de hand te drukken en een hartelijk Pax [=vredeskus] te geven. In plaats daarvan een lieve groet vanuit ons Lioba-klooster; op de kaart staat onze kapel afgebeeld, een heilige ruimte, waarin dagelijks de psalmen weerklinken. En zo ben je op een heel bijzondere wijze in ons midden en in ons gebed[…].

Renata van Miert (benedictine)

Lieve Ida, 6 mei 1994. Heel hartelijk geluk gewenst met je verjaardag. Ik denk aan je die dag en op andere dagen ook wel. Dit is het kerkje van de Genestet, waar hij ‘het Haantje van de toren’ schreef. Ik woon er vlak bij en kan bij gunstige wind de klok horen slaan.

Helen Bielke (collega De Werkplaats)

Samos, 24-10-1995. Een hartelijke groet van dit heerlijke eiland. Toen wij vandaag een ezel hartverscheurend hoorden balken, zei ik : Nu moet ik denken aan een gedicht van Ida Gerhardt [‘Thasos’].

Aly Reijngoud en Truus Verhage

29/7/96. Lieve Ida, In ons bootje, ‘een wieg van binten toegeborgen’ met mijn scheepsexemplaar van de Verzamelde Gedichten onder handbereik, liggen we onder de Brandaris die in de nacht ‘met zijn oppermachtig licht zijn kruisen slaat […] We kwamen van Kampen ‘water ruisend langs de rietkraag’ en ‘zwanen, overvliegend met ruisende slagen’. Het is onmogelijk hier niet aan je te denken.

Lies Hildebrand-Uitzinger (gymnasiumleerlinge Groningen)

Ook verschenen in: Handreiking (51-2) 2022:20-21.