Vanmiddag is tijdens de Grote Taaldag de LOT-prijs 2022 uitgereikt aan Sharon Unsworth (Radboud Universiteit). Hieronder staat het juryrapport

De activiteiten van de wetenschapscommunicator beperken zich allang niet meer tot het schrijven van stukken voor kranten: er worden festivals georganiseerd, podcasts en vlogs opgenomen, en er wordt op het internet gediscussieerd. De taalkunde heeft in het publieke leven meerdere gezichten, en er is voor elk wat wils. De jury voor de LOT-prijs 2022 – die bestond uit Saskia Aukema van het Genootschap Onze Taal, Josje Verhagen van de Universiteit van Amsterdam, Marc van Oostendorp van de Radboud Universiteit en die Kees Hengeveld van de LOT als ambtelijk secretaris had – kreeg dit jaar een lijstje inzendingen die ons vrijwel allemaal de prijs waard leken. We waren onder de indruk

Een jury hoort in zulke gevallen te zeggen dat er geen keuze te maken viel, maar deze jury is dat bijna letterlijk niet gelukt. Dat verklaart waarom we uiteindelijk een shortlist hebben gemaakt met niet drie kandidaten, zoals gebruikelijk is, maar vijf. Die vijf kandidaten zal ik hieronder kort toelichten, in alfabetische volgorde naar de naam van de eerste auteur.

In de eerste plaats is er de Atlas van het dialect in Vlaanderen van Johan De Caluwe, Veronique De Tier, Anne-Sophie Ghyselen, en Roxane Vandenberghe. Dit is een koffietafelboek dat niemand op de koffietafel zal kunnen laten liggen. Heldere teksten op heel fraai opgemaakte pagina’s laten de lezer niet alleen kennis maken met de gevarieerde wereld van het dialect zoals dat nu en in het verleden in Vlaanderen gesproken is. maar ook met onder andere de geschiedenis van de dialectologie en de hedendaagse variatielinguïstiek in Vlaanderen.

De taalkalender Meer dan woorden alleen van Alla Peeters-Podgaevskaja & Petra Sleeman geeft de lezer, in de beste Nederlandse traditie van de scheurkalender, iedere dag een brokje taalwetenschap om over na te denken. De stukjes zijn heel gevarieerd en zijn aanstekelijk geschreven. Een kalender om stiekem op te hangen op de wc van een gezin waar de zoon of dochter voor een studiekeuze staat: geheid komt daar dan de keuze Taalwetenschap uit rollen.

Kletsheads is voor zover we hebben kunnen nagaan de eerste podcast die genomineerd is voor de LOT-prijs. Het is dan ook een parel in het genre. Sharon Unsworth spreekt met de fine fleur van de Nederlandse taalwetenschap over de manier waarop kinderen taal leren, met name in een meertalige omgeving. Dat is een situatie waarin steeds meer jonge ouders zich vermoedelijk bevinden en in die zin is de informatie voor velen van praktisch nut. Maar je pikt er ook automatisch wat van op over de taalwetenschap en Unsworths toon is altijd aangenaam: tegelijk luchtig en zakelijk.

Unsworth is ook de leider van het team dat verantwoordelijk is voor de volgende inzending: het Kletskoppenfestival. Zij is daarvoor verantwoordelijk samen met Paula Fikkert en Caroline Rowland. Als er geen pandemis is, is het Kletskoppenfestival iets om naar uit te kijken: een vrolijk dagje uit in Nijmegen of Den Haag, met spelletjes, weetjes, minicolleges en nog veel meer voor jong en oud. Het is een zo aanstekelijke dag dat zelfs de taalkundige die het met kinderen bezoekt na afloop zin heeft om meer over taalkunde te weten.

De laatste kandidaat is een boek, De geniale eenvoud van taal. Hedde Zeijlstra heeft de moed gehad om de deeldiscipline van de taalwetenschap die door sommigen als de meest esoterische wordt beschouwd, het minimalistisch programma, uit te leggen aan een breder publiek. Hij doet dat met verve: erudiet, helder, op een manier die duidelijk maakt dat de taalwetenschap een serieuze intellectuele discipline is.

Het zal duidelijk zijn dat het ook uit deze shortlist moeilijk kiezen was. Dat is de jury dan ook uiteindelijk net niet helemaal gelukt. Uiteindelijk hebben we met veel wikken en wegen de lijst weten te reduceren tot twee kandidaten. Maar daar konden we niet uit kiezen: moest het ‘t eenrichtingsverkeer worden of de interactiviteit? Het werk van een eenling of het teamwerk? Uiteindelijk hebben we besloten dat twee laatste kandidaten radicaal van elkaar verschilden, maar tegelijk met elkaar gemeen hadden dat ze met zoveel enthousiasme en inzet gemaakt zijn, en dat ze dat enthousiasme zo aanstekelijk weten over te dragen, dat de eerste prijs gedeeld moet worden tussen, enerzijds, Sharon Unsworth voor haar podcast Kletsheads, en anderzijds, Sharon Unsworth, Paula Fikkert en Caroline Rowlands voor het Kletskoppenfestival!