Jaarcongres Werkgroep De zeventiende eeuw 2024, Antwerpen

Ambachtslieden waren geletterd en opgeleid en beschikten daarmee over ‘menselijk kapitaal’. Ze beschouwden zichzelf als de ruggengraat van de stad en daarvoor hadden ze goede redenen: hun organisaties, met name gilden en schutterijen, gaven vorm aan de stedelijke samenleving. Hun vaardigheid of ‘const’ werd hooggewaardeerd, ook buiten de eigen gelederen. Op voorheen ongekende schaal werden boeken gepubliceerd met praktische ‘ambachtelijke’ kennis en hun kennis drong door tot de geleerdenwereld, zelfs tot aan de universiteiten. De cultuur van de zeventiende eeuw werd grotendeels vormgegeven door of in relatie tot dit sociale milieu.          

Dit congres gaat over alle denkbare aspecten van het ambacht, ambachtslieden en ambachtelijkheid. Wat is ambachtelijkheid eigenlijk in de zeventiende eeuw, los van voorschriften en regels? Hoe werd in de zeventiende-eeuwse Nederlanden over ambachtelijkheid gereflecteerd? Hoe werden ambachtslieden opgeleid? Traden ze bij voorkeur in het voetspoor van hun ouders? Hoe zag hun wereldbeeld eruit? Op welke manier bepaalde godsdienst het leven van ambachtslieden? Welke sporen liet ‘het ambacht’ na in de literaire, schilderkunstige of muzikale productie van die tijd? Welke rol speelde ambachtelijke kennis en kunde in de geleerdenwereld of in de veranderende natuurwetenschappen? Hoe veranderde het inclusieve idee van ‘const’ als vaardigheid in de steeds meer aparte domeinen van kunst en ambacht? Welke rol speelden vrouwen in het ambachtsmilieu, en welke rol speelde ambachtelijkheid voor vrouwen in verschillende klassen? En wat valt er te zeggen over organisaties van ambachtslieden, zoals de gilden?

Om deel te kunnen nemen, is lidmaatschap van de Werkgroep Zeventiende Eeuw vereist. De kosten voor deelname aan het congres bedragen 15 euro. Aanmelden kan via dit formulier.

Dit congres is georganiseerd door Julie De Groot (Antwerpen), Bert De Munck (Antwerpen), Nina Geerdink (Utrecht), Maarten Prak (Utrecht), Marlise Rijks (Gent)

Programma

10-10.30u Inloop

10.30-10.40u Welkom en inleiding door Maarten Prak

10.40-12.00u Sessie 1: (Collectief) zelfbeeld

– Suzanne Duff, ‘Invloed creëren: de materiële cultuur van de Antwerpse Sint-Lucasgilde’

– Beatrijs Wolters van der Wey, ‘‘Al menich memorie-juweel’: groepsportretten van Zuid-Nederlandse ambachtsgilden in perspectief geplaatst’

– Kuniko Forrer, ‘Ambacht, ‘konst’ en handel: boekbinders, boekdrukkers en boekverkopers in de Noordelijke Nederlanden in de zeventiende eeuw’

12.00-12.50u Sessie 2: De ‘ambachtelijke’ kennis van vroegmoderne vrouwen

– Feike Dietz & Nina Geerdink, ‘Kennis die niet uit boeken komt. De ‘ambachtelijke’ kennis van schrijvende vrouwen (1600-1800)’

– Hanneke Grootenboer: reactie

12.50-13.40u Lunch

13.40-15.00u Sessie 3: Jong geleerd, oud gedaan

– Janneke Tump, ‘Leren op de werkvloer – de rol van vrouwen’

– Els Stronks, ‘Een ambacht dat geen ambacht ging heten’

– Sophie Herz, ‘Van anatomische abstractie naar praktijkgerichte instructies: de studie van het naakte lichaam volgens laat zeventiende-eeuwse Nederlandse kunsttheorie en de Brugse Academie voor Schone Kunsten (ca. 1750)’

15.00-15.30u Koffie/thee

15.30-16.30u Sessie 4: Kennisoverdracht

– Hanne Schonkeren, ‘Constdrijvers int silver. Kennisoverdracht in vroegmodern Antwerpen’

– Emile Lupatini & Natalia Ortega Saez, ‘De onmisbare rol van stilzwijgende kennis en ambachtelijkheid. Reconstructie van historische recepten om textiel te verven’

16.30-17.00u Uitreiking scriptieprijs en ledenvergadering

17.00u Borrel