Bij wijze van kerstverrassing heeft de redactie van het Engelstalige vaktijdschrift Dutch Crossing een nieuw artikel van Lotte Jensen meteen vrijgegeven voor het publieke domein: Remembered and Forgotten: The Nineteenth-Century Flemish and Dutch Famine in Cultural Memory. Hieronder een vertaling van het abstract:
In de jaren 1845-1848 leden België en Nederland hongersnood als gevolg van aardappelziekte. Dit artikel onderzoekt de vraag waarom deze hongersnood een bouwsteen van de Vlaamse identiteit werd, wat leidde tot opname in de Vlaamse canon, terwijl de Nederlandse aardappelcrisis nog steeds grotendeels vergeten is. Er wordt betoogd dat de hongersnood in Vlaanderen intrinsiek verbonden was met de negentiende-eeuwse Vlaamse beweging, en zo bijdroeg aan het zelfbeeld van “arm Vlaanderen”. Daarentegen gaat de opkomst van de Nederlandse identiteit verder terug in de geschiedenis en is voornamelijk verbonden met prototypische rampen, zoals overstromingen. Hongersnood paste niet bij deze verhaallijn en het “superieure” vermogen van de Nederlanders om het water te beheren. Dit artikel benadrukt ook de noodzaak van transnationale benaderingen in de studie van hongersnoodherinneringen. Een vergelijkende benadering maakt het mogelijk om te begrijpen waarom hetzelfde type traumatische gebeurtenis in het ene geval relatief snel werd vergeten en in het andere geval deel werd van het collectieve geheugen.
Lotte Jensen zegt
Dank voor deze vrolijke en attente vermelding! Om misverstanden te voorkomen: het was een heel prijzig kerstpresentje van de uitgever, geen filantropie. Op 11 december kreeg ik een mail dat de proeven klaar lagen en dat de licentie binnen 7 dagen moest worden getekend. Normaalgesproken bekostigt de universiteit dit in een bulkpakket. De hoeveelheid bekostigde artikelen door de Radboud Universiteit bleek echter opgebruikt, dus ik vroeg of ze het proces drie weken konden opschuiven (want in 2025 begint de teller opnieuw). Er gingen heel wat mails heen en weer. Het bleek juridisch onmogelijk, dus we moesten alsnog de volle open access kosten vanuit ons NWA-project bekostigen. Ook RICH (Radboud Institute for Cultural History) was zo vriendelijk om bij te springen.
Toen het gepubliceerde artikel op eerste Kerstdag in mijn mailbox verscheen, was het dus een mooi doch uiterst prijzig kerstgeschenk. Mijn aankondiging ‘Christmas present from Routledge’ (Taylor and Francis) was ironisch bedoeld. Dank niettemin voor de vermelding!