De vakgroep neerlandistiek te Belgrado
De vakgroep Neerlandistiek aan de Universiteit van Belgrado speelt een unieke rol in het slaan van een culturele brug tussen het Nederlands en het Servisch – twee kleinere talen en culturen die in het verleden weinig directe contacten hadden. Sinds de oprichting in 1987 heeft de vakgroep binnen de Filologische faculteit de missie opgepakt om de taal, literatuur en cultuur van Nederland en Vlaanderen te introduceren bij Servische studenten en een dieper wederzijds begrip te bevorderen.
De vakgroep Neerlandistiek die deel uitmaakt van de afdeling Germanistiek van de Filologische faculteit, verwelkomt jaarlijks zo’n tiental nieuwe studenten die zich willen verdiepen in de Nederlandse taal en cultuur. Het curriculum is breed opgezet en omvat taalvaardigheid, literatuur, cultuur, geschiedenis en vertaalstudies. Tijdens hun vierjarige bacheloropleiding ontwikkelen studenten niet alleen hun taalbeheersing, maar verdiepen ze zich ook in de rijke geschiedenis, literaire tradities en culturele dynamiek van Nederland en Vlaanderen, waarbij vertaalstudies een belangrijke rol spelen om hun interculturele en taalkundige vaardigheden te versterken.
Naast de bacheloropleiding biedt de vakgroep ook binnen het masterprogramma “Germaanse studies – Noord en West Europa” mogelijkheden voor verdieping. Hier kunnen niet alleen neerlandistiekstudenten, maar ook studenten met een andere achtergrond zich richten op de studie van Nederlandstalige koloniale en postkoloniale literatuur en op de Servisch-Nederlandse culturele betrekkingen.
Het eerste Lectoraat Nederlands in het voormalige Joegoslavië
Op initiatief van Jelica Novaković-Lopušina, destijds lector aan de afdeling Germanistiek, en met steun van het Federale Instituut voor Wetenschappelijke, Culturele en Technische Samenwerking, introduceerde de Filologische Faculteit in Belgrado in oktober 1987 de cursus Nederlandse taal als keuzevak. Dit legde de basis voor het eerste Lectoraat Nederlands in het voormalige Joegoslavië.
In 2002, mede dankzij de steun van de Nederlandse Taalunie en de benoeming van dr. Jelica Novaković-Lopušina tot docent, werd het Lectoraat Nederlands omgevormd tot een vakgroep Neerlandistiek. Bij de officiële oprichting waren Koen Jaspaert, toenmalige algemeen secretaris van de Nederlandse Taalunie, en de culturele vertegenwoordiger en schrijver Jozef Deleu aanwezig. Dat najaar begon de eerste generatie neerlandici aan hun opleiding, met Irena Ajdinović als externe medewerker en de Vlaming Bert Haesebeyt als buitenlandse lector.
Het docententeam bestaat momenteel uit drie docenten: Bojana Budimir, Aleksandar Đokanović en Nada Vasić, die samen met de lectoren Tamara Britka en Mila Vojinović zorgdragen voor een gevarieerd onderwijsaanbod. Daarnaast versterkt buitenlandse lector Robin de Wit de internationale dimensie van het programma, terwijl student-assistent Jana Živkić ondersteuning biedt aan studenten en docenten.
Een levendige uitwisseling van ideeën en perspectieven
Met hun sterke betrokkenheid bij de internationale neerlandistiek bevorderen de vakgroep en haar medewerkers actief de uitwisseling van kennis en cultuur. Dit doen zij onder meer door deel te nemen aan internationale congressen, workshops en zomerscholen en door mee te doen aan onderzoeksprojecten en netwerken zoals IVN en Comenius. Daarnaast speelt de vakgroep een actieve rol in het DLIT-project, waar onderzoek wordt gedaan naar de receptie en verspreiding van Nederlandstalige literatuur wereldwijd. Bovendien is de vakgroep met Bojana Budimir als een van de oprichters betrokken bij het PETRA-NED netwerk voor docenten literair vertalen in en uit het Nederlands. Zo faciliteert de vakgroep kennisuitwisseling tussen Servische docenten en studenten en Nederland en Vlaanderen, evenals met andere neerlandistiekafdelingen internationaal en in de regio. Verder bieden initiatieven zoals gastcolleges door internationale docenten, zomerscholen en uitwisselingsprogramma’s studenten waardevolle mogelijkheden om internationale ervaring op te doen en hun eigen netwerk te versterken.
Daarnaast speelt de vakgroep een voorstaande rol in de receptie van Nederlandstalige literatuur in Servië door middel van diverse publicaties. Een opvallend voorbeeld hiervan is het Erazmo (Jaarboek voor Nederlandstalige Literatuur in Vertaling), dat sinds de oprichting in 1992 een essentieel medium vormt voor het introduceren van Nederlandstalige auteurs aan het Servische publiek. In dit jaarboek zijn de eerste Servische vertalingen gepubliceerd van bekende schrijvers zoals Hugo Claus, Cees Nooteboom, Ivo Michiels, Adriaan van Dis, Dimitri Verhulst en Arnon Grunberg, wat een grote bijdrage heeft geleverd aan de bekendheid van deze auteurs in Servië.
Daarnaast geeft de vakgroep sinds 2007 het studententijdschrift Paukenslag! uit, waarin studenten artikelen, essays en vertalingen publiceren die zich richten op de cultuur van het Nederlandse taalgebied. Dit tijdschrift biedt jonge neerlandici een podium om hun kennis en passie voor de neerlandistiek te delen en draagt actief bij aan de promotie van de Nederlandstalige cultuur in Servië.
Naast de academische activiteiten organiseert de vakgroep regelmatig evenementen om de Nederlandse en Vlaamse cultuur in Servië te promoten. Jaarlijkse evenementen zoals de Europese Dag van de Talen, het Sinterklaasfeest en Koningsdag brengen Nederlandse en Vlaamse tradities op speelse en interactieve wijze dichter bij Servische studenten en een breder publiek. Verder worden er schrijversbezoeken, drama- en vertaalworkshops georganiseerd. Tot nu toe hebben auteurs als Dimitri Verhulst, Johan de Boose, Jan van Mersbergen, Gerda Blees en Annelies Verbeke de vakgroep bezocht, wat heeft geleid tot inspirerende gesprekken over literatuur, identiteit en culturele verbeelding. Daarnaast organiseert de vakgroep vertaalworkshops rond diverse thema’s, zoals genderkwesties, vakvertalingsmethodologie en het beeld van Joegoslavië in Nederlandstalige bronnen. Deze workshops en ontmoetingen bieden docenten en studenten de kans om de Nederlandse en Vlaamse literatuur creatief te verkennen en zich vanuit een internationaal perspectief in uiteenlopende thema’s te verdiepen.
Een noemenswaardig voorbeeld van interculturele uitwisseling vond plaats tijdens de Deli Maandag, een evenement gewijd aan internationale cuisine, georganiseerd in samenwerking met Surinaamse studenten in Belgrado. Servische studenten maakten hier kennis met de Surinaamse keuken en poëzie in het Sranantongo. Dit evenement bracht een onverwachte verbinding tot stand tussen drie kleinere taalgebieden, elk met een eigen culturele rijkdom.
Neerlandistiek als culturele dialoog
Door deze evenementen en uitwisselingen ontstaat een ruimte waar Servische studenten niet alleen de Nederlandse taal leren, maar ook reflecteren op hun eigen culturele identiteit. De vakgroep Neerlandistiek aan de Universiteit van Belgrado gaat daarmee verder dan taalonderwijs: het is een plek waar de dialoog tussen kleine culturen bloeit, waar verschillen gevierd worden en waar een wederzijdse culturele nieuwsgierigheid een duurzame band tussen het Nederlandse taalgebied en Servië versterkt.
Volg ons
Laat een reactie achter