Het achttiende-eeuwse Nederlandse literaire genootschapsleven is lange tijd beschouwd als een bolwerk voor geletterde heren. Dames met schrijftalent konden hoogstens een honorair lidmaatschap aangeboden krijgen. Zij werden geacht hun teksten op te sturen naar de dichtgenootschappen waarbij ze betrokken waren, maar zeker niet te verschijnen op de wekelijkse bijeenkomsten. Zo … [Lees meer...] overHet eerste Nederlandse vrouwendichtgenootschap
Uitgelicht
Eindexamen Nederlands krijgt prioriteit
Op het eindexamen Nederlands en dat voor de moderne vreemde talen is in Nederland al jaren zoveel kritiek dat deze problematiek met voorrang moet worden aangepakt. Dat is de strekking van een motie van D66-Kamerlid Paul van Meenen die gisteren door de Tweede Kamer is aangenomen. Opvallend is dat de motie ook zegt dat hiermee niet moet worden gewacht op de grootscheepse … [Lees meer...] overEindexamen Nederlands krijgt prioriteit
Wat betekent hopen?
Ik ben toch al taalkundige van vóór de tijd dat de meeste mensen geboren waren, maar ik ben nog steeds verkocht als ik een artikel lees met de mededeling "we zullen nu niet te diep duiken in de analyse van wanhoop". Die mededeling wordt gedaan in een nieuw artikel over hoop van de Australische geleerden Kyle Blumberg en John Hawthorne. Wat betekent het precies als iemand … [Lees meer...] overWat betekent hopen?
Werken aan de nieuwe ANS
Dinsdag 20 april 2021 worden de eerste delen van de nieuwe versie van de Algemene Nederlandse Spraakkunst gepresenteerd (vanaf dinsdagavond 19 uur online e-ans.ivdnt.org). Eerdere versies van deze standaardgrammatica verschenen in 1984 (één deel, papier) en 1997 (twee delen, papier, gedigitaliseerd 2002). Gefinancierd door de Nederlandse Taalunie hebben taalkundigen van de … [Lees meer...] overWerken aan de nieuwe ANS
Nicoline van der Sijs over Taalwetten maken en vinden
En alweer publiceert Nicoline van der Sijs een kloek, mooi, nieuw taalboek. 'Taalwetten maken en vinden' is een dusdanig herziene versie van haar 'Taal is mensenwerk' uit 2004 dat het een nieuwe titel verdiende. Kun je wetten maken voor de taal? Kun je ze vinden? Hoe gingen geleerden en schrijvers daarbij de werk in de afgelopen vijf eeuwen? Ik sprak met de schrijfster. … [Lees meer...] overNicoline van der Sijs over Taalwetten maken en vinden
Jos Herkendaal leest J.C. van Schagen (laatste dag van het verblijf)
Jos Herkendaal sluit het verblijf zoals hij het geopend heeft: met een gedicht van J.C. van Schagen. Presentatie, format, productie, vogels en muziek: Michiel van de Weerthof. Het verblijf is mede mogelijk gemaakt door de Nederlandse Taalunie. Wanneer bovenstaande Spotify-versie niet werkt kunt u Het verblijf ook hier beluisteren. … [Lees meer...] overJos Herkendaal leest J.C. van Schagen (laatste dag van het verblijf)
Bijbel van Wulfila
De geschiedenis van het Nederlands in 100 boeken Het Gotisch is een dode tak in de boom van de Germaanse talen. Wanneer het Duits en het Engels zussen van het Nederlands zijn, is het Gotisch op zijn best een oudtante. Omdat het de enige Germaanse taal is die zo oud is, geeft het inzicht in het oudste Germaans en daarom wordt het nog steeds bestudeerd. Wulfila (‘Wolfje’, … [Lees meer...] overBijbel van Wulfila
Taal is mijn ding
Als er iets was waarover ik vroeger vaak vocht met mijn siblings, dan was het wel mijn spullen. Ik herinner mij bijvoorbeeld levendig die ene keer dat ik thuiskwam van school, en erachter kwam dat mijn tweejarige zusje mijn zelfgekochte snoepjes in ‘t geniep had verorberd. Huilen. En boos. Ik ben heus niet de enige die verdrietig wordt van dergelijke zaken, want er zijn alleen … [Lees meer...] overTaal is mijn ding
Confrontaties
Atangana Bekono’s superieure identiteitsspel Confrontaties van Simone Atangana Bekono is een van de mooiste en knapste boeken die ik de afgelopen tijd las. Het is enorm goed geschreven, technisch mooi opgebouwd en in zekere zin heel actueel. Verder neemt de schrijfster zelf zich voor je in met haar ideeën buiten het boek. In een interview met Trouw lezen we: Over haar … [Lees meer...] overConfrontaties
Bank / kleed / kous / tas
Gids voor verborgen spraakverwarringen tussen Belgen en Nederlanders (6) De landsgrens NL-BE trekt een duidelijke scheidingslijn doorheen het Nederlandse taalgebied voor wat betreft de huidige betekenis(sen) van een handvol woorden en uitdrukkingen; in deze gevallen gebruiken Nederlanders en Belgen dus dezelfde termen maar bedoelen ze er iets anders mee.Het spreekt voor … [Lees meer...] overBank / kleed / kous / tas
Een geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken
1: De Rigveda's De geschiedenis van een taal en de geschiedenis van de literatuur die in die taal geschreven is, worden meestal gescheiden behandeld. Daar is van alles voor te zeggen, maar ook wel het een en ander tegen. Literaire teksten bieden vaak heel goede – en in sommige periode nagenoeg de enige – voorbeelden van de taal. Bovendien laten schrijvers vaak, door hun … [Lees meer...] overEen geschiedenis van het Nederlands in 100 literaire werken
De dag dat ik sterf, begraaf me dan met boeken
Voor Pieter Muysken, van zijn vrienden en collega's Vandaag is de uitvaart van Pieter Muysken. Vrienden en collega's van over de hele wereld eren hem hier. Today is Pieter Muyskens' funeral. Friends and colleagues from around the world commemorate him on this page. Aafke Hulk Pieter was in mijn ogen echt het boegbeeld van de taalkunde in Nederland. Het is … [Lees meer...] overDe dag dat ik sterf, begraaf me dan met boeken
Mag kunst nog bestaan buiten de talkshow?
Het verschijnen van een nieuwe ‘Van Dis’ is altijd een evenement. Dat gold ook voor zijn nieuwste roman, Klifi. De schrijver werd overal geïnterviewd, boeken werden grif gekocht, de recensies echter waren minder welwillend. Veel meer dan over de roman, onthullen ze iets over de staat van de literaire kritiek. Die titel die Van Dis gaf aan zijn roman is een afkorting; Klifi … [Lees meer...] overMag kunst nog bestaan buiten de talkshow?
De populairste voornamen uit de middeleeuwen
Walewein, Ferguut, Esmoreit. Drie namen die onlosmakelijk verbonden zijn met de Middelnederlandse letterkunde. Hoewel ik hen nog niet ben tegengekomen, lopen er in Nederland klaarblijkelijk mannen rond die bij hun geboorte een van deze voornamen als eerste naam hebben gekregen. Wel zijn ze letterlijk op de vingers van één hand te tellen, zoals de Nederlandse … [Lees meer...] overDe populairste voornamen uit de middeleeuwen
Een experiment met Tjitske Jansen
Helemaal aan het begin van haar nieuwe bundel Iedereen moet ergens zijn vertelt Tjitske Jansen dat ze in 2014 haar eigen Wikipedia-pagina heeft aangepast: "Omdat ik wel wat interessantere zaken wist te melden / dan dat ik in pleeggezinnen had gewoond / als serveerster, administratief medewerker / marktkoopvrouw en kokshulp had gewerkt' (enz.) Het blijkt echt gebeurd te zijn. … [Lees meer...] overEen experiment met Tjitske Jansen
Het Boek Van Het Violet En De Dood
Lotgevallen van een titel De eerste keer dat de titel Boek Violet in het werk van Gerard Reve opduikt, is in Op Weg Naar Het Einde, “Brief In Een Fles Gevonden”, eerste gedeelte, gedateerd 24/7/1963: “(P.M. Een boek schrijven over het Violet, en de Dood.)”. Behalve dat hier de kernwoorden van de titel worden genoemd, spreekt de zin ook een voornemen uit. Beide elementen … [Lees meer...] overHet Boek Van Het Violet En De Dood
Uit: Cyriel Buysse, Tantes (1924)
Drie oude, ongetrouwde zusters zitten goed in de slappe was en beheersen daarmee het leven van hun broer, een rentenier, zijn zoon Max en zijn dochters, Clara, Adrienne en Edmée. Geen van hen wil de rijke erfenis in gevaar brengen. Het dreigt echter mis te gaan, wanneer Adrienne verliefd blijkt op de jonge vrijgezel Raymond, die door de tantes als een losbol wordt beschouwd. In … [Lees meer...] overUit: Cyriel Buysse, Tantes (1924)
Oplossing zoekt een probleem
Met enige regelmaat stelt Els Stronks, hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Utrecht, dat inzichten van letterkundigen zouden kunnen bijdragen aan het onderwijs in leesvaardigheid bij het vak Nederlands, wanneer het gaat om ‘diep lezen’. Haar laatste bijdrage over deze kwestie is een reactie op een tweetal artikelen van Patrick Rooijackers, … [Lees meer...] overOplossing zoekt een probleem
Emma doet de combi-lerarenopleiding Fries/Nederlands
Verzamel inktvis, echo’s, smeed een lied
Vermoedelijk is iedere poëzielezer op zoek naar de magie van het eerste moment – dat de vlam insloeg, dat hij ontdekte dat poëzie bestond, dat woorden na elkaar meer konden doen dan je mededelen dat er morgen een proefwerk was of dat er voorlopig geen einde kwam aan de ijzige kou. Zulke momenten spelen zich vaak af in de pubertijd, en zo was het in ieder geval voor mij. Mijn … [Lees meer...] overVerzamel inktvis, echo’s, smeed een lied
Online boekpresentatie: Inleiding Nederlandse taalkunde
Goede kennis van een taal gaat verder dan het leren van woorden en grammatica. Als taaldeskundige moet je ook wetenschappelijk inzicht hebben in taal. Dit boek geeft een inleiding in de Nederlandse taalkunde. Er is daarbij rekening gehouden met niet-moedertaalsprekers. Daardoor is het nieuwe boek Inleiding Nederlandse taalkunde van Esther Ruigendijk, Marijke De Belder en … [Lees meer...] overOnline boekpresentatie: Inleiding Nederlandse taalkunde
Honderd jaar Language van Edward Sapir
Precies honderd jaar geleden zette Edward Sapir de datum van 8 april 1921 onder het voorwoord bij zijn boek Language. An introduction to the study of speech. Als plaats vermeldde hij Ottawa, de hoofdstad van Canada. Sapir (1884-1939) had aan Columbia University in New York Germaanse talen en antropologie gestudeerd. Antropologie vooral bij Franz Boas (1858-1943), die Sapir na … [Lees meer...] overHonderd jaar Language van Edward Sapir
Overleden: Pieter Muysken (1950 – 2021)
Ons bereikt het bericht dat vannacht Pieter Muysken is overleden, een van de bekendste en productiefste taalwetenschappers van Nederland, vooral bekend van zijn werk aan meertaligheid, taalcontact en creolistiek. Muysken was hoogleraar aan achtereenvolgens de Universiteiten van Amsterdam, Leiden en Nijmegen en lid van de KNAW. Meer over Pieter Muysken: Marc van … [Lees meer...] overOverleden: Pieter Muysken (1950 – 2021)
aan de bomen kan ik niet zien in welk land ik ben
Pronomina in de moderne lyriek (15) In de fascinerende debuutbundel eindig de dag nooit met een vraag van Dorien de Wit gaat het in vrijwel ieder gedicht om de ruimte. De stem die spreekt lijkt zich voortdurend bewust van de plaats waar ze zich bevindt, de grond waarop haar voeten rusten, welke hemel er boven haar hangt, en wat de vorm is van haar bewegingen. … [Lees meer...] overaan de bomen kan ik niet zien in welk land ik ben
Van taalsommen naar telregels
Alleen mensen kunnen rekenen en praten, en hoe je die kennis ontwikkelt blijkt innig met elkaar verweven. Samen met universitair docent Taalkunde Caitlin Meyer kijken we naar hoe taalregels kinderen helpen om getallen te begrijpen, zoeken we de verschillen tussen slimme fouten als driede en loopte, en leren we iets over hoe leren werkt. … [Lees meer...] overVan taalsommen naar telregels
