Pfeijffer en de realiteit Wat ik vooral zo interessant vind aan Alkibiades, Ilja Leonard Pfeijffers nieuwe boek, is dat het in een trend past. Thomas de Veen stelt in zijn recensie in NRC Handelsblad (26 mei 2023) vast dat de roman zelf eindigt op pagina 772. Daarna volgen nog een kleine 170 bedrukte bladzijden, beginnend met een namenlijst van 11 bladzijden (218 … [Lees meer...] overWaar gebeurd als excuus
Uitgelicht
Arnon Grunberg: debatavond over literaire kritiek
Woensdag 31 mei jl. vond er in zaal Club Nine van TivoliVredenburg te Utrecht een interessante bijeenkomst plaats: de presentatie van het nieuwe boek van Arnon Grunberg Waarheidsliefde en biefstuk. Essays over lezen en schrijven. (Nijgh en van Ditmar). Wie de traditionele opzet zou hebben verwacht van een interview met de schrijver van het nieuwe boek, werd verrast. Zoals … [Lees meer...] overArnon Grunberg: debatavond over literaire kritiek
De leesbaarheid van non-binaire voornaamwoorden
Meer en meer groeit het besef dat niet iedereen zich goed voelt in de binaire hokjes man of vrouw en dat gender niet zozeer een tweedeling is, maar een spectrum. Voor wie zich ergens in het midden bevindt, voldoen de traditionele voornaamwoorden hij of zij niet. Welke woorden gebruiken we beter wel om naar non-binaire personen te verwijzen? Er zijn verschillende opties in … [Lees meer...] overDe leesbaarheid van non-binaire voornaamwoorden
Het ie in ieder, iemand, iets en meer
Dat woorden als ieder, iemand en iets niet slechts door toeval op elkaar lijken zullen de meeste sprekers wel aanvoelen. Het ie dat ze gemeen hebben was vroeger een woord op zich: het is de Nederlandse evenknie van Duits je ‘ooit’ en eigenlijk een vorm van eeuw. Levenstijd We beginnen bij het Germaans, de voorloper van onze … [Lees meer...] overHet ie in ieder, iemand, iets en meer
Mariken en de Vrije Wil
Gerrit Kalff noemde Die waerachtige ende Een seer wonderlijcke historie van Mariken van nieumeghen een “mirakelspel”. Bovendien prees hij de realistische tekening van de karakters: ‘De verdienste van dit stuk ligt in zijne levensvolheid en den nationalen stempel, dien het draagt. ... [Wij worden] te midden van het volksleven verplaatst. ... [H]et drinkgelag in Den Boom is … [Lees meer...] overMariken en de Vrije Wil
Waar is de waanzin? Over poëzie en psychose van Micha Hamel
Is daar iemand, Micha Hamel ‘Doe jij nog wel eens aan psychose?’, vroeg de redacteur toen hij mij voorstelde om Micha Hamels nieuwe dichtbundel te recenseren. ‘Ja’, luidde mijn antwoord, want inderdaad, in 2007 had ik in real life aan psychose gedaan, en sindsdien heb ik daarover vele teksten gepubliceerd, en werk en schrijf ik regelmatig in de driehoek van … [Lees meer...] overWaar is de waanzin? Over poëzie en psychose van Micha Hamel
‘Be jemig Peter, wa bin de weer gek!’
De Brabantse boer in 1792 verdedigd Een kritische reactie op het vertoog van Jacob Eduard de Witte, ‘over den staat des landmans, in de Majorye van ’s Bosch’, liet niet lang op zich wachten. Zijn ‘afkeerige schetz van den boer’, te vinden in het eerste deel van diens Dichtkundige en prozaische mengelschriften (1791), wekte grote ergernis en vormde de … [Lees meer...] over‘Be jemig Peter, wa bin de weer gek!’
Chatbot fraudeert bij het eindexamen Fries
Nadat ik eerder de eindexamens Nederlands (havo en vwo) en vwo-Frans door chatbots heb laten maken – voor beide slaagden de chatbots ruimschoots – leek het me interessant om het ook nog eens met Fries te doen. Voor Fries is er veel minder elektronisch leesbaar materiaal voorhanden, en aangezien kunstmatige intelligentie afhankelijk is van heel veel voorbeelden, is te … [Lees meer...] overChatbot fraudeert bij het eindexamen Fries
Lol in de letteren
Light verse-dichter Frank van Pamelen en ik maken een podcast over taal en literatuur, we proberen zoveel mogelijk het plezier hierin over het auditieve voetlicht te brengen. Iedere maandag komt er om 15.61 uur een nieuwe aflevering online waarin een letter centraal staat. Totdat we de Z gehad hebben, dan stoppen we ermee, voor ons geen gebed zonder eind! De afleveringen staan … [Lees meer...] overLol in de letteren
Problemen Dagpost
Vanwege technische problemen is onze dagelijkse mailversie slechts naar enkele abonnees verstuurd. Omdat het probleem ingewikkeld blijkt te zijn, zal de Dagpost de komende dagen zelfs helemaal niet verstuurd worden. We hopen zo snel mogelijk met een oplossing te komen. Excuses aan de abonnees. … [Lees meer...] overProblemen Dagpost
Bode en antipode
Mijn meest dierbare boeken zijn de romans en dichtbundels die mijn vader heeft ingebonden en soms voorzag van cassettes. Toen ik in 1991 mijn propedeuse haalde, kreeg ik De kleine Johannes van Frederik van Eeden in een leren band met handmatig aangebrachte belettering. Voor mijn doctoraal in 1996 stak hij de laatste dichtbundel van Lucebert in een nieuwe, handgemaakte cassette … [Lees meer...] overBode en antipode
Gorters gouden greep
Inleiding bij LEES MEI 2023 Gorters gouden greep: debuteren met een groot gedicht over de bloeimaand. Elke lente weer actueel – toch? Ook onze eeuw organiseert weer van alles rondom Gorter – meestal in mei. Tijdens de pandemie verschenen er vrijwel gelijktijdig twee (!) complete Engelse vertalingen, en dit jaar was al raak in april. In de seizoenenreeks van Das Mag … [Lees meer...] overGorters gouden greep
Waar werd de Heliand geschreven?
Onlangs verscheen een nieuwe, uitvoerig geannoteerde Nederlandse vertaling van het Oudsaksische diatessaron Heliand. Een van de onderwerpen die in Deel I, waarin dit werk in zijn context wordt geplaatst, voor het voetlicht komen, is de plaats waar de Heliand tot stand is gekomen. Net als in de beide Nedersaksische vertalingen uit 2022 (Sallands (Jan Nijen Twilhaar) en … [Lees meer...] overWaar werd de Heliand geschreven?
On the use of Dutch “slaaf” and “totslaafgemaakte”
As in all postcolonial debates scrutinizing language is perhaps the foremost issue. The N-word has sweepingly been banned from public discourse, “coolie” and “mulatto” are under attack, all kinds of words naming black people are being scrutinized, commented upon, weighted and often rejected. One of the issues in the Netherlands in 21st century postcolonial debates is how to … [Lees meer...] overOn the use of Dutch “slaaf” and “totslaafgemaakte”
Tekstkwaliteit is een blinde vlek in het onderwijs
Waar komen strips in groep 7 en 8 vandaan? Het leesniveau van Nederlandse leerlingen daalt nog steeds. Wie naar de nieuwste testresultaten (De Staat van het Onderwijs 2023 en PIRLS 2021) kijkt, kan maar één conclusie trekken: leerlingen lezen op school te weinig goede, rijke teksten.(1) Aangezien al jaren duidelijk is dat Nederlandse kinderen niet goed zijn in het … [Lees meer...] overTekstkwaliteit is een blinde vlek in het onderwijs
#IkLeesCouperus: Van oude boeken, de dingen die voorbijgaan?
In het Couperus-jaar 2023, honderd jaar na zijn overlijden, wil ik meer van Couperus’ werk (her)ontdekken en belichten, in de hoop dat vele lezers volgen. Ik deel maandelijks een leeservaring. Doe mee, lees mee en deel je ervaringen ook: #IkLeesCouperus. In april stonden Couperus’ Reisimpressies op het programma, die ik als eigentijdse reisgids in Rome wilde beproeven, maar … [Lees meer...] over#IkLeesCouperus: Van oude boeken, de dingen die voorbijgaan?
Gorter is niet af
Waarom zou je nu Mei van Herman Gorter lezen? Omdat het een gedicht is dat ons nu kan helpen. Gorters 134 jaar oude epische gedicht is Ellen Deckwitz’ antwoord op de vraag van Lisa, een studente Literatuurwetenschap, die wilde weten welk gedicht verlichting kan bieden nu de aarde op het punt staat te bezwijken onder de zon en de zee. ‘Er zijn parallellen tussen de dilemma’s die … [Lees meer...] overGorter is niet af
20.000
Dit is precies het twintigduizendste artikel dat we publiceren op Neerlandistiek. Dat is de oogst van ruim dertig jaar, maar die oogst is wel ongelijkmatig verdeeld: het tienduizendste bericht plaatsten we op 24 april 2019, dus iets meer dan vier jaar geleden. We zijn in die jaren dan ook enorm gegroeid. Er was om voor de hand liggende redenen een piek in de coronatijd, toen nu … [Lees meer...] over20.000
Is het ‘hebban olla vogala’ het oudste Nederlands?
Podcast Middeleeuwse Toestanden In de podcast Middeleeuwse Toestanden van de Universiteit Leiden worden mythes en misverstanden over de Middeleeuwen ontkracht. Op 19 mei publiceren ze de eerste aflevering van hun tweede seizoen met als onderwerp ‘het oudste Nederlands’ - dat is dus niet het “hebban olla vogala”! Een poëtische pennenproef Het is omstreeks het jaar 1075. … [Lees meer...] overIs het ‘hebban olla vogala’ het oudste Nederlands?
ChatGPT maakt het vwo-examen Nederlands
Hoe goed is ChatGPT nu echt met taal? De ultieme test, zou je kunnen zeggen, is het centrale vwo-eindexamen Nederlands, zoals dat gisteren bij enkele tienduizenden leerlingen is afgenomen. Dat examen bestaat zoals bekend uit een aantal opiniërende teksten uit kranten en tijdschriften en vragen waarmee het begrip van die teksten wordt getoetst. Ik heb de teksten ingevoerd en de … [Lees meer...] overChatGPT maakt het vwo-examen Nederlands
Groningen: de verwondering
Toen ik in 2017 afscheid nam van de Radboud Universiteit, verrasten studenten en oud-studenten Algemene Cultuurwetenschappen mij met twee prachtige vriendenboeken (zeer dierbaar unica) en met een in flinke oplage geproduceerde boekenlegger door de studievereniging KNUS. Die boekenlegger draagt een citaat uit de intrigerende roman De verwondering (1962) van Hugo Claus: "Het had … [Lees meer...] overGroningen: de verwondering
Geloof en dialect
Je kan op verschillende manieren praten met God. Met afstand, en daarmee met gebruik van een ‘heilige’ taal die veraf staat van de alledaagse taal: het Latijn bijvoorbeeld. Aan de andere kant is er behoefte aan het uitdrukken van grote vertrouwdheid, in het dialect. Een intiemere relatie met God kennen veel gelovigen niet. We reizen naar katholieke en protestantse plekken in … [Lees meer...] overGeloof en dialect
Reynaert en de universiteit
Over onderwijs, onderzoek, mijzelf en de toekomst Afgelopen vrijdag hield Frits van Oostrom zijn afscheidscollege in een overvolle Utrechtse Dom. Hieronder staat de tekst Mijnheer de Rector Magnificus,Excellentie,Zeer geachte aanwezigen, Het stichtingsjaar van deze universiteit is welbekend: 1636. Het was hetzelfde jaar waarin de universiteit van Harvard werd gesticht. … [Lees meer...] overReynaert en de universiteit
Lady Anne Revisited
Liever nog dan mijn slimme telefoon heb ik een aantal nieuwe dichtbundels onder handbereik. Als je die leest dan weet je vaak wel hoe laat het is. Plundering van de Zuid-Afrikaanse dichter Antjie Krog is zo'n bundel. Mijn kennismaking met de poëzie van Antjie Krog dateert van 1994, toen de Utrechtse docent Moderne Letterkunde, R.L.K. Fokkema, ons haar boek Lady Anne … [Lees meer...] overLady Anne Revisited
Stinken naar zo’n dialoog
Wat beschamend: sommige Nederlanders retourneerden hun koninklijke onderscheiding omdat Mitchell Esajas er ook eentje had gekregen, andere Nederlanders maakten schriftelijk bezwaar tegen de toekenning. Een principekwestie? Ook wie niet instemt met de gelouterde zwartepieten- en Black Archives-activist, moet de mogelijkheid openhouden dat andersluidende ideeën relevant … [Lees meer...] overStinken naar zo’n dialoog
