Helge Bonset schrijft iedere maand over Nederlandstalige boeken die je zou moeten (her)lezen 1. “Man.Vrouw. 2. De man.De vrouw.Het kind.En rondom. 3. Kijken, de man.Glimlachen, de vrouw.Eten, het kind.En rondom zitten. Kijken met drie.Een: de man.Twee: de vrouw.Drie: het kind. 4. En kijken, eten, glimlachen.En praten, het kind. Ik heb honger, zeggen.De man, Eet, … [Lees meer...] overHet beste van Boekwinkeltjes: Homunculi van C.C. Krijgelmans
Uitgelicht
Doorstart BNTL
De Bibliografie van de Nederlandse Taal- en Literatuurwetenschap kent sinds september een doorstart. Na het afscheid dit voorjaar van Bram Caers als coördinator en van Linda Fonteyne als medewerker, na 42 jaar trouwe dienst, zijn Eva De Cooman en Carl De Strycker de nieuwe drijvende krachten achter dit belangrijke hulpinstrument voor de neerlandistiek. Bedoeling is dat de BNTL … [Lees meer...] overDoorstart BNTL
Belcampo en de kunst van hersenonderhoud
Over het verhaal ‘De achtbaan’ ‘De achtbaan’ is een van de drie verhalen in Liefde’s verbijstering (1953). Het verhaal is origineel, geestig en visonair, gezien de recente ontwikkelingen in de hersenchirurgie, de behandeling van PTSS, de toepassing van EMDR en de ontwikkelingen rond AI. Belcampo laat het verhaal rond 1950 beginnen. De medisch-historische aanloop doet, … [Lees meer...] overBelcampo en de kunst van hersenonderhoud
Een contrapunt bij Van den vos Reynaerde
Vossenkwaad gedichten van Yvan De Maesschalck Zoals alle klassieke teksten beweegt Van den vos Reynaerde met zijn tijd mee. Steeds weer wordt de tekst met nieuwe ogen gelezen en zo in de eigen tijd getrokken. Een mooi voorbeeld daarvan is de poëziebundel Vossenkwaad van Yvan De Maesschalck. Hij is de voorzitter van het Reynaertgenootschap en als zodanig natuurlijk goed op … [Lees meer...] overEen contrapunt bij Van den vos Reynaerde
Boerekermis (1708) van Lukas Rotgans (9): De familie en Vondel
Van Rotgans’ familieleden lijkt zijn neef het interessantst. Deze schreef als A.H. de Salengre Junior de ‘Opdragt’ van Poëzy van oomlief. Hoewel zijn naam ook vaak met dubbel-l wordt geschreven, volg (en volgde) ik hier de spelwijze in de ‘Opdragt’. Zijn voornamen luidden afwisselend Albert Hendrik en Albert Henri; hij was net als zijn vader tweetalig. Junior was … [Lees meer...] overBoerekermis (1708) van Lukas Rotgans (9): De familie en Vondel
Bestaanszekerheid
Soms komt een woord ineens in de aandacht, bijvoorbeeld doordat iemand het gebruikt die erg in de belangstelling staat. Momenteel is bestaanszekerheid zo'n woord. Het wordt zozeer met Pieter Omtzigt geassocieerd dat mensen mij zelfs vragen of hij het woord misschien verzonnen heeft. Dat heeft hij niet, maar de geschiedenis van het woord is wel een interessante. Voor … [Lees meer...] overBestaanszekerheid
Literatuuronderwijs: hoe kun je dit aanpakken?
Bijdragen aan de vakvernieuwing van het schoolvak Nederlands, deel 3 Literatuuronderwijs: waarom, wat en hoe? In ons drieluik ten behoeve van de lopende vernieuwing van het schoolvak Nederlands richten we ons op het literatuuronderwijs en beantwoorden wij drie vragen. In de eerste bijdrage hebben wij betoogd waarom het belangrijk is om literatuuronderwijs te geven. In de … [Lees meer...] overLiteratuuronderwijs: hoe kun je dit aanpakken?
Ik snap het wel, maar het staat er niet
In hoofdstuk 16 van Tommy Wieringa's Nirwana (e-boek-uitgave, naar de eerste druk) lees ik: Een l-vormige gaanderij met een arcadeboog omsloot het zwembad half [...]. Ik denk dat die gaanderij in (fictionele) werkelijkheid L-vormig is. Maar dan nog vraag ik me af wat 'een gaanderij met een arcadeboog' is. Een beetje gaanderij van allure, bij een … [Lees meer...] overIk snap het wel, maar het staat er niet
Toverleven
De onvolprezen televisiereeks Tegenlicht wijdde een aflevering aan ‘de wegwerpmaatschappij’, een deprimerend en zo onmiskenbaar reëel fenomeen dat het een lemma in het woordenboek verwierf. Anders dan de titel liet vermoeden was de teneur optimistisch. Kijkers maakten kennis met gedreven medeburgers in ateliers en fabrieken waarin zogeheten afval een tweede leven begon. Een … [Lees meer...] overToverleven
The Fourth of July
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen (2.4) Denken we samen even aan 3 oktober. Misschien roept die datum een eerste natte herfstdag op, een huwelijk in de familie of een andere dag die vanuit een persoonlijk perspectief belangrijk is. Het is minder waarschijnlijk dat spontaan in het geheugen komt dat onze Duitse buren die dag hun eenheidsdag vieren, de Tag der … [Lees meer...] overThe Fourth of July
Belangrijke vragen
De betekenis van woorden (5) Stel, je bent een beginnend politicus. Enigszins naïef probeer je enkele vanzelfsprekende kleine maatregelen voor te stellen, waar onmogelijk iemand tegen kan zijn, denk je. Bijvoorbeeld het tegengaan van klimaatverandering, verkleining van de landbouwsector, of humanere opvang van vluchtelingen. Natuurlijk sta je graag in goed contact met je … [Lees meer...] overBelangrijke vragen
Kleurennamen in De tandeloze tijd
40 jaar tandeloos (62) Wie De tandeloze tijd aandachtig doorleest, merkt op dat A.F.Th. van der Heijden gaandeweg steeds minder vaak benoemt welke kleur zaken hebben die de verteller of een personage ziet. De schrijver lijkt het gaandeweg steeds minder vaak over kleuren te hebben, die kleuren misschien wel steeds minder op te merken, of ze minder belangrijk te vinden. … [Lees meer...] overKleurennamen in De tandeloze tijd
Jo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Het is altijd goed bij tijd en wijle even stil te staan bij de reuzen op wier schouders wij staan. De bovenstaande foto, die ik ontving van Gert Dirksen van Antiquariaat Paradox, vormt daartoe een mooie aanleiding. Op de foto staan Jo Daan en Joshua Fishman. Jo Daan was decennialang hoofd van de afdeling Dialectologie van wat tegenwoordig het Meertens Instituut heet. Een van … [Lees meer...] overJo en Joshua: een voetnoot bij de geschiedenis van de taalkunde
Neuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen
Even doorgaan op wat Hero Brinkman in 2011 volgens de Handelingen zei? Hij sprak van geneuzel in de ruimte. Het allereerste geval dat ik kon vinden van het woord geneuzel dateert van een kleine 20 jaar tevoren. De vader van de huidige minister Van Gennip (Sociale Zaken) vroeg zich in 1993 in de Eerste Kamer af: “Ik weet niet of de term geneuzel ook … [Lees meer...] overNeuzelen en geneuzel: over z’n grootste populariteit heen
Een donders comike taal. Zes zinnetjes Berbice Dutch Creole uit 1803
Onlangs ontving ik van archiefonderzoeker Mark Ponte, die via X mooie vondsten deelt uit met name Amsterdamse notarisakten, een link naar een gescande brief uit het Nationaal Archief met de opmerking dat er hierin enkele zinnetjes in het Berbice Dutch Creole te vinden waren. Waarschijnlijk zou ik ze wel kennen, aldus Mark… Niet dus! De brief is op 7 maart 1803 geschreven … [Lees meer...] overEen donders comike taal. Zes zinnetjes Berbice Dutch Creole uit 1803
Jong Neerlandistiek in gesprek: Studenten over de grens (1)
Jong Neerlandistiek organiseert op 27 oktober om 10.00 in samenwerking met de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek een webinar in de reeks 'Voortvarend Nederlands Virtueel 2023'. Ter voorbereiding spraken Jong Neerlandistiek-redacteuren Yvonne van Kollenburg en Jan van Gulik met de Italiaanse student Nederlands Fransesca Calistri over haar ervaringen tijdens haar … [Lees meer...] overJong Neerlandistiek in gesprek: Studenten over de grens (1)
Op zoek naar zinnige zwamnamen
Het getuigt niet van een diepe band met het land dat we inheemse paddenstoelen vaak aanduiden met vreemde woorden als amaniet, boleet en mycena—en dat terwijl het Duits eigen goed als Wulstling, Röhrling en Helmling heeft. Er is werk aan de winkel! Volksnamen Onze taal heeft zwam bij erfenis uit het Germaans en kent ook al … [Lees meer...] overOp zoek naar zinnige zwamnamen
Open boek
De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk laat zien hoezeer Van den vos Reynaerde een open tekst is. Het werk geeft telkens weer aanleiding tot herinterpretatie en voortborduren. Ontelbaar is het aantal variaties op de Reynaert, en onuitputtelijk. In de eerstkomende maanden verwachten we een nieuwe toneelbewerking (R die amok maakte, opgevoerd in Sint-Niklaas), een … [Lees meer...] overOpen boek
Taalvrouw
Niemand had zijn mond voorbij gepraat. Daarom was Frieda Steurs, directeur van het Instituut voor de Nederlandse Taal en hoogleraar aan de KU Leuven, volledig verrast door de academische zitting die in het geheim was georganiseerd ter gelegenheid van haar 65e verjaardag en daarmee van haar emeritaat aan die universiteit. Verguld was ze ook met het liber amicorum In … [Lees meer...] overTaalvrouw
Jong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
Op vrijdag 27 oktober om 10:00 organiseert Jong Neerlandistiek in samenwerking met de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek een webinar binnen de webinarreeks ‘Voortvarend Nederlands Virtueel 2023’. Tijdens het eerste deel van de webinar vertelt hoofdredacteur Jan van Gulik over het belang van een webblog waarop jongeren hun enthousiasme over thema’s binnen de … [Lees meer...] overJong Neerlandistiek in gesprek: studenten over de grens
‘De studie Nederlands heeft bijgedragen aan mijn sociale interesse’
Suzanne van der Palen, informatiemanager bij de IND Wat kun je eigenlijk worden met zo’n studie Nederlands, en hoe? Daar willen we graag zoveel mogelijk antwoorden op, voor alle huidige studenten, studiekiezers, en andere nieuwsgierige meelezers. In de toekomstrubriek van Jong Neerlandistiek verzamelen we interviews met afgestudeerden die een interessante baan hebben … [Lees meer...] over‘De studie Nederlands heeft bijgedragen aan mijn sociale interesse’
Etymologica: Recordveel
Het weer is met stip het meest besproken fenomeen in de Lage Landen. Maar wie meent dat de meteorologische woordenschat dan wel uitputtend in onze woordenboeken zal zijn beschreven, komt van een koude kermis thuis. Hoewel het in weerberichten wemelt van recordveel neerslag, een recordzonnige zomer, recordweinig noordpoolijs, recordlage temperatuur en recordhoge luchtdruk, komt … [Lees meer...] overEtymologica: Recordveel
Waarom het Engels: De boomer en de millennial
De verenglishing van het Nederlands in Vlaanderen 2.1 In deze reeks vertellen onderzoeker Eline Zenner en taalliefhebber Jan Hautekiet het verhaal van de ‘verenglishing’ van het Nederlands in Vlaanderen. Een overzicht van de afleveringen in de aangroeiende reeks vind je hier. In dit stukje gebruiken ze hun eigen ervaringen met het Engels doorheen hun leven, Jan als boomer … [Lees meer...] overWaarom het Engels: De boomer en de millennial
Een andere naam voor een oude bekende
Sinds de laatste ijstijd is hij op eigen kracht wel nooit zo ver noordelijk als Nederland gekomen, getuige ook de zuidelijke oorsprong van zijn naam kastanje. Toch verdient deze boom ook een of twee namen vanuit de wortels van onze eigen taal. We hebben het hier over de tamme kastanje, die zich vooral kenmerkt door zijn glanzend bruine, eetbare noten in groene … [Lees meer...] overEen andere naam voor een oude bekende
Avontuurlijk lezen
De proloog van Van den vos Reynaerde herbeschouwd Als Frits van Oostrom de uitdrukking ‘met alle respect’ of ‘respectabel’ gebruikt, wordt hij kritisch. Op pagina 480 van zijn nieuwe boek De Reynaert. Leven met een middeleeuws meesterwerk, is deze uitdrukking te lezen in de verantwoording van de nieuwe editie van het middeleeuwse verhaal, die hij samen met Ingrid Biesheuvel … [Lees meer...] overAvontuurlijk lezen
