door Gert de JagerVan Dirk van Bastelaere, de patroon van het Vlaamse postmodernisme, verscheen een nieuwe bundel met de titel die hierboven staat en onder meer de naam van een Amerikaanse staat verhaspelt. Het is, bibliofiele varianten niet meegerekend, Van Bastelaeres zesde bundel. Ook Fallicornia gaat een bibliofiele toekomst tegemoet: de bundel verscheen in 126 genummerde … [Lees meer...] overFallicornia
Literair systeem
door Gert de Jager Het doet denken aan dit gedicht: Zeer vrij naar het Chinees de zon komt op. de zon gaat onder.langzaam telt de oude boer zijn kloten. En daarmee automatisch aan dit gedicht: Zeer vrij naar het Chinees De zon gaat op, de zon gaat onder.Wat doet die boer nou toch weer? Maar ook aan dit gedicht: … [Lees meer...] overLiterair systeem
Louche
door Gert de Jager Het gaat om een adjectief dat 'onguur, verdacht' betekent. De kwestie is bekend. Een strafpleiter uit Maastricht, producent van een reclamefolder die als boek op de markt wordt gebracht, zelfverklaard 'dandy' en 'dwarsligger', wil door een cartoonist niet als 'louche advocaat' worden neergezet. De cartoon wordt verspreid in een huis-aan-huisblad en argeloze … [Lees meer...] overLouche
Slot: men is/ ikzelf
Over de ontwikkeling van Kouwenaar, de autonomie van het kunstwerk en neerlandici die het lezen serieus nemen Vervolg van (1), (2) en (3) door Gert de Jager Het gedicht over de zelfmoord van Van Gogh: wanneer Kouwenaars 'men' een 'hij' wordt, lezen we niet veel meer dan een anekdote; wanneer 'men' 'jij' wordt, is er … [Lees meer...] overSlot: men is/ ikzelf
Vervolg: men is/ ikzelf
door Gert de Jager Hoe onbepaald kan een voornaamwoord zijn? In Kouwenaars 1890: 27-29 juli zijn de data in alle betekenissen van het woord zeer specifiek: wat gegeven is, zijn de bijzondere omstandigheden van Van Goghs sterfproces dat zich binnen deze drie dagen voltrok. De 'men' die de weg terug loopt, is dat ene personage van wie de laatste dagen goed zijn gedocumenteerd. … [Lees meer...] overVervolg: men is/ ikzelf
men is/ ikzelf
Wie is 'men' bij Kouwenaar? Men is men, aldus dichter Han van der Vegt onlangs in een beschouwing over Kouwenaars regel 'men moet aan alles een vorm geven': Je denkt misschien dat hij ‘men’ gebruikt om geen ‘ik’ of ‘je’ te hoeven schrijven. Maar wie een aantal van zijn gedichten achter elkaar leest is er snel aan gewend. Kouwenaar schrijft ‘men’ omdat hij ‘men’ … [Lees meer...] overmen is/ ikzelf
men is/ ikzelf
door Gert de Jager "Je". De lyrisch toegesprokene in de poëzie van Komrij die blijkbaar geen 'ik' wil zeggen: "Je denkt niet graag terug aan kinderjaren." Alle Nederlandse voetballers sinds Johan Cruijff wanneer ze na afloop van de wedstrijd worden geïnterviewd. Kouwenaars 'men'. Wat er aan de hand is, leert misschien een reeks onderzoeken van … [Lees meer...] overmen is/ ikzelf
De duivel, misschien wel
Over enkele regels van Lucebertdoor Gert de JagerWie door Brabant of Limburg rijdt, komt ze bijna altijd tegen en wie er is opgegroeid, kent ze zeker: de immense gebouwencomplexen waar tot diep in de jaren vijftig de monnikspijen ruisten en de kappen van de nonnen niet gesteven genoeg konden zijn. Scholen zijn het geworden, appartementencomplexen, bedrijfsruimtes voor de … [Lees meer...] overDe duivel, misschien wel
Een lasso van luister (slot)
Over drie gedichten van Jacques Hamelink, vervolg van (1), (2) en (3)door Gert de Jager Poëzie die alle taalmiddelen gebruikt die maar mogelijk zijn: die Vollkraft der Sprache. En ook thematisch een maximale inzet: 's dichters autobiografie, de liefde, de kunst, in Germania opkomst en neergang van het Avondland. De goden. Je zou niet denken dat het mogelijk was, maar het … [Lees meer...] overEen lasso van luister (slot)
Een lasso van luister (3)
door Gert de Jager Wat is er aan de hand met Hamelinks poëzie? Nogmaals het eerste van de drie gedichten die ik citeerde uit Onder de kastanje met de tegenstander - een van de elf reeksen die samen Germania, een canto vormen. Geen lediggang is het meer, van en naar school te gaan.We lopen ons stuk kassei samen, lettend op onze woorden. Volle kracht van de zon met … [Lees meer...] overEen lasso van luister (3)
Een lasso van luister (2)
door Gert de Jager Kenmerkend voor poëzie, en wellicht ook die van Hamelink, zou bijvoorbeeld dit kunnen zijn: Poëtisch taalgebruik zal de woorden, die in de primaire code - het dagelijks taalgebruik - conventioneel en willekeurig zijn en hun betekenissen uitsluitend aan afspraken danken, een iconische functie opdringen, waardoor zij deel gaan hebben aan het wezen van … [Lees meer...] overEen lasso van luister (2)
Een lasso van luister (1)
door Gert de Jager Taal, stijl, poëtische taal, poëtische stijl. In deze cyclus van drie gedichten bijvoorbeeld: 1. Geen lediggang is het meer, van en naar school te gaan.We lopen ons stuk kassei samen, lettend op onze woorden. Volle kracht van de zon met ons. Met de armen om elkaarsschouders komen we het speelplein op. Believen de staande, de … [Lees meer...] overEen lasso van luister (1)
Onbekommerdheidsblauw
door Gert de Jager Ik weet niet zoveel. In ieder geval niet genoeg om dit gedicht direct te begrijpen: (lied van het W. Müllerbos)Door het W. Müllerbos te S.liep ik een zomerdag.De zon scheen op mijn mosbegroeide paden het was ritselragfijntjilpen stil.Hoe makkelijk voorstelbaar was het daarlopend in het W. Müllerbos te S.niet in het W. Müllerbos te … [Lees meer...] overOnbekommerdheidsblauw
Gelijkenis
door Gert de Jager Niet direct de fysionomie, maar lichaamsbouw, schedelvorm. Koppen waarmee je een gat in de grond kunt boren. Je komt uit bij Paaseiland. Mijn grootste tekortkoming? Dat ik naïef ben. Dat lieg je, zegt de door de wol geverfde interviewer. Nee, ik ben naïef. We zien: als er iets is wat hij oprecht meent, dan is het dat. De ander: ik ben te goed … [Lees meer...] overGelijkenis
Bericht uit het labyrint
door Gert de Jager Een schrijver, een immigrant, gaat ten onder in de labyrintische stad waarin hij zijn toevlucht heeft gezocht. Zijn nieuwe stamcafé – een woord dat niet echt lijkt te passen bij beschaafd mediterraan slempen - is de Bar met de Spiegels. Een labyrintische stad, spiegeleffecten: het personage dat ten ondergaat wordt meestal Ilja genoemd en soms … [Lees meer...] overBericht uit het labyrint
Oude jazz
Over Hans Verhagen … [Lees meer...] overOude jazz
Spatie
Over Hans Verhagen … [Lees meer...] overSpatie
Labov en de literatuurwetenschap
Gert de Jager William Labov, de sociolinguïst aan wie Marc zo'n mooie serie wijdde, is de laatste taalkundige geweest die een diepgaande invloed op de literatuurwetenschap heeft uitgeoefend. Dankzij hem vielen nogal wat letterkundigen van een talig geloof af. Het heeft alles te maken met zijn sociologische blik. Wat was het geloof of paradigma? Dat was de overtuiging … [Lees meer...] overLabov en de literatuurwetenschap
Wie is van glas?
Gert de Jager 'Charles VI (‘Le fol’, 1368-1422) leed aan waanideeën. Hij meende o.a. letterlijk van glas te zijn.' Zo luidt de aantekening van vertaler Maarten Elzinga bij een regel uit het gedicht The Conversationsvan Les Murray, de Australische dichter van wie onlangs een omvangrijke bloemlezinguit zijn werk verscheen. Meer dan vijfhonderd … [Lees meer...] overWie is van glas?
Zonder string
Gert de Jager De enige bundel van de vijf die ik gelezen heb. Een bundel waarvoor noch Van den Berg in NRC Handelsblad, noch Schouten in Vrij Nederland enige waardering kon opbrengen. Voor de eerste werd ‘de poëzie bedolven in te veel tropisch gekleurd taalgeweld’; de tweede zag een dichter die ‘wel mateloos exotisch en grensoverschrijdend in de weer [was] met … [Lees meer...] overZonder string
Examen
Gert de Jager 1. Het tekort aan huispersoneel en de toekomstige inrichting der woningen. 2. Verzetspoëzie. 3. Onze manieren in het publieke leven. 4. Wat … [Lees meer...] overExamen
Schittering
Gert de JagerVanochtend kwam het bericht dat Gerrit Krol is overleden. Op zaterdag 22 april 2012 stond een van zijn gedichten op de poëziekalender van Meulenhoff. De laatste strofe:Want alle vlees, het is als grasen het witte, leven brengende kroesjeeen vlinder, een libel misschien wel,die schittert in de zon, vooral na een fikse regenbui.Zijn poten houden met kracht … [Lees meer...] overSchittering
Passage (slot)
Gert de Jager Over Piet Gerbrandy, Een vlok duisternis; de poëzie van Hans Faverey als ritueel proces, Rimburg 2013. Vervolg van (1) en (2) Een vergeten literaire hype van jewelste: The Outsider van Colin Wilson. Het boek verscheen in 1956. De auteur was een 24-jarige die op zijn zestiende van school was gegaan en zijn hoofd had gevuld met wat er in de British Library … [Lees meer...] overPassage (slot)
Passage (2)
Gert de JagerDe schrijver als de gids die de lezer een wereld binnenvoert waar de vertrouwde conceptuele categorieën niet meer gelden. Van een eenduidig bestaansuniversum naar een meerduidig lezersuniversum om daarna het bestaansuniversum gezuiverd te aanschouwen. Twee keer gaat de lezer een drempel over. Kenmerkend voor de dichter Faverey is dat hij de lezer het overschrijden … [Lees meer...] overPassage (2)
Passage (1)
Gert de JagerJede Epoche ist unmittelbar zu Gott: de beroemde uitspraak van Leopold von Ranke die elke historicus als eerstejaars te horen krijgt en een literatuurhistoricus, als het goed is, niet veel later. Elk tijdperk staat recht voor God: middeleeuwen zijn niet belangrijk omdat ze duizend jaar lang ergens tussenin zitten; een term als preromantiek is onzinnig; wie een … [Lees meer...] overPassage (1)
