Gert de JagerOmdat Judith Herzberg het niet in Doen en laten heeft opgenomen, haar – naar ik aanneem – eigen keuze uit eigen dichtwerk, kende ik het niet: Vliegen en rijden Van boven lijken wolken niet alleenop slagroom, pakijs, bloemkool, stoommaar ook op nooit geziene polen.(Hij schreef de pool die is waanzinnig mooien maakte zo het woordje mooi … [Lees meer...] overOok eenheid
Oude stilte
Gert de Jager‘Jezus, een dichter in Domburg!’ Wanneer zijn vriend Toni, een forse hockeyer met hockeygewoontes, hem het huis wijst van J.C. van Schagen, bloost Abel Roorda en volgt deze uitroep. Niet dat hij ooit iets van Van Schagen gelezen heeft, net zo min als Toni of enig ander personage in Oek de Jongs Pier en oceaan. Meer nog dan de uitroep is daar het blozen. … [Lees meer...] overOude stilte
Zin
Gert de JagerToevallig ben ik bezig in Het boek Ont, de roman van Anton Valens waarvan de eerste zin zojuist werd bekroond met de Tzum-prijs 2013. De beste zin van 2012 is hier te vinden met de motivering van de jury. De zinnen waaruit de jury kon kiezen, staan hier. Een aardige zin wat mij betreft. Mooie motivering ook: muziek, nostalgie, paradijsvogels. Geen … [Lees meer...] overZin
Realistisch frame (slot)
Gert de Jager Merkwaardig in Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur van Thomas Vaessens is dat er iets ontbreekt wat doet denken aan zijn framebegrip en in de jaren tachtig furore maakte in de literatuurwetenschap: het concept literatuuropvatting. Het werd min of meer gelijktijdig geïntroduceerd door J.J. Oversteegen en Hugo Verdaasdonk - door de eerste in zijn … [Lees meer...] overRealistisch frame (slot)
Een kleine kroniek
Gert de Jager ‘Doe het niet, zou je willen schreeuwen’. Het is de kop boven een interview met historicus Bart van der Boom dat op 12 juli in NRC Handelsblad verscheen. De aanleiding voor het interview was zijn boek Wij weten niets van hun lot waarin hij aan de hand van 164 dagboeken, van joden en niet-joden, probeerde te reconstrueren wat er in de oorlogsjaren aan kennis … [Lees meer...] overEen kleine kroniek
Realistisch frame (6)
Gert de Jager Afkomst van Den Brabander volgens het modernistische frame en dus als een perfect mechaniekje. Wat valt er te zien? Afkomst Hij maakte haar een kind;dat kind ben ik.Hij heeft haar nooit bemind:hij was niet snik.’t Was kermis en hij was bezopen;‘t werd een weerbarstig broek-afstropen…En toen kwam ik.Voor het fatsoen heeft men mij laten … [Lees meer...] overRealistisch frame (6)
Realistisch frame (5)
Gert de JagerTwee soorten lezers. De lezers van literatuur die in de afgelopen tweehonderd jaar bij hun lectuur in totaal vijf frames hebben ingezet: historische lezers. En de lezers tot wie Thomas Vaessens zich richt in Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur en die de frames kunnen gebruiken als ‘productieve leesstrategie’. Die laatste lezers, door Vaessens … [Lees meer...] overRealistisch frame (5)
Realistisch frame (4)
Gert de Jager Wat voorafging: Vijf ‘frames’, cognitieve schema’s die bepalen hoe we de wereld zien, hebben de afgelopen tweehonderd jaar een belangrijke rol gespeeld in de literatuurgeschiedenis. Aldus Thomas Vaessens in zijn Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur. Of en in hoeverre daar iets voor te zeggen valt, zou moeten blijken aan de hand van het gedicht … [Lees meer...] overRealistisch frame (4)
Realistisch frame (3)
Gert de Jager Opvallend aan Vaessens’ romantische frame is dat het zo lijkt op het realistische frame. In plaats van de realistische tegensteling tussen ‘menselijk’ en ‘onmenselijk’ hebben we nu een romantische tussen ‘organisch’ en ‘mechanisch’. Het mechanische kennen we van het realistische frame en daar had het dezelfde negatieve lading. Dat heeft alles te maken … [Lees meer...] overRealistisch frame (3)
Realistisch frame (2)
Gert de Jager De frames van de lezer en het gedicht van Den Brabander. Ik citeer het nog een keer: Afkomst Hij maakte haar een kind;dat kind ben ik.Hij heeft haar nooit bemind:hij was niet snik.’t Was kermis en hij was bezopen;‘t werd een weerbarstig broek-afstropen…En toen kwam ik.Voor het fatsoen heeft men mij laten dopen. De literair-historische … [Lees meer...] overRealistisch frame (2)
Realistisch frame (1)
Gert de JagerEn toen de praktijk. Het gedicht op de kalender van Van Oorschot vandaag: Afkomst Hij maakte haar een kind;dat kind ben ik.Hij heeft haar nooit bemind:hij was niet snik.’t Was kermis en hij was bezopen;‘t werd een weerbarstig broek-afstropen…En toen kwam ik.Voor het fatsoen heeft men mij laten dopen. Niet direct een wereldgedicht, maar wel een … [Lees meer...] overRealistisch frame (1)
Tegen het gestandaardiseerde
Door Gert de Jager De letterkundige neerlandistiek: Bourdieu; internationaliseren; onderzoeksresultaten. Het moet zich laten samenvatten. Vandaar: op Poetry International volgden 6,3 miljoen Chinezen gisteren het middagprogramma via een Live Stream; in China zijn ISBN-nummers onbetaalbaar; … [Lees meer...] overTegen het gestandaardiseerde
Vijftien jaar opvoeding
Door Gert de Jager God verwierp ik tijdens een pauze, in de derde klas van het ’s-Gravenhaagsch Christelijk Gymnasium, in het gezelschap van Gerard. De jonge godloochenaar die hier aan het woord is, is het ik-personage in Gesloten huis van Nicolaas Matsier. Zo makkelijk kan het dus gaan: afscheid nemen van een metafysisch stelsel dat je van jongs af aan als weg en waarheid … [Lees meer...] overVijftien jaar opvoeding
Een gedicht van Kouwenaar
10 mei 1994 voor lucebert voor tony Vanavond gehoord van je dood op een uurdat de dag haast stilstond van vrede maar onder een andere hemel verstreek een andere tijdontplofte het licht en je was … [Lees meer...] overEen gedicht van Kouwenaar
Ideaal
Gert de Jager Een gedicht van Frida Vogels op de kalender van Van Oorschot vandaag. In dromen is er niet wat er geweest isook niet wat had kunnen zijn, maareen werkelijkheid die men haat; die men eigenlijk weleens werkelijk zou willen beleven, om er in rond te trappen als een paard in een porseleinkast,maar die, tergend opdoemend, een spel van schimmen … [Lees meer...] overIdeaal
Discipline
Gert de Jager Eeuwige roem door in 356 v. Chr. een Artemistempel in brand te steken, een verhaal in Sartres Le mur, een gedicht van Menno Wigman ter gelegenheid van de troonswisseling. Het werd afgelopen woensdag gepubliceerdop het literaire weblog Tzum en op de website van de Slaa. Ik neem aan dat ik het integraal mag citeren. Herostratos Er tikken pissebedden in … [Lees meer...] overDiscipline
Polyfonie
Gert de Jager Een polyfone roman met één hoofdpersonage – dat is Pier en oceaan. Polyfoon volgens de auteur zelf: “Daarom heb ik een polyfone roman geschreven, over individuele levens in verscheidene generaties.” Aldus De Jong in een interviewin Vrij Nederland. Dat er in ruim achthonderd pagina’s doorgaans één stem opklinkt, die van het achter Friese en Zeeuwse … [Lees meer...] overPolyfonie
Perspectief
Gert de JagerNauwelijks een groter tegenstelling dan die tussen Frits van Egters en de mevrouw van Kleyntjes uit De tienduizend dingen. De benauwde bovenhuiswereld van De avonden versus de sensualiteit van een tropische plantage. Uitzicht op de Schilderskade of een zee met in de verte de contouren van een Moluks eiland. Een winterverhaal of geen winterverhaal. Toch … [Lees meer...] overPerspectief
Lied en waarheid
Gert de Jager Le pacte autobiographique – het is de titel van een baanbrekende studie van Philippe Lejeune uit 1975. Hoeveel manco’s het geheugen ook kan vertonen, wat de schrijver van een autobiografie zichzelf ook wijsmaakt, hoeveel fictie een autobiografie noodzakelijkerwijs bevat: de schrijver van een autobiografie maakt met de lezer een afspraak. Wat u gaat lezen, … [Lees meer...] overLied en waarheid
Mar in staetlike rôffûgel hie ik wêze wollen
Gert de Jager Vorige week overleed Tsjêbbe Hettinga – de Friese dichter die in zijn eentje de rechtvaardiging was voor een heel taalgebied. Nederlands gestudeerd in Groningen, lees ik in de biografieën, beïnvloed door Slauerhoff en Dylan Thomas, vertalingen in het Duits, Engels, Frans en Spaans, overal optredens, de nationale gedichtendagbundel van 2010. De eerste … [Lees meer...] overMar in staetlike rôffûgel hie ik wêze wollen
Laatste gedicht (slot)
Gert de Jager Een gedicht van een oogverblindende eenvoud lijkt me dit: In een bos Ik loop in een bos, de bomen dicht bij elkaar alsof zij teruggestuurd zijn om hier te wachten. Daar loop ik, tussen de bomen, kom nauwelijks vooruit, zo veel takken die ik weg moet duwen. … [Lees meer...] overLaatste gedicht (slot)
Objet trouvé
Gert de Jager Search Keyphrases Full Listyesterday the beatles gedichtconcreet gedicht … [Lees meer...] overObjet trouvé
Laatste gedicht (6)
Gert de Jager Een van de gedichten uit Als ik als eerste aankom – niet het laatste gedicht – werd voorgepubliceerd op het gedichtenforum van poëzieweblog De Contrabas. Op dat forum vinden soms heftige discussies plaats – zonder veel respect voor rang of stand en getuigend van opvattingen die nogal uiteen kunnen lopen. Opmerkelijk was dat Wijnberg zelf de discussie afsloot … [Lees meer...] overLaatste gedicht (6)
Woord
Gert de JagerHet mooiste woord is een Frans woord: svelte. Het zou uit een verdwenen Slavische taal kunnen komen of uit het Noors. Een handgebreide trui met een svelte-motief. De s en de v vormen ook visueel een prachtige combinatie. Eigenlijk niet toelaatbaar, verboden schoonheid. Dat het woord 'slank' betekent, is er te veel aan. Schoonheid wordt kitsch dankzij betekenis. … [Lees meer...] overWoord
Citaat
Gert de Jager Wolken, wolken, wolken - en af en toe een bliksemflits. Charles de Gaulle over André Malraux. Een man van de daad karakteriseert zijn minister van cultuur. Ik las het misschien wel dertig jaar geleden, ergens. In een krantenartikel. Hoeveel zinnen zijn me in de jaren daarna onder ogen gekomen? … [Lees meer...] overCitaat
