Kan je petten scheiden? Kan je de schrijver losmaken van de wetenschapper, de wetenschapper losmaken van de activist? Is dit anders in de geesteswetenschap dan in de 'harde' disciplines? Hoe verhouden deze wetenschappers zich tot elkaar? In deze aflevering verwonderen de Mediadoctoren zich over de geëngageerde wetenschapper. Dat doen we met Geert Buelens, hoogleraar Moderne … [Lees meer...] overWaarom wetenschappers zich niet kunnen permitteren niet-geëngageerd te zijn?
wetenschap
De groei van kennis vertraagt
Er zijn verontrustende tekenen dat de groei van de wetenschap aan het vertragen is. Er is nu ook een nieuwe aanwijzing voor: in een artikel in Nature laten de onderzoekers zien dat er in verschillende vakgebieden (van de natuurwetenschappen) steeds minder onderzoek is dat de zaken totaal op zijn kop zet , 'disruptief onderzoek', zoals de auteurs het noemen. De onderzoekers … [Lees meer...] overDe groei van kennis vertraagt
Ik open met een verwijzing
Interessante kwestie aan de VU: na protesten zijn daar de formules die aan het begin en het eind van academische plechtigheden zoals promoties of oraties worden uitgesproken aangepast. Ze heten daar respectievelijk het votum en de doxologie. Tot voor kort waren dit nog onversneden christelijke teksten, allebei citaten uit de Psalmen, maar volgens het College van Bestuur doen ze … [Lees meer...] overIk open met een verwijzing
Peer review maakt de wetenschap traag
Een van de mysteries van het leven aan de begin van de eenentwintigste eeuw is: waarom zit er zo weinig vooruitgang in de wetenschap? Het vak is een gigantische industrie, er werken wereldwijd waarschijnlijk tienduizenden, misschien honderdduizenden mensen als beroepsonderzoeker, en toch zit er in de meeste vakken voor zover ik kan zien weinig schot. Er wordt natuurlijk … [Lees meer...] overPeer review maakt de wetenschap traag
Schaduwleven en onethisch hergebruik
In 2008 publiceerde Jan Paul Schutten Kinderen van Nederland, een geschiedenisboek voor kinderen. Het hoofdstuk over de achttiende eeuw had als titel ‘Otto’. Schutten gebruikte daarvoor een boek dat Arianne Baggerman en ik in 2005 hadden gepubliceerd bij uitgeverij Wereldbibliotheek, Kind van de toekomst. De wondere wereld van Otto van Eck (1790-1798). Schutten gaf een … [Lees meer...] overSchaduwleven en onethisch hergebruik
DBNL in beeld (7): samenwerking voor onderzoek en onderwijs
Ben jij (data)wetenschapper en op zoek naar een digitaal tekstcorpus voor jouw onderzoek? Of bereid je lesmateriaal voor waarbij de digitale beschikbaarheid van bepaalde (literaire) teksten enorm zou helpen? We gaan graag de samenwerking aan! Datasets en dataservices Teksten uit de DBNL worden regelmatig gebruikt voor wetenschappelijk (data-)onderzoek. Bijvoorbeeld om … [Lees meer...] overDBNL in beeld (7): samenwerking voor onderzoek en onderwijs
Wie heeft hier eigenlijk negenduizend pond betaald?
Het ontslag dat de Britse filosofe Kathleen Stock een paar dagen geleden nam van de Universiteit van Sussex, gaf aanleiding tot veel discussie in mijn WhatsApp-groepjes die vroeger heetten mijn vriendenkring. Mij lijkt het duidelijk dat Stock is weggepest. Een paar weken geleden stonden er studenten tijdens een open dag van de universiteit folders uit te delen die opriepen tot … [Lees meer...] overWie heeft hier eigenlijk negenduizend pond betaald?
Wetenschapologie en het einde van de wetenschap
Ben je wetenschapper, en wil je eens goed depressief worden, lees dan het nieuwe boek The science of science van Dashun Wang en Albert-László Barabási (gratis). Althans, de auteurs zelf slaan de enthousiaste toon aan die om Joost mag weten welke reden hoort bij de moderne wetenschap – hoe verfrissend zou het niet zijn om eens een wetenschapper te horen die sceptisch is over de … [Lees meer...] overWetenschapologie en het einde van de wetenschap
Kan de computer wetenschappelijke artikelen beoordelen?
Door Marc van Oostendorp Het aantal wetenschappelijke publicaties groeit volgens sommige beweringen – op hun beurt ook weer vervat in wetenschappelijke publicaties – exponentieel, en een wetenschappelijke lockdown is nog lang niet in zicht. Toch is het eigenlijk niet duidelijk of zo'n enorme groei de wetenschap nu vooruit helpt of juist remt. De vele vaccins binnen korte … [Lees meer...] overKan de computer wetenschappelijke artikelen beoordelen?
Wat was er echt belangrijk in mijn academisch leven?
Door Jan Blommaert Twee van mijn maîtres à penser stierven relatief jong. Michel Foucault was 57, Erving Goffman 60. Het is zeer waarschijnlijk dat ook ik relatief jong zal sterven. Ik ben nu 58 en bij mij is medio maart 2020 kankerstadium 4 gediagnosticeerd. Als er plotseling heel weinig toekomst over is om te plannen, over te speculeren of van te dromen, gebruikt men zulke … [Lees meer...] overWat was er echt belangrijk in mijn academisch leven?
Een witte of harde staking
Door Lucas Seuren Ik ben al een week niet meer op kantoor geweest. Sinds vorige week maandag is de vakbond van de universiteiten in het Verenigd Koninkrijk, de University and College Union, namelijk een staking begonnen aan mijn universiteit (Oxford) en 59 anderen. De problemen zullen Nederlandse collega’s bekend in de oren klinken. In de laatste tien jaar is de waarde van … [Lees meer...] overEen witte of harde staking
Ironische wetenschap
De Amerikaanse wetenschapsjournalist John Horgan heeft zichzelf een eigenaardige opdracht gesteld in het leven: aantonen dat de (natuur)wetenschap nu wel zo'n beetje klaar is. Ja, er zullen vast nog allerlei uitvindingen worden gedaan op basis van wat we allemaal weten, en wellicht zullen er her en der nog wat witte plekjes op de kaart worden ingekleurd. Maar de hoop dat de … [Lees meer...] overIronische wetenschap
Zijn er feiten zonder experimenten?
Door Marc van Oostendorp Kurt Gödel staat algemeen bekend als de auteur van de stelling van Gödel, die dan ook naar hem is genoemd. Stel echter dat de stelling eerder blijkt te zijn bedacht en bewezen door een zekere Schmidt, die onder verdachte omstandigheden stierf voor hij zijn resultaten bekend kon maken. Die resultaten kwamen vervolgens in handen van Gödel, … [Lees meer...] overZijn er feiten zonder experimenten?
De durf van het grote gebaar
Door Marc van Oostendorp Eind vorig jaar werd Rens Bod volkomen terecht door de Universiteit van Amsterdam uitgeroepen door UvA'er van het jaar. Hij is een academicus die zijn verantwoordelijkheid als intellectueel neemt. Hij is enorm breed belezen, heeft twee jaar geleden een zware administratieve taak op zich genomen, is een van de belangrijkste drijvende krachten achter WO … [Lees meer...] overDe durf van het grote gebaar
Laat de crisis in de sociale psychologie een waarschuwing voor ons zijn
Door Marc van Oostendorp Iedere goede wetenschap is waarschijnlijk permanent in crisis. Steeds weer komt men erachter dat de bestaande theorieën eigenlijk niet voldoen en dat er onbegrepen feiten zijn. Steeds komt er weer iemand aandragen met nieuwe ideeën en steeds weer krijgen sommige van die nieuwe ideeën aanhang terwijl ze bij anderen op weerstand stuiten. Zo ontstaat … [Lees meer...] overLaat de crisis in de sociale psychologie een waarschuwing voor ons zijn
Schoonheid is begrijpelijkheid
Door Marc van Oostendorp Een curieus verschijnsel is dat wetenschappers hun grote ideeën eigenlijk alleen nog uitdrukken in boeken voor een breder publiek. Hoe zit het universum precies in elkaar? Wat zijn de grenzen aan de wetenschap? Nooit schrijft iemand een wetenschappelijk artikel over die vragen, terwijl het artikel eigenlijk de enige vorm is waarin je in veel … [Lees meer...] overSchoonheid is begrijpelijkheid
Verlanglijstjes maken in de baas zijn tijd
Door Marc van Oostendorp Het beroep van de moderne wetenschapper valt in allerlei taken uiteen. Een relatief nieuwe taak, in ieder geval in mijn tak van wetenschap: vragen om geld. Er wordt veel over geklaagd, en ik heb al verschillende mensen zien doorrekenen wat een geldverspilling dat vragen om geld is. Bij iedere subsidieronde zitten tientallen of honderden onderzoekers … [Lees meer...] overVerlanglijstjes maken in de baas zijn tijd
Academici tegen bullshit
Door Marc van Oostendorp Ik vind dat je wijsgerige traktaten liever geen grappige titels moet geven, maar ik maak een uitzondering voor het essay On bullshit van Harry Frankfurter. Dat is inmiddels een van de bekendste Amerikaanse beschouwingen van de afgelopen decennia, en terecht. Het boekje lijkt mij verplichte kost voor iedereen die in de Westerse wereld woont en/of … [Lees meer...] overAcademici tegen bullshit
‘Neptijdschriften’
Door Marc van Oostendorp Groot nieuws in de Volkskrant: 'honderden Nederlandse wetenschappers publiceren in neptijdschriften'. Schandaal! Allerlei 'datajournalisten' zijn met behulp van 'big data' nagegaan, de krant opende er vandaag mee. Men was iets op het spoor. Wat is een neptijdschrift? De tijdschriften in kwestie hebben over het algemeen een minimale redactie, ze … [Lees meer...] over‘Neptijdschriften’
Zin en vooral onzin van een ‘Buitenlands Studieverblijf’
Door Freek Van de Velde Afgelopen donderdag stond er een stuk van Lucas Seuren op Neerlandistiek, waarin hij advies gaf over wat je moet doen om aan een vaste aanstelling te komen aan een universiteit. Hij had een paar nuttige wenken, en gaf toe dat je ook stomweg een portie geluk moet hebben. Maar er stond ook iets in over ‘een buitenlandverblijf’. Seuren zei het zo: En in … [Lees meer...] overZin en vooral onzin van een ‘Buitenlands Studieverblijf’
Brave carrièrewetenschappers: gevaar of onzin?
Door Marc van Oostendorp Wordt de wetenschap voortgedreven worden door briljante enkelingen met het juiste inzicht? Of juist door de tienduizenden brave wetenschappers die heel precies hun werk doen en daarover keurige artikelen schrijven in 'top' journals? Wat is de beste manier om nieuwe wetenschappelijke kennis op te doen? Niemand weet het natuurlijk – per definitie: … [Lees meer...] overBrave carrièrewetenschappers: gevaar of onzin?
Komt de wetenschap tot stilstand?
Door Marc van Oostendorp Is de wetenschap wel zo'n beetje ten einde? Met die curieuze vraag houdt de Amerikaanse wetenschapsjournalist John Horgan zich al een tijdje bezig. Hij schreef er onlangs weer een artikel over voor het tijdschrift Scientific American, waarin hij een groot aantal bewijzen aanvoert, zoals deze grafiek: hoe meer wetenschappers er in de afgelopen decennia … [Lees meer...] overKomt de wetenschap tot stilstand?
Wetenschappers tegen beheersbaarheid
Door Marc van Oostendorp Gisterenmiddag was Maxim Februari te gast op de Radboud Universiteit, en ik had het privilege om daarbij te mogen zijn. Februari is een van de oorspronkelijkste denkers van Nederland op dit moment en ook nog eens bijzonder welsprekend: rustig en beheerst, maar ondertussen springt hij elegant van het ene onderwerp naar het andere. Zijn betoog van … [Lees meer...] overWetenschappers tegen beheersbaarheid
Agressie in de wetenschap
Door Marc van Oostendorp Hoe hoor je je te gedragen tijdens een congres? Ik ben net terug uit Londen, waar een van de grootste congressen op mijn eigen vakgebied werd gehouden, de Old World Conference of Phonology, en ineens viel me op hoe beleefd iedereen was. Dat is in de loop van de tijd wel veranderd. Toen ik student was. was de sfeer op congressen, achteraf, echt … [Lees meer...] overAgressie in de wetenschap
Stammenstrijd
Publicatie van dit stuk ging gisteren mis. Dit is een nieuwe poging Door Marc van Oostendorp Een van de vele dingen die we de afgelopen weken hebben kunnen leren is dat je prof. dr. Willem Otterspeer niet boos moet maken, want de man zal niet ophouden met zijn visie op de werkelijkheid te geven totdat iedereen verdoofd in de touwen hangt. Een van zijn geliefkoosde … [Lees meer...] overStammenstrijd
