Gary Kasparow is een van de wereldkampioenen schaken van dit moment. In zijn vrije tijd is hij daarnaast zakenman en visionnair. Als zakenman heeft hij eerst zijn naam verbonden aan een groot aantal schaakcomputers voor gebruik thuis. Vervolgens nam hij deel aan een tweekamp tegen de beste machine die er op dit moment is en verloor enkele partijen. Dit feit baarde veel opzien in de media en deed vervolgens de revenuen van Kasparows computers stijgen. Toen stond de visionnair Kasparow op en beweerde dat hijzelf de laatste menselijke wereldkampioen zou zijn. Binnen enkele jaren zou hij voorgoed verslagen worden en zou er nooit meer iemand opstaan die het kon winnen van de krachtige rekenaars die in de toekomst kunnen worden ingezet.

Voor mensen valt er dan volgens Kasparow nog weinig lol te beleven aan het schaakspel als topsport. Gelukkig heeft de kampioen ook hier al een oplossing voor bedacht, in de vorm van een nieuw spelletje: de menselijke schakers zouden zich tijdens de wedstrijd kunnen laten assisteren door een computer. De gedachte erachter is dat de combinatie van mens en machine altijd nog sterker zou zijn dan die van een machine alleen: de mens levert de creativiteit, de machine de brute rekenkracht.

Daar zit wat in, al hoeft dit nieuwe spel niet noodzakelijkerwijs het gewone schaken van man tegen man te doen verdwijnen: de hardloopmarathon is per slot van rekening ook niet gestaakt toen men met auto’s begon te racen. Maar desalniettemin lijkt dat nieuwe spel van Kasparow best interessant. Ik zou het idee zelfs graag uit willen breiden naar die andere tak van topdenksport, het spel Twee voor Twaalf.

De essentie van dit spel is dat twee teams van ieder twee kandidaten elk twaalf vragen dienen te beantwoorden over een groot aantal gebieden van menselijke kennis. Wanneer de algemene ontwikkeling ontoereikend is, mag een en ander worden opgezocht. In de versie van het spel dat op de televisie wordt uitgezonden, gebeurt dat opzoeken nog altijd in een aantal papieren encyclopedieen. Er staat wel een computer, maar daarop kunnen de kandidaten alleen de vragen naslaan. Wat de zin hiervan is, heb ik nooit goed begrepen. Mij lijkt het beter als daar een computer staat waarop ze ook de antwoorden kunnen vinden. Een computer die, kortom, is aangesloten op het Internet.

Jawel, zo kunt u nu tegenwerpen, jawel, maar een slimme kandidaat zet dan thuis een groep experts neer op allerlei gebied, die mee helpen zoeken en via elektronische post met de personen in de studio communiceren. Dit probleem kan echter heel gemakkelijk verholpen worden, namelijk door de kijker een duidelijke monitor te geven op de manier waarop de kandidaten zoeken. Elke beweging wordt getoond en communicatie met een thuisfront is dus tamelijk gemakkelijk uit te sluiten.

Een elektronische versie van het spel introduceert enkele interessante nieuwe elementen. Zo is het mogelijk dat op het Internet foute antwoorden staan op de gestelde vragen. De kandidaten moeten bijvoorbeeld de naam van de huidige koningin van Zweden zien te vinden en via een zoekprogramma komen ze dan op de pagina van een waanzinnige Zweed die een hele pagina heeft gewijd aan zijn geliefde koningin Maria. De kandidaten zullen zo zin van onzin moeten zien te scheiden.

Ook kunnen bepaalde vormen van communicatie wel worden toegestaan. Zo zullen kandidaten de vragen mogen posten in de geëigende nieuwsgroepen, waar iedereen ze kan lezen en iedereen er antwoord op kan geven. Ook hier lopen de kandidaten weer de kans alleen een hoop troep te krijgen als antwoord, zonder dat a priori duidelijk is wie ze moeten geloven of niet.

De educatieve waarde van het televisieprogramma Twee voor Twaalf zal door deze relatief kleine ingreep enorm toenemen. Alleen zeer ervaren en goede Net-speurders zullen aan het spel deelnemen en vanwege de doorlopende monitor op alle zoekacties, zullen de kijkers kunnen profiteren van de manier waarop gezocht wordt. Op dit moment is de educatieve waarde wat dit betreft nihil: je ziet een man of vrouw vertwijfeld in een boek bladeren, maar welk boek dat is kom je vaak niet eens te weten. Goed leren zoeken op het Net is bovendien iets dat uitermate belangrijk gaat worden in de komende jaren. Er is nu al een ontstellende hoeveelheid informatie beschikbaar dat het voor miljoenen Nederlanders (en honderden miljoenen wereldburgers) van cruciaal belang wordt om goed te leren zoeken. Op school zullen ze het niet leren, want wie zou hen het moeten onderwijzen. Dus ligt hier een mooie taak voor de televisie. Als de Nederlandse publieke omroep het zakelijk instinct van Gary Kasparow had, waren ze er allang aan begonnen.

Zolang de omroep dit instinct nog niet heeft, zullen we ons moeten behelpen. Nu is het december, de kerstvakantie staat voor de deur. Tijd voor een puzzel. Tijd voor een prijsvraag. Hieronder vindt u twaalf vragen op het gebied van de Neerlandistiek. Het antwoord op al deze vragen is op dit moment op het Internet te vinden. Ik daag de lezers uit deze antwoorden op te sporen.

Een geldig antwoord in deze prijsvraag bestaat uit twee delen: het eigenlijke antwoord en een Internet-adres, waar dit antwoord gevonden kan worden. Beide delen zijn verplicht; parate kennis alleen is dus niet voldoende (maar wel nuttig). Internet-adressen moeten eruit zien als http://www.neder-l.nl/antwoord.html of gopher://gopher.neder-l.nl/antwoorden/antwoord.txt. Als extra eis op deze adressen geldt dat de desbetreffende pagina voor 1 december 1996 beschikbaar moet zijn; dat wil zeggen: het is niet toegestaan de antwoorden op een Web-pagina te zetten, deze on-line te plaatsen en vervolgens als antwoord te gebruiken.

Degene met de meeste goede antwoorden krijgt naar keuze een van de boeken Tongval, Effectief E-Mailen, Effectief Werken met Netscape of Effectief Web-Pagina’s Maken, allen door het enig jurylid van deze prijsvraag in 1996 gepubliceerd. Indien er meerdere kandidaten zijn, zal worden geloot. Uiterste inzenddatum is 15 januari 1997. Adres: oostendo@euronet.nl

1. Welke spelling is volgens het nieuwe Groene Boekje de juiste: bloes of blouse?
2. Welke Franse dichtregel zou model hebben gestaan voor ‘Onder de maan schuift de lange rivier?’
3. Wat is het verschil tussen s-domination en c-domination volgens Chomsky?
4. Welke Nederlandse taalkundige laat zich ‘Lichtende God van de Taal’ noemen?
5. In welk dialect wordt op de volgende manier tot tien geteld:
   Ièèn, twièè, drieë, viere, vuuve, zesse, zeevne, achte, neegne, tiene.
6. Wat is de oudste Middelnederlandse tekst waarin de duivel een lichamelijk gebrek vertoont?
7. Wie is voorzitter van de wetenschapscommissie van het BBN?
8. Wat is de titel van het proefschrift van Marijke Meijer Drees?
9. In welk jaar verhuisde Willem Bilderdijk naar Haarlem?
10. Welke drie soorten informatie worden opgenomen in de SignPhon-gegevensbank?
11. Hoe heet de hoofdpersoon in J. van Ginnekens Roman van een Kleuter?
12. Hoeveel literaire prijzen zijn er toegekend aan de schrijver A. Alberts?