Door Marc van Oostendorp

Volgens mij heeft Noam Chomsky gelijk. Hij werd onlangs geïnterviewd door het hippe online tijdschrift Hotwired, dat hem vroeg of het Internet betere kansen bood voor echt vrije berichtgeving dan de gedrukte pers, de radio en de televisie. Chomsky vergeleek de situatie waarin het Internet nu verkeert met die waarin de radio was aan het begin van deze eeuw.

Ook de radio werd ooit gekenmerkt door totale anarchie. Iedereen die dat wilde kon zijn eigen zender bouwen, en gaan zenden. Dat was lang niet naar de zin van iedereen: zo rommelig, zo onoverzichtelijk, zo weinig controle. Dus werd een en ander snel gecentraliseerd. In Amerika kwam de macht in handen van een paar grote bedrijven, in Europa van de staat.

Inderdaad zie je op het Internet hetzelfde gebeuren. Alom wordt steen en been geklaagd dat het Net zo rommelig zou zijn, dat rijp en groen er door elkaar zou staan, dat je geen enkele kwaliteitscontrole hebt over het materiaal, enzovoort. En de oplossingen worden ook langzaam maar zeker: controle door de grote bedrijven, en controle door de staat.

Een nieuwe manier om het Internet te benaderen is narrowcasting: in plaats dat de gebruiker zelf ongelimiteerd het Net afschuimt en klikt op elk steekwoord dat haar interesseert, kan ze in een keer aantal onderwerpen opgeven die haar interesseren (het weer in St. Oedenrode, de beursberichten, Patrick Kluivert). Voortaan krijgt ze dan van een centraal netwerk de meest actuele gegevens over die onderwerpen opgestuurd: elke dag, elk uur, of zelfs elke minuut. Die gegevens verschijnen in een klein venstertje in een hoek van het beeldscherm.

Een ideale oplossing, volgens velen. Geen geschuim meer, nooit meer op zoek naar actuele informatie. Wat je interesseert, krijg je automatisch thuis. In gegarandeerde topkwaliteit. Prachtig, prachtig.

Dat je bij die nieuwsberichten ook de nodige ‘commerciële boodschappen’ op je scherm krijgt, schijnt geen probleem te zijn. En ook niet dat de macht over dit soort narrowcasting-stations al snel veel centraler georganiseerd raakt dan op het huidige Web. Dat de grote bedrijven en de staat veel makkelijker controle uit kunnen oefenen, bijvoorbeeld omdat het veel duurder is om een narrowcasting station op te zetten dan een Web-site.

Dit nieuwe systeem lijkt erg op radio en televisie. Het heet narrowcasting (en niet broadcasting) omdat de uitzendingen veel meer kunnen worden toegesneden op het individu: iedereen krijgt een programmapakket dat zo goed mogelijk is aangepast aan haar eigen behoeften.

Ik geloof er niet in. De druk om alles en iedereen over de hele wereld ‘commercieel aantrekkelijk’ te maken is te groot. Met het weer in St. Oedenrode en Patrick Kluivert zal het misschien wel goed komen. Maar zullen er ooit stations komen waar je continu geïnformeerd kan blijven over Aagje Deken of Noam Chomsky?