| Subject: | Neder-L, no. 9709.c |
| From: | BJP Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Fri, 26 Sep 1997 12:53:41 +0200 |
| Content-Type: | TEXT/PLAIN |
********************* *-Zesde-jaargang----------- Neder-L, no. 9709.c -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 9709.24: Evenementen-agenda, met: | | - Tentoonstelling 'Edmond Deman, boekhandelaar en | | uitgever omstreeks 1900' (Brussel) | | - Tentoonstelling 'Vier eeuwen eten' (Rotterdam) | | (2) Sym: 9709.25: Studiedag 'Comburgse Handschrift' (Groningen, 31 okt.)| | (3) Lit: 9709.26: Pas verschenen: | | - E.K. Grootes. Terug naar Bredero | | - W. v.d. Berg en H. Pleij (red.). Mooi meegenomen? | | - W. Pijnenburg en T. Schoonheim. Middelnederlands | | lexicon (2e herz. druk) | | (4) Sym: 9709.27: Symposium 'Van vorming tot vak. 200 jaar Nederlandse | | letterkunde in het hoger en voortgezet onderwijs' | | (A'dam, 12 december) | | (5) Lit: 9709.28: Nieuw: 'Ginkgo Biloba; vertalingen voor Pim Lukkenaer'| | (6) Sym: 9709.29: Internationaal editiecongres 'Produktion und Kontext' | | (Den Haag, 4-7 maart 1998) | | (7) Lit: 9709.30: Nieuw: 'Geschapen om te scheppen? Opvattingen over | | vrouwen en schrijverschap in Nederland, 1815-1860' | | van Toos Streng | | (8) Col: 9709.31: Column Willem Kuiper, no. 34: 'Zo vast als een huis' | | (9) Sym: 9709.32: Congres 'Culture & consumption' (R'dam, 20-21 nov.) | |(10) Lit: 9709.33: Pas verschenen: 'Paradise Regained. H. Marsman' van | | Jaap Goedegebuure (ed.) | |(11) Sym: 9709.34: Symposium 'Opvattingen en vormen in literatuur en | | kunsten', rond thema 'Vormen van zelfpresentatie' | | (A'dam, 21 november) | |(12) Informatie over Neder-L | | | *-------------------------- --------------------------* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 14 Sep 1997 15:23:03 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@let.UVA.NL>
Subject: Rub: 9709.13: Evenementen-agenda
==================
Evenementen-agenda
==================
BRUSSEL, Koninklijke Bibliotheek van Belgie, Nassaukapel, Kunstberg
Tentoonstelling EDMOND DEMAN, BOEKHANDELAAR EN UITGEVER OMSTREEKS 1900, 20 september t/m 31 oktober 1997, ma.-za. 12 – 16.45 uur.
Expositie over de bekende boekhandelaar en uitgever Edmond Deman, die prachtuitgaven bezorgde van o.a. Emile Verhaeren, Staphane Mallarme, Maeterlinck, Manet, Renoir.
ROTTERDAM, Atlas van Stolk, Schielandshuis, Korte Hoogstraat 31, 010-2176767
Tentoonstelling VIER EEUWEN ETEN, t/m 12 oktober 1997.
Expositie van prenten en tekeningen uit de rijke collectie van de Atlas van Stolk over eten en alles wat daarbij hoort uit de periode 1560-1970.
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 15 Sep 1997 12:45:25 +0100
From: "J.C. Schenkel" <SCHENKEL@let.rug.nl>
Subject: Sym: 9709.25: Studiedag 'Het Comburgse Handschrift' (Groningen, 31 oktober)
=====================================
Studiedag ‘Het Comburgse Handschrift’
=====================================
Op 31 oktober wordt het vierde deel in de reeks ‘Middeleeuwse Verzamelhandschriften uit de Nederlanden’ gepresenteerd. Bij deze gelegenheid wordt een studiedag georganiseerd, met lezingen over het Comburgse handschrift, verzamelhandschriften en convoluutvorming. Het programma ziet er als volgt uit:
10.15-10.40 Ontvangst
10.40-10.45 Opening door prof. D.E.H. de Boer
10.45-11.15 H. Brinkman, Vier Comburg-kopiisten en de Gentse boekproductie omstreeks 1400
11.15-11.45 J.C. Schenkel, Tekstcollecties: willekeur of weloverwogen?
11.45-12.15 J.A.A.M. Biemans, Hand-I: kopiist of bezitter? Suggesties vanaf de zijlijn
12.15-13.30 Lunch
13.30-14.00 W.Th.J.M. Kuiper, De filoloog als patholoog-anatoom
14.00-14.30 Jos.M.M. Hermans, In de band of uit verband – een (niet zo simpele) kwestie van samenhang. Verzamelhandschriften in een breder perspectief.
14.30-15.00 W.P. Gerritsen, Het verzamelhandschrift in de litteratuurgeschiedenis
15.00-15.30 Thee
15.30-16.30 Forumdiscussie o.l.v. H. van Dijk over de implicaties van het MVN-project voor de literatuurgeschiedschrijving. Deelnemers: J.D. Janssens (KUB), F.P. van Oostrom (RUL), H. Pleij (UvA), J. Reynaert (RUGent), P.W.M. Wackers (KUN)
16.30-17.00 Aanbieding van het eerste exemplaar van de integrale editie van het Comburgse handschrift aan prof. dr. W.P. Gerritsen
17.00-18.00 Borrel
Informatie en aanmeldingsformulieren voor deze studiedag zijn te verkrijgen bij drs. Janny Schenkel, Vakgroep Nederlands RUG, Postbus 716, 9700 AS Groningen. E-mail: schenkel@let.rug.nl
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 14 Sep 1997 15:23:03 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@let.uva.nl>
Subject: Lit: 9709.26: Pas verschenen: - E.K. Grootes. Terug naar Bredero - W. v.d. Berg en H. Pleij (red.). Mooi meegenomen? - W. Pijnenburg en T. Schoonheim. Middelnederlands lexicon. (2e druk)
==============
Pas verschenen
==============
E.K. Grootes. Terug naar Bredero. Amsterdam: A D & L, 1997 (Afscheids- college Universiteit van Amsterdam 12 september 1997). 24 blz.
Aan het eind van zijn universitaire carriere blikt Grootes terug op zijn betrokkenheid bij het Bredero-onderzoek, waarbij hij zich de vraag stelt of de door Stuiveling geentameerde Bredero-editie functioneert als een toegangspoort tot het werk van de auteur of als een loodzware grafsteen waaronder de dichter definitief begraven ligt.
Willem van den Berg en Herman Pleij (red.). Mooi meegenomen? Over de genietbaarheid van oudere teksten uit de Nederlandse letterkunde. Voor Eddy Grootes, bij zijn afscheid op 12 september 1997 als hoogleraar Historische Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Amsterdam: Amsterdam University Press, 1997. 193 blz. fl. 24,50.
Bundel met 37 opstellen van vrienden, leerlingen en collega’s voor de scheidende hoogleraar Grootes rondom het thema of je van oudere Nederlandse letterkunde kunt houden.
W.J.J. Pijnenburg en T.H. Schoonheim. Middelnederlands lexicon. 2e, herz. en uitgebr. dr. Amsterdam: Schiphouwer en Brinkman, 1997. (iv)+268 blz. fl. 49,50.
Het ‘Middelnederlands Lexicon’ is de geheel herziene en sterk uitgebreide druk van het in 1984 als paperback verschenen ‘Woordenboek Middelnederlands’. Ten opzichte van de vorige druk zijn oneffenheden en verschillen in de opbouw van de lemma’s gladgestreken, zijn de betekenisomschrijvingen herzien en uitgebreid en is het aantal ingangen van 12.000 naar 15.500 uitgebreid. Gebruik is gemaakt van een aantal na de vorige druk verschenen werken. Nieuw in dit lexicon is bijvoorbeeld de toevoeging van een eerste semantische interpretatie van die Vroegmiddelnederlandse woorden uit het Corpus-Gysseling die nog niet in de bestaande lexica beschreven waren. Verder is aandacht besteed aan de woordenschat van de Middelnederlandse artes-literatuur en aan geografische namen.
In de Inleiding wordt kort ingegaan op de afbakening van het Middelnederlands in de tijd en in de ruimte, en op de overlevering van het Middelnederlands. Voorts wordt in de inleiding een overzicht van de bestaande lexicografische hulpmiddelen gegeven. Een duidelijk gestructureerd ‘Aanwijzingen voor het gebruik’ besluit de inleiding.
Door de gebonden vorm en de geheel herziene typografie is het lexicon aangenaam te hanteren en te gebruiken.
Het ‘Middelnederlands Lexicon’ is van belang voor iedereen die zich voor studie of beroep bezighoudt met het Nederlands van 1150-1550: (aankomende) neerlandici, MO-studenten, archivarissen, mediaevisten en andere belangstellenden.
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 14 Sep 1997 15:23:03 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@let.uva.nl>
Subject: Sym: 9709.27: Congres 'Culture & consumption' (Rotterdam, 20-21 november)
===============================
Congres ‘Culture & Consumption’
===============================
Op 20 en 21 november a.s. zal in Hotel New York te Rotterdam het symposium ‘Culture and Consumption in the Eighteenth Century’ gehouden worden. Op dit symposium staat de ontwikkeling van een consumptiecultuur in de Noord-Atlantische wereld tijdens de ‘lange 18e eeuw’ centraal, waarbij de rol van de Nederlanden in deze ontwikkeling in het bijzonder de aandacht krijgt. De bedoeling is dat het symposium de belangrijkste eigenaardigheden van de 18e-eeuwse consumptiecultuur zichtbaar zal maken: waar heeft deze cultuur haar wortels en haar voorbeelden, maar ook: hoe verhoudt deze consumptiecultuur zich tot economische, sociale en culturele ontwikkelingen? Als er inderdaad zoiets is als een 18e-eeuwse consumptiecultuur, welke sociale groepen nemen er dan deel aan? En heeft het ontstaan van een consumptiecultuur verband met veranderingen in sociabiliteit, leescultuur en theaterbezoek? Bovendien: welke economische voorwaarden bepalen mede de veranderingen in het consumptiepatroon?
Om een kruisbestuiving mogelijk te maken tussen de meer economische en de meer culturele kanten van de kwestie, participeren zowel het Huizinga Instituut als het N.W. Posthumus Instituut in dit symposium, dat georganiseerd wordt door de Werkgroep 18e Eeuw, in samenwerking met de American Society for Eighteenth Century Studies. Vanwege het internationale karakter van het symposium is de voertaal Engels. De tijd die per spreker gereserveerd is, is steeds inclusief een discussie van ongeveer 10 minuten. Aan het eind van iedere dag is tijd gereserveerd voor een algemene discussie. Ook is er tijdens de lunches en aan het eind van het symposium tijdens een borrel nog gelegenheid om in meer informele sfeer met sprekers en deelnemers over het onderwerp van gedachten te wisselen.
Het programma ziet er als volgt uit:
Thursday, November 20
Chair: Anton Schuurman (N.W.. Posthumus Institute/Wageningen University)
9.30 – 10.00 Arrival (coffee/tea)
10.00 – 10.05 Opening
10.05 – 11.00 Richard L. Bushman (Columbia University)
Opening address
Consumer culture
11.00 – 11.45 Ann Smart Martin (William and Mary College)
Shopping in colonial America
11.45 – 12.00 Coffee/tea
12.00 – 12.45 Mark Overton (Exeter University)
Developments in prices of consumer goods in Britain
12.45 – 14.00 Lunch
14.00 – 14.45 Bruno Blonde (ufsia Antwerpen)
Living patterns in Antwerp
14.45 – 15.30 Anne McCants (mit Boston)
Consumer patterns in Amsterdam
15.30 – 16.00 Coffee/tea
16.00 – 16.45 Hester Dibbits (P.J. Meertens-Institute)
Material culture in small Dutch towns
16.45 – 17.15 General discussion
Friday, November 21
Chair: Wijnand W. Mijnhardt (Huizinga Institute / Utrecht University)
Cultural consumption
9.30 – 10.00 Arrival (coffee/tea)
10.00 – 10.45 Han Brouwer (Utrecht University)
Reading and the consumption of books in The Netherlands
10.45 – 11.30 Henk Gras (Utrecht University)
Commercialization and the theatre in The Netherlands
11.30 – 11.45 Coffee/tea
11.45 – 12.30 Dena Goodman (Louisiana State University)
Gender and consumption: the case of French epistolary culture
12.30 – 14.00 Lunch
The debate on consumption
14.00 – 14.45 Gordon Schochet (Rutgers University)
The British ideology of consumption
14.45 – 15.30 Hans W. Blom (Erasmus University Rotterdam)
The Dutch ideology of consumption
15.30 – 16.00 Coffee/tea
16.00 – 16.45 John Brewer (European Institute Florence)
Closing remarks
16.45 – 17.00 General discussion
17.00 – 18.00 Reception
De kosten voor het symposium bedragen fl. 45,- voor 1 dag en fl. 70,- voor 2 dagen. Voor leden van de Werkgroep 18e Eeuw geldt een gereduceerd tarief van fl. 37,50 voor 1 dag en fl. 60,- voor 2 dagen. Deze bedragen zijn inclusief toegang tot het symposium, lunch(es) en de borrel na afloop van het symposium.
Informatie en aanmelding: Luc Korpel, Huizinga Instituut, tel/fax 020 5254433, e-mail luc.korpel@let.uva.nl, eventueel tel. 010- 4266487.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 08 Sep 1997 16:40:04 +0100 (MET)
From: Eep Francken <EEPFRANC@rullet.LeidenUniv.nl>
Subject: Lit: 9709.28: Nieuw: 'Ginkgo Biloba; vertalingen voor Pim Lukkenaer'
======================================================
Nieuw: ‘Ginkgo Biloba; vertalingen voor Pim Lukkenaer’
======================================================
De afdeling Moderne Nederlandse Letterkunde van de Leidse universiteit heeft ter gelegenheid van het afscheid van Pim Lukkenaer een boekje doen verschijnen met als thema het vertalen, Lukkenaers grote liefde.
Ginkgo Biloba en andere vertalingen voor Pim Lukkenaer bevat vertalingen uit het werk van Brecht, Oskar Pastior, Hemsterhuis, Catarina Beffa, Roger Martin du Gard, C’eline, Walter Serner, Edward Thomas, Kafka, Apuleius, Mallarm’e, Jeremias Gotthelf en Goethe, gemaakt door collega’s en vrienden: Anbeek, Francken, Fresco, Koch, Koornstra, Kummer, Lesener, Van Luxemburg-Albers, Marres, Van der Paardt, Rats, Van Santen, Wezel en Van Zonneveld. Voorts biedt het boekje diepgravende studies van de hand van Dongelmans, Korevaart, Van Luxemburg en M”onnink.
De oplage is X + 149 genummerde exemplaren; de prijs f 16,75.
Bestellingen door storting van dit bedrag op giro 1302177 t.n.v. A.A.P. Francken te Leiden, onder vermelding: “Ginkgo”.
Eep Francken
Vakgroep Nederlands R.U.L.
Postbus 9515
2300 RA Leiden
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 9 Sep 1997 21:40:14 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@let.uva.nl>
Subject: Sym: 9709.29: Internationaal editiecongres 'Produktion und Kontext' (Den Haag, 4-7 maart 1998)
=============================================
Productie en context / Produktion und Kontext
=============================================
Van 4 tot en met 7 maart 1998 organiseert het Constantijn Huygens Instituut in samenwerking met de Arbeitsgemeinschaft fuer germanistische Edition een internationaal editiecongres onder de titel Produktion und Kontext. Het congres wordt gehouden in het gebouw van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag.
Tijdens het vierdaagse congres zullen meer dan veertig lezingen worden gehouden in plenaire zittingen en in secties voor Middeleeuwen, Renaissance, 18e, 19e en 20e eeuw. Een aparte sectie is gewijd aan ‘editie en computer’. Lezingen zullen worden gehouden door o.a. David Greetham (New York), Siegfried Scheibe (Berlijn), J.-L. Lebrave (Parijs), Hermann Zwerschina (Innsbruck), Klaus Kanzog (Muenchen), Winfried Woesler (Osnabrueck), Hans-Gert Roloff (Berlijn), W.P. Gerritsen (Utrecht), Marita Mathijsen (Amsterdam), Ferdinand van Ingen (Amsterdam), Annemarie Kets-Vree (Den Haag), Edwin Rabie (Den Haag) en H.T.M. van Vliet (Den Haag).
Het congres is toegankelijk voor leden van de Arbeitsgemeinschaft fuer germanistische Edition. Lidmaatschap, inclusief een abonnement op ‘Editio’, 50 DM. Aanmelding en inlichtingen: Universitaet Osnabrueck, Editionswissenschaftliche Forschungsstelle, Postfach 4469, D-49069 Osnabrueck, 0541-969-4366.
Het Constantijn Huygens Instituut heeft een aantal plaatsen beschikbaar voor niet-leden. Kosten voor het congres: fl. 45,-. Schriftelijke aanmelding voor 30 september 1997 bij het CHI, Postbus 90754, 2509 LT Den Haag. Inlichtingen: 070-3315800.
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 01 Sep 1997 12:38:00 +0200
From: Amsterdam University Press <aup@bs20.bs.uva.nl>
Subject: Lit: 9709.30: Nieuw: 'Geschapen om te scheppen? Opvattingen over vrouwen en schrijverschap in Nederland, 1815-1860' van Toos Streng
======================================================================
Toos Streng, ‘Geschapen om te scheppen? Opvattingen over vrouwen en schrijverschap in Nederland, 1815-1860. Met een voorwoord door Nelleke Noordervliet
======================================================================
In het literaire leven hebben vrouwen altijd een minder belangrijke plaats gehad dan mannen. Zelfs nu nog wordt het literaire waardeoordeel voornamelijk door mannen in dag- en weekbladen bepaald. Terwijl deze ongelijkheid tussen mannen en vrouwen tegenwoordig door veel mensen ontkend of bestreden zal worden, werd in de negentiende eeuw zeer openhartig gediscussieerd over de vragen als: mogen vrouwen schrijven? En kunnen ze het eigenlijk wel?
In Geschapen om te scheppen? beschrijft Toos Streng de negentiende-eeuwse opvattingen over vrouwen die het schrijverspad op wilden. “Hoe geleerder, hoe verkeerder”, luidde het oordeel van velen. Vooral na de verschillende revoluties en maatschappelijke onlusten in Europa halverwege de eeuw verlangde men naar rust en duidelijkheid, ook in de relatie man-vrouw. De plaats van de vrouw was in het huis en zij moest zich dan ook ‘huiselijk’ gedragen. En ging ze toch schrijven, dan moest ze zich beperken tot typisch ‘vrouwelijke’ onderwerpen, ontleend aan het dagelijkse leven.
Gaven vrouwen toe aan dit ideaalbeeld van de vrouw, of verzetten zij zich ertegen? Vele citaten, vooral uit negentiende-eeuwse algemeen-culturele tijdschriften, geven een levendig beeld van de discussie over vrouwen en schrijverschap. Streng verbindt deze discussie met het algemene vrouwbeeld in deze jaren en met de discussie over het recht van vrouwen op scholing.
- Toos Streng heeft diverse publicaties op haar naam staan op het gebied van de negentiende-eeuwse cultuurgeschiedenis. Zij is momenteel verbonden aan het Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur van de Universiteit Utrecht.
- Augustus 1997 * 140 pagina’s * geillustreerd * ISBN 90 5356 265 6 * ingenaaid * fl. 35,-
- Voor meer informatie of een recensie-exemplaar kunt u contact opnemen met Francoise Kraaijenzank of Rita Snaddon, tel. 020- 6250928. Besprekingen of recensies zien wij graag in tweevoud tegemoet.
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 09 Sep 1997 10:14:05 +0200
From: Willem Kuiper <Willem.Kuiper@Let.UvA.NL>
Subject: Col: 9709.31: Column Willem Kuiper, no. 34: 'Zo vast als een huis'
==================================================
Column Willem Kuiper, no. 34: Zo vast als een huis
==================================================
Tot de passages in Geoffroy van Monmouths Historia regum Brittannie (ca. 1135) die mij levendig voor de geest staan, behoort die waarin beschreven wordt hoe koning Vortigern een toren (burcht) laat bouwen. Dat zat namelijk zo.
Door de teloorgang van het Romeinse Rijk was ook het koninkrijk (Groot) Brittannie in de versukkeling geraakt en zo een potentiele prooi geworden voor agressieve nabuurvolken. Krijgsheer Vortigern maakte van de situatie gebruik door zich middels moord en intriges en later zelfs met behulp van Saksische immigranten wederrechtelijk de kroon toe te eigenen. Maar nog voor hij aan het gewicht ervan gewend was, pleegden de Saksische immigranten een staatsgreep en moest Vortigern een goed heenkomen zoeken in het onherbergzame Wales. Een nare bijkomstigheid was dat ondertussen ook zijn eigen mensen zijn bloed wel konden drinken omdat hij gemene zaak met de vreemdelingen gemaakt had. Goede raad was duur. Uiteindelijk adviseerden zijn magiers hem een toren te bouwen, groot en sterk genoeg om daarin veilig te zijn voor alle aanvallen. Nu nog een geschikte lokatie gevonden. De landkaart erbij gehaald en na veel plussen en minnen wordt gekozen voor de berg Erith. Bouwvakkers werden aangetrokken, bouwmateriaal aangevoerd en energiek gaat men van start.
Opschieten deed het echter voor geen meter. Wat de ene dag gebouwd werd, was de volgende dag verdwenen. Het kwam erop neer dat je geen twee stenen op elkaar kon leggen of de onderste steen zakte weg in de bodem.
Dit fenomeen is mij uit eigen ervaring bekend. De Zaanstreek, waarin ik opgroeide en nog altijd woon, is in wezen een groot veenmoeras. Duizenden jaren lang had de zee hier vrij toegang, zowel via de voordeur – de Noordzee – als via de achterdeur – de Zuiderzee. Het hing ervan af uit welke hoek de wind waaide. Bij mooi meer en laag tij viel het waterland droog en gingen de planten, struiken en bomen weer gewoon door met groeien, aldus een veenlaag genererend die gelijk opging met de langzaam stijgende zeespiegel.
In de loop van de dertiende eeuw zal er een begin gemaakt zijn met de ontginning van deze veenmoerassen boven het IJ. Dat ging volgens een beproefde methode die men ontwikkeld had met de ontginning van het Amstelland. Men sloot de ingang naar grote oppervlaktewateren af door middel van een dam en maakte afwateringen. Hier werd de Zaan de voornaamste (noord-zuid)afwatering, zuidelijk van het IJ afgescheiden door de Zaandam, noordelijk van het Sternmeer door de Knollendam. Bij noordwestenwind ging de Knollendam dicht en de Zaandam open – dan kon het overtollige water geloosd worden – en bij zuidwestenwind ging de Zaandam dicht en de Knollendam open. Achter de Zaandijk – ook wel ‘de lage dijk’ geheten in tegenstelling tot de zeedijk die men ‘de hoge dijk’ noemde – lag ‘het veld’, een mozaiek van kleine langwerpige eilandjes die als het ware in het water dreven, af en toe doorsneden door een kolksloot die met een valdeur (sluis) op de Zaan kon lozen. Het gebied was enkel en alleen toegankelijk met een platbodem als de Oostzaander jol.
Na de dijken kwamen de huizen en de molens. In verband met de dominante zuidwestenwind bouwde men de huizen aan de westzijde en de molens aan de oostzijde van de Zaan. De huizen en molens werden als een lint langs en tegen de Zaandijk aangebouwd. Wat later ging men ‘padjes’ aanleggen die haaks op de dijk stonden. Aanvankelijk bouwde men met uitsluitend hout, maar in de loop van de zeventiende eeuw ging men ook steen in de huizen verwerken. Dat gaf ogenblikkelijk problemen, vergelijkbaar met die van koning Vortigern. Als je er niet in slaagde je smuiger (haard) te funderen dan zakte hij met huis en al rechtstandig in de modder.
Fundeerde men elders (ook) met huiden om meer draagkracht te krijgen, hier was heien de gebruikelijke methode om vaste grond onder de voeten te krijgen. Nou ja, vaste grond, zo diep kon men niet heien. De Noordzee had in de oertijd weliswaar wat zand afgezet, maar dat zand lag op minstens zeven meter beneden het maaiveld. Pijnbomen groeiden hier niet, essen wel, al weet ik niet of die als heipaal geschikt waren – wel weet ik dat ze gedurende de Middeleeuwen als hout voor ‘speren’ (lansen) gebruikt werden. Gebruikelijk was het in bosjes bij elkaar heien van relatief frele stammetjes en daarop een bakstenen ‘pinant’ te metselen waarop de balken van het gebouw rustte. Dat heette ‘op de kleef’. De palen zogen zich vast in de modder en zolang de paalkop onder het grondwater stond, kon hij niet rotten. Zaak was niet zwaarder te belasten dan de kleefkracht van de prut.
Het Konijnenpad waaraan ik woon is een oud padje; het oudste huisje dateert nog uit de Gouden Eeuw. Alle bestaande bebouwing staat scheef. Dat hoort zo. Maar je hebt scheef en scheef. Als je – zoals in het huisje van opoe – een borrel maar voor de helft kunt inschenken omdat hij anders overloopt, dan spreken wij van ‘puur skeef’.
Ophogen is hier even noodzakelijk als zinloos, het blijft zakken – centimeters per jaar, jaar in jaar uit. Moeder aarde is hier onverzadigbaar.
Vroeger stond mijn huis (AD 1910) temidden van kleine huisjes die een soort hofje vormden. Stenen voorgeveltje tot goothoogte, daarboven en de rest hout. Toen ik hier in 1976 kwam wonen stonden ze er nog. Ik heb ze langzaam maar zeker zien wegzakken. Toen ze onder het rioolniveau kwamen te liggen zijn ze gesloopt.
De afgelopen jaren lijken de huizen wel harder te zakken dan ooit. Dat kan door het zware verkeer komen, dit was immers tot voor een paar jaar een industriegebied. Waarschijnlijker, maar onbewijsbaar is de verlaging van het grondwaterpeil. Voor de aanleg van het diepriool en andere grootschalige bouwwerken heeft men het gemaal wat harder laten werken. De gevolgen daarvan – de paalkoppen boven het grondwater en inklinking van de grond – zijn voor sommige huizen desastreus.
Deze week is mij verteld dat mijn huis dat nu ‘slechts’ slagzij maakt op ?-termijn zal kapseizen. Een sonderingsrapport heeft aan het licht gebracht dat de grond onder het huis onvoldoende draagkracht bezit. Pas op veertien meter is er zand genoeg om een paal op te zetten. Iets verderop wordt in het kader van het Zaanoeverproject prestigieuze nieuwbouw gezet, hoog- en laagbouw. Daar sloegen ze standaard palen van vijfentwintig en langs de waterkant palen van vijfendertig meter. Mijn paaltjes zullen niet langer dan een meter of zeven zijn.
Koning Vortigern raadpleegde opnieuw zijn magiers. Die keken in de sterren maar zagen niet wat de oorzaak van de verzakking was. Wel zagen zij dat er een kind geboren was dat geen natuurlijke vader had, en dat dit kind hen aan de galg zou brengen. Daarop rapporteerden zij dat de koning dit kind moest laten doden en zijn bloed mengen met de mortel. Dan zou het verzakken ophouden. De jongen wordt gevonden – het is de (latere) tovenaar Merlijn – en hij weet w’el wat de oorzaak van de verzakking is: onder de bewuste plek is een onderaards meer. Als dat wordt drooggemalen zal men twee holle stenen vinden waarin twee draken slapen. De uitkomst van het gevecht tussen die twee draken zal bepalend voor de toekomst zijn.
Zelf heb ik een funderingsbedrijf in de arm genomen. Die hebben mij verteld dat er rondom mijn huis een gracht van 1,60 meter breed zal worden gegraven. Daarin worden trillingsvrij palen gepulst, waaraan het huis met stalen balken zal worden vastgemaakt. Daarna kunnen zij het huis in elke gewenste stand en hoek zetten. Duurt twee maanden. Gerekend moet worden op een derde maand om alles er weer uit te laten zien alsof er niets gebeurd is.
Willem.Kuiper@Let.UvA.NL
Selectieve literatuuropgave:
- A. van Braam, Zaandam in de Middeleeuwen. Hilversum [Verloren] 1993. Historische Vereniging Holland.
- Het “Kasteel van Amstel” burcht of bruggehoofd? Bijdragen over de dertiende-eeuwse funderings- en muurfragmenten aan de Amstelmonding. Amsterdam [Stadsuitgeverij] 1995.
- H. Janse, Houten huizen. Een unieke bouwwijze in Noord-Holland. Zaltbommel [Europese Bibliotheek] 1986.
- S. de Jong, Zaans bouwkundig alfabet. Wormerveer [Stichting Uitgeverij Noord-Holland] 1991
P.S. Nadat koning Vortigern Merlijns raad had opgevolgd en gezien had dat die juist was, hield het verzakken op. Baten mocht het echter niet. Nadat hij zijn onneembare burcht betrokken had vloog die in brand en kwam hij alsnog om.
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 14 Sep 1997 15:23:03 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@let.uva.nl>
Subject: Sym: 9709.32: Symposium 'Van vorming tot vak. 200 jaar Nederlandse letterkunde in het hoger en voortgezet onderwijs' (A'dam, 12 december)
===================================================================
Symposium ‘Van vorming tot vak. 200 jaar Nederlandse letterkunde in het hoger en voortgezet onderwijs’
===================================================================
Op 12 december a.s. zal in de Agnietenkapel te Amsterdam een symposium gehouden worden over tweehonderd jaar Neerlandistiek, onder de titel ‘Van vorming tot vak. 200 jaar Nederlandse Letterkunde in het hoger en voortgezet onderwijs’, ter herdenking van het feit dat in het najaar van 1797 Matthijs Siegenbeek de oratie hield waarmee hij het ambt van hoogleraar in de Nederlandse welsprekendheid aan de Leidse universiteit aanvaardde. Daarmee werd een institutionele basis gegeven aan het onderwijs in het vak Nederlands. Kort na de Franse tijd zouden aan alle universiteiten in het Koninkrijk vergelijkbare leerstoelen worden ingesteld.
Het lijkt een zinvolle gedachte om onder auspicien van het Huizinga Instituut, en in het bijzonder het themagebied ‘Infrastructuur van het culturele leven’, Siegenbeeks benoeming aan te grijpen voor een terugblik op de tamelijk bewogen historie van het vak Nederlands. Anders dan bij het colloquium van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek van eind augustus 1997 zal dit symposium zijn toegespitst op specifiek de geschiedenis van het literatuuronderwijs, zoals dat gegeven werd aan de universiteit en aan het voortgezet onderwijs. Als schoolvak werd Nederlandse literatuur, zoals bekend, pas geinstitutionaliseerd met de inrichting van de hbs in 1863.
In de ontwikkelingsgang van het vak Nederlandse Letterkunde laten zich globaal drie fases onderscheiden, met markeringen rond 1875 en 1940. Het programma van het symposium zal op grond daarvan de vorm hebben van driemaal twee korte lezingen (elk van een half uur, gevolgd door 15 minuten discussie) en een slotbeschouwing. In een chronologische sequentie zullen telkens respectievelijk de universitaire en de scholaire ontwikkelingen worden belicht, steeds vanuit de achterliggende opvattingen over de betekenis van het vak Nederlandse letterkunde en van het onderwijs daarin.
Sprekers op die dag zullen zijn:
- George Vis, ‘De instelling van het professoraat en de eerste generatie hoogleraren’
- Joost Kloek, ‘De instelling van het schoolvak Nederlands’
- Dick van Halsema, ‘Professionalisering, encyclopedisme, het oor van de dichter’
- Rudolf Geel, ‘Nederlandse Letterkunde in het voortgezet onderwijs tot 1940’
- Eddy Grootes, ‘Specialisatie, modernisering, fragmentatie’
- Gerard de Vriend, ‘Nederlandse letterkunde in het voortgezet onderwijs na 1945’
- Wim Gerritsen, ‘Synthese en blik vooruit’
Voor informatie en aanmelding: Paul Koopman, Huizinga Instituut, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam, tel/fax 020-5254433, e-mail paul.koopman@let.uva.nl.
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 01 Sep 1997 12:38:00 +0200
From: Amsterdam University Press <aup@bs20.bs.uva.nl>
Subject: Lit: 9709.33: Pas verschenen: 'Paradise Regained. H. Marsman' van Jaap Goedegebuure (ed.)
==========================================================
Jaap Goedegebuure (ed.), ‘Paradise Regained. H. Marsman’, Alfa-reeks, AUP, Amsterdam (1997)
==========================================================
Nieuw in de reeks Alfa:
In 1927 verscheen H. Marsmans veel gelezen en nagevolgde poeziebundel Paradise Regained. In deze bundel bracht de auteur die gedichten bijeen die hij de moeite van een herdruk waard vond, zoals de derde druk van Verzen (1923), Penthesileia (1925) en verder een keuze uit zijn latere werk. Marsman was zich bewust van het literair-historische belang van deze bundel; in een voorwoord typeerde hij deze gedichten als “een stuk jeugd, en een stuk poezie naar ik hoop, niet alleen van en voor mijzelf, maar ook van en voor mijn geslacht”.
Marsmans invulling van het begrip ‘paradijs’ gaf aanleiding tot een fundamenteel debat in de literatuurkritiek van de jaren twintig en critici als Engelman en Nijhoff vergeleken Marsman met een kruisvaarder, dan wel met een ontdekkingsreiziger, die op weg ging naar een onbekend land en vandaar gedichten stuurde bij wijze van reisverslagen. Hieruit blijkt hoezeer de dichter en zijn werk werden geidealiseerd.
Deze nieuwe editie van Paradise Regained is voorzien van een uitgebreid literair-historisch commentaar en brengt zo de bundel in zijn oorspronkelijke versie opnieuw onder de aandacht van een groot publiek.
- Jaap Goedegebuure is als hoogleraar verbonden aan het werkverband Theorie en geschiedenis van de literatuur van de Faculteit der Letteren van de Katholieke Universiteit Brabant.
- Augustus 1997 * 94 pagina’s * ISBN 90 5356 229 X * ingenaaid * fl. 25,-
- Voor meer informatie of een recensie-exemplaar kunt u contact opnemen met Rita Snaddon of Francoise Kraaijenzank, tel.: 020-6250928. Besprekingen of recensies zien wij graag in tweevoud tegemoet.
De reeks Alfa, literaire teksten uit de Nederlanden omvat proza, poezie en toneel uit verschillende eeuwen en van verschillende auteurs. De redactie bestaat uit een groep prominente Nederlandse en Vlaamse neerlandici. Zij startten enkele jaren geleden met deze nieuwe reeks tekstedities van klassieke werken uit de Nederlandstalige letterkunde.
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 14 Sep 1997 15:23:03 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@let.uva.nl>
Subject: Sym: 9709.34: Symposium 'Opvattingen en vormen in literatuur en kunsten', rond thema 'Vormen van zelfpresentatie' (A'dam, 21 november)
======================================================================
Symposium ‘Opvattingen en vormen in literatuur en kunsten’, rond thema ‘Vormen van zelfpresentatie’
======================================================================
Het themagebied ‘Opvattingen en vormen in literatuur en kunsten’ van het Huizinga Instituut organiseert een symposium rond het thema ‘Vormen van zelfrepresentatie’, dat op vrijdag 21 november te Amsterdam zal worden gehouden in de Nieuwe Doelenstraat 16.
Het programma is als volgt:
10.00 – 10.30 ontvangst
10.30 – 11.15 (zaal 301:) Prof. Dr. E.J. Sluijter
De trots van de schilder: over schilderkunst en vergankelijkheid in 16de- en 17de-eeuwse Nederlandse zelfportretten
11.30 – 12.00 (zaal 301:) Rob Zwijnenberg
[onderwerp nog niet bekend]
(zaal 101:) Dr. H.A. Hendrix
Het schrijvershuis als poeticale autobiografie
12.00 – 12.30 (zaal 301:) Mevr. Drs. S. Kooij
Literaire zelfrepresentatie in het werk van enkele laat-Middeleeuwse Franse dichters
(zaal 101:) Drs. T. Vaessens
Een dichter zegt steeds de waarheid: M. Nijhoff, Paul van Ostaijen en de moderne dichtersmythe
12.30 – 14.00 lunch
14.00 – 14.30 (zaal 301:) Dr. R.M. Dekker
Dagboek en autobiografie als vormen van zelfrepresentatie in Nederland in de 17de en 18de eeuw
(zaal 101:) Mevr. Dr. E. Stronks
Ik had Engelenzang voor een ongeloofelijke schare: de predikant als bescheiden kunstenaar
14.30 – 15.00 (zaal 301:) Dr. K.A.E. Enenkel
Image-building en apologie: de autobiografie van Justus Lipsius
(zaal 101:) Dr. A. van Strien
Ick hebb het soo gesien, ick hebb het soo gelesen. Constantijn Huygens in Hofwijck over zichzelf: de literatuur als bril
15.00 – 15.30 thee
15.30 – 16.00 (zaal 301:) Mevr. Dr. J. Dame
Over spelen en zijn. Gezongen muziek als zelfportret
(zaal 101:) Mevr. Dr. M.L. Barend-van Haeften
De ironische zelfrepresentatie van Aernout van Overbeke in twee burleske reisbrieven uit 1669
16.00 – 16.30 (zaal 301:) Drs. J. Kloters
Spelen met je leven, of het zelfportret in het cabaret
(zaal 101:) Mevr. Dr. M. van Mechelen
I am the object. Vormen van zelfrepresentatie in het werk van Marina Apramovic.
16.30 – 17.30 borrel
Inschrijving door overmaking van fl. 10,- (exclusief lunch) of fl. 20,- (inclusief lunch) op gironummer 5032231, Faculteit der Letteren uva, onder vermelding van ‘sap 7910, vormen’. Zij die zich hebben ingeschreven, zullen in de week van 14 november een programmaboekje ontvangen met nadere gegevens. De deadline is 1 november 1997.
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=*-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Gopher-toegang tot Neder-L: alle oude en nieuwe Neder-L-bulletins zijn | | via Gopher in te zien op gopher.nic.surfnet.nl, in de directory | | SURFnet informatie/LISTSERV archieven (nic.surfnet.nl)/NEDER-L | | Algemene URL, voor direct contact vanuit Internet/Gopher/WWW: | | http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/ | | of: | | gopher://hearn.nic.surfnet.nl:70/11/1.%20LISTSERVs%20public | | %20archives%20on%20hearn.nic.surfnet.nl/Neder-L | | (Geen spatie tussen "20public" en "%20archives" plaatsen.) | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@baserv.uci.kun.nl, naar | | Willem.Kuiper@let.uva.nl, naar Piet.Verkruijsse@let.uva.nl (voor de | | evenementenagenda), naar Oostendorp@rullet.leidenuniv.nl (voor | | neerlandistiek op het Web), of naar P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------**-Einde-------------------- Neder-L, no. 9709.c --------------------------*
Laat een reactie achter