| Subject: | Neder-L, no. 0009.a |
| From: | BJP Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Mon, 11 Sep 2000 23:50:57 +0200 |
| Content-Type: | TEXT/PLAIN |
********************* *-Negende-jaargang--------- Neder-L, no. 0009.a -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0009.01: Evenementenagenda, met: | | - Collegereeks Herman Pleij 'De Middeleeuwen als | | geboortegrond van de moderne beschaving', di 7 | | november - di 12 december 2000 (Amsterdam) | | - Middag met Manon Uphoff, zo 1 oktober 2000 (A'dam) | | - Middag over W.F. Hermans, zo 29 oktober 2000 (A'dam)| | - Willem Frederik Hermans Festival, vr 29 september - | | zo 1 oktober 2000 (Amsterdam) | | (2) Vac: 0009.02: Vacature voor postdoc psycholinguistiek Universiteit | | Antwerpen (deadline: vr 15 september 2000) | | (3) Vac: 0009.03: Vacature Straatsburg (Frankrijk) voor gepromoveerd | | enseignant-chercheur; deadline: vr 15 september 2000 | | (herhaalde oproep) | | (4) Web: 0009.04: Website over het Poldernederlands geheel vernieuwd en | | uitgebreid | | (5) Web: 0009.05: Nieuw onderdeel NedWeb: Coordinatiepunt | | Nederlandstalige literatuur voor het buitenland | | (6) Sym: 0009.06: Colloquium 'Welk nieuw profiel voor de studie | | Nederlands' over de hervorming van de academische | | studie Nederlands in Belgie op vr 20 oktober 2000 te | | Brussel | | (7) Sym: 0009.07: Elfde ANeLA-juniorendag op vr 1 december 2000 | | te Groningen | | (8) Sym: 0009.08: Leidse Letterendag 'Taalbeheersing en professionele | | communicatie' op za 18 november 2000 te Leiden | | (9) Sym: 0009.09: Symposium 'Vernieuwingen in de Stem-, Spraak- en | | Taalpathologie' op za 28 oktober 2000 te Utrecht | |(10) Lit: 0009.10: Afscheidsbundel Wim Klooster | |(11) Lit: 0009.11: Uitgave rederijkersklucht 'De Dove Bitster' | |(12) Lit: 0009.12: Verschenen in de Flanorreeks: 'Oefeningen bij een | | beek' van C.O. Jellema | |(13) Lit: 0009.13: Literair tijdschrift YANG 2000/2 'Die ochtend in de | | in de boekenwinkel' | |(14) Col: 0009.14: Column Willem Kuiper, no. 51: De doofpot van Jacob | | Zilverdistel (Amsterdam, 2000) | |(15) Informatie over Neder-L | | | *-------------------------- --------11-september-2000-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 07 Sep 2000 18:15:47 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rub: 0009.01: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
AMSTERDAM, Agnietenkapel, Oudezijds Voorburgwal 231.
Collegereeks van zes colleges door prof. dr. Herman Pleij, dinsdag 7 november t/m dinsdag 12 december 2000, 10.30-12.30 uur.
- In het kader van contractactiviteiten geeft hoogleraar Historische Nederlandse Letterkunde van de UvA, prof. dr. Herman Pleij, een serie van zes colleges over ‘De Middeleeuwen als geboortegrond van de moderne beschaving’. Deelnamekosten NLG 295,- (excl. tentamen), NLG 350,- (incl. tentamen). Intekening en nadere informatie: Projectgroep Contractactiviteiten van de Faculteit der Geesteswetenschappen, Spuistraat 210, 1012 VT Amsterdam, +31-(0)20-5254594.
AMSTERDAM, De Burcht, Henri Polaklaan 9, +31-(0)20-6241166, fax 6237331.
Middag met Manon Uphoff, zondag 1 oktober 2000, 14.00 uur.
- Schrijfster Manon Uphoff vertelt over haar schrijverschap en haar laatst verschenen werk. Toegangsprijs NLG 10,00. Reserveren gewenst.
AMSTERDAM, De Burcht, Henri Polaklaan 9, +31-(0)20-6241166, fax 6237331.
Middag over W.F. Hermans, zondag 29 oktober 2000, 14.00 uur.
- Neerlandicus Wilbert Smulders, als docent verbonden aan de opleiding Nederlandse taal- en letterkunde van de Universiteit Utrecht, vertelt over W.F. Hermans als polemist en over de functie van het polemiseren binnen zijn schrijverschap. Toegangsprijs NLG 10,00. Reserveren gewenst.
AMSTERDAM, Theater De Balie, Kleine-Gartmanplantsoen 10, +31-(0)20-5535100.
Willem Frederik Hermans Festival, vrijdag 29 september – zondag 1 oktober 2000.
- Festival georganiseerd door het WFH Instituut in samenwerking met de De Bezige Bij, De Balie en SLAA. Op 29 september o.a. presentatie WFH-Bibliografie, lezingen door Hella S. Haasse en Annemarie Kets-Vree, en uitreiking WFH Essayprijs. Op 30 september o.a. lezingen door Frans Ruiter, Wilbert Smulders en Annemarie Kets-Vree. Op 1 oktober o.a. voordrachten van auteurs over de invloed van WFH op hun werk. Verder op alle dagen boekverkoop, filmvertoningen, tv-compilatie. Zie voor nadere gegevens http://www.balie.nl/ en een van de volgende Neder-L-bulletin.
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sat, 26 Aug 2000 01:42:44 +0200
From: Dominiek Sandra <sandra@uia.ua.ac.be>
Subject: Vac: 0009.02: Vacature voor postdoc psycholinguistiek aan de Universiteit Antwerpen (deadline: vr 15 september 2000)
==================
Vacature Antwerpen
==================
VACATURE V.25/2000
Universiteit Antwerpen
Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius te Antwerpen
*----------------------------------------------*
| |
| VACATURE ACADEMISCH PERSONEEL (M/V) |
| |
| ONDERZOEKSMEDEWERKER |
| aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte |
| |
*----------------------------------------------*De vacature geldt
een voltijds senior onderzoeksmedewerker
(barema doctor-assistent) in de vakgroep Germaanse Taal- en Letterkunde voor het impulskrediet ‘Empirisch psycholinguistisch onderzoek van taalprocessen binnen een cognitief paradigma, met bijzondere aandacht voor lees- en schrijfproblemen’, voor een periode van twee jaar (verlengbaar) voor zo spoedig mogelijke indiensttreding.
Profiel
De kandidaat heeft een doctoraat op proefschrift behaald en is gespecialiseerd op het gebied van psycholinguistiek (dit veronderstelt een bewezen vertrouwdheid met taalkunde, experimenteel onderzoek, statistische dataverwerking en internationale publicatiestrategieen). De taak behelst ondersteuning bij de verdere uitbouw van de onderzoekscel Psycholinguistiek (binnen de interfacultaire onderzoeksgroep Taalkunde) door de coordinatie en werving van onderzoeksprojecten, de begeleiding van doctorandi, en de uitvoering van eigen onderzoekswerk. De coordinatieverantwoordelijkheden vereisen goede contactuele, motivationele en organisatorische vaardigheden.
Contactpersoon
Prof. dr. D. Sandra tel. +32-(0)3-220.42.47.
Kandidaatstelling
Voor de nodige sollicitatieformulieren: surf naar http://www.ufsia.ac.be/nieuws/vacatures.html of u kan terecht bij de Personeelsdienst van UFSIA (Martien Cryns – tel.: +32-(0)3-220.45.07). De formulieren dienen uiterlijk op 15 september 2000 toe te komen bij de Rector van UFSIA, Venusstraat 35 te 2000 Antwerpen.
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 04 Sep 2000 13:02:39 +0200
From: C.F. Huisman <claudiahuisman@wanadoo.fr>
Subject: Vac: 0009.03: Vacature Straatsburg (Frankrijk) voor een gepromoveerd enseignant-chercheur; deadline: vr 15 september 2000 (herhaalde oproep)
====================
Vacature Straatsburg
====================
Herhaalde oproep
—————-
‘Universit’e Marc Bloch de Strasbourg Unit’e
de Formation et de Recherche des Langues Vivantes
Bij het De’partement d’Etudes Ne’erlandaises
is per 1 september 2000 een vacature ontstaan voor een:
Gepromoveerd enseignant-chercheur (m/v)
—————————————
Functie-eisen
- bij voorkeur een Neerlandicus met affiniteit met de Franse taal en cultuur, eventueel een Romanist (Frans)
- in teamverband kunnen werken
- actieve beheersing van de Franse taal in woord en geschrift
- ervaring met onderwijs aan anderstaligen strekt tot aanbeveling
Taakomschrijving
- het geven van colleges kennis van land en volk (civilisation), letterkunde (afhankelijk van zijn/haar specialisme) en een serie interculturele colleges
- het uitvoeren van organisatorische en administratieve taken binnen
het Departement en de bibliotheek - Duur van de aanstelling: 1 jaar
- Salaris, afhankelijk van opleiding en ervaring: maximaal 18.500 FF
Sollicitatie
Het dossier moet bevatten: een uitgebreid C.V. (zie notice individuelle concernant un candidat ‘a un emploi d’enseignant associ’e, te verkrijgen via onderstaand adres) met gegevens betreffende onderwijs, onderzoek en administratieve werkzaamheden, de universitaire diploma’s, de volledige lijst van publicaties en een verklaring dat de kandidaat momenteel verbonden is aan een universitaire instelling.
Schriftelijke sollicitaties uiterlijk 15 september 2000 uitsluitend zenden aan:
Mw. Dr. C.F. Huisman
D’epartement d’Etudes N’eerlandaises
Universit’e Marc Bloch
22, rue Descartes
67084 Strasbourg-Cedex
Frankrijk
Tel. +33-388280526
E-mail: claudiahuisman@wanadoo.fr
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 04 Sep 2000 20:28:34 +0200
From: Jan Stroop <j.stroop@hum.uva.nl>
Subject: Web: 0009.04: Website over het Poldernederlands geheel vernieuwd en uitgebreid
===================================
Website Poldernederlands uitgebreid
===================================
Vanaf heden is online de geheel vernieuwde en uitgebreide website over het POLDERNEDERLANDS: http://www.hum.uva.nl/poldernederlands/
Behalve een uitbreiding van het aantal integraal opgenomen publicaties over het Poldernederlands, is er nu een aparte afdeling over het ABN.
Nieuw is ook de rubriek Prominente spreeksters van het Poldernederlands met de stemmen van onder andere Hedy d’Ancona, Katja Schuurman en Marjet van Zuijlen.
Nieuw is De fonetische lakmoesproef waarmee vastgesteld kan worden of iemand inderdaad ‘blaaif’ zegt en dus tot het groeiende legioen van Poldernederlands-sprekenden behoort.
Gebleven is het Luisteronderzoek, in een vereenvoudigde vorm.
Nieuw is het Gastenboek, waarin u uw mening kenbaar kunt maken en die van anderen kunt lezen.
Sedert 16 november 1999 is de website bezocht door 4375 bezoekers.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 7 Sep 2000 17:43:15 +0200
From: Julia Sommer <julia.sommer@univie.ac.at>
Subject: Web: 0009.05: Nieuw onderdeel NedWeb: Coordinatiepunt Nederlandstalige literatuur voor het buitenland
================================================================
Nieuw onderdeel NedWeb:
Coordinatiepunt Nederlandstalige literatuur voor het buitenland
================================================================
Nieuw op “NedWeb”, de homepage van de Nederlandistik in Wenen (http://www.ned.univie.ac.at/), is het “Coordinatiepunt Nederlandstalige literatuur voor het buitenland” (http://www.ned.univie.ac.at/copunt/). Dit cluster is het resultaat van de samenwerking tussen de Nederlandse Taalunie, het “Taalunieversum” en de Weense Nederlandistik.
Het “Coordinatiepunt” is voornamelijk bedoeld voor docenten en studenten Nederlands extra muros, maar ook andere geinteresseerden kunnen er waarschijnlijk een antwoord vinden op vragen in verband met de Nederlandstalige literatuur. Naast algemene informatie over ‘Nederlandse literatuur op het net’ biedt het “Coordinatiepunt” op dit moment ca. 500 links naar sites van b.v. literaire tijdschriften, literaire organisaties, schrijvers, uitgevers, bibliotheken en pagina’s over o.a. literatuurgeschiedenis, jeugdliteratuur en receptie. Momenteel werken wij aan een verzameling links in verband met de belangrijkste (ca. 1500) Nederlandse en Vlaamse auteurs. Deze links hopen wij nog voor de winter toegankelijk te kunnen maken. Verder willen we het “Coordinatiepunt” op korte termijn aanvullen met didactisch materiaal voor het literatuuronderwijs. In dit verband zoeken wij partners die samen met ons dergelijk lesmateriaal (documentatiemateriaal) willen ontwikkelen, of die samen met ons willen nadenken over de toekomst van het “Coordinatiepunt”.
We zijn dus heel benieuwd wat anderen van ons initiatief vinden en hebben daarom een enqueteformulier over het “Coordinatiepunt” (http://www.ned.univie.ac.at/copunt/enquete/) op het net gezet. Via dit formulier kunnen ook suggesties voor eventuele aanvullingen van het cluster worden gedaan.
Commentaar per e-mail graag naar het volgende adres:
julia.sommer@univie.ac.at.
We hopen op veel bezoekers en reacties!
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 11 Sep 2000 11:19:05 +0200
From: Guy Janssens <Guy.Janssens@ulg.ac.be>
Subject: Sym: 0009.06: Colloquium 'Welk nieuw profiel voor de studie Nederlands' over de hervorming van de academische studie Nederlands in Belgie op vr 20 oktober 2000 te Brussel
==================================================
Symposium over profiel studie Nederlands in Belgie
==================================================
Het Belgisch Interuniversitair Centrum voor Neerlandistiek (BICN) organiseert op vrijdag 20 oktober 2000 een colloquium in de gebouwen van de Universitaire Stichting te Brussel (Marsveldstraat 30, auditorium Felicien Cattier), onder de titel: WELK NIEUW PROFIEL VOOR DE STUDIE NEDERLANDS?
De bedoeling van het colloquium is een brede discussie tot stand te brengen over een hervorming van de academische studie Nederlands in Belgie, als onderdeel van de studierichting Germaanse talen.
Programma:
9.30 Ontvangst met koffie
10.00 Opening en inleiding: “De studie Nederlands en de arbeidsmarkt” (Guy Janssens)
10.15 Frans Daems: “Neerlandicus of professional? Waartoe willen we dat de studie Nederlands opleidt?
11.15 Ludo Beheydt: “Moet de klassieke tweedeling taalstudie/literatuurstudie worden gehandhaafd?
12.15 Lunch
13.30 Willy Vandeweghe: “Taalopleiding aan universiteiten en hogescholen”
14.30 Pol Cuvelier: “Neerlandistiek met toekomst: onderwijs en onderzoek in het perspectief van nieuwe verwachtingen en toepassingen”
15.30 Koffiepauze
16.00 Dirk Geeraerts: “Constructie, deconstructie en reconstructie van de filologie”
17.00 Besluiten/resoluties
Na elke lezing (30 min.) is er gelegenheid tot discussie, ingeleid door een referent.
Inschrijven voor het colloquium kan door overschrijving van 650 BEF op rekening 210-0682533-93 van het BICN te Brussel, o.v.v. “colloquium 2000”.
Het inschrijvingsgeld omvat de deelname aan het colloquium + de koffiepauzes en (t.z.t.) een exemplaar van de Handelingen.
Voor meer informatie: Guy.Janssens@ulg.ac.be
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 4 Sep 2000 12:34:56 +0200
From: Monique Sollie <M.Sollie@let.rug.nl>
Subject: Sym: 0009.07: Elfde AN'eLA-juniorendag op vr 1 december 2000 te Groningen
========================
Elfde AN’eLA-juniorendag
========================
Wat is de AN’eLA-juniorendag?
Op vrijdag 1 december 2000 vindt aan de RijksUniversiteit Groningen de elfde juniorendag van de AN’eLA (de Nederlandse Vereniging voor Toegepaste Taalkunde) plaats. Student-wetenschappers kunnen op deze dag een lezing of posterpresentatie geven over hun scriptie- of promotieonderzoek. De dag opent met een plenaire lezing van een senior-wetenschapper. Daarna volgen parallelle sessies van voordrachten door studenten en aio’s. Aan het eind van de dag is er een borrel om nog even gezellig na te praten. Lezingen en presentaties uit elk aandachtsgebied van de toegepaste taalwetenschap zijn welkom, zoals: eerste-, tweede- en vreemde-taalverwerving, taalgebruik, taalbeheersing, vertaalwetenschap, taal en techniek, bedrijfscommunicatie en taalonderwijskunde. De organisatiecommissie nodigt recent afgestudeerden en promovendi uit om op deze dag een lezing te geven of een poster te presenteren. Als toehoorder zijn alle belangstellenden welkom.
Scriptieprijs
Tijdens de Juniorendag zal de AN’eLA voor de zesde keer een prijs voor de beste scriptie op het gebied van de toegepaste taalkunde uitreiken. Een deel van de lezingen zal verzorgd worden door de genomineerden voor deze scriptieprijs. Aan het eind van de dag zal de jury de winnaar bekend maken. Voordracht voor de scriptieprijs kan tot 11 september via een docent die AN’eLA-lid is. Voor meer informatie: J. Nortier (J.Nortier@let.uu.nl).
Meer informatie
Meer informatie over de AN’eLA-juniorendag (inschrijving, kosten, e.d.) biedt de website: http://www.let.rug.nl/~withaar/anela
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 6 Sep 2000 16:40:08 +0200
From: J.C. de Jong <J.C.de.Jong@LET.leidenuniv.nl>
Subject: Sym: 0009.08: Leidse Letterendag 'Taalbeheersing en professionele communicatie' op za 18 november 2000 te Leiden
==================
Leidse Letterendag
==================
*-----------------------------------------------*
| |
| Leidse Letterendag |
| Taalbeheersing en professionele communicatie |
| |
| Zaterdag 18 november 2000 |
| 10.00 uur |
| |
| Universiteit Leiden |
| Centraal Faciliteitengebouw |
| Cleveringaplaats 1 |
| Zaal 011 |
*-----------------------------------------------*Op zaterdag 18 november 2000 organiseert de Opleiding Nederlands van de Leidse universiteit voor de zevende keer de Leidse Letterendag. Deze keer is het thema Taalbeheersing en professionele communicatie. Het aantal beroepen in de communicatiesector neemt sterk toe: er is niet alleen behoefte aan tekstschrijvers, journalisten, redacteuren, voorlichters en trainers, maar ook aan intranetredacteuren, webmasters, informatiemanagers en communicatieadviseurs. Wat kan en moet de universitaire Taalbeheersing bijdragen aan de uitoefening van deze beroepen? En hoe gemakkelijk worden bijvoorbeeld historisch taalkundigen en medievisten mediaspecialisten?
Antoine Braet (Opleiding Nederlands) zal het nieuwe overzichtsboek ‘Taalbeheersing als communicatiewetenschap, Een overzicht van theorievorming, onderzoek en toepassingen’, dat onder zijn redactie is geschreven, presenteren. Jaap de Jong (Opleiding Nederlands) geeft een voorbeeld van universitair onderzoek dat praktijkgericht beoogt te zijn. Rinke Berkenbosch (Berkenbosch & Koetsenruijter, Tekst, training en advies) geeft zijn visie op wat een tekstschrijver moet kunnen en weten en Pauline Post (hoofd Language & Text Centre, PricewaterhouseCoopers) laat ons delen in haar ervaringen met communicatietrainingen en -adviezen. Een forum met professionals uit uiteenlopende communicatieberoepen, onder leiding van Pauline Slot (taalbeheerser en literair auteur), zal met de zaal in discussie treden over heden en toekomst van de professionele communicatie en de rol die de academische opleiding neerlandistiek zou moeten vervullen ten behoeve van dit beroepsveld.
Alle geinteresseerden zijn op deze dag van harte welkom.
Deelnemers betalen NLG 55,- voor het programma, met inbegrip van lunch, koffie, thee en de afsluitingsborrel. Een gereduceerd tarief van NLG 15,- geldt voor studenten en medewerkers van de Leidse Opleiding Nederlands. De bijeenkomst wordt gehouden in zaal 011 van het Centraal Faciliteitengebouw, Witte Singel/Doelencomplex, Cleveringaplaats 1.
Voor nadere informatie: Secretariaat Opleiding Nederlands (tel.
+31-(0)71-527.26.04, ma. t/m do. 9-12.00 uur) of Jaap de Jong (tel.
+31-(0)71-527.21.37, j.c.de.jong@let.leidenuniv.nl.).
Programma
10.00 uur Ontvangst en opening
10.30 uur Antoine Braet
‘Theorie en praktijk van professioneel communiceren’ Wat heeft het nieuwe taalbeheersinghandboek te bieden over professionele communicatie?’
Als je Nederlands hebt gestudeerd, kom je tegenwoordig maar zelden meer voor de klas. Eerder wordt het de wijde wereld van de professionele communicatie. Die trend zie je natuurlijk ook weerspiegeld in de vakliteratuur. Zo bevat het pas verschenen handboek ‘Taalbeheersing als communicatiewetenschap’ een uiteenzetting over de theorie van het ontwerpen van instructieve en persuasieve teksten en gegevens over de toepassing van inzichten uit de taalbeheersing in de professionele praktijk. Wat houdt die theorie in en hoe staat het met de praktijktoepassingen?
11.15 uur Jaap de Jong
‘De eerste klap’
Hoe openen professionals en ingenieurs hun presentaties? Presentatieadviseurs bepleiten al sinds Aristoteles dat sprekers veel energie steken in de inleiding van hun toespraak, bijvoorbeeld door gebruik te maken van attentum-, benevolum- en docilemtechnieken. Maar hoe opereren professionele sprekers (ministers en hoge ambtenaren) in de praktijk, tijdens de eerste minuten van hun toespraken? En hoe openen ruim 1000 Nederlandse ingenieurs – niet bepaald sprekers met een gunstige reputatie? Maakt het eigenlijk uit of er een openingstechniek gebruikt wordt, en welke? Een verhaal over de uiteenlopende soorten onderzoek (analytisch, experimenteel, survey) die in samenwerking met de TU Delft naar deze onderwerpen zijn verricht.
12.00 uur Lunch
13.30 uur Rinke Berkenbosch
‘Wispelturige opdrachtgevers, weerspannige lezers’ Taalbeheersing voor tekstschrijvers
De vereniging TekstNet heeft in september de resultaten gepresenteerd van een onderzoek onder zeshonderd tekstschrijvers. Daaronder bevinden zich, zo blijkt, nogal wat afgestudeerde taalbeheersers. Deze specialisatierichting binnen de neerlandistiek is zonder meer een goed vertrekpunt voor wie overweegt een eigen bureau als tekstschrijver te beginnen. Maar een tekstschrijver moet meer in huis hebben dan gezond verstand, ambachtelijke schrijfvaardigheden en kennis van argumentatietheorie en retorica. Minstens zo belangrijk is een ‘specialisme’, bijvoorbeeld in een bepaald tekstgenre, en – beter nog – in een bepaald onderwerp: gezondheidszorg, cultuurbeleid, of desnoods zoiets specifieks als ‘milieueffectrapportages over infrastructuurprojecten’. In de praktijk blijkt het ook nodig om te leren omgaan met wispelturige opdrachtgevers en met lezers die helemaal geen zin hebben om een tekst van a tot z te bestuderen. Vooral het laatste – schrijven voor lezers met weinig tijd – verdient in taalbeheersingsonderzoek en -onderwijs meer aandacht.
14.15 uur Pauline Post
‘Snel en goed, graag, en niet te duur’ Praktijkervaringen van een taalbeheerser in het bedrijfsleven
Veel organisaties danken hun bestaan aan kennis. Kennis wordt gecreeerd, vergroot, gedeeld, verkocht en bewaakt. En daarbij blijkt het openen van een zoveelste database al lang niet meer voldoende. Een kennisorganisatie drijft op de structuur en de helderheid van haar communicatie over die kennis. Taalbeheersers kunnen daaraan een goede bijdrage leveren.
Bij PricewaterhouseCoopers Management Consultants werken zes taalbeheersers aan heldere en overtuigende communicatie met opdrachtgevers. Zij ondersteunen consultants met trainingen, advies, redactie- en schrijfwerk. Hoe belangrijk die bijdrage ook is, er is in een bedrijfsmatige omgeving meestal te weinig tijd voor zulke ‘extra’s’, maar als het gebeurt moet het werk aan zeer hoge normen voldoen. Dit wordt een praktijkverhaal over het spanningsveld tussen snelheid, geld en hoge verwachtingen. Hoe je in een uurtje een piramide kunt bouwen, hoe productiviteit niets met productieve tijd te maken heeft en hoe je door overal weinig van af te weten toch een eind kunt komen.
15.00 uur Thee
15.30 uur Forum: Wat kan en moet de universitaire Taalbeheersing bijdragen aan de uitoefening van communicatieberoepen? o.l.v. Pauline Slot
Deelnemers o.a.:
Marcel Uljee (zelfstandig tekstschrijver, gespecialiseerd in webtekst)
Leony van der Splinter (hoofd Loopbaancentrum Letteren, Universiteit Leiden)
Christine Swankhuisen (partner bij Tabula Rasa, Strategische communicatie)
16.30 uur Afsluiting en borrel
Het boek ‘Taalbeheersing als communicatiewetenschap’ zal op de Letterendag met NLG 5,- korting voor NLG 39,50 aangeschaft kunnen worden bij de boekentafel van de Leidse boekhandel Kooyker Ginsberg.
Aanmeldingskaart
S.v.p. opsturen voor 1 november 2000; daarna is alleen telefonische opgave nog mogelijk (tel. 071-5272604) met betaling aan de zaal. U ontvangt een schriftelijke bevestiging van uw aanmelding (inclusief routebeschrijving). Kosteloze annulering is mogelijk tot 8 november.
Naam: ……………………………………… (m/v)
Adres: ……………………………………………
Postcode & woonplaats: ……………………………..
Telefoonnummer: ………..
Collegekaartnr. (voor studenten): ……………………
meldt zich aan voor de Leidse Letterendag op zaterdag 18 november 2000 en heeft de verschuldigde deelnamekosten (NLG 55,- per persoon; studenten en medewerkers van de Opleiding Nederlands van de Universiteit Leiden: NLG 15,-) overgemaakt op ABN-AMRO-bankrekeningnr. 53.88.344 (buitenland: swiftcode ABNANL 2a) t.n.v. Universiteit Leiden, Opleiding Nederlands, Postbus 9515, 2300 RA Leiden, o.v.v. Letterendag.
Datum en handtekening: ……………………………..
Opsturen naar:
Aan de Universiteit Leiden
Opleiding Nederlands
T.a.v. het secretariaat
Postbus 9515
2300 RA LEIDEN
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 4 Sep 2000 20:21:00 +0200
From: Ben Salemans <salemans@baserv.uci.kun.nl>
Subject: Sym: 0009.09: Symposium 'Vernieuwingen in de Stem-, Spraak- en Taalpathologie' op za 28 oktober 2000 te Utrecht
==========================================
Symposium Stem-, Spraak- en Taalpathologie|
==========================================
*-------------------------------------------*
| |
| Vernieuwingen |
| in de |
| Stem-, Spraak- en Taalpathologie |
| |
| Zaterdag 28 oktober 2000 |
| |
| Universitair Medisch Centrum |
| Utrecht |
| |
| |
| Lustrumsymposium georganiseerd door de |
| Nederlandse Vereniging |
| voor Stem-, Spraak- en Taalpathologie |
| (NVSST) |
| |
*-------------------------------------------*Introductie
Dit symposium wordt georganiseerd ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de Nederlandse Vereniging voor Stem-, Spraak- en Taalpathologie (NVSST). Een belangrijke doelstelling van deze vereniging is om in multidisciplinair verband door wetenschappelijke vergaderingen, studiedagen en symposia kennis op het gebied van stem-, spraak- en taalstoornissen uit te breiden en uit te dragen.
In ons vakgebied hebben zich de laatste jaren belangrijke ontwikkelingen voorgedaan. Zo zien we bijvoorbeeld dat door de introductie van digitale communicatiemogelijkheden onze communicatie in sterk mate beinvloed wordt. Het onderzoek naar de functionele samenhang tussen taalbegrip en taalproductie heeft de diagnostiek van taalontwikkelingsstoornissen sterk verbeterd. Brain imaging-onderzoek heeft het inzicht in de relatie tussen hersenen en taalfunctie veranderd en nieuwe beeldvormende technieken bieden ongekende mogelijkheden om de anatomisch-fysiologische basis van stemstoornissen in beeld te brengen. Bij spraak- en taalstoornissen blijkt dat genetische aspecten soms een veel grotere rol spelen dan eerder werd verondersteld.
Op het lustrumsymposium zullen ‘vernieuwers’ terugblikken op de meest recente ontwikkelingen in hun vakgebied en tevens speculeren over te verwachten en/of gewenste ontwikkelingen.
Het symposiumprogramma biedt een caleidoscoop van onderzoek in ons vakgebied die de interdisciplinaire samenhang van stem-, spraak- en taalstoornissen zichtbaar maakt.
De vereniging nodigt u graag uit voor dit lustrumsymposium!
Programma
09.30 Feestelijke ontvangst
10.00 Introductie
Herman Peters
10.10 Mogelijkheden en beperkingen in de digitale communicatie
Louis Boves
11.00 New development in the assessment of language developmental disorders
Dorothy Bishop
11.50 Koffiepauze
12.10 Possibilities of imaging techniques in the assessment of voice disorders
Ulrich Eysholdt
13.00 Lunch
14.00 Recente inzichten m.b.t. relatie taal en hersenen
Peter Hagoort
14.50 Genetische aspecten bij spraak- en taalstoornissen
Frits Beemer
15.40 Sluiting
16.00 Receptie
Sprekers
Prof. dr. F. Beemer, geneticus
Afdeling Klinische Genetica
Universitair Medisch Centrum Utrecht
Prof. dr. D. Bishop, taalpsycholoog
Department of Experimental Psychology
University of Oxford, Great Britain
Prof. dr. L. Boves, spraaktechnoloog
Vakgroep Taal en Spraak
Katholieke Universiteit Nijmegen
Prof. dr. U. Eysholdt, KNO-arts
Department of Phoniatrics and Pediatric Audiology
University Hospital, Erlangen, Germany
Prof. dr. P. Hagoort, neuropsycholoog
F.C. Donders Centre for Cognitive Neuroscience,
Max Planck Instituut
Nijmegen
Dr. H.F.M. Peters, voorzitter NVSST
Universitair Medisch Centrum St Radboud
Nijmegen
Inschrijving
De kosten voor deelname bedragen NLG 65,- voor leden van de NVSST en NLG 90,- voor niet-leden.
Inschrijving geschiedt door inzending van (onderstaande) antwoordkaart en separate overmaking van het inschrijfgeld op girorekening 3850791 t.n.v. penningmeester NVSST te Laren.
Het symposium wordt gehouden in het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMCU).
Na ontvangst van inschrijving en betaling ontvangt u informatie over de locatie en de bereikbaarheid van het UMCU.
Aanmelding
Aanmeldingsformulier/antwoordkaart
Lustrumsymposium
VERNIEUWINGEN IN DE STEM-, SPRAAK- EN TAALPATHOLOGIE
Zaterdag 28 oktober 2000
Aanmelding geschiedt door deze kaart in een voldoende gefrankeerde envelop te sturen naar:
Secretariaat
Symposium Vernieuwingen in de Stem-, Spraak- en Taalpathologie
t.a.v. dr. I.M. Verdonck-de Leeuw,
Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde
Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit
Postbus 7057
1007 MB Amsterdam
Voorts dienen de kosten voor deelname aan het symposium te zijn betaald voor 1 oktober 2000 op girorekeningnummer 3850791 t.n.v. de penningmeester van de NVSST te Laren.
NLG 90,- voor niet-leden
NLG 65,- voor leden van de NVSST
Naam:
Voorletters en titulatuur:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Telefoon: Fax:
E-mailadres:
Werkadres:
Instelling:
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 06 Sep 2000 11:38:02 +0200
From: Els Elffers <els.elffers@hum.uva.nl>
Subject: Lit: 0009.10: Afscheidsbundel Wim Klooster
============================
Afscheidsbundel Wim Klooster
============================
Op 1 september 2000 is verschenen de artikelenbundel ‘Samengevoegde Woorden. Voor Wim Klooster bij zijn afscheid als hoogleraar’, onder redactie van Hans den Besten, Els Elffers en Jan Luif, uitgegeven door de leerstoelgroep Nederlandse Taalkunde van de Universiteit van Amsterdam.
De bundel bevat 26 artikelen over Nederlandse syntaxis in de ruimste zin des woords, van de hand van Frida Balk, Hans den Besten, Ton Duinhoven, Joop van der Horst, Pieter Seuren en vele anderen.
Overige gegevens:
ISBN: 90-805195-5-3
aantal pagina’s: 290
prijs: NLG 35
De bundel is te bestellen door overmaking van NLG 40 (bundel NLG 35 + verzendkosten NLG 5) op girorekening 5964207 t.n.v. J. Luif en/of A. Florijn te Amsterdam. Hij wordt dan toegestuurd naar het op de overschrijvingskaart vermelde adres.
Afhalen tegen contante betaling van NLG 35- is ook mogelijk, bij het secretariaat van de Leerstoelgroep Nederlandse Taalkunde, Spuistraat 134, 1012 VB Amsterdam, tel. +31-(0)20-5254655.
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Tue, 5 Sep 2000 22:51:51 +
From: J.M.J. Sicking <j.m.j.sicking@castel.nl>
Subject: Lit: 0009.12: Uitgave rederijkersklucht 'De Dove Bitster'
===========================================
Uitgave rederijkersklucht ‘De Dove Bitster’
===========================================
Begin september hebben Groningse studenten bij het Utrechtse landjuweel ter ere van prof. dr. W.P. Gerritsen een opvoering verzorgd van de zestiende-eeuwse rederijkersklucht ‘De Dove Bitster’. De tekst van dit spel, dat deel uitmaakt van de collectie van de kamer Trou Moet Blijcken, is nu als nummer 2000/2 verschenen in de reeks ‘Cahiers Nederlandse Letterkunde’. Deze gebruiksvriendelijke leeseditie is verzorgd door de neerlandica Saskia Hutten en bevat, behalve een inleiding met enkele illustraties, ook woordverklaringen en een commentaar.
Bestellingen kunnen worden gedaan door 25 gulden over te maken op postbanknummer 3808367, ten name van Uitgeverij Passage te Groningen, onder vermelding van het gewenste afleveringsnummer.
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 6 Sep 2000 06:57:12 +0200
From: Willem Huberts <whuberts@knoware.nl>
Subject: Lit: 0009.12: Verschenen in de Flanorreeks: 'Oefeningen bij een beek' van C.O. Jellema
=====================================
C.O. Jellema: Oefeningen bij een beek
=====================================
In september 2000 verscheen als deel 41 in de Flanorreeks ‘Oefeningen bij een beek’ van C.O. Jellema. Hij verzamelde in deze essaybundel (205 p.) zijn tot dusver verspreid gepubliceerde essays. Uit de vele onderwerpen: Eckhart, Trakl, Faverey, Rilke en Achterberg. Ook bevat dit boek enige autobiografische essays, waarin Jellema het ontstaan en de achtergrond van zijn eigen dichterlijk oeuvre aan een nader onderzoek onderwerpt. Het is een fijnzinnige verzameling teksten, waarin de auteur zich op delicate en broze wijze blootgeeft – maar ook weer niet. De prijs bedraagt NLG 40,-.
De uitgave is te verkrijgen door overmaking van het genoemde bedrag op postbankrekening 1912112 ten name van Uitgeverij Flanor, onder vermelding van ‘Flanor-41’. Voeg s.v.p. bij overmaking met Girotel uw adresgegevens toe. Na ontvangst van de betaling wordt uw bestelling zonder verdere kosten bij u thuis afgeleverd.
Uitgeverij Flanor geeft sinds 1987 op bescheiden schaal boekjes uit op het gebied van de Nederlandse literatuur(geschiedenis). Jan van Herpen, Willem Huberts en Gerben Wynia vormen de redactie. Een fondslijst is voor geinteresseerden op aanvraag beschikbaar. Dat kan per telefoon naar nummer +31-(0)10-202.11.27, per fax naar nummer +31-(0)10-202.61.41, per e-mail naar whuberts@knoware.nl en per post naar Uitgeverij Flanor, Sibeliusweg 36, NL – 2901 GH Capelle aan den IJssel.
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 8 Sep 2000 16:56:39 +-200
From: Tom Van de Voorde <Tomvdv@vt4.net>
Subject: Lit: 0009.13: Literair tijdschrift YANG 2000/2 'Die ochtend
in de boekenwinkel'
===========
Yang 2000/2
===========
Literair tijdschrift yang bracht zopas zijn nieuwste nummer uit. In 2000/2 (zonder titel) start yang met het nieuwe katern ‘Die ochtend in de boekenwinkel’. In elk nummer wil yang een representatief katern van review-essays over belangrijke recent verschenen boeken plaatsen. De betere recensie geldt als norm. De ruggegraat van deze eerste aflevering liep meteen al uit de hand en werd een gecondenseerd dossier over postmodernisme.
Het nummer bevat review-essays van Bert Bultinck over Gouden Uil-laureaat Peter Verhelst en zijn bekroonde roman Tongkat, een verhalenbordeel; Pieter De Buysser over Charlotte Mutsaers Zeepijn; Jan H. De Roder over Dirk Van Bastelaere en diens tijdschift Nieuwzuid; Jeroen Overstijns over de essaybundels van Bart Vervaeck en Hugo Bousset over postmodernisme in de Nederlandse literatuur.
In de schaduw van deze review-essays doet de redactie een gedurfde poging tot programaverklaring. Een fragment: “Het verlangen naar esthetiek, geincarneerd in de aandacht voor de vorm, is nog steeds de beste garantie voor een ingrijpend spreken over de werkelijkheid. Alleen stellen wij dat het alledaagse taalgebruik zich daar even goed toe leent. Ten slotte kunnen we ons perspectief wellicht samenvatten onder de noemer ‘beyond postmodernism’.”
Dit nummer bevat verder: een theatertekst van de negentiende-eeuwse Duitse auteur Christian Dietrich Grabbe vertaald, Amerikaans proza van Donald Barthelme, Dave Eggers (A heartbreaking work of staggering genius) en Thomas Pynchon (Mason & Dixon), een brief van Georges Bataille aan Ren’e Char, gedichten van Nick J. Swarth en Lucas H?csgen, een essay van Marc Kregting over Frederik Chasalle proza van Henk Van der Waal en writer-in-residence J.Z. Herrenberg.
Los nummer 280 BEF / fl. 15
Abonnement 800 BEF/ fl. 55 (4 nrs. + extra uitgave)
Bestellingen:
Yang
PB 245
B-9000 Gent
T&F: +32-(0)9-.269.02.22
yangtijdschrift@yahoo.com
postrekening: 000-1702138-79
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 04 Sep 2000 14:56:40 +0200
From: Willem Kuiper <willem.kuiper@hum.uva.nl>
Subject: Col: 0009.14: Column Willem Kuiper, no. 51: De doofpot van Jacob
=============================
Column Willem Kuiper, no. 51:
De doofpot van Jacob
=============================
Of Jacob van Maerlant bij zijn leven al bekend stond om zijn waarheidslievendheid, weten wij niet, maar zeker lijkt dat hij die faam in de loop van de veertiende eeuw krijgt. Voorop in de rij roemers gaat de Brabantse clerc-auteur Jan van Boendale (Ter Vuren 1279-Antwerpen ca. 1350). Uit de manier waarop Jan – die de laatste dertig jaar van zijn leven secretaris van de wereldstad Antwerpen was – naar Jacob verwijst, leid ik af dat hij hem niet persoonlijk gekend heeft. Jan kende Jacob enkel uit zijn werk, en dan met name uit Jacobs vertaling van de Historia Scolastica van Comestor en het Speculum Historiale van broeder Vincent. Naar deze twee meesterwerken verwijst hij in respectievelijk Der Leken Spiegel, boek II, kapittel 84 en de Brabantsche Yeesten, boek I, regel 25. Geen woord over het ‘literaire’ werk van Jacob.
In het derde boek van Der Leken spiegel schreef Jan twee kapittels die wat mij betreft verplichte kost zijn voor iedereen die Middeleeuwen op het menu heeft staan: Vander lettren ende vander clerghien (125) en het fameuze Hoe dichtren dichten selen ende wat si hanteren selen (126). In het laatste kapittel verleent Jan aan Jacob de eretitel “vader der dietscher dichtren algader” (r. 119-120), en even verderop deelt hij expliciet mee:
291 Noyt men oec en ondervant
Dat Jacob van Merlant
Loghene dichte of voert brochte,
Hoe nauwe datment ondersochte!
Lezend in Der Leken Spiegel raakt men er snel van overtuigd dat Jan van Boendale het met de waarheid niet minder nauw neemt dan zijn grote voorbeeld Jacob van Maerlant. Zo spreekt Jan in niet mis te verstane woorden zijn banvloek uit over Karel ende Elegast:
133 Men leest dat Karle voer stelen…
Ic segdu al sonder helen,
Dat Karle noyt en stal!
En over de omstandigheden waaronder Karel verwekt werd:
136 Selke maken oec ghescal
Dat hi Carle hiet die man
Om datten sijn vader wan
Op enen waghen an een dienstwijf
Wie bekend is met de wereld van de Legenda Aurea weet dat in de naam van een schepsel het wezen verborgen is. Middeleeuwers waren gek op etymologie, en Brabanders als Jan van Boendale maakten er veelvuldig gebruik van. Zo werd Antwerpen herleid tot ‘hand werpen’, waarbij Brabo de werper was van de hand van de reus die aan de Schelde van elke passant als tol diens hand opeiste. Aerschot heet zo omdat Julius Caesar daar een ‘aer’ (arend) uit de lucht schoot. Zo doorredenerend is het niet onaannemelijk te veronderstellen dat iemand Karel heet omdat hij op een kar geconcipieerd werd. Maar omdat het ditmaal om de Grote koning Karel gaat, is deze duiding ketterij. Karel was immers de vrucht van een wettig en kerkelijk huwelijk!
140 God die gheve hem onlanc lijf
Die dese loghene dachte,
Ende ierst in plaetsen brachte,
Want Puppijn sijn vader was,
Een heilech man, sijt seker das,
145 Ende wan Karlen ane sine vrouwe,
Diere hi ghegheven hadde trouwe
Mids der heilegher kerken raet.
Sijn moeder hiet ver Bertraet,
Ende was dochter, wi lesent dus,
150 Eens keysers hiet Eracleus.
Maar enkele regels verderop blijkt dat Jan in beginsel wel degelijk accepteert dat iemand Karel genoemd wordt omdat hij op een kar verwekt werd, maar dan gaat het om Karels opa, Karel Hamer, waarvan algemeen bekend was dat hij een buitenechtelijk kind was:
151 Sijn oudervader, wildijt weten,
Was Karle Marteel gheheten,
Ende was in overspele ghewonnen,
Maer wi niet gheweten en connen
155 Weder op karre oft op waghen.
In hoerets noyt boeke ghewaghen…
Deze passage is wat mij betreft – onbedoeld, want Jan is bloedserieus – de meest hilarische uit de hele Middelnederlandse literatuur, en het levende bewijs dat ook waarheidsaanbidders als Jan van Boendale er twee maten op na hielden.
291 Noyt men oec en ondervant
Dat Jacob van Merlant
Loghene dichte of voert brochte,
Hoe nauwe datment ondersochte!
Nu is Jacob zelf de eerste om toe te geven dat hij in het begin van zijn carriere onwaarheden verkondigde, maar ook toen hij tot inkeer gekomen was, hield hij zich niet aan de waarheid, de gehele waarheid en niets anders dan de waarheid. Dat zou ook volstrekt ongebruikelijkheid geweest zijn voor de tijd waarin hij leefde. Waarheid was immers een middel, geen doel.
In zijn Vierde Partie van de Spiegel Historiael vertelt Jacob op basis van het Speculum Historiale van broeder Vincent het ontroerende verhaal na van het exemplarische vriendenpaar Amijs en Amelis. Het verhaal zoals dat gedurende de Middeleeuwen de ronde deed, is van Italiaanse komaf, maar de werkelijke oorsprong zal nog verder weg liggen. Het gaat over de zoon van een graaf en de zoon van een ridder, die op dezelfde dag geboren zijn en daarom als twee druppels water op elkaar lijken. Dat was normaal gedurende de Middeleeuwen, denk maar aan Floris en Blancefloer. De zoon van de ridder wordt Amicus genoemd, Amijs in het Middelnederlands, wat vriend betekent. De zoon van de graaf heet Amelius (Amelis in het Middelnederlands), wat ‘de betere’ betekent. Sprekende namen: de ‘betere’ is in rang namelijk hoger dan de ‘vriend’.
Om een lang verhaal kort te maken, beiden komen na nogal wat meegemaakt te hebben aan het hof van Karel de Grote en worden daar bedacht met twee hoge functies. Amijs wordt tresorier en Amelis drussaat. Karels liefde voor beiden vervult anderen met grote jaloezie. Als Amijs toestemming gekregen heeft om na twee jaar afwezigheid zijn vrouw te bezoeken, geeft hij de achterblijvende Amelis het dringende advies op zijn hoede te zijn voor zowel Karels dochter Belicente als de verradelijke hofmaarschalk Harderic. Wijze woorden, maar aan dovemansoren gericht. Amijs is bij wijze van spreken nog niet uit zicht of Amelis neemt Karels dochter – met haar volledige instemming – te grazen, en daarbij gaat het er zo luidruchtig aan toe dat de op het vinkentouw zittende Harderic hen betrapt.
Zo staat het niet in exact in Jacobs Speculum, maar van dit verhaal doen meerdere versies de ronde, die alle een eigen voorstelling van zaken geven, waarin het gedrag van Amelis vergoeilijkt wordt. Zeker lijkt dat broeder Vincent op de hoogte is met andere volkstalige versies. Hij situeert het verhaal namelijk niet in Italie, maar in Frankrijk. Berico werd naar ’s lands gelegenheid verfranst tot Berry en Averna tot Auvergne. Ook speelde het oorspronkelijker verhaal zich niet af aan het hof van Karel de Grote, maar aan dat van een naamloze krijgsheer. Omdat Amijs en Amelis hun leven als heiligen eindigen, zijn ze de wereld van de eveneens als heilige eindigende Karel de Grote ingeschreven.
Natuurlijk ontkent Amelis in alle toonaarden dat hij Karels dochter onteerd heeft, en biedt hij aan dit in een tweegevecht annex Godsoordeel te bewijzen. Moeder en dochter kiezen partij voor de aangeklaagde Amelis en staan met hun leven borg voor Amelis’ vertrek naar Amijs. Die is natuurlijk woedend, maar vriend genoeg om hem te helpen. In de gedaante van Amelis begeeft hij zich naar het hof en in het krijt, zweert daar naar waarheid dat hij Karels dochter met geen vinger aangeraakt heeft, en maakt de verrader Harderic letterlijk een kop kleiner. De opgeluchte vorst wil nu niets liever dan dat er een huwelijk gesloten wordt tussen de succesvolle uitdager en zijn dochter. Wat hem betreft kan dat huwelijk dezelfde dag nog gesloten worden en kan die nacht de bruid beslapen worden. Een grote zorg minder!
Maar niet voor Amijs… Die is namelijk gehuwd, en als hij straks – en ik heb uit de literatuur begrepen dat zo iets in het bijzijn van getuigen gebeurde – de bruid beslapen moet, pleegt hij bigamie. En mocht hij zelf al niet op die gedachte gekomen zijn, dan is er nog een engel Gods die hem dit in een visioen meedeelt, en hem als straf voor het negeren van het gebod binnen twee jaar lepra garandeert. Amijs moet er niet aan denken dat hij een melaatse zal worden, en ook begrijpt hij heel goed dat hij in de ogen van de Heer zwaar zondigt als hij Karels dochter beslaapt, maar … God is pas echt belangrijk als je dood gaat. Zolang je leeft, heb je met mensen te maken. En aangezien de mens een wolf is voor zijn medemens, zijn wereldlijke eer en reputatie belangrijker dan de zonde der bigamie, kan Frank de Boer een voorbeeld nemen aan de manier waarop Amijs zich van zijn taak kwijt.
Broeder Vincent, voor wie – of voor de destinaris koning Lodewijk de Heilige – deze episode uit het leven van de latere heiligen ook een tikkeltje te wild was, laat de boodschap van de engel achterwege, en expliciteert de bigamie niet, maar uit de context blijkt wel degelijk dat hij het gebeuren bekend veronderstelt. Hij vervolgt zijn relaas namelijk met ‘Amicum vero cum uxore sua manentem percussit Deus morbo lepre’, wat zoveel betekent als: Toen Amijs weer bij zijn eigen vrouw woonde, sloeg (strafte) God hem met de ziekte lepra.
Jacob echter grijpt in. Hij stelt Amijs in de gelegenheid terug te keren naar zijn huis, daar Amelis het goede nieuws te brengen, wederom van rol te wisselen, en pas de volgende dag het huwelijk te laten voltrekken (kap. 78):
63 Amelis keerde vro ende blide
Ende trouwede naden stride
65 Belicente, ende voer mede
Wonen in sijn selves stede.
Maar nu heeft God geen reden meer om Amijs met lepra te slaan, en dus vervolgt Jacob (kap. 79) heel neutraal met:
Na desen dinghen so ghevel
Dat Amijs wart an sijn vel
Altemale lasers al
Ende waer so hi wesen sal
5 So moetmen heffen ende draghen.
‘Het gebeurde dat Amijs melaats werd en niet meer kon lopen.’ Misschien werd de lezer/luisteraar geacht aan de arme Job denken, die zijn welvaart en welzijn veranderen zag in armoede en ongeluk?
Vanaf nu kan Jacob het verhaal voortzetten alsof er niets gebeurd is. Amijs vreest door zijn eigen vrouw vermoord te worden – die haat jegens hem had opgevat omdat pseudo-Amijs haar de bijslaap weigerde door in bed een zwaard tussen hen beiden in te leggen (Amelis had zijn lesje geleerd…), en laat zich naar Amelis brengen. Daar wordt hij herkend aan de identieke drinkbeker die zij beiden als cadeau van paus Deusdedit bij hun doop ontvingen en in huis opgenomen. Dan verschijnt de engel Raphael aan Amijs en deelt hem mee dat hij kan genezen als zijn lichaam bestreken wordt met het bloed van Amelis’ tweelingzonen. Met tranen in de ogen en een brok in zijn keel onthoofdt Amelis zijn driejarige kinderen en doet wat de engel gezegd heeft: Amijs geneest ter plekke. Als Amelis later terugkeert naar de slaapkamer van zijn kinderen om hen te begraven, vindt hij hen spelend in bed, met een cirkelvormig rood lidteken rond de hals…
Eind goed al goed. Amijs genezen, Amelis zijn kinderen terug, en – dankzij Jacob – Karel de Grote behoed voor een blamage.
Literatuuropgave:
- Amijs ende Amelis. Een middeleeuwse vriendschapssage, naar de berijming van Jacob van Maerlant tezamen met zijn Latijnse bron uitgegeven door J.J. Mak. Zwolle 1954.
- Georges Duby, Medieval marriage. Two models from twelfth-century France. Baltimore etc. 1978.
- Georges Duby, Le chevalier, la femme et le pr^etre. Le marriage dans la France f’eodale. Paris 1981.
- Jean Leclercq, Le mariage vu par les moines au XIIe si’ecle. Paris 1983.
- W.M. Verbaal, ‘Amijs & Amelis’, in: W.P. Gerritsen & A.G. van Melle (red.), Van Aiol tot de Zwaanridder. Personages uit de middeleeuwse verhaalkunst en hun voortleven in literatuur, theater en beeldende kunst. Nijmegen [SUN] 1998(2).
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=*-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@baserv.uci.kun.nl, naar | | Willem.Kuiper@hum.uva.nl, naar Piet.Verkruijsse@hum.uva.nl (voor de | | evenementenagenda) of naar P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------**-Einde-------------------- Neder-L, no. 0009.a --------------------------*
Laat een reactie achter