| Subject: | Neder-L, no. 0209.b |
| From: | BJP Salemans |
| Reply-To: | Elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek |
| Date: | Mon, 30 Sep 2002 20:19:08 +0200 |
| Content-Type: | TEXT/PLAIN |
********************* *-Elfde-jaargang----------- Neder-L, no. 0209.b -----------ISSN-0929-6514-* | | | ************************************************************ | | * Neder-L, elektronisch tijdschrift voor de neerlandistiek * | | ************************************************************ | | | | Onderwerpen in dit bulletin: | | ============================ | | (1) Rub: 0209.19: Evenementenagenda, met: | | - Eerste Hugues C. Pernath-lezing door Joris Gerits | | m.m.v. Hugo Claus, do 10 oktober 2002 (Antwerpen) | | - Expositie over Carry Slee, vr 27 september 2002 - | | zo 27 april 2003 (Den Haag) | | - Lezing over W.F. Hermans door Ton Anbeek (Den Haag) | | - Willem van Toorn gastschrijver, di 1 oktober t/m di | | 29 oktober 2002 (Groningen) | | - Zeeuwse Dialectdag, met min.-pres. Balkenende, za | | 19 oktober 2002 (Kapelle) | | - Lezing over kinderboeken door Berry Dongelmans, wo | | 2 oktober 2002 (Oegstgeest) | | - Avond met Erwin Mortier, wo 23 oktober 2002 (Zwolle)| | (2) Vac: 0209.20: Vacature voor bezetting van de 'Queen Beatrix Chair | | in Dutch Studies Berkeley' op de University of | | California, Berkeley (deadline: vr 15 november 2002) | | (3) Med: 0209.21: Overleden: Gerard Willem Huygens (1912-2002) | | (4) Med: 0209.22: Wijzigingen in Gebiedsbestuur Geesteswetenschappen | | van NWO | | (5) Med: 0209.23: Afscheidscollege M.A. Schenkeveld-van der Dussen op | | do 31 oktober 2002 te Utrecht | | (6) Med: 0209.24: Wintertuin-festival 'Ooit...' van vr 15 - zo 24 | | november 2002 te Arnhem en Nijmegen | | (7) Rub: 0209.25: Hora est! Promotie F. Kwakkel te Leiden op do 26 | | september 2002; promotie C.A. de Westenholtz op vr 27 | | september 2002 te Amsterdam | | (8) Web: 0209.26: Nieuw in Trefwoord: Dirk Geirnaert, '100 jaar Biekorf | | in het WNT' | | (9) Web: 0209.27: TijdSchrift voor Skandinavistiek online | |(10) Ten: 0209.28: Tentoonstelling '150 jaar Bibliotheque Wallonne' over | | de geschiedenis van het Frantalige protestantisme in | | Nederland van do 26 september tot zo 3 november 2002 | | te Leiden | |(11) Lit: 0209.29: Pas verschenen: Speciaal nummer Gezelliana. Kroniek | | van de Gezellestudie jrg. 12-13 (2000/2001) | |(12) Lit: 0209.30: Pas verschenen: Edward Vanhoutte (red.), Talig | | Erfgoed. De Zuidelijke Nederlanden. (Gent, 2002) | |(13) Sym: 0209.31: Studiedag Tekstgenese 'Parafernalia' op wo 23 oktober | | 2002 te Antwerpen | |(14) Sym: 0209.32: Internationaal symposium 'Onrecht & insubordinatie: | | de Caribische auteur als krijger van het imaginaire' | | op wo 24 - vr 26 september 2003 te Antwerpen; call | | for papers | |(15) Sym: 0209.33: Medievistendag 'Terug naar de bronnen' op za 19 | | oktober 2002 te Utrecht | |(16) Sym: 0209.34: Studiedag 'Vrouwen over opvoeding. Belle van Zuylens | | visie op opvoeding, vergeleken met die van vrouwen | | voor en na haar' op wo 16 oktober 2002 in Slot Zuylen | | (bij Utrecht) | |(17) Sym: 0209.35: Colloquium Taal en Tongval 2002 over dialectsyntaxis | | op vr 8 november 2002 te Gent | |(18) Col: 0209.36: Column Willem Kuiper, no. 59: Boulogne-sur-Mer | |(19) Informatie over Neder-L | | | *-------------------------- --------30-september-2002-* *********************
(1)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Sep 2002 12:49:47 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rub: 0209.19: Evenementenagenda
=================
Evenementenagenda
=================
ANTWERPEN, AMVC-Letterenhuis, Minderbroederstraat 22.
Eerste Hugues C. Pernath-lezing, donderdag 10 oktober 2002, 20.00 uur.
- Spreker is Joris Gerits Universiteit Antwerpen) die in 1980 op Pernath promoveerde. Hugo Claus zal ‘Het graf van Pernath’ lezen. Uit de archieven van het AMVC en de vorig jaar verworven nalatenschap van de moeder van de dichter wordt een selectie van foto’s en documenten tentoongesteld. Na afloop biedt het AMVC-Letterenhuis een receptie aan en kunnen belangstellenden de tekst van de lezing, met een cover van Jan Vanriet, bekomen. De toegang is gratis.
DEN HAAG, Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum, Prins Willem-Alexanderhof 5.
Opening expositie Carry Slee, vrijdag 27 september 2002, 16.00 uur.
- Rob Vreeken, journalist van de Volkskrant, opent de expositie over Carry Slee. Optreden van VOF de Kunst met liedjes van Carry Slee. De expositie is te bezichtigen tot en met 27 april 2003. Zie ook: http://www.kinderboekenmuseum.nl of http://www.letterkundigmuseum.nl/
DEN HAAG, Theater Branoul.
Lezing over W.F. Hermans, woensdag 2 oktober 2002, 20.30 uur.
- Ton Anbeek (hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde) geeft een lezing over het schrijverschap van W.F. Hermans: De wet van Hermans. Aansluitend discussie door Ton Anbeek en Raymond Benders (voorzitter Willem Frederik Hermans Instituut) onder leiding van Rudi van der Paardt. Muzikale medewerking door zangeres Nina Winkler en pianist Jeroen Sarphati met liederen van F. Nietzsche waar Hermans veel van hield en die bovendien heel bijzonder zijn. Toegang: EUR 8,00. Zie ook: http://www.branoul.nl/
GRONINGEN, Academiegebouw Rijksuniversiteit, Broerstraat 5.
Willem van Toorn gastschrijver, dinsdag 1 oktober t/m 29 oktober 2002, 20.00 uur.
- Zeventiende gastschrijverschap aan de Rijksuniversiteit Groningen met vier openbare lezingen, werkcollege en interview door Willem van Toorn. Inlichtingen: Studium Generale Groningen +31 (0)50-3635594; e-mail: h.j.meijer@bureau.rug.nl. Zie ook: http://www.rug.nl/cis/journ/archief_2002/116willemvantoon_iix.htm.
KAPELLE, De Vroone, C.D. Vereekestraat 74.
Zeeuwse Dialectdag, zaterdag 19 oktober 2002, 9.30-16.15 uur.
- Voor de 26ste keer vindt de Zeeuwse Dialectdag plaats die geopend wordt door minister-president Balkenende. In het ochtendprogramma verder een lezing door mevrouw dr. R. van Bezooijen over ‘Dialectgebruik in Zeeland vanuit een vergelijkend perspectief’ en het aanbieden van het manuscript van het ‘Supplement op het Zeeuws Woordenboek’ aan de minister-president. Het middagprogramma bevat toneel en cabaret. Kosten: EUR 20,00 op giro 439827 t.n.v. Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek te Middelburg o.v.v. ‘Deelname dialectdag’.
OEGSTGEEST, Gemeentecentrum, Lijtweg 9.
Lezing over kinderboeken, woensdag 2 oktober 2002, 10.15 uur.
- Lezing ‘Van Pietje Bell tot Harry Potter’ over kinderboekenseries uit heden en verleden door dr. B. Dongelmans. Inlichtingen: +31 (0)71-5177464.
ZWOLLE, NIC Manegezaal.
Avond met Erwin Mortier, woensdag 23 oktober 2002, 20.00 uur.
- Avond met Erwin Mortier, georganiseerd door de Stichting Literaire Activiteiten Zwolle. Toegang EUR 5,50. Informatie: laz_zwolle@hotmail.com.
(2)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 19 Sep 2002 09:05:00 +0200
From: IVN <bureau@ivnnl.com>
Subject: Vac: 0209.20: Vacature voor bezetting van de 'Queen Beatrix Chair in Dutch Studies Berkeley' op de University of California, Berkeley (deadline: vr 15 november 2002)
=================
Vacature Berkeley
=================
Pending budgetary approval, the Department of German invites applications for a tenure-track Assistant Professor, or a tenured Associate Professor or Professor, in Dutch literature and culture to hold the Queen Beatrix Chair in Dutch Studies, effective 1 July 2003.
Candidates with proven interdisciplinary interests and specialization in the modern field are particularly encouraged to apply. Minimum qualifications: PhD and evidence of commitment to research and teaching.
Candidates applying for an Assistant Professor position should send complete dossier to Dutch Search Committee, Department of German, University of California, Berkeley, CA 94720-3243. Candidates applying for a tenured position should send a current C.V., a list of publications, and the names of three referees.
All applications must be postmarked no later than 15 November 2002. Late postmarks cannot be considered. No electronic submissions, please. The University of California is an Affirmative Action, Equal Opportunity Employer.
Woubrugge, 20 september 2002
Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (IVN)
Raadhuisstraat 1
2481 BE Woubrugge, Nederland
tel + 31 (0)172 518 243
fax + 31 (0) 172 519 925
e-mail bureau@ivnnl.com, website http://www.ivnnl.com
(3)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Sep 2002 12:49:47 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Med: 0209.21: Overleden: Gerard Willem Huygens (1912-2002)
=========
Overleden
=========
Op 5 september 2002 overleed te Den Haag de neerlandicus Gerard Willem Huygens (* 6 december 1912 te Rotterdam). Huygens promoveerde in 1945 in Leiden op het proefschrift ‘De Nederlandse auteur en zijn publiek: een sociologisch-litteraire studie over de ontwikkeling van het letterkundig leven in Nederland sedert de 18e eeuw’. Veel publicaties, tekstedities en bloemlezingen zijn daarna van zijn hand verschenen, vooral over Tollens, zoals de monografie ‘Hendrik Tollens: de dichter van de burgerij: een biografie en een tijdsbeeld’ (1972), en een editie van de ‘Max Havelaar’. Huygens oefende jarenlang het beroep van leraar uit aan het Rotterdamsch Lyceum (1944-1978) en hij was een veelgevraagd lid voor diverse literaire jury’s. Hij was Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.
(4)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Sep 2002 12:49:47 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Med: 0209.22: Wijzigingen in Gebiedsbestuur Geesteswetenschappen van NWO
==========================================================
Wijzigingen in Gebiedsbestuur Geesteswetenschappen van NWO
==========================================================
Per 1 september 2002 heeft het gebiedsbestuur Geesteswetenschappen van NWO een nieuwe voorzitter. Prof. dr. W.J. van den Akker heeft plaatsgemaakt voor prof. dr. G.E. Booij, hoogleraar Algemene Taalwetenschap aan de Vrije Universiteit.
Als nieuw lid is tot de commissie toegetreden mevrouw prof. dr. E.M.P. van Gemert, hoogleraar Historische Nederlandse Letterkunde na 1500 aan de Universiteit Utrecht. Zij vervult de vacature Literatuur, Muziek en Theater die ontstaan was door het vertrek van prof. dr. W.J. van den Akker.
(5)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 16 Sep 2002 12:31:42 +0200
From: Arie Gelderblom <arie.j.gelderblom@let.uu.nl>
Subject: Med: 0209.23: Afscheidscollege M.A. Schenkeveld-van der Dussen op do 31 oktober 2002 te Utrecht
================================================
Afscheidscollege M.A. Schenkeveld-van der Dussen
================================================
Op donderdag 31 oktober a.s. neemt Riet Schenkeveld-van der Dussen in Utrecht afscheid als hoogleraar Historische Nederlandse letterkunde na 1500. De titel van haar afscheidscollege luidt: ‘Vondel en het vrouwelijke dier’. Het college begint om 16.00 in de Aula van het Academiegebouw, Domplein 29. Op deze dag zal bij Amsterdam University Press een keuze uit haar belangrijkste artikelen verschijnen, gecompleteerd met een inleiding en een uitvoerige bibliografie. Deze bundel, ‘In de boeken, met de geest’, is samengesteld door Arie Jan Gelderblom, Lia van Gemert, Marijke Meijer Drees en Els Stronks.
(6)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 19 Sep 2002 15:30:57 +0200
From: info@wintertuin.nl
Subject: Med: 0209.24: Wintertuin-festival 'Ooit…' van vr 15 - zo 24 november 2002 te Arnhem en Nijmegen
==============================
Wintertuin-festival ‘Ooit …’
==============================
Van 15 tot en met 24 november vindt de achtste editie van het Wintertuinfestival plaats. Tien dagen met ruim honderdvijftig gasten, meer dan dertig programma’s, uitvoeringen en presentaties van eigen producties, interviews, debat, voordrachten, theater- en filmvoorstellingen, een expositie, en dancefeesten.
Met als titel ‘Ooit …’ is het thema van deze achtste editie de utopie. De Wintertuin gaat dit jaar op zoek naar de idealen, dromen en vergezichten in kunst en literatuur aan het begin van deze eeuw. Het is bekend: de utopieen en experimenten uit de voorbije honderd jaar zijn verjaard, uitgewoond en afgeleefd. Maar betekent dit ook dat we vandaag de dag zowel maatschappelijk en politiek als ook artistiek, in een ‘nieuwe tijd’ leven? Een tijd van nieuwe ideeen, nieuwe idealen, nieuwe politiek, nieuwe economie, in een tijd van verandering? Of is het meer zo, dat we wel aanvoelen dat er iets veranderen moet, of kan, maar dat we er g’e’en id’e’e van hebben waar het heen zou moeten gaan – in de politiek, in onze samenleving, in de kunst, in de literatuur, in de architectuur etc., etc.
Naast debatten, programma’s en een uitgave over dit onderwerp, biedt de Wintertuin optredens en performances van de beste dichters die de Nederlandse poezie op dit moment te bieden heeft. Een busreis (!) De Avond van het Grote Gevoel. Een expositie in het Museum voor Moderne Kunst in Arnhem van een verregaand samenwerkingsproject tussen dichters en beeldend kunstenaars. Live cooking met deejays, poetry afterparty’s, nachtprogramma’s en heel veel optredens. Het volledige programma van de Wintertuin komt op 10 oktober uit en zal o.a. op de Wintertuin-website (http://www.wintertuin.nl/) bekend worden gemaakt.
(7)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Sun, 22 Sep 2002 12:49:47 +0200
From: P.J. Verkruijsse <piet.verkruijsse@hum.uva.nl>
Subject: Rub: 0209.25: Hora est! Promotie F. Kwakkel te Leiden op do 26 september 2002; promotie C.A. de Westenholtz op vr 27 september 2002 te Amsterdam
=========
Hora est!
=========
Donderdag 26 september 2002, 16.15 uur, Academiegebouw Universiteit Leiden, Rapenburg 70.
F. Kwakkel. ‘Die dietsche boeke die ons toebehoren’.
Promotoren: prof. dr. F.P. van Oostrom, prof.dr. J.P.Gumbert.
Vrijdag 27 september 2002, 14.00 uur, Aula Universiteit van Amsterdam, Singel 411.
Mevrouw C.A. de Westenholtz: ‘Albert Vogel voordrachtskunstenaar (1874-1933). Een onderzoek naar retorica en voordrachtskunst in het eerste kwart van de twintigste eeuw’.
Promotor: prof. dr. R.L. Erenstein.
(8)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 18 Sep 2002 16:21:26 +0200
From: Anne Dykstra <adykstra@FA.KNAW.NL>
Subject: Web: 0209.26: Nieuw in Trefwoord: Dirk Geirnaert, '100 jaar Biekorf in het WNT'
==================
Nieuw in Trefwoord
==================
Dirk Geirnaert, ‘100 jaar Biekorf in het WNT’
eerder gepubliceerd in Biekorf, Westvlaams archief voor geschiedenis, archeologie, taal- en volkskunde, jg. 100 (2000), p. 316-334 onder de titel ‘Honderd Biekorfjaargangen en het WNT’.
http://www.fryske-akademy.nl/trefwoord (jrg. 2002)
(9)-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 18 Sep 2002 15:42:44 +0200
From: Renze Brandsma <brandsma@uba.uva.nl>
Subject: Web: 0209.27: TijdSchrift voor Skandinavistiek online
==========================================
TijdSchrift voor Skandinavistiek nu online
==========================================
Onlangs heeft het Digitaal Productiecentrum (DPC) – naast de tijdschriften ‘Contributions to Zoology’ en ‘Mens en Maatschappij’ – ook het ‘TijdSchrift voor Skandinavistiek’ (ISSN: 0168-2148) online toegankelijk gemaakt.
Het tijdschrift over Scandinavische taal- en letterkunde wordt gepubliceerd door de Scandinavische Instituten van de Universiteit van Amsterdam, de Rijksuniversiteit Groningen en de Rijksuniversiteit Gent en verschijnt twee maal per jaar. Het bevat wetenschappelijke artikelen over middeleeuwse en moderne literatuur, Scandinavische linguistiek en incidenteel over kunst en geschiedenis.
TijdSchrift voor Skandinavistiek:
http://dpc.uba.uva.nl/tvs
Het Digitaal Productiecentrum (DPC) biedt wetenschappers en kennisorganisaties ondersteuning bij het creeren, beschikbaarstellen en archiveren van elektronische publicaties en databanken. Al dan niet met de UvA verbonden wetenschappers en organisaties die elektronische publicatieprojecten willen opzetten, nodigen wij uit om met het Digitaal Productiecentrum contact op te nemen. Zie voor meer informatie: http://www.uba.uva.nl/dpc/
(10)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 23 Sep 2002 12:56:07 +0200
From: Jos Damen <J_C_M_Damen@library.leidenuniv.nl>
Subject: Ten: 0209.28: Tentoonstelling '150 jaar Bibliotheque Wallonne' over de geschiedenis van het Franstalige protestantisme in Nederland van do 26 september tot zo 3 november 2002 te Leiden
=================================================
Tentoonstelling ‘150 jaar Biblioth’eque Wallonne’
=================================================
De bibliothecaris van de Universiteitsbibliotheek Leiden heeft het genoegen u mede namens de Commission de l’histoire des Eglises Wallonnes uit te nodigen voor de opening van de tentoonstelling ‘150 jaar Bibliotheque Wallonne: “Si ce n’est pour nous, alors pour nos successeurs”‘, de uit het Latijn vertaalde zinspreuk van de Commissie voor de geschiedenis en de bibliotheek van de Waalse kerken.
Deze tentoonstelling, georganiseerd ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Bibliotheque Wallonne, loopt van 26 september tot 3 november 2002. Bij de tentoonstelling verschijnt in de reeks Kleine Publicaties van de Leidse universiteitsbibliotheek een catalogus samengesteld door Marijtje Sluis, met een bijdrage door Kasper van Ommen.
De tentoonstelling is te bezichtigen tijdens de openingsuren van de bibliotheek, ma-vr 8.30-22.00 uur; za. 9.30-17.00 uur en zo. 13.00-17.00 uur; adres Witte Singel 27 te Leiden.
In de loop der jaren is de collectie van de Waalse bibliotheek uitgegroeid tot een rijke verzameling archivalia, gedrukte werken en kunstvoorwerpen die alle betrekking hebben op de geschiedenis van het Franstalige protestantisme in Nederland. De tentoonstelling wil een beeld geven van de samenstelling van die collectie. De rijkdom aan historische documenten in de Bibliotheque Wallonne staat garant voor een boeiende tentoonstelling.
Een groot gedeelte van de tentoonstellingen kunt u bezoeken via de website van de Universiteitsbibliotheek: http://bc.leidenuniv.nl/tentoonstelling/tentoon_lijst.htm
Voor meer informatie over de tentoonstelling of voor toezending van de begeleidende publicatie: damen@library.leidenuniv.nl
Jos Damen
Universiteitsbibliotheek Leiden
+31 (0)71-527.28.08
(11)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Fri, 20 Sep 2002 14:55:43 +0200
From: Piet Couttenier <Piet.Couttenier@ufsia.ac.be>
Subject: Lit: 0209.29: Pas verschenen: Speciaal nummer Gezelliana. Kroniek van de Gezellestudie jrg. 12-13 (2000/2001)
==============
Pas verschenen
==============
Speciaal nummer Gezelliana. Kroniek van de Gezellestudie jrg. 12-13 (2000/2001)
Bevat:
Prosper Arents, ‘Guido Gezelle bibliographie’. Mededeelingen van de Stedelijke Hoofdbibliotheek Antwerpen – Standaard Boekhandel. Antwerpen, [1930-1931].
Heruitgegeven en van registers voorzien door Marcus de Schepper & Linda Fonteyne. Met een inleiding over de auteur door Alfons K.L. Thijs. Antwerpen, 2002, 233 pag.
Prijs EUR 15. Te bestellen bij: Gezelliana, UFSIA-Universiteit Antwerpen, kamer D 220, Prinsstraat 13, 2000 Antwerpen; e-mail: piet.couttenier@ua.ac.be of lisette.baeten@ua.ac.be.
(12)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 19 Sep 2002 17:17:55 +0200
From: Edward Vanhoutte <evanhoutte@kantl.be>
Subject: Lit: 0209.30: Pas verschenen: Edward Vanhoutte (red.), Talig Erfgoed. De Zuidelijke Nederlanden. (Gent, 2002)
==============
Pas verschenen
==============
Edward Vanhoutte (red.), Talig Erfgoed. De Zuidelijke Nederlanden. Gent: KANTL (CTB), 2002. 119 p. ISBN 90-72474-46-5. EUR 9.
Het niet-literaire talige erfgoed uit de zuidelijke Nederlanden, dat vanaf de 13de eeuw tot nu in geschreven vorm en vanaf het tweede kwart van de twintigste eeuw ook in gesproken vorm tot ons is gekomen, vormt een essentieel onderdeel van het collectieve geheugen van onze contreien. Sommige delen daarvan zijn goed bekend, maar vooral voor wat tussen de 14de en de 18de eeuw geschreven is, is dat maar fragmentarisch.
In opvolging van het monumentale Corpus Gijsseling heeft de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde in 2001 een project opgezet in verband met 14de-eeuwse ambtelijke taal. Naar aanleiding hiervan werd op 18 mei 2001 het druk bijgewoonde colloquim Talig Erfgoed gehouden, waarop specialisten uit binnen- en buitenland o.a. de noden van de corpusbouw en de uitgave van middelnederlandse teksten uit alle mogelijke genres (van oorkondetaal tot literaire taal) belichtten, verschillende toepassingen van een dergelijk corpus van 14de-eeuwse teksten uit de zuidelijke Nederlanden illustreerden, en de relevantie en mogelijkheden van humanities computing bij dit alles aantoonden.
Voor de publicatie van deze bundel werd er geopteerd om niet de letterlijke weergave van de respectievelijke lezingen af te drukken. De auteurs werden bereid gevonden hun studiedagbijdrage te bewerken, te updaten met nieuw materiaal, en soms zelfs volledig te herschrijven. Het resultaat is een boeiende verzameling studies die het 14de-eeuwse talig erfgoed confronteert met haar verleden… en haar toekomst.
De bundel bevat bijdragen van o.a. Georges De Schutter, Marc Boone, Amand Berteloot, Johan Taeldeman, Pieter van Reenen, Jozef van Loon, Tom De Herdt en Edward Vanhoutte.
Inhoud:
- Edward Vanhoutte – Vooraf.
- Georges de Schutter – Het talige erfgoed van Vlaanderen. Een inleiding vol onvervulde wensen.
- Marc Boone – Spreken de bronnen? Bedenkingen van een historicus bij een corpus van laatmiddeleeuwse Nederlandse teksten.
- Amand Berteloot – De bronnen en hun taal.
- Johan Taeldeman – Drie segmenteringsaspecten met betrekking tot de opbouw van een corpus van oude teksten (in casu 14de-eeuwse oorkonden).
- Pieter van Reenen – Het 14de-eeuwse Middelnederlandse oorkondencorpus als dynamisch-systematisch referentiekader voor taalkundig onderzoek.
- Jozef van Loon – Op zoek naar de ideale tekst.
- Tom De Herdt – Een hulpprogramma voor manuele lemmatisering van oudere teksten.
- Edward Vanhoutte – Literaire tekstedities, talig erfgoedonderzoek en humanities computing in Vlaanderen.
Bestellen bij de boekhandel of rechtstreeks op het secretariaat van de KANTL:
Secretariaat van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
Koningstraat 18, b-9000-Gent
Belgie
Tel: +32 (0)9-265 93 40
Fax: +32 (0)9-265 93 49
E-mail: secretariaat@kantl.be
(13)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 25 Sep 2002 17:36:43 +0200
From: Edward Vanhoutte <evanhoutte@kantl.be>
Subject: Sym: 0209.31: Studiedag Tekstgenese 'Parafernalia' op wo 23 oktober 2002 te Antwerpen
==============================================
Parafernalia. Studiedag Tekstgenese
23 oktober 2002
AMVC-Letterenhuis
http://www.kantl.be/ctb/event/parafernalia.htm
==============================================
De vierde Studiedag Tekstgenese vindt plaats op woensdag 23 oktober 2002 onder de titel Parafernalia in het auditorium van het AMVC-Letterenhuis. De deelname is gratis, aanmelden is verplicht. Parafernalia is een organisatie van het AMVC- Letterenhuis, het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (KANTL), het Constantijn Huygens Instituut (KNAW), Genese en de Vakgroep Nederlandse Literatuur van de Universiteit Gent.
Het ‘oneigenlijke’ gebruik van de term ‘parafernalia’ kenmerkt dit begrip ook in tekstgenetisch verband: weinig voorwerpen zijn in de eerste plaats of ‘eigenlijk’ gemaakt om erover te schrijven. De parafernalia die tijdens deze studiedag centraal staan, zijn voorwerpen die in de literatuur een tweede leven beginnen te leiden dankzij het ‘oneigenlijke’ gebruik dat de schrijver er van maakt en de meerwaarde die hij er zo aan geeft.
Tijdens deze vierde ‘studiedag tekstgenese’ willen we nagaan hoe de auteur deze voorwerpen literair verwerkt, hoe zulke voorwerpen het schrijfproces in gang kunnen zetten of beinvloeden, hoe ze kunnen bijdragen tot de interpretatie van literaire teksten, wat de zin of onzin is van het bewaren van zulke voorwerpen in literaire archieven, etc.
Programma
9.00 Ontvangst met koffie en/of thee
9.30 Verwelkoming door Leen van Dijck, Conservator AMVC-Letterenhuis
9.40 Dirk Van Hulle: Inleiding
9.55 Opening: (te bevestigen)
10.15 Georges Wildemeersch (Universiteit Antwerpen-UIA): Parafernalia van moderne schrijvers.
10.40 Gert Morreel (Universiteit Antwerpen-UIA): Parafernalia van de revolutie: memorabilia in het werk van Herman Melville
11.00 koffie/thee
11.30 Anne Decelle (KU Leuven): Parafernalia in het oeuvre van Stefan Hertmans
11.55 Tom Van Imschoot (FWO-Universiteit Gent): Maag(d)pijn. Een genetische inval bij de interpretatie van het oeuvre van Louis Paul Boon
12.20 Lunch. Mogelijkheid tot het bezoeken van de tentoonstelling Leeuwen van Vlaanderen. Hendrik Conscience in 13 hoofdstukken.
14.00 Geert Lernout (Genese & Universiteit Antwerpen-UIA): In de voetsporen van James Joyce
14.20 Jan Pauwels (Universiteit Antwerpen-UFSIA): Prenten, poezie en parafernalia. Gelegenheidsgedichten van Guido Gezelle
14.45 Johan Vanhecke (AMVC-Letterenhuis): (titel te bevestigen)
15.10 Hanneke Van Kempen & Jan Gielkens (Constantijn Huygens Instituut – KNAW): Parafernalia: niet aanwezig. Het bijzondere geval Herman Gorter
15.35 Reflectie op de studiedag door Geert Buelens (Universiteit Antwerpen-UIA)
15.55 Aankondiging Edward Vanhoutte en Yves T’Sjoen (red.), Epistolaria. Tekstgenetische studies. Antwerpen: AMVC-Letterenhuis, 2002.
16.00 Receptie
Practicalia
- Locatie: AMVC-Letterenhuis – Minderbroedersstraat 22 – 2000 Antwerpen
- Datum: 23 oktober, 9u.30-16u.30
- Deelname: Gratis
- Aanmelden: CTB – Koningstraat 18 – 9000 Gent e-mail: ctb@kantl.be – tel: +32 (0)9-265.93.50 – fax: +32 (0)9-265.93.49
- Organisatie:
AMVC-Letterenhuis
Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (CTB) – KANTL
Constantijn Huygens Instituut (CHI) – KNAW
Genese
Vakgroep Nederlandse Literatuur Universiteit Gent
(14)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 23 Sep 2002 08:28:57 EDT
From: (via) Jaap van Veen <JaapJvanVeen@cs.com>
Subject: Sym: 0209.32: Internationaal symposium 'Onrecht & insubordinatie: de Caribische auteur als krijger van het imaginaire' op 24 - 26 september 2003 te Antwerpen; call for papers
====================================
Symposium over Caribische literatuur
====================================
*-------------------------------------------------* | | | Society for Caribbean Research | | Antwerp, Belgium | | 24-26 September 2003 | | | | VIII. Interdisciplinary Congress | | Postcolonial Research Group | | University of Antwerp | | | | Injustice & Insubordination: the Caribbean | | writer as "Warrior of the Imaginary" | | Injustice & Insubordination: l'auteur | | caribeen comme "Guerrier de l'imaginaire" | | Injusticia e insubordinacion: el escritor | | caribeno como "Guerrero de lo imaginario" | | Onrecht & insubordinatie: de Caribische | | auteur als "Krijger van het imaginaire" | | | *-------------------------------------------------*
“One of the most obvious tasks of literature, poetry, and art is to gradually lead humans to the unconscious acknowledgement that the other is not the enemy, that difference does not erode me, that if I change in my contact with the other, it does not mean that I dilute myself in him … It is no longer dreaming the world, but entering it.” (Glissant).
“We are in the intermediate space between tumults and collapses that should give birth to new values and other social systems through dynamics we cannot even imagine.” (Chamoiseau)
The Society for Caribbean Research and the Postcolonial Research Group at the University of Antwerp invite you to think about the issue of the “writer as warrior of the imaginary,” that is on the author / artist who uses an unheard-of dynamic to react against “ethnocentrism, enclosed identities, ethnic cleansing, narrow-minded nationalism, sectarian and fanatical fears.” (Chamoiseau). What, then, is this new dynamic? What does this new imaginary consist in? Are we, readers and critics alike, obliged to rethink the ‘raison d’^etre’ as well as the significance of post-colonial cultures in the Caribbean and elsewhere? Is the role taken on by Chamoiseau also echoed in other writers who fight new injustices and urge to rebellion against new oppressive forces at a time when the world has gone global and inequalities are exacerbated? What is the new order now that the struggle is no longer waged between the former colonizer and the former colonized, now that we no longer read along such simplistic, binary lines as black vs white, man vs woman?
We would like to study the “warrior of the imaginery” in all disciplinary fields pertaining to the Caribbean and its diaspora. We also like to address those areas of Caribbean studies that have been less often explored, such as the interesting and somewhat enigmatic writings of the Dutch-speaking authors from the Caribbean, cross-cultural translation, socio-linguistic analyses, etc.
Panels are planned on the following topics:
I. Injustice and insubordination
– “Warrior of the Imaginary”
– New York City After: reflections of (a) Caribbean author(s)
– Hispanolia/Quisqueya: conflict or concord?
II. Ecological Strategies
– Ecotourism
– Natural and cultural landscapes
– Politics of environmental protection
III. Divergent creolities
– Dutch-speaking area
– Cross-cultural translation
– Socio-linguistics
– “Coolitude”
– Rethinking Gender
– Children Literature
Exhibit of Caribbean Art in the Antwerp Library
Please send 150-word proposals, in French, English or Spanish, dealing with one of these topics by February 15, 2003.
Papers in French and Dutch to Kathleen Gyssels, University of Antwerp: kathleen.gyssels@ua.ac.be
Papers in Spanish to Rita De Maeseneer, University of Antwerp: demaese@uia.ua.ac.be
Papers in English to B’en’edicte Ledent, Universit’e de Li’ege: b.ledent@ulg.ac.be
(15)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Wed, 25 Sep 2002 15:24:43 +0200
From: "H.M. Hommes-van der Ley" <H.M.Hommes-van.der.Ley@let.rug.nl>
Subject: Sym: 0209.33: Medievistendag 'Terug naar de bronnen' op za 19 oktober 2002 te Utrecht
======================================
Medievistendag ‘Terug naar de bronnen’
======================================
*--------------------------------*
| |
| ONDERZOEKSCHOOL MEDIEVISTIEK |
| VLAAMSE WERKGROEP MEDIEVISTIEK |
| |
| Achtste Medievistendag |
| TERUG NAAR DE BRONNEN |
| |
| Zaterdag 19 oktober 2002 |
| Drift 21 te Utrecht |
| |
*--------------------------------*
In samenwerking met de Vlaamse Werkgroep Medievistiek organiseert de Onderzoekschool Medievistiek voor de achtste maal een ‘Medievistendag’, waarop medievisten uit Nederland en Vlaanderen elkaar kunnen ontmoeten en kunnen kennis nemen van ontwikkelingen in de Nederlanden op het gebied van de bestudering van de Middeleeuwen.
Als thema is dit jaar gekozen: Terug naar de bronnen.
Er is een toenemende belangstelling te constateren voor de vraag, hoe er in de verschillende disciplines die zich met de Middeleeuwen bezighouden wordt omgegaan met primaire bronnen. Welke veranderingen zijn er te ontwaren tussen de wijzen waarop tegenwoordig naar overblijfselen en (visuele, auditieve en tekstuele) tradities uit de Middeleeuwen wordt gekeken en de wijzen waarop dat een generatie geleden gebeurde? Zijn er bronnen die meer dan vroeger de aandacht krijgen, en waarom? Hoe zijn de hulpwetenschappen (codicologie, paleografie, oorkondenleer …) mee veranderd met de andere medievistische disciplines? Welke ontwikkelingen deden – en doen – zich voor in de manieren waarop edities tot stand komen? En wat is de invloed van de elektronische revolutie van de afgelopen decennia? Met deze vragen in het achterhoofd komt een breed scala aan lopend onderzoek aan bod. Tijdens de dag is er bovendien volop gelegenheid voor ontmoeting en kennismaking.
Op het programma staat een viertal plenaire lezingen, te geven door onderzoekers die de geschiedwetenschap, de literatuurwetenschap en de paleografie vertegenwoordigen. Daarnaast worden drie parallelsessies voorzien, waarin telkens twee onderzoekers over hun ervaringen met (veranderingen in) de omgang met bronnen aan het woord zullen komen.
Vertegenwoordigers van de verschillende Nederlandse en Vlaamse projecten die beogen middeleeuwse bronnen elektronisch te bestuderen en beschikbaar te maken zullen worden uitgenodigd om met behulp van ‘posters’ duidelijk te maken wat de meerwaarde van hun benadering is. Tenslotte zal ook enkele uitgevers van papieren bronnenuitgaven en – studies gevraagd worden acte de presence te geven.
Programma:
10.00 Ontvangst en koffie
10.30 Opening door prof. dr. Arjo Vanderjagt (wetenschappelijk directeur van de Onderzoekschool Medievistiek)
10.40 Dr. Peter Stabel (Universiteit Leiden – IUAP): “Ontsnappen aan de dictatuur van de bronnen”: over historici gekneld tussen de vereisten van interdisciplinariteit en de traditionele zoektocht naar bronnendiversiteit”
11.20 Prof. dr. Keith Busby (University of Wisconsin, Madison): “New Philology and Manuscript Studies”
12.00 Pauze
12.30 Prof. dr. Peter Gumbert: “De codex als bron”
13.15 Lunch
14.10 Parallelsessies (driemaal twee lezingen):
Visuele bronnen en hun bestudering:
– Dr. Martine Meuwese (University of Pittsburgh): “Een wereld van verschil. De interpretatie(problemen) van miniaturen en margedecoratie”
– Drs. Willy Piron (KU Nijmegen): “KUNera, een database van middeleeuwse pelgrimstekens en ampullen”
Musicologisch bronnenonderzoek:
– Drs. Saskia Rolsma (Universiteit Utrecht): “Een mis(lukt) genre? Een zoektocht naar de liturgische inpassing van ‘Motetti missales'”
– Dr. Marcel Zijlstra (Universiteit Utrecht): “Musicologisch bronnenonderzoek en uitvoeringspraktijk”
Tekstuele bronnen en hun bestudering:
– Dr. Jan Burgers (Universiteit van Amsterdam, Instituut voor Nederlandse Geschiedenis): “Nieuwe ontwikkelingen in de oorkondenleer”
– Dr. Erik Kwakkel (Universiteit Leiden): “De codex als tekstdrager. Handschriftenkunde en literair-historisch onderzoek”
15.30 Pauze
16.00 Prof. dr. Wim Gerritsen (Universiteit Leiden): “Op zoek naar een theorie van het schrift en de implicaties hiervan voor de editietechniek”
16.40 Sluiting door dr. Bart Besamusca (Universiteit Utrecht)
16.45 Borrel, aangeboden door het Utrechts Centrum voor Middeleeuwse Studies (UCMS)
17.30 Einde
Plaats:
De Medievistendag wordt gehouden in het pand Drift 21 te Utrecht. De Drift is zowel te voet als met de bus goed bereikbaar vanaf Utrecht Centraal Station. Parkeergelegenheid in de nabijheid van de Drift is beperkt en prijzig.
Deelname:
De Medievistendag is toegankelijk voor een ieder die verbonden is aan de Onderzoekschool Medievistiek of de Vlaamse Werkgroep Medievistiek, of op andere wijze betrokken bij het medievistisch onderzoek in de Nederlanden.
Kosten:
De kosten van deelname (inclusief koffie, thee en lunch) bedragen EUR 7,50 per persoon, te voldoen tijdens de Medievistendag.
Inschrijving en informatie:
U kunt zich voor de Medievistendag schriftelijk of per e-mail inschrijven bij: Irene van Renswoude, Utrechts Centrum voor Middeleeuwse Studies (UCMS), Kromme Nieuwegracht 66, 3512 HL Utrecht, tel./fax: +31 (0)30-2537858, kunt ook voor nadere informatie op dit adres terecht. In verband met de
catering dient uw inschrijving uiterlijk 5 oktober a.s. bij de
organisatoren binnen te zijn.
(16)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 16 Sep 2002 15:44:40
From: Marianne Vogel <M.Vogel@let.rug.nl>
Subject: Sym: 0209.34: Studiedag 'Vrouwen over opvoeding. Belle van Zuylens visie op opvoeding, vergeleken met die van vrouwen voor en na haar' op wo 16 oktober 2002 in Slot Zuylen (bij Utrecht)
==================================
Studiedag ‘Vrouwen over opvoeding’
==================================
*-----------------------------------------------------*
| |
| ACHTTIENDE STUDIEDAG |
| WERKVERBAND GENDERSTUDIES TAAL EN LETTEREN |
| (voorheen Werkverband Vrouwenstudies, |
| Neerlandistiek, Literatuurgeschiedschrijving) |
| |
| Vrouwen over opvoeding. Belle van Zuylens visie |
| op opvoeding, vergeleken met die van vrouwen |
| voor en na haar |
| |
| Woensdag 16 oktober 2002, Slot Zuylen (bij Utrecht) |
| bus 36 vanuit Utrecht CS |
| |
*-----------------------------------------------------*
10.00-10.45 Aankomst op Slot Zuylen, ontvangst met koffie/thee in de Theeschenkerij.
10.45-11.00 Opening van de studiedag, inleiding door Suzan van Dijk (voorzitter Genootschap Belle van Zuylen).
11.00-11.40 Madeleine van Strien-Chardonneau: “A teaching devil”: Belle van Zuylen / Isabelle de Charriere als opvoedster.
Discussie.
11.40-12.20 Anne Marie De Gendt: “Ook de intellectuele vorming van haar kinderen belangt haar aan”: opvoeden en opgevoed worden volgens de voorschriften van Christine de Pizan.
Discussie.
12.20-13.30 Lunchpauze (in Slot Zuylen, EUR 7,50).
13.30-14.10 Willeke Los: Nederlandse ideeen over meisjesopvoeding 1750-1800.
Discussie.
14.10-14.50 Mineke van Essen: Pionier of bruggenbouwster? Het pedagogische gedachtegoed van Anna Barbara van Meerten-Schilperoort (1778-1853).
Discussie.
14.50-15.30 Discussie over nieuwe activiteiten van het Werkverband; nieuwtjes en mededelingen; praktische punten.
15.30-16.30 Rondleiding door Slot Zuylen (EUR 3,50).
16.30 Afsluiting in de Theeschenkerij.
Iedereen is van harte welkom op onze bijzondere achttiende studiedag, te houden op Slot Zuylen, dat 50 jaar als museum bestaat. De dag is georganiseerd i.s.m. het Genootschap Belle van Zuylen, en mogelijk gemaakt door subsidie van de stichting De Romaanse Wortel. Deelnamekosten: voor Werkverbandsleden geen, voor belangstellenden EUR 7,50 (betaling van de diverse kosten ter plekke). Komt u? Meldt u voor 11 oktober met onderstaande gegevens aan, liefst per mail, per post is ook mogelijk.
Naam:
Adres:
Ik neem wel/niet deel aan de lunch.
Ik neem wel/niet deel aan de rondleiding door Slot Zuylen.
Petra Broomans / Marianne Vogel
E-mail: p.broomans@let.rug.nl / m.vogel@let.rug.nl
(Afdeling Scandinavistiek / Duits, Faculteit der Letteren, Rijksuniversiteit Groningen, Postbus 716, 9700 AS Groningen)
N.B.: De weg naar Slot Zuylen (in Oud-Zuilen, gemeente Maarssen):
- per auto: ring Utrecht (noord), afslag Oud-Zuilen, volg richting Oud-Zuilen, ga de brug over de Vecht over, na de brug eerst rechts en dan direct links.
- per trein/bus: trein naar Utrecht CS, hier Midnet-bus nummer 36 (richting Maarssen), vertrek om -.29 en -.59, uitstappen halte Zuilenselaan (duurt ca. 20 min.), dan 5 minuten lopen. (Bus vertrekt op dezelfde plek als stadsbussen, sneltram en taxi’s; als u vanuit de stationshal een stukje in de richting van Hoog Catharijne loopt ziet u dit aangegeven staan.)
- per trein/taxi: trein naar Maarssen, van daar treintaxi.
Zie voor meer informatie over Slot Zuylen: http://www.slotzuylen.com/
(17)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Mon, 30 Sep 2002 12:07:07 +0200
From: Hugo Ryckeboer <hugo.ryckeboer@pandora.be>
Subject: Sym: 0209.35: Colloquium Taal en Tongval 2002 over dialectsyntaxis op vr 8 november 2002 te Gent
===============================
Colloquium Taal en Tongval 2002
===============================
De redactie van Taal en Tongval (Tijdschrift voor Variatielinguistiek) nodigt u graag uit op haar jaarlijkse colloquium, dit jaar gewijd aan Dialectsyntaxis. Het heeft dit jaar opnieuw plaats in het gebouw van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letterkunde, Koningstraat 18, te Gent op vrijdag 8 november 2002. De deelneming is gratis.
Programma:
14.00 uur: ontvangst met koffie
14.30 uur: lezing Hans Bennis over de theoretische relevantie van syntactische variatie
15.00 uur: lezing Marjo van Koppen en Jeroen Craenenbroeck: Empirische generalisaties in verband met voegwoordcongruentie
15.30 uur: bespreking
15.45 uur: koffie- en theepauze
16.15 uur: lezing Sjef Barbiers: Variatie in de morfosyntaxis van het telwoord ‘e’en
16.45 uur: lezing Annemie Neuckermans en Johan Van der Auwera: Driedubbele negatie
17.15 uur: bespreking
17.30 uur: sluiting en receptie
Dezelfde dag heeft in de voormiddag om 11.00 uur de plenaire vergadering plaats van redactie en redactieraad van het tijdschrift. Wie een hotelkamer wil reserveren kan dat het best via de website van de stad Gent: http://www.gent.be/.
Dr. Hugo Ryckeboer,
Blandijnberg 2,
9000 Gent.
Tel. +32-(0)9-264.40.75
e-mail: hugo.ryckeboer@pandora.be
(18)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
Date: Thu, 29 Aug 2002 23:01:17 +0200
From: Willem Kuiper <wkuiper@xs4all.nl>
Subject: Col: 0209.36: Column Willem Kuiper, no. 59: Boulogne-sur-Mer
==============================================
Column Willem Kuiper, no. 59: Boulogne-sur-Mer
==============================================
Het Van Gogh Museum te Amsterdam maakte 31 juli bekend voor zeven miljoen euro een schilderij van Edouard Manet (1832-1883) te hebben aangekocht. Oplettende Internetters waren daar de avond tevoren al achter gekomen. Het Radio 1 Journaal op onze nationale nieuws- en sportzender maakte er in de bulletins verspreid over de dag meerdere malen melding van: ‘De pier van Boulogne-sur-Mer’ uit 1868 hangt in Amsterdam!
[Plaatje 1: Manet: ‘De pier van Boulogne-sur-Mer’
eeldrecht: Van Gogh Museum, Amsterdam.]
“Op het schilderij zijn de pieren bij Boulogne-sur-Mer weergegeven, een destijds zeer populaire badplaats nabij Calais. De voorovergebogen toeschouwers op de voorgrond bewonderen een afgemeerd pleziervaartuig dat zich tussen de twee pieren in bevindt. Het onderwerp was niet nieuw, maar Manet behandelde het op een volstrekt afwijkende wijze. Hij plaatste de pieren dwars over het doek, en deze verrassende oplossing was zonder twijfel ontleend aan de toen zojuist ontdekte Japanse prentkunst, waarin horizontale composities vaker voorkwamen. De kracht van de voorstelling schuilt voornamelijk in de brutale compositie, maar ook allerlei details in de uitvoering zijn een lust voor het oog. Het noordelijke oceaanwater werd fraai getroffen met het zo kenmerkende groenblauw van de kunstenaar, en de voorovergebogen figuren in het midden zijn met enkele vloeiende penseelstreken trefzeker weergegeven. Het schilderij is zowel gedetailleerd als schetsmatig, en het spel van horizontale, verticale en diagonale lijnen is bijzonder geraffineerd. De behandeling is haast die van een abstract kunstenaar, en de betekenis van het schilderij gaat hierin schuil. De rol van de kunstenaar als voorloper van het modernisme kan er uitstekend mee worden gedemonstreerd. Het schilderij dateert uit 1868, toen Manet met zijn Salonstukken als ‘Het balkon’ en ‘Portret van Emile Zola’ (beide Parijs, Mus’ee d’Orsay), en ‘Het onbijt’ (Muenchen, Neue Pinakothek) blijk gaf niets van zijn vernieuwingsdrang te hebben verloren. Net als deze stukken is ‘De pier van Boulogne-sur-Mer’ een in het atelier samengesteld werk. De kunstenaar concipieerde de voorstelling aan de hand van tekeningen die hij in de zomer van 1868 in Boulogne had gemaakt. De pier op de voorgrond en sommige figuren zijn letterlijk overgenomen van tekeningen uit zijn toenmalige schetsboek, die thans in het Parijse Mus’ee du Louvre worden bewaard. ‘De pier van Boulogne-sur-Mer’ is afkomstig uit een particuliere collectie en werd voor het laatst getoond op de grote overzichtstentoonstelling van de kunstenaar in het Grand Palais te Parijs in 1983. Het museum verwierf het doek via de kunsthandel Giraud-Pissarro-Segalot (New York – Parijs). De aanwinst zal van 1 tot en met 31 augustus 2002 worden gepresenteerd in het prentenkabinet van de tentoonstellingsvleugel samen met een selectie relevante documenten en kunstwerken. Hierna wordt het schilderij schoongemaakt, waarbij de vergeelde vernislaag zal worden verwijderd.”
[Bron: Van Gogh Museum, Amsterdam]
Op de site van het Van Gogh Museum staat ter verduidelijking een plattegrond van de havenstad, gemaakt in 1844:
[Plaatje 2: ‘Plattegrond van Boulogne-sur-Mer’ (1844)]
Wat een pier is, veronderstelde een van de Radio 1-presentatoren, is bekend, maar waar ligt Boulogne-sur-Mer? Om ons luisteraars de gang naar de Bos Atlas te besparen werd ons meegedeeld dat het ging om een kustplaatsje in de buurt van Calais. Zoals het uitgesproken werd, klonk het niet alsof het van papier werd voorgelezen. Ik vermoed dat de presentator veel meer van de wereld gezien heeft dan ik, en ooit in beide havenstadjes geweest is. Calais is volgens de encyclopedie inderdaad anderhalf keer zo groot als Boulogne-sur-Mer, en dat zou zijn ijkpunt kunnen verklaren.
Voor een medievist is deze vergelijking absurd. Stel dat je een Fransoos wilt uitleggen waar Amsterdam ligt, en je zegt: dat is een havenstadje in de buurt van Volendam…
Boulogne-sur-Mer is een haven met een verleden dat teruggaat tot v’o’or het begin van onze jaartelling. Op de 26ste augustus van het jaar 55 v.C. stak Julius Caesar met twee legioenen (ca. 10.000 man) vanuit Boulogne-sur-Mer de Oceanus Britannicus over en voer in noordelijke richting voorbij de krijtrotsen van Dover, totdat hij in de buurt van Deal (Kent) een strand vond, waar hij zijn troepen kon ontschepen. Een eerste confrontatie met de Britones – die als ultiem wapen een strijdwagen bezaten, wat onze Gaius ongetwijfeld moet hebben doen terugdenken aan zijn schooljaren en de Trojaanse Oorlog; maar stamden de Britten niet van de Trojanen af!? – liep goed voor hem af: er werd een wapenstilstand gesloten en er werden gijzelaars overgedragen.
Vier dagen later zouden 500 cavalaristen de oversteek maken, wier taak het zou zijn het land te verkennen – het kunnen spelen van Sid Meier’s ‘Civilization’ zou een verplicht onderdeel van de brede BAMA-propedeuse moeten uitmaken. Maar door een storm overvallen werden zij gedwongen terug te varen naar Portus Itius, zoals Boulogne-sur-Mer toen heette. Gelet op een tweede Romeinse haven, iets noordelijker gelegen, Portus Ulterior genaamd – letterlijk: de verderop gelegen haven – nu Ambleteuse geheten, zal Portus Itius wel zoveel betekenen als: de dichterbij gelegen haven.
Caesars schepen die te Deal op het strand getrokken waren, werden door diezelfde storm van hun ankers geslagen en zwaar beschadigd. Terwijl de ene helft van het leger het kamp beschermde, ging de andere helft op eten uit, en onderwijl werden met man en macht die schepen opgekalefaterd die de minste averij hadden opgelopen. Zo kwam Caesar met de schrik vrij, maar afgeschrokken was hij allerminst!
Het jaar daarop maakte Caesar in de nacht van de 6e juli met 800 schepen, waarin 5 legioenen en 2000 cavaleristen opnieuw de overtocht. De aanblik van die armada moet voor de Britten een preview geweest zijn van de fameuze scene uit ‘The Longest Day’. Ondanks zijn overweldigende overmacht vond hij de weergoden wederom tegen zich: een storm richtte een ravage aan onder het door (haven)pieren onbeschermde strand van Deal, waarop besloten werd de verovering van Britannia een tijdje uit te stellen. Was Caesar even verder doorgevaren dan had hij veilig kunnen aanleggen in de Thames-monding…
Het middeleeuwse Boulogne-sur-Mer lag in het graafschap Wijnen (Guines), dat weer deel uitmaakte van het graafschap Vlaanderen. Naburige plaatsnamen als Audinghen, Bazinghen, Hardinghen, Ruminghem, Ste.-Marie-Kerque, Nortkerque, Zutkerque, Dunkerque en Hazebrouck zijn stille getuigen van een Vlaamse oorsprong:
[Plaatje 3: de regio rond Boulogne-sur-Mer
Bron: Encarta World Atlas]
In de Middelnederlandse letterkunde is Boulogne-sur-Mer een goede bekende, zij het onder meer dan een naam: Bolonnois op zijn Frans – wat kan contamineren met Blois aan de Loire – en Bo(e)nen als de vermiddelnederlandsing van het Latijnse Bononia. Destijds heeft een of andere sentimentele Romein – naar ik vermoed afkomstig uit Bononia in Italie – de stad rond Portus Itius Bononia gedoopt, en in het Italiaans is dat Bologna geworden en in het Frans Boulogne. Het Middelnederlandse equivalent van Bononia luidt Bo(e)nen.
Boenen was gedurende de Middeleeuwen het Rotterdam van het Noordwesten van Frankrijk, en de vaderstad van Eustaes van Boenen, echtgenoot van Ida van Neder-Lotharingen, vader van de koning der kruisvaarders, Godfried van Bouillon, gest. 1100, en diens broer Boudewijn, die Godfried opvolgde als koning van Jeruzalem.
Hoewel Boulogne volgens de mij ter beschikking staande naslagwerken nog altijd de belangrijkste regionale vissershaven is, haar reputatie is niet meer wat het geweest is: “een kustplaatsje in de buurt van Calais.”
Gelukkig heeft Edouard Manet er zijn ezel opgezet en zowel de pier als de zee vereeuwigd. Het zeegezicht dateert van een paar jaar eerder, 1864-1865:
[Plaatje 4: Manet: ‘Vertrek uit Boulogne-sur-Mer’
Beeldrecht: Art Institute of Chigago]
Tot slot een ansichtkaart van de pier en het strand, zoals het er in 1900 uitzag:
[Plaatje 5a en 5b: ‘Pieren en strand van Boulogne-sur-Mer’
omstreeks 1900]
Met dank aan het Van Gogh Museum te Amsterdam, dat mij toegang gaf tot hun beeldbank.
Geraadpleegde sites (selectie):
http://www.vangoghmuseum.nl/bis/top-1-1.html
http://www.artcyclopedia.com/artists/manet_edouard.html
http://www.athenapub.com/caesar1.htm
http://marikavel.net/lieux-boulogne.htm
Noot voor de e-mailabonnees van Neder-L:
In deze e-mailversie van de column van Willem Kuiper konden geen plaatjes worden opgenomen. Wie de column met plaatjes wil lezen, moet naar Neder-L op het web: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/bulletin/2002/09/020936.html
(19)=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-= *-------------------------------------------------------------------------* | | | Informatie over Neder-L: | | ======================== | | Algemene informatie opvragen over Neder-L: stuur mail naar | | listserv@nic.surfnet.nl met daarin de boodschap: GET NEDER-L INFO | | Abonnement nemen op Neder-L: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl | | met als boodschap: SUB NEDER-L uw-voornaam/voorletters uw-achternaam | | Neder-L op het web/WWW: Neder-L-nummers zijn vanaf januari 1997 in | | web-formaat te lezen via: http://baserv.uci.kun.nl/~salemans/ | | Nadere informatie over Neder-L in web-formaat: zie artikel 9706.01 | | Er is ook een WWW-archief met alle e-mailversies van Neder-L sinds | | juni 1992, dat ook op trefwoord doorzocht kan worden; de URL van dit | | listserv-archief: http://listserv.surfnet.nl/archives/neder-l.html | | Neder-L wordt ook verspreid via de Internet-newsgroup bit.lang.neder-l | | Oude Neder-L-bulletins opvragen: stuur mail naar listserv@nic.surfnet.nl| | met daarin een boodschap als: GET NEDER-L LOG9206 | | (resultaat: logboek met Neder-L-artikelen van juni '92 wordt gestuurd)| | Of maak gebruik van het listserv-archief (zie enkele regels hierboven)| | Bijdrage voor Neder-L opsturen: stuur mail naar neder-l@nic.surfnet.nl | | Contact met redactie: stuur mail naar Salemans@baserv.uci.kun.nl, naar | | Willem.Kuiper@hum.uva.nl, naar Piet.Verkruijsse@hum.uva.nl (voor de | | evenementenagenda), naar Marc.van.Oostendorp@meertens.knaw.nl of naar | | P.A.Coppen@let.kun.nl | *-------------------------------------------------------------------------* *-Einde-------------------- Neder-L, no. 0209.b --------------------------*
Laat een reactie achter