Morgen verdedigt Chantal van Hest op de lerarenopleiding Nederlands in Tilburg haar bachelor-scriptie over leesvaardigheid van literaire teksten. Voor die scriptie heeft zij Een speel van drie minners vertaald in modern Nederlands. Deze zestiende-eeuwse klucht is een variant van ATU 1730, ook wel The entrapped suitors genoemd. De klucht is te leuk om niet verder te verspreiden.
De drie minnaars: de bankier, de manager en de makelaar
Vrouw
Iedere ochtend als ik opsta, ben ik weer blij met mijn uiterlijk. Ik kan wel zeggen dat ik er goed uitzie. Dat dit zo is, blijkt uit alle aandacht die ik krijg van de mannen. Lopend over straat, in mijn bontjas en mijn hoge hakken, zie ik de mannen naar mij staren.
Drie mannen vinden mij echt heel erg leuk en ik verwacht ze ieder moment onder aan mijn raam. Maar deze mannen ga ik voor de gek houden, zoals bij Vergilius en Aristoteles. Zij werden ook door vrouwen voor de gek gehouden. Maar dat is niets bij hoe ik deze mannen voor de gek zal houden.
Wacht, ik hoor er een komen! Ik verstop me boven achter mijn raam. Ik zal hem zo verwarren als dat je nog nooit hebt gezien. Ik wacht hier boven achter mijn raampje op hem.
Manager
Weet je wat mij echt gelukkig zou maken? De liefde van die mooie vrouw. Zij zou mij echt gelukkig kunnen maken. Lieve vrouw, zeg dan toch iets! Ben je daar aan het slapen? Zeg iets tegen me!
Vrouw
Wie is daar?
Manager
Ik ben het, kom je nu naar beneden? Ik heb gezegd dat ik hier om negen uur zou zijn, dus ik ben hier zoals ik je beloofd heb.
Vrouw
Sssst! Denk toch ook een beetje aan de buren! Zeg eens, ben je daar alleen?
Manager
Hier is niemand, niet groot en niet klein. Ik wil toch ook niemand meebrengen anders roddelt iedereen over ons. Zoals je ziet ben ik hier alleen. Aah lieve vrouw, je kunt me niet troosten, ik zal het besterven deze nacht.
Vrouw
Ach je liegt!
Manager
Ik meen het! Waarom zeg je dit nou zo? Als ik je niet zo lief had gehad, was ik vannacht toch ook niet naar je toe gekomen? De meesten zouden dat niet gedaan hebben, maar ik heb hier jaar aan jaar voor jou gestaan. Ik ben zo erg bevroren dat ik mijn voeten niet eens meer van de grond krijg. Laat me nou binnen!
Vrouw
Vind je me dan niet lief?
Manager
Je bent het belangrijkste voor me, zo lief vind ik je zelfs.
Vrouw
Als dat dan zo is, wil je me dan iets beloven?
Manager
Alles wil ik je beloven, zolang ik het ook kan uitvoeren.
Vrouw
Wil je bij me blijven slapen vannacht? Als je dat wil, kan dat als je eerst een zwaar klusje voor me uitvoert.
Ik heb hier een doodskist staan en ik wil dat je deze kist naar het kerkhof draagt. Als je daar bent, kruip je in de doodskist met deze mooie witte deken. Je hoeft niet bang te zijn. Begrijp je wat ik zeg? Wat je hoort of wat je ook ziet, je blijft in de kist!
Manager
Omdat je de mooiste vrouw bent die ik ken, zal ik het voor je doen. Geef me de kist maar, ik kruip er meteen in.
Vrouw
Dat lijkt me verstandig. Ga er heen en blijf daar! Heel veel succes, maar zorg dat je nu weggaat hier!
Manager
Ik zal het doen zoals je me het vraagt. Ik zal in de kist gaan liggen en ik zal zwijgen. Alles zal ik doen als ik jou daarmee kan krijgen. Zodra de klok 12 uur slaat, zal ik bij je slapen.
Vrouw
Wel heb je ooit zoiets gehoord? Dat zo’n dwaas zich zo voor de gek laat houden. Ohhh, ik zie alweer iemand aankomen. Ik verstop me snel weer want ook hij zou graag bij mij willen slapen vannacht.
Bankier
Hallo?? Is daar iemand?
Vrouw
Wie is daar? Ben jij het?
Bankier
Ja, ik ben het mijn liefste! Ik vraag je alsjeblieft, laat me binnen!
Vrouw
Hoe laat is het?
Bankier
Het is tien uur.
Vrouw
Wat? Is het al zo laat?
Bankier
Ja, mag ik dan nu naar boven komen?
Vrouw
Ja, je mag naar boven komen, maar alleen als je vannacht nog een klusje voor me volbrengt.
Bankier
Ja, dat doe ik, wat het ook is.
Vrouw
Als je het doet, zul je er veel voordeel van hebben.
Bankier
Zeg het me, wat wil je dat ik doe?
Vrouw
Ik heb hier een laken en ik wil dat je deze om je schouders slaat. Ga naar het kerkhof en zoek daar naar een doodskist. Je klimt boven op de kist, maar zorg ervoor dat je er niet vanaf valt. Al doet het nog zoveel pijn, je blijft op de kist zitten! Ook geef ik je een zakje met noten, die je bovenop de kist gaat kraken. Zelfs als je iets voelt trillen, blijf je op de kist zitten. Ben dan maar niet bang, het enige dat je moet doen is doorgaan met het kraken van de noten.
Bankier
Ja, ik doe het graag voor je, mijn liefste vrouw, maar mag ik dan wel bij je blijven slapen?
Vrouw
Ja, als je dat gedaan hebt, mag je bij mij blijven slapen.
Bankier
Daar verheug ik me dan al op, maar hoelang moet ik daar eigenlijk blijven zitten?
Vrouw
Je blijft daar tot minstens midden in de nacht.
Bankier
Ik zal er dus wat voor over moeten hebben, geef me de noten maar.
Vrouw
Wacht, daar is het, zie je?
Bankier
Dat is goed gegaan. God zal ervoor zorgen dat ik niet meer alleen zal zijn. Als de geesten me zouden vinden, dan zou ik zo dood zijn, hoe dan ook.
He, ik zie daar de doodskist staan! Ik ga op de kist zitten en ik start met het kraken van de noten met de deken om mijn schouders. Die noten zijn hard!
Manager
Ik hoor iets kraken. Volgens mij zijn het dode beenderen! Oh help, ik word gek hier!
Bankier
Er gebeurt iets in de kist. De dood spreekt! Ik moet snel een gebed opzeggen, om mezelf te beschermen!
Manager
Ik wil uit de kist!
Bankier
Wat gebeurt er toch allemaal! Als de dood uit de kist komt, ben ik verloren! Ik moet hard op de kist blijven duwen, zodat de dood er niet uit kan komen.
Manager
De geest op de kist! Hij zal me vermoorden! Hoor mij geest! Ga van de kist af!
Bankier
Nooit heb ik zoveel angst gekend, nooit heb ik zoveel bloed en zweet ervaren!
Vrouw
Wat een mooie vertoning is dit toch, zelden heb ik zoiets gezien. En dat gebeurt hier dan gewoon. Ik heb twee mannen voor de gek gehouden, de manager en de bankier. God is goed.
Maar ik weet dat de derde er zo ook zal zijn. De makelaar. En ik zal hem ook voor de gek houden zoals ik bij de andere twee heb gedaan.
Oh, ik zie hem, hij is er bijna!
Makelaar
Oh mijn mooiste, mijn liefste juweel. Jij hebt mijn hart gestolen. Van al die vrouwen die er zijn, sta jij in mijn hart geschreven! Hallo!
Vrouw
Wie is daar?
Makelaar
Liefste, je weet wie ik ben!
Vrouw
Hoe laat is het nu?
Makelaar
Het is 11 uur of bijna, maar laat mij binnen, vertrouw me toch!
Vrouw
Ik vertrouw niemand.
Makelaar
En dat begeer ik aan je, net als je trouw, je vriendschap zonder aarzeling.
Vrouw
Dat mag dan wel zo zijn,..
Makelaar
Ik zweer het op gouden bergen! Maar ik wil u niet beledigen.
Vrouw
Heb je me lief?
Makelaar
Ja, ik ben tevreden en nog meer als je me nu binnenlaat. Laat me binnen mooie vrouw!
Vrouw
Alleen als je iets voor mij doet en je doet dat binnen de tijd. Alleen dan zul je bij mij slapen.
Makelaar
Ja, ik zal het voor je doen, al moet ik voor je naar de hel gaan, ik zal het doen.
Vrouw
Dat is dan in orde. Kijk, zie je daar die duivelskleding?
Makelaar
Ik zie het, maar het ziet er vreemd uit.
Vrouw
Goed, dat moet je aantrekken en dan sleep je in de kleding deze ketting door de straten naar het kerkhof toe.
Makelaar
Ik zal het doen, maar wat moet ik daar dan?
Vrouw
Dat ga ik je nu vertellen. Je blijft daar staan en je zoekt een doodskist die daar staat. Je pakt die kist en die breng je naar hier zonder te treuzelen. Je zet hem hier voor mijn huis.
Makelaar
Ik zal het doen.
Vrouw
Haast je, zo snel je kunt en breng de kist hier voor mijn deur.
Makelaar
Natuurlijk liefste, ik breng het je. Vertel me eens hoe staat de kleding me?
Vrouw
Het staat je vreselijk.
Makelaar
Blijf wakker en je zult zien dat ik de kist voor je huis neer zal zetten. Niets houdt mij tegen, al kom ik de duivel zelf tegen.
Ik ben hier op het kerkhof, maar wat zie ik nu daar? Daar zie ik iets met een laken en mijn haren gaan er rechtop van staan!
Bankier
Dit wordt mijn dood, wat zie ik daar? Ik zie de duivel zelf! Nog nooit ben ik zo bang geweest.
Manager
Het is de duivel en hij brengt mij naar de hel!
Bankier
Och arme ik, wat moet ik nu toch doen? De dood spreekt onder mij en de duivel komt! Ik ben gedoemd, nog nooit heb ik zoveel verdriet gehad.
Makelaar
Volgens mij zie ik daar een geest en hij beweegt zich. Oh god, help me!
Bankier
De duivel spreekt!
Manager
Hij wil in mijn kist, hij wil erin! Dit is mijn einde!
Makelaar
In wat voor gekheid ben ik nu toch terecht gekomen, midden in de nacht op het kerkhof!
Bankier
De duivel verstoort alles, ik ben nog nooit zo bang geweest.
Manager
Kon ik maar veranderen in een vogel, ik durf me niet te bewegen of te verplaatsen.
Makelaar
Als ik nu veel herrie maak met de kettingen, zou ik dat durven? Misschien kan ik ze dan verjagen, als ik hard brul en grom. Alsof ik Lucifer ben. Grauwaaaaah!!!!
Bankier
Wat gebeurt daar? Ik moet wegrennen, want ik word helemaal gek!
Makelaar
Het is gelukt, ik heb de dood verjaagd en nu kan ik dan eindelijk op weg. Ik til de kist op en ik leg hem op mijn rug. Help, wat is hij zwaar! Ik krijg hem bijna niet verplaatst!
Manager
De kist kantelt! Nu wordt het echt erg want de duivel draagt mijn kist!
Makelaar
Ik val om, zo zwaar is die kist!
Manager
De dood wil mijn nek breken! Hij laat me gewoon vallen! Ik wil uit de kist! Ik heb nog nooit zo geleden als nu. Ik ren en ik blijf rennen zover als ik kan weg van hier.
Daar staat nog een dode! Voor het huis van mijn liefste! Ik word helemaal gek van deze rampen, maar alles wat ik doe, doe ik voor mijn liefste.
Makelaar
Nog nooit ben ik zo bang geweest, toen ik de doden hoorde spreken. Maar hij is nu weggegaan, dus ik kan de kist eindelijk dragen.
Bankier
De duivel kom weer, nu zal ik mijn buiten kennis raken.
Manager
Wat moet ik nu doen?
Bankier
Ik ga vluchten, want ik kan het niet winnen van hem. Ik ben verloren.
Makelaar
De doden zijn hier, dit heb ik nog nooit meegemaakt. Wat een ellende! Zal ik de doodskist laten vallen en zorgen dat ik wegkom?
Vrouw
Blijf allen daar staan! Alle drie, zoals jullie daar staan!
Bankier
Laat me binnen, de duivel komt!
Makelaar
Ik ben de duivel niet!
Manager
Laat dan aan ons zien wie je bent.
Makelaar
Ik woon hier in het dorp en ik ben geen geest al denkt u dat.
Manager
Ik ook niet!
Makelaar
Zeg dan wie je wel bent!
Manager
Ik ben de manager.
Bankier
En ik ben de bankier.
Makelaar
En ik ben de makelaar, ik woon hier dichtbij.
Manager
Ik sta helemaal perplex, ik ben zo bang geweest.
Bankier
Ik was bijna dood!
Makelaar
En ik voelde me zo onmachtig, het is een wonder dat ik niet gek ben geworden.
Manager
Maar wat deed je daar?
Makelaar
Ik ben verleid door de liefde van een vrouw waardoor ik dit wel moest doen.
Manager
Zo is het bij mij ook gegaan! Door de liefde van een vrouw heb ik het gedaan!
Bankier
En bij mij is het ook zo gegaan!
Makelaar
Ik hoor de mensen al over ons praten, over hoe we voor de gek gehouden zijn door een vrouw.
Manager
Het is de schuld van de liefde, van de vrouw die ons bedrogen heeft. Vrouwen zijn sluw, want alle wijzen zijn uit vrouwen geboren. Er zijn er zovele die door vrouwen zijn bedrogen. We hoeven ons niet te schamen dat het is gebeurd.
Tot ziens en bewaar ons allen!
Anoniem zegt
"Ben dan maar niet bang"?
Marc van Oostendorp zegt
Ja, grappig, komt nu ook 'in het wild' op Neder-L voor. Zie: http://nederl.blogspot.nl/2012/06/ben-gebiedend.html voor een bespreking.
makelaar leiden zegt
goed artikel zeg bedankt