Congres van de Werkgroep De Negentiende Eeuw
12 december 2014
Universiteitsbibliotheek Amsterdam, Doelenzaal
Singel 425, 1012 WP Amsterdam
Cultuurhistorici, wetenschapshistorici, sociologen, literatuur- en kunsthistorici hebben zich de afgelopen jaren met dit thema beziggehouden, elk vanuit hun eigen invalshoek. Het aantal publicaties dat de afgelopen twee decennia is verschenen, zowel internationaal als nationaal, laat een waaier zien aan thema’s en benaderingen op dit gebied zoals: het ontstaan van het twee-seksen-model; het lichaam als verbinding tussen het ‘zelf’ en de maatschappij; de rol van lichaamshygiëne; de wisselwerking tussen de medische wetenschap en de literatuur; het onderzoek naar egodocumenten als bron van onderzoek naar lichaamsbeleving.
Bekende, zowel toonaangevende als discussie oproepende, wetenschappers zijn hier met name Thomas Laqueur en Roy Porter. Voor Nederland en Vlaanderen kunnen in dit verband onder meer publicaties genoemd worden van Marita Mathijsen, Geertje Mak, Kaat Wils , Henk de Smaele, Mayke Groffen, Willemijn Ruberg, Amanda Kluveld en Mary Kemperink.
De Negentiende Eeuw heeft aan dit thema bijna drie decennia geleden, in 1985, een congres gewijd. Toen was de invalshoek voornamelijk seksualiteit. Dit congres beoogt te laten zien met wat voor onderwerpen, benaderingen en invalshoeken de (cultuur)geschiedenis van de negentiende eeuw is verrijkt door de aandacht voor het lichaam. Hoe wordt het lichamelijke verbeeld en beschreven in kunst, literatuur, wetenschap, geneeskunde en in de populaire cultuur? Welke negentiende-eeuwse visies op het lichaam en daaraan verbonden ideologieën kunnen hierbij zichtbaar worden gemaakt? Dit alles tegen de achtergrond van de volgende gedachte: geschiedschrijving is per definitie steeds een verhaal van verandering en/of van continuïteit. Voor de geschiedenis van het lichaam doet zich de intrigerende vraag voor hoe het lichaam hetzelfde kan blijven terwijl opvattingen, praktijken en de omgang met dat lichaam voortdurend aan verandering onderhevig zijn.
De congresorganisatie denkt aan de volgende thema’s:
- De relatie tussen lichaam en psyche.
- Het denken over en uitbeelden van het misdadige lichaam.
- Het homoseksuele lichaam als resultaat van de coöperatie van arts, ‘patiënt’ en schrijver.
- Het maakbare lichaam: mode, schoonheidsidealen.
- Ziektebeleving.
- Het zieke lichaam als esthetische categorie.
- Het ‘andere’ lichaam: visie op en verbeelding van andere rassen.
- Visuele verbeelding van het naakt.
- Katholieke devotie: bedevaart, relikwieverering.
- Het getrainde lichaam: sport, gymnastiek, militaire vorming.
- Lichaam en sociale stand: de rol van het lichaam in de self-fashioning van de verschillende standen.
- Lichaamshygiëne en materiële cultuur.
Hoewel het lichaam ook een meer abstracte rol speelt, bijvoorbeeld als metafoor in de politiek, is het de bedoeling om het congres te concentreren op het concreet lichamelijke – waarbij het geestelijke aspect (moraal, visies) vanzelf aan de orde zal komen.
Papervoorstellen over deze en andere binnen het congresthema passende onderwerpen zijn welkom!
Belangstellenden roepen we op een voorstel van ca. 400 woorden in te dienen voor 10 mei. Per 1 juni wordt uitsluitsel gegeven over de selectie. De lezingen zijn ongeveer een half uur, in principe worden alle sprekers uitgenodigd om na afloop van het congres hun lezing om te werken tot een artikel voor het aan het congresthema gekoppelde themanummer van het tijdschrift De Negentiende Eeuw. Vanzelfsprekend blijft de redactie van het tijdschrift De Negentiende Eeuw onafhankelijk bij het samenstellen van het themanummer.
Abstracts kunnen worden gezonden aan de secretaris van de Werkgroep De Negentiende Eeuw, Boudien de Vries, die ook informatie kan geven over het congres.
Laat een reactie achter