Beste collega’s,

Gisteren heeft het IVN-bestuur een verslag van hun gesprek met de Taalunie verspreid. Ik ben blij dat dit gesprek nu heeft plaatsgehad (ook al was het veel beter geweest om vooraf te overleggen over de geplande bezuinigingsmaatregelen). Het is mooi dat er nu gezamenlijk wordt gezocht naar een gezamenlijke strategie.

De mededeling van het IVN-bestuur doet verslag van een ‘indringend en constructief’ gesprek, waarin gezocht is naar ‘openingen’. Het lijkt erop dat deze mededeling door sommigen wordt gelezen als een soort aankondiging dat de Taalunie de bezuinigingen zou heroverwegen. We kunnen dus even achteroverleunen. Verdere acties zijn op dit moment niet meer nodig.

Dat lijkt me een fatale misvatting!

In de IVN-mededeling kunnen we lezen:
“Het belangrijkste resultaat van dit gesprek valt samen te vatten in drie trefwoorden: uitstel, heroverweging en alternatieven.”

Wat betekent dat concreet? Zijn de geplande bezuinigingen van tafel? Nee. Voor zover ik kan zien is er geen enkele concrete toezegging gedaan. De momentele stand van zaken is nog steeds: het Erasmus Taalcentrum gaat eraan, de zomercursussen worden gestopt, de suppletieregeling verdwijnt. De inzet van het overleg lijkt nu te zijn dat we gaan zoeken naar “oplossingen […] die de bezwaren wegnemen die we tegen de maatregelen in de huidige vorm hebben.” Dat is goed en belangrijk, maar nog belangrijker lijkt me dat we ons blijven verzetten tegen de maatregelen zelf.

Wordt er nu samen overlegd hoe men gebruik kan maken van de publieke aandacht die er op dit moment is voor het onderwerp? Gaan we nu samen druk uitoefenen op de politiek? In de IVN-mededeling wordt daar geen aandacht aan besteed.

De centrale vraag lijkt mij:
Ziet de politiek in Nederland en Vlaanderen het onderwijs van het Nederlands in het buitenland nog als een overheidstaak of niet meer? Wil men blijven investeren in een infrastructuur die het mogelijk maakt om studenten in het buitenland op te leiden die beschikken over de nodige taalvaardigheid en de culturele kennis om te kunnen fungeren als bemiddelaars tussen Nederland/België en hun vaderlanden? Vindt men dat (nog) belangrijk?

Het lijkt me niet uitgesloten dat het antwoord is: nee, we vinden niet dat dat een overheidstaak is. Als dat het geval zou zijn, dan zal de Taalunie moeten blijven doen wat ze nu aan het doen is.

Maar door de bezuinigingen te accepteren, door te ‘heroverwegen’ en door te zoeken naar goedkopere ‘alternatieven’ gaan wij met z’n allen (Taalunie, IVN, ‘het veld’) mee in deze lijn van argumentatie.

Ik vind dat verkeerd! Ik vind dat we veel offensiever het belang van onze opleidingen moeten benadrukken voor de culturele uitwisseling en ook voor de economische banden tussen Nederland, België en onze landen. Ik ben altijd graag bereid om na en mee te denken over aanpassingen, over nieuwe formats, nieuwe initiatieven, maar dan graag met het oog op de verbetering van ons onderwijs. En niet om bezwaren weg te nemen die pas ontstaan door verkeerde beslissingen.

Daarom roep ik jullie op om niet te wachten op de heroverwegingen en op de alternatieven. Dat overleg is belangrijk en moet vooral doorgaan en ik ben blij dat de IVN daar nu bij betrokken is. Maar het lijkt me allesbehalve onwaarschijnlijk dat we over twee, drie maanden te horen krijgen dat er intensief gezocht is naar mogelijkheden om de infrastructuur intact te laten, maar dat men er ‘helaas’ niet in geslaagd is om de gezochte ‘openingen’ ook daadwerkelijk te vinden. Dat de bezuinigingsmaatregelen daarom gewoon door moeten gaan (al dan niet met kleine aanpassingen). En dat er ondertussen gebleken is dat de financiële situatie nog erger is dan men sowieso al wist, en dat men blij is dat er überhaupt nog iets overeind kan worden gehouden enz. enz.

Ik vind dat we het publieke debat moeten aangaan over de waarde en het belang van onze opleidingen. Daarom:

Ga contact opnemen met de Nederlandse ambassade en/of met de Vlaamse vertegenwoordiging in je land. Wijs ze op de discussie van de afgelopen weken. Maak ze duidelijk wat de consequenties zijn. Vraag ze om vragen te stellen aan de politiek in hun thuislanden.

Neem contact op met Nederlandse en Belgische journalisten in je land. Probeer het onderwerp te lanceren.

Laten we de hele discussie nog veel duidelijker onder de aandacht brengen van het Comité van Ministers en van de Interparlementaire Commissie. Daar ligt de verantwoordelijkheid voor het beleid. Ik weet dat er al brieven zijn/worden geschreven door de diverse docentenplatforms. Ga daarin niet mee in de bezuinigingsretoriek! De investeringen in de opleiding van onze studenten “zijn niet meer uit te leggen” (Geert Joris)? Wat een onzin! Laten wij het uitleggen, als de Taalunie dat niet kan of niet wil.

De argumenten liggen op tafel. Ze staan in de diverse bijdragen die er in de afgelopen dagen zijn verschenen in dit pracht-tijdschrift. Maak er gebruik van!