• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

Dialectologie voor thuisblijvers

8 juni 2016 door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

 

Door Marcel Plaatsman

Een kwart miljoen dialvlinder-RNDectzinnetjes staat online. Dat las ik gisteren op Neerlandistiek.nl en meteen plaatste ik daar een enthousiaste reactie op. Ook op Twitter liet ik me niet onbetuigd. Met de juiste apparatuur waren deze reacties als juichkreten te detecteren geweest. Wie over die apparatuur beschikt moet dan toch even vreemd opgekeken hebben, want zo vanzelfsprekend is dat toch niet, gejuich om dialectzinnetjes van vele decennia geleden. Maar voor mij bleken ze echt een uitkomst.

De universiteitsbibliotheek online

Had ik die zinnetjes dan nooit eerder gezien? Dat toch wel. Ik ben natuurlijk ook wel eens door universiteitsbibliotheken gescharreld en daar vond ik wel meer moois, want over dialect is veel gepubliceerd en vaak is het moeilijk ergens anders nog te vinden dan in universiteitsbibliotheken of bij het Meertens Instituut. Daar hoort die kennis ook thuis, natuurlijk, want dáár wordt er in de eerste plaats onderzoek gedaan. Maar alleen daar?

Lang niet iedereen met de interesse in dialect zit op de universiteit, en wie er wel gezeten heeft komt er in het dagelijkse, werkende leven niet heel vaak meer terug. Zo zijn heel wat geïnteresseerden, die misschien zelfs wel ‘ns ’n boekje of een artikel over hun dialect hadden willen schrijven, door carrière en hun hypotheek van die bibliotheken vandaan gehaald. Gelukkig is er nu het internet. Het internet is de nieuwe universiteitsstad, met kroegen en boekwinkels en dus die goeie ouwe universiteitsbibliotheek, gewoon online. Dat is het nieuws van gisteren in andere woorden: de online universiteitsbibliotheek heeft een verzameling van 25 miljoen dialectzinnen aangekocht. Hoera!

Die zinnetjes staan niet op zichzelf. Er was al de dbnl, de Digitale Bibiotheek voor de Nederlandse Letteren, waar ook veel wetenschappelijk materiaal op terug te vinden is, van woordenboeken tot studies, en ook het Meertens Instituut heeft al veel van z’n archieven digitaal beschikbaar gemaakt. Het is eigenlijk heel goed toeven in de online studentenstad. Bronnen te over. En dan hebben we ook nog, maar dat wist u al, Neerlandistiek.nl. Eigenlijk zouden we iedere dag moeten juichen.

Onderzoek naar dialect

Zelf gebruik ik al deze bronnen om, tussen het gewone werk door, onderzoekjes te doen naar het dialect van mijn familie, het Tessels. Ik doe dat omdat ik daar aardigheid in heb, omdat ik graag wil dat deze verdwijnende taal beschreven raakt – ik doe het dus vrijwillig, uit oprechte belangstelling. Voor mijn onderzoek is het natuurlijk geweldig dat ik de relevante artikelen terug kan lezen in de dbnl, dat ik transcripties kan vinden op de site van het Meertens Instituut, dat ik, sinds gisteren, zinnen kan bekijken in het Tessels en in verwante dialecten die destijds ook zijn onderzocht.

Er zijn meer dialecten dan het Tessels en er zijn meer mensen zoals ik. Soms kom ik die tegen op Wikipedia, waar ze artikelen aanmaken over hun eigen dialect, of dat van hun eigen familie. Daar stuiten ze dan soms ook op verzet, want „eigen onderzoek” hoort op Wikipedia niet thuis, dat staat daar in de huisregels en dat is ook best begrijpelijk. Hopelijk weten deze thuisdialectologen net als ik de weg naar de online universiteitsbibliotheek inmiddels goed te vinden en doen ze er hun voordeel mee.

Thuisdialectologie in de praktijk

Natuurlijk zitten er nog best wat haken en ogen aan thuisdialectologie. Wie de passie heeft om dit werk vrijwillig te doen moet zich hoeden voor sentiment. Vaak willen de thuisdialectologen hun dialect zo graag en zo dringend beschrijven omdat ze beseffen dat het zieltogend is. Een prima motivatie vind ik dat, ik ben er zelf ook vatbaar voor, maar het risico van die betrokkenheid is dat het beeld vertroebeld raakt. Thuisdialectologie verzandt soms in romantiek, het dialect wordt mooier gemaakt dan het is. Dat is natuurlijk geen wetenschappelijke manier van werken. Het is belangrijk om scherp te blijven, en redelijk.

Maar wie houdt wie scherp? Is er een publiek? Dat is de andere moeilijkheid. Ik zie het toch niet heel gauw gebeuren dat de thuisdialectologen tot de vakbladen doordringen. Gelukkig is ook daar een online surrogaat voor: op Academia.edu kunnen dialectologen en andere wetenschappers hun werk eenvoudig online publiceren, maar dit podium biedt ook de mogelijkheid voor overleg. Daarnaast is ook Academia.edu natuurlijk weer een bibliotheekje op zich, met veel mooi materiaal voor wie onderzoek wil doen.

Aanmoediging

In ieder geval is de thuisdialectologie nu uit de schaduw getreden: over deze nieuwe vorm van wetenschap leest u nu al op Neerlandistiek.nl en wie weet later ook ergens anders. Het Meertens Instituut is op zijn beurt heel benieuwd naar wat er door mensen thuis onderzocht wordt. Het is mogelijk dat er heel wat van dergelijk onderzoek „op de plank” ligt en dat onderzoek zou het Meertens Instituut dan graag aan z’n collectie toevoegen. Zo breidt de bibliotheek alleen maar meer uit…

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: dialectologie

Lees Interacties

Reacties

  1. Mient Adema zegt

    8 juni 2016 om 16:06

    Het interessante hiervan vind ik dat de wereld van de thuisblijvers en die van de beroeps (wat natuurlijk niet altijd een tegenstelling hoeft te zijn) elkaar kunnen kruisbestuiven.
    Zo’n ontdekking van een thuisblijver op het gebied van dialecten (en van taalkundige weetjes in het algemeen) valt bij afgestudeerden veelal in een netwerk van kennis en kan (misschien wel ongewild) tot een openbaring leiden die de theorie wat op haar kop zet. Het zal niet vaak gebeuren, maar in theorie is die optie door het online komen van dit soort informatie een mogelijkheid. Men ziet uit naar de bijdragen van amateurs, begrijpelijk.
    En omgekeerd zal zich weleens het verschijnsel voordoen dat de wetenschappelijke diepgang de thuisblijver doet verzuchten “manman, waar haal je dit geduld vandaan?”
    Ik lees dat spul altijd met een mengeling van nieuwsgierigheid, afgunst, gebrek aan discipline en gezapig luiheidsverlangen. U raadt dus wel tot welke wereld ik behoor.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Het Spaansch en ’t Fransch

Maar weg met u, ô spraak van bastertklanken,
Waarin hyeen en valsche schakals janken;
Verloochnares van afkomst en geslacht,
Gevormd voor spot die met de waarheid lacht

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Chris van Geel

IN DROOM

In een bladstille droom
hoorde ik kreunen op de weg.
Mijn vader sprong op
uit zijn stoel bij het raam –
wij waakten die nacht –,
snelde de tuin door, ik ook.

Het licht van de maan
omrandde met scherpe glanzen
boomstronken, een wagenschot,
de struiken, ieder blad.
Ik zelf lag daar in het donker
in de regen languit op het pad.

Bron: Tirade, november-december 1959

➔ Bekijk hier alle citaten

Agenda

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

23 mei 2025: Nijmegen taalhoofdstad

16 mei 2025

➔ Lees meer
26 mei 2025: Nederlands Centraal

26 mei 2025: Nederlands Centraal

7 mei 2025

➔ Lees meer
9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

9 mei 2025: een avond over patiëntenliteratuur in Perdu

7 mei 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1891 Jef Leenen
sterfdag
1940 Jacob Hiegentlich
1947 Jacobus Heinsius
2022 Thijs Pollmann
➔ Neerlandicikalender

Media

Verschenen: Romanreuzen

Verschenen: Romanreuzen

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

25. alkalommal rendezték meg a Magyarországi Néderlandisztika Napját

15 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

De Vliegende Hollander. De Mythe bij Gerard Reve, Jef Last en Louis Ferron

12 mei 2025 Door Redactie Neerlandistiek 1 Reactie

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d