Door Willem Kuiper

Afgelopen donderdag 9 juni bereikte mij een bericht, waarvan beide mijn klompen braken. Jos Biemans, bijzonder hoogleraar Boekwetenschap UvA, stuurde mij via WeTransfer vier fotokopieën, gemaakt uit een veilingcatalogus van een veiling die op 29 en 30 april j.l. in Brussel plaatsvond. ‘The romantic agony’ heet dat veilinghuis. Daar werden twee boeken geveild die nogal belangrijk zijn voor onze cultuurgeschiedenis: Als nommer 1053 werd geveild een exemplaar van Die historie vanden stercken Hercules, gedrukt door Jan van Doesborch voor Willem Vorsterman, Antwerpen ca. 1525, als ik de informatie op pagina 302 in de veilingcatalogus geloven mag.

Mij was het bestaan van dit exemplaar niet bekend, maar intimi moeten hiervan geweten hebben. Datzelfde geldt voor het andere boek dat geveild werd als nommer 1052: Galien Rethore, volgens de veilingcatalogus vermoedelijk gedrukt door Willem Vorsterman te Antwerpen vóór 1540. Het is een vertaling / bewerking van een Franse roman Galien li Restoré: Galien, die (het ridderschap in ere) herstelt. Galien begon in de dertiende eeuw als chanson de geste en werd op 12 december 1500 als prozaroman gedrukt door Anthoine Vérard, “libraire demourant a Paris pres petit pont a lenseigne saint Jehan leuangeliste / ou au palais au premier pillier la ou len chante la messe de messeigneurs les presidens”. Vermoedelijk werd deze druk Verard als voorbeeldtekst gebruikt door de anonieme Antwerpse [?] vertaler.

Luc. Debaene, de auteur van De Nederlandse volksboeken, kende geen exemplaar van een Nederlandse druk. Deze titel komt ook niet voor in de proto versie van de Bibliografie van de Middelnederlandse Volks- en Triviaalliteratuur van Rob Resoort. Groot was dan ook mijn verbazing toen ik in J.D. Janssens, Dichter en publiek in creatief samenspel. Over interpretatie van Middelnederlandse ridderromans. Leuven enz. 1988, noot 430 (p. 238) las over de vondst van “een vroege druk van de ridderroman Galien Restornee (mondeling meegedeeld door W. Braekman)”. Nog groter mijn verbazing dat er geen foto(’s) en geen editie van verscheen. Dankzij deze Brusselse veilingcatalogus kunnen wij nu eindelijk een blik op dit boek werpen:

De eerste twee foto’s sluiten op elkaar aan en komen uit het begin, hoofstuk [13] in de Franse roman:

De derde foto toont het begin van hoofdstuk [20]:

Als Jos Biemans mij dat e-mailtje niet gestuurd had, zou het mij volledig ontgaan zijn dat dit boek, Galien Rethore, dat ik al jaren onder ogen probeer te krijgen om het te excerperen voor het Repertorium van Eigennamen in Middelnederlandse Literaire Teksten (REMLT) en als vertaling te analyseren, eindelijk in de openbaarheid gekomen is. Natuurlijk reageerde het veilinghuis niet op mijn vraag uit wiens bibliotheek dit boek of deze boeken afkomstig zijn. Ik vermoed die van Braekman. En even natuurlijk werd er ook niet gereageerd op mijn vraag wie deze boeken heeft aangekocht. Mocht u het weten, graag een reactie. Ik hoop natuurlijk dat een ‘openbare’ bibliotheek deze boeken heeft verworven. De prijs kon het bezwaar niet zijn. Volgens de website van het veilinghuis is Hercules voor 4000 euro weggegaan en Galien voor 6000. Dat moet toch binnen het budget van bijvoorbeeld de Antwerpse Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience gelegen hebben? Dan kan het boek geconserveerd en gedigitaliseerd worden. En dan kan ik de lezers van Neerlandistiek.nl deze roman tezijnertijd in de vorm van een feuilleton laten lezen.