Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

Behoefte aan geëngageerde literatuur?

door Reageer

President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (53/60)

Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad fragmenten uit de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen ’s ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 53 

Attachment-1Toen ik deze serie begon, nam ik me voor om allerlei analytische technieken toe te passen op het feuilleton dat zich voor onze ogen zou ontrollen. Ik ben taalkundige en kan de wereld daarom eigenlijk vooral goed zien door het kader van de taal: een roman is in de eerste plaats van taal gemaakt.

Maar ik wilde ook vormen beproeven. Bijvoorbeeld zou ik op zeker moment de publieke receptie van President Tsaar bespreken: hoe reageerden de lezers, bijvoorbeeld online?

Welnu, de eerste de beste oefening in synchroon zwemmen tijdens de afgelopen Olympische Spelen heeft naar mijn indruk meer commentaar uitgelokt van het Nederlandse volk dan dit toch unieke literaire experiment: een literair feuilleton over de actualiteit. Op Twitter vind je bijna uitsluitend berichten van redacteuren van de NRC. Het volgende is het volledige vertoog over President Tsaar:

Het is niet echt om over naar huis te schrijven, deze spontane aandacht voor de vaderlandse letterkunde. In de blogwereld bleef het ook stil; zelfs een up-to-date website als Tzum heeft geen aandacht besteed aan de wederwaardigheden van Natan Haandrikman, in de Oekraïne. Ik vond alleen een kort stukje (als ingezonden brief naar de NRC gestuurd, maar kennelijk niet geplaatst), door DirkJan Vos (die geloof ik iets van soortgelijke strekking ook getwitterd heeft, maar dat kan ik niet vinden):

Al bijna drie weken volg ik het dagelijkse feuilleton ‘President Tsaar op Obama Beach’ van A.F.Th. van der Heijden in de NRC. En met stijgende verbazing en ergernis. Het verhaal ontwikkelt zich van de ene onwaarschijnlijkheid naar de andere en de schrijver vertikt het om nadere uitleg te geven bij de zogenaamde filmische montage en abrupte overgangen. En naar het zich laat aanzien komt er nog een krankzinnige twist aan naar de oorzaak van het neerhalen van MH17/MX17. Ik pas, maar haak niet af om de afloop van dit onzinnige verhaal toch te volgen. Dat krijg je van feuilletons.
Op de website van Neerlandistiek.nl becommentarieert de taalkundige Marc van Oostendorp dagelijks de afleveringen en hij vindt het kennelijk allemaal prachtig en beschouwt het als een literair kunstwerk in wording. Ik mag hopen dat nog tussentijds en na afloop van deze roman iemand dit feuilleton eens kritisch tegen het licht houdt, daar is nu al alle reden toe. Literatuurcritici waar blijven jullie?

Stil

Het valt dus op dat twee van de vier mededelingen die over President tsaar gaan commentaar geven op het feit dat er zo weinig commentaar is (‘Hoeveel mensen zouden het dagelijks feuilleton van AFTh in NRC eigenlijk lezen?’, ‘Literatuurcritici waar blijven jullie?’)

Ik heb de publieke omroep de afgelopen periode niet intensief gevolgd, maar ik heb niet de indruk dat er daar uitgebreid gediscussieerd is over de vraag hoe het nu precies zit met dat lieveheersbeestje, dus we mogen wel concluderen dat het stil is gebleven rondom President tsaar.

EK-wedstrijd

Je kunt daar verschillende redenen voor bedenken. Misschien zijn de lezers vanwege de door Vos geopperde feilen wel degelijk heel snel afgehaakt. We kunnen ook constateren dat bij de krant het een en ander misging met publicatie van de stukken op de website én op Blendle; en ook in nrc.next werd een keer per ongeluk dezelfde aflevering twee dagen achter elkaar afgedrukt – ik heb de serie eigenlijk alleen kunnen combineren door van alle middelen tegelijk in te zetten. (De moeite die ik me getroost voor Neerlandistiek.nl!)

Maar het is mogelijk ook eenvoudigweg een indicatie voor het literaire klimaat dat er heerst. Als het alleen maar om een slecht boek ging dat liefdeloos werd afgedrukt, zou je juist veel meer klachten als die van Vos kunnen verwachten. In een bloeiend literair klimaat zou men het evenmin accepteren dat het misgaat in een feuilleton als bij een EK-wedstrijd. Hoe schandelijk dat men zich tot zulke strapatsen verlaagt!

Behoefte

Met President Tsaar op Obama Beach probeert een schrijver precies dat te doen waartoe men schrijvers inmiddels al decennia oproept, zowel vanuit de wetenschap als vanuit de letterkunde (laatst nog in dit artikel van Christiaan Weijts).

Nu probeert een schrijver dat te doen, en het blijft stil. Misschien is er dan toch wel niet zoveel behoefte aan geëngageerde literatuur.

De A-index van vandaag is 8,05(bovengemiddeld).
De totale A-score is 7,96 (stabiel).
We hebben tot nu toe 15.302 a’s gelezen.

Lees Interacties

Laat een reactie achter

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.