• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Neerlandistiek. Online tijdschrift voor taal- en letterkunde

Neerlandistiek

Online tijdschrift voor taal- en letterkundig onderzoek

  • Over Neerlandistiek
  • Contact
  • Homepage
  • Categorie
    • Neerlandistiek voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal

De A-index

28 juni 2016 door Marc van Oostendorp 1 Reactie

President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (3/60)

Door Marc van Oostendorp

Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen ’s ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 3.

obaamaaEen van de grote verschillen tussen een roman en Facebook is dat je je op sociale media maar zelden afvraagt wat iemands naam betekent. Een of andere jonge gast meldt zich met een vriendverzoek; die iemand blijkt Natan Haandrikman te heten. En zijn vriendin heeft Branda. (De persoon blijkt bovendien al in 2007 op Facebook te hebben gezeten, wat vrij uitzonderlijk, zij het niet onmogelijk, is voor een Nederlander.)

Nu, dat is allemaal vrij curieus, maar ik geloof niet dat ik er iets achter zou zoeken. Alleen nu het een romanpersonage betreft, begin je toch wel even te pluizen. Haandrikman is blijkens de Nederlandse familienamenbank een bestaande Nederlandse naam. In 2007 (het jaar dat Natan op Facebook ging) waren er 547 mensen die zo heetten; de meesten in Twente. De naam komt van een boerderij van iemand die Hendrik heette. Het is volkomen onduidelijk of dat gegeven ook maar enige rol gaat spelen in het enige verhaal.

Volgens de Voornamenbank is ook Natan (op die manier gespeld) een zeldzame naam, er zijn maar 117 mensen die zo heetten, en die zijn bijna allemaal geboren in 2014, het jaar waarin dit verhaal zich afspeelt. Zo te zien werd er in 1999 maar één Natan geboren. Van Branda’s zijn er volgens dezelfde bron maar 29 op de wereld.

Ook in dit geval levert de betekenis maar weinig op (Natan betekent geschenk, Branda zwaard). Het opvallendst aan de namen is dan ook de vorm. Natan is een van de palindromische namen waarvan het wemelt in de vaderlandse letterkunde (Onno, Otto, Ada), maar wat vooral opvalt zijn de vele a’s die de namen van beide hoofdpersonen bezaaien. Ook in de voorafgaande, Oekraïense stukken kwamen we al namen tegen van vermoedelijke hoofdpersonen zoals Tarakan, Jaroslaw en Mazepa, al vonden we daar ook nog wel een Oleg.

Bij nauwkeurig lezen zijn er in het stukje van vandaag sowieso passages met een heleboel a’s:

Er waren keren dat ik zelfs bij benadering niet wist of haar gespannen gang naar de deur een definitief vertrek inluidde, of dat ze me uitdaagde haar in de rug aan te vallen.

Zou dat iets betekenen? Volgens sommige frequentietellingen van letters is de frequentie van de a in het Nederlands ongeveer 7,5%. Vandaag is dat 8%, dus dat is niet zoveel hoger, vooral natuurlijk gegeven het feit dat die namen de hele tijd genoemd worden. Gisteren was het zelfs 9%, maar eergisteren slechts 7%. In totaal zijn daarmee 8,5% van de letters die we tot nu toe gelezen hebben a‘s. Dat zijn er toch wel best veel.

We gaan de schommelingen in de A-index in de gaten houden!


Hieronder alle letterfrequenties in de stukjes tot nu toe (het eerste getal geeft het absolute aantal, het tweede het percentage).

1
a 255 7.0
b 58 1.0
c 53 1.0
d 195 5.0
e 661 19.0
f 24 0.0
g 104 2.0
h 141 4.0
i 205 5.0
j 67 1.0
k 87 2.0
l 155 4.0
m 80 2.0
n 328 9.0
o 193 5.0
p 57 1.0
q 0 0.0
r 191 5.0
s 132 3.0
t 214 6.0
u 63 1.0
v 76 2.0
w 61 1.0
x 0 0.0
y 0 0.0
z 68 1.0
2
a 329 9.0
b 46 1.0
c 39 1.0
d 171 4.0
e 628 17.0
f 25 0.0
g 119 3.0
h 100 2.0
i 204 5.0
j 66 1.0
k 95 2.0
l 143 4.0
m 94 2.0
n 325 9.0
o 216 6.0
p 73 2.0
q 1 0.0
r 208 5.0
s 158 4.0
t 229 6.0
u 67 1.0
v 70 1.0
w 51 1.0
x 1 0.0
y 1 0.0
z 60 1.0
3
a 292 8.0
b 44 1.0
c 37 1.0
d 235 6.0
e 680 18.0
f 40 1.0
g 130 3.0
h 83 2.0
i 263 7.0
j 52 1.0
k 101 2.0
l 139 3.0
m 100 2.0
n 344 9.0
o 212 5.0
p 39 1.0
q 0 0.0
r 204 5.0
s 134 3.0
t 208 5.0
u 50 1.0
v 97 2.0
w 63 1.0
x 3 0.0
y 1 0.0
z 56 1.0
4
a 318 8.0
b 55 1.0
c 51 1.0
d 182 5.0
e 627 17.0
f 26 0.0
g 105 2.0
h 113 3.0
i 240 6.0
j 73 2.0
k 80 2.0
l 157 4.0
m 87 2.0
n 323 9.0
o 204 5.0
p 63 1.0
q 0 0.0
r 205 5.0
s 129 3.0
t 232 6.0
u 69 1.0
v 78 2.0
w 67 1.0
x 4 0.0
y 2 0.0
z 49 1.0
5
a 608 8.0
b 115 1.0
c 113 1.0
d 373 5.0
e 1244 17.0
f 64 0.0
g 229 3.0
h 216 3.0
i 455 6.0
j 142 2.0
k 176 2.0
l 279 3.0
m 180 2.0
n 636 9.0
o 429 6.0
p 118 1.0
q 1 0.0
r 440 6.0
s 262 3.0
t 448 6.0
u 147 2.0
v 145 2.0
w 117 1.0
x 6 0.0
y 7 0.0
z 100 1.0
TOTAAL
a 1802 8.5
b 318 1.5
c 293 1.4
d 1156 5.5
e 3840 18.1
f 179 0.8
g 687 3.2
h 653 3.1
i 1367 6.5
j 400 1.9
k 539 2.5
l 873 4.1
m 541 2.6
n 1956 9.2
o 1254 5.9
p 350 1.7
q 2 0.0
r 1248 5.9
s 815 3.8
t 1331 6.3
u 396 1.9
v 466 2.2
w 359 1.7
x 14 0.1
y 11 0.1
z 333 1.6

Delen:

  • Klik om af te drukken (Wordt in een nieuw venster geopend) Print
  • Klik om dit te e-mailen naar een vriend (Wordt in een nieuw venster geopend) E-mail
  • Klik om te delen op Facebook (Wordt in een nieuw venster geopend) Facebook
  • Klik om te delen op WhatsApp (Wordt in een nieuw venster geopend) WhatsApp
  • Klik om te delen op Telegram (Wordt in een nieuw venster geopend) Telegram
  • Klik om op LinkedIn te delen (Wordt in een nieuw venster geopend) LinkedIn

Vind ik leuk:

Vind-ik-leuk Aan het laden...

Gerelateerd

Categorie: Artikel Tags: eigennaam, frequentie, namen, President Tsaar op Obama Beach

Lees Interacties

Reacties

  1. Weia Reinboud zegt

    30 juni 2016 om 09:49

    In het Russisch is de hoofdpersoon ook met een a: al’jek, niet ‘oowleg.

    Beantwoorden

Laat een reactie achterReactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.

Primaire Sidebar

Gedicht van de dag

Willem Bilderdijk • Vertalen

Geloof my vry, wat andren snoeven;
Die d’ echten smaak en geur wil proeven,
Drink’ uit de oorspronkelijke flesch!

➔ Lees meer

Bekijk alle gedichten

  • Facebook
  • YouTube

Agenda

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

19 september 2025: Laatzomer Conferentie NDN

22 juni 2025

➔ Lees meer
2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

2 juli 2025: Boekpresentatie ‘Een nieuw geluid’

21 juni 2025

➔ Lees meer
26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

26-29 juni: Dichters in de Prinsentuin 2025

18 juni 2025

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle agendapunten

Neerlandici vandaag

geboortedag
1774 Matthijs Siegenbeek
1872 Jacobus Heinsius
➔ Neerlandicikalender

Media

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

Hoe je taal maakt en hoe taal je raakt

22 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
De structuur van wetenschappelijke artikelen

De structuur van wetenschappelijke artikelen

21 juni 2025 Door Marc van Oostendorp 1 Reactie

➔ Lees meer
Het culturele landschap van Frits van Oostrom

Het culturele landschap van Frits van Oostrom

19 juni 2025 Door Redactie Neerlandistiek Reageer

➔ Lees meer
➔ Bekijk alle video’s en podcasts

Footer

Elektronisch tijdschrift voor de Nederlandse taal en cultuur sinds 1992.

ISSN 0929-6514
Bijdragen zijn welkom op
redactie@neerlandistiek.nl
  • Homepage
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Over Neerlandistiek
  • De archieven
  • Contact
  • Facebook
  • YouTube

Inschrijven voor de Dagpost

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Copyright © 2025 · Magazine Pro on Genesis Framework · WordPress · Log in

  • Homepage
  • Categorie
    • Voor de klas
    • Vertelcultuur
    • Naamkunde
  • Archief
    • 10 jaar taalcanon
    • 100 jaar Willem Frederik Hermans
  • E-books
  • Neerlandistische weblogs
  • Jong Neerlandistiek
  • Frisistyk
  • Mondiaal Neerlandistiek
  • Over Neerlandistiek
  • Contact
 

Reacties laden....
 

    %d