Eigennamen kun je vergelijken met wijzende vingers. Ze hebben nauwelijks betekenis van zichzelf, maar ze verwijzen naar een bepaalde persoon. Er is, waar het voornamen betreft, maar één aspect waarop een naam vaak wel iets betekent: dat van gender. Meisjesnamen zijn anders dan jongensnamen. En daarbij geldt niet alleen dat je voor iedere individuele naam moet leren of hij … [Lees meer...] overWaarom Klak een jongen is en Klukie een meisje.
namen
De top-3720 van voornamen in streekromans
Dagboek van een amateur-programmeur Een paar dagen geleden begon ik mijn digitale onderzoek naar eigennamen in de verzameling van ruim 1100 door Ewoud Sanders verzamelde Nederlandstalige 'streekromans' (waarmee hij geloof ik vooral bedoelt: populaire, niet-literaire romans). Ik constateerde dat het erop leek dat eigennamen zeer frequent zijn in die romans, maar om dat te … [Lees meer...] overDe top-3720 van voornamen in streekromans
Adde Klaas en Derk Anne Knol ingedikt tot AK en DAK
Variatie in familieberichten (6) Door Siemon Reker Deze reeks zal voor een aanzienlijk deel in het teken staan van het onderscheid – vaak het logische onderscheid – tussen ‘de’ officiële doopnaam en de roepnaam uit de praktijk van alledag. Ook het lidwoord aan het slot van de vorige zin zou apart gemarkeerd kunnen worden: er is niet altijd sprake van éen enkele doopnaam … [Lees meer...] overAdde Klaas en Derk Anne Knol ingedikt tot AK en DAK
Hoe schrijft die zich ook al weer?
Door Henk Wolf Mensen krijgen bijnamen. Van vrienden en familie, van collega's en buren. Bekende mensen krijgen bijnamen van het grote publiek. Sommige mensen zijn op de hoogte van hun bijnaam, bij anderen wordt ie achter de rug om gebruikt. En sommige mensen hebben in hun woonplaats een bijnaam die bijna iedereen in het dagelijks leven gebruikt. Vraag ik onze … [Lees meer...] overHoe schrijft die zich ook al weer?
De geordende kijk op aardrijkskunde van de standaardtaalspreker
Door Henk Wolf Wie geen streektalen kent, vindt soms andere dingen normaal dan wie er wel een spreekt. De standaardtaalspreker heeft bijvoorbeeld een veel overzichtelijker visie op aardrijkskunde dan de streektaalspreker. Een paar dagen geleden schreef ik een stukje over het gebruik van lidwoorden in aardrijkskundige namen. In het Standaardnederlands bestaan wel namen van … [Lees meer...] overDe geordende kijk op aardrijkskunde van de standaardtaalspreker
Van Oekraïne naar het Ameland
Door Henk Wolf Van welk land is Kiev de hoofdstad? Sommige Nederlandstaligen zullen zeggen: van Oekraïne, terwijl anderen van de Oekraïne zullen zeggen. De landsnaam komt zowel mét als zónder lidwoord in het Nederlands voor. Een journalist vertelde me dat hij de lidwoordloze vorm gebruikte, omdat dat duidelijk maakte dat er sprake was van een onafhankelijke staat. Toen ik … [Lees meer...] overVan Oekraïne naar het Ameland
De etymologie van Velpon
Door Wouter van der Land Merknamen zijn taalkundig interessant omdat ze zich niets aantrekken van de gangbare woordvormingsregels. Het huishoudmerk ‘Sorbo’ is bijvoorbeeld gevormd door het woord ‘absorb’ aan de voorkant in te korten, maar aan de achterkant te voorzien van een achtervoegsel. En het elektronikamerk ‘Rowenta’ is een vrije letterkeuze op volgorde uit de naam … [Lees meer...] overDe etymologie van Velpon
Fiat Croma en Smart: ongelukkig gekozen namen en opschriften
Door Henk Wolf Namen zijn overal. Mensen hebben namen, bedrijven hebben namen, producten in de supermarkt hebben namen. Veel van die namen zijn in de publieke ruimte te horen of te lezen. Dat geldt ook voor opschriften, bijvoorbeeld op gevels, reclameposters en motorkappen. Wie zo'n naam of opschrift in de publieke ruimte brengt, heeft daarbij waarschijnlijk een bepaalde … [Lees meer...] overFiat Croma en Smart: ongelukkig gekozen namen en opschriften
Studeren aan ‘Dinges Instelling’
Door Henk Wolf Tien jaar geleden stond aan de Rengerslaan in Leeuwarden nog de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden, afgekort: NHL. In 2009 werd de naam gewijzigd in NHL Hogeschool. Dat is in veel opzichten een raadselachtige naam. Het opvallendste raadsel is natuurlijk waarom het woord Hogeschool nog eens gebruikt wordt als dat ook al in de afkorting zit. Raadselachtig is ook de … [Lees meer...] overStuderen aan ‘Dinges Instelling’
Voornamendrift: de aftrap
Voornamendrift (1) Door Gerrit Bloothooft We hebben allemaal een voornaam die door onze ouders is gekozen. Ik ga in een serie bijdragen op zoek naar de vrijheid die ouders daarbij hebben. Vanuit de sociologie wordt wel beweerd dat de voornaamkeuze bijzonder is omdat die niet onderhevig is aan externe, commerciële invloeden. Daarom kan de voornaamkeuze een directe reflectie … [Lees meer...] overVoornamendrift: de aftrap
De Bakker of de Baets?
Een Oudnederlandse beroepsnaam in Oudfranse vermomming Door Peter Alexander Kerkhof Namen zijn eigenaardige dingen binnen de etymologie. Ze zijn van nature erg conservatief en hebben daarom het wonderbaarlijke vermogen om een oude uitspraak van een woord te bewaren terwijl de rest van de taal verder evolueert (zie Stroop 1984). Maar er is nog een reden waarom het behoudende … [Lees meer...] overDe Bakker of de Baets?
Wie is het? De oplossing
Door Bas Jongenelen Ja, wie was het? Vandaag dus de oplossing. Dit zijn de namen: … [Lees meer...] overWie is het? De oplossing
Wie is het? Een naamspelletje
Door Bas Jongenelen Onderzoek toont aan dat ons gezicht erg lijkt op onze naam. Of dat onze naam lijkt op ons gezicht. Zo iets dus. Het woord 'flutonderzoek' ligt op mijn tong, maar zal ik hier niet gebruiken. Sterker nog: ik vind het zeer interessant allemaal. We hebben hier een mooie variant op het spelletje Wie is het? Er is alleen geen mogelijkheid om ja/nee-vragen te … [Lees meer...] overWie is het? Een naamspelletje
Waarom er in 1916 zoveel kinderen maar één naam kregen
Door Marc van Oostendorp Ik hoor tot een onontdekte minderheid. Jullie weten niet wat het is: het leven moeten doorworstelen met slechts één voornaam. Altijd maar weer moeten uitleggen aan bevoegde instanties dat je inderdaad alleen maar zo heet. Nee, zelfs geen Marcus, dank u wel. En terwijl ik mijn hele leven al omringd ben door katholieken is er nergens een Maria te vinden … [Lees meer...] overWaarom er in 1916 zoveel kinderen maar één naam kregen
Nieuwe website: wetenschappelijke namen van de vogels van Europa
De site WNVE - Wetenschappelijke Namen van de Vogels van Europa geeft, in de vorm van artikelen, uitleg over de wetenschappelijke namen van de vogels van Europa. U kunt onder andere zoeken naar soortnaam, genus en familie; en zoeken op Nederlandse of Engelse naam. In een artikel worden drie aspecten van een naam behandeld: wat hij taalkundig betekent, wat hij met de vogel … [Lees meer...] overNieuwe website: wetenschappelijke namen van de vogels van Europa
Waarom Luther zijn naam veranderde
Door Michiel de Vaan De bekende Duitse naamkundige Jürgen Udolph heeft een nieuw boekje het licht doen zien.[1] In het kader van de 500-jarige viering van de Reformatie in 2017 wordt het nu uitgebracht: Martinus Luder – Eleutherius – Martin Luther. Warum änderte Martin Luther seinen Namen? Het leest vlot weg en bevat toch veel nieuwe informatie. Luther werd in 1483 geboren als … [Lees meer...] overWaarom Luther zijn naam veranderde
Pas verschenen: Hoe noem ik mijn tent?, over bedrijfsnamen
Zojuist verscheen Hoe noem ik mijn tent?, geschreven door tekstschrijver Wouter van der Land. Het is de eerste complete gids voor het vinden van een bedrijfsnaam in de Nederlandse taal. Het boekje is bedoeld voor startende horecaondernemers, maar is zeker ook interessant voor neerlandici en naamkundigen. Nergens worden de regels voor woordvorming namelijk zo opgerekt als bij … [Lees meer...] overPas verschenen: Hoe noem ik mijn tent?, over bedrijfsnamen
De A-index
President Tsaar op Obama Beach op de voet gevolgd (3/60) Door Marc van Oostendorp Deze zomer publiceren nrc.next en NRC Handelsblad de roman President Tsaar op Obama Beach van A.F.Th. van der Heijden als feuilleton. De afleveringen verschijnen 's ochtends <op de website van de krant>. In de loop van de dag blog ik een bespreking. Vandaag: aflevering 3. Een van de … [Lees meer...] overDe A-index
Artis als het aards paradijs
Door Marc van OostendorpIn de discussie over de dieren van Artis van de afgelopen weken heb ik de bijbelse invalshoek gemist. Zoals bekend wil de dierentuin de dieren eigenlijk geen namen meer geven, omdat dit de beesten teveel zou 'vermenselijken'. De meeste commentatoren op de sociale én de traditionele media gingen daarbij mijns inziens ten onrechte voorbij aan het feit dat … [Lees meer...] overArtis als het aards paradijs
Plaatsnamen lijken op de namen van balspelen
Door Marc van OostendorpWaarom, oh, waarom ligt de klemtoon in Dordrecht en Wageningen op de eerste lettergreep? Over de wonderlijke vorm van Nederlandse plaatsnamen is nu een artikel verschenen, dat geschreven is door de Duitse, nu in Amerika werkzame, taalkundige Björn Köhnlein. (Tot deze zomer werkte hij bij Duits in Leiden, waar hij ook promoveerde – bij mij – maar hij … [Lees meer...] overPlaatsnamen lijken op de namen van balspelen
Een boek voor Zilverliefje en Johannes Gerardus Josephus Maria
Door Marc van OostendorpDe prijs voor de vrolijkste en meest enthousiaste taalauteur van het jaar gaat zonder enige twijfel naar Maarten van der Meer. Er is geloof ik geen Nederlandse uitgever die dit jaar géén boek over taal heeft uitgegeven, maar geen van die boeken is zo geschikt om aan je nicht cadeau te geven in december. Of die nicht nu Samantha heet of Florentine.Het … [Lees meer...] overEen boek voor Zilverliefje en Johannes Gerardus Josephus Maria
Dat ge-Miriam in ‘Geachte heer M.’
Door Marc van OostendorpBron: NRC Handelsblad'I'm all yours, Marie Claude', zegt de schrijver M. ergens aan het begin van de roman Geachte heer M. van Herman Koch tegen zijn interviewster. "Hij weet dat vrouwen het leuk vinden wanneer je hun voornaam uitspreekt," merkt de verteller dan op. "Niet te vaak, want dan wordt het al snel bezitterig, maar precies goed gedoseerd. … [Lees meer...] overDat ge-Miriam in ‘Geachte heer M.’
Het einde van de straatnaam
Door Marc van OostendorpIk woon in Leiden op de Rijn en Schiekade. Moet er geen streepje achter Rijn staan? Nee, dat moet niet. Waarom niet? Daarom niet, die kade heet nu eenmaal zo en wanneer jullie erover willen discussiëren, meld je je maar bij de Taalprof. Klaar.Gisteren had ik desalniettemin een discussie over straatnamen. Zijn die niet ten dode opgeschreven?En waarom … [Lees meer...] overHet einde van de straatnaam
Diederik Stapel is taaladviseur geworden!
"Ik geloof niet dat er op dit moment veel Stapels in de taalkunde rondlopen", schreef ik een paar maanden geleden, toen wij allen nog jong waren en de wereld vol vertrouwen tegemoet zagen. Maar dan moet je ons nu eens zien, nu het zakenblad Quote gisteren met de onthulling kwam dat Diederik Stapel een eigen bedrijf begonnen is.De website van dat bedrijf is inmiddels alweer … [Lees meer...] overDiederik Stapel is taaladviseur geworden!
‘Weet ú waar de Woordenboekstraat is?’
Door Morries LeeraertDe straten in Arnhems nieuwste nieuwbouw krijgen de volgende namen: Daphnestraat, Ledastraat, Orpheusstraat en Dianaplantsoen. Het zijn (straat)namen van goden, nimfen en mensen-van-durfal, verbonden aan de Metamorfosenvan de klassieke Romeinse dichter Ovidius.Welke ambtenaar heeft dat bedacht? Hoe worden straatnamen gekozen?Hoe komen straten aan hun … [Lees meer...] over‘Weet ú waar de Woordenboekstraat is?’
